Wyrok z dnia 13 listopada 1997 r.
I PKN 347/97

W razie wypowiedzenia umowy o pracę na podstawie art. 10 ust. 1 w
związku z art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasa-
dach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących
zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze
zm.) pracownikowi podlegającemu szczególnej ochronie przed wypowiedze-
niem i rozwiązaniem stosunku pracy, zamiast konsultacji pracodawcy z zakła-
dową organizacją związkową (art. 38 KP) ma zastosowanie ich współdziałanie
określone w art. 10 ust. 3 tej ustawy.

Przewodniczący SSN: Walerian Sanetra, Sędziowie SN: Kazimierz
Jaśkowski (sprawozdawca), Barbara Wagner.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 1997 r. sprawy z po-
wództwa Aldony M. przeciwko Bankowi Handlowemu SA w W. o przywrócenie do
pracy, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sadu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 11 kwietnia 1997 r. [....]

1. z m i e n i ł zaskarżony wyrok w pkt 1 w ten sposób, że przywrócił po-
wódkę do pracy u pozwanego na poprzednich warunkach,
2. zasądził od pozwanego na rzecz adwokata Marka Ż. kwotę 10 zł (dzie-
sięć) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa powódki z urzędu w postępowaniu kasacyj-
nym.


U z a s a d n i e n i e

Powódka Aldona M. w sprawie przeciwko Bankowi Handlowemu S.A. w W. o
przywrócenie do pracy wniosła kasację od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 11 kwietnia 1997 r. [...]. Zaskarżo-
nym wyrokiem zmieniono wyrok Sądu I instancji oddalający powództwo i zasądzono

- 2 -

odszkodowanie z tytułu naruszenia trybu wypowiedzenia umowy o pracę (art. 38 KP),
nie uwzględniając roszczenia o przywrócenie do pracy na podstawie art. 45 § 2 KP z
tego względu, że powódka przebywała na urlopie wychowawczym. Wypowiedzenia
dokonano w oparciu o art. 10 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasa-
dach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakła-
du pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.).
W kasacji zarzucono naruszenie art. 45 § 2 i art. 8 KP przez przyjęcie, że
przywrócenie powódki do pracy było niemożliwe lub niecelowe.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja jest uzasadniona.
Z przepisów § 2 ust. 2 i § 15 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17
lipca 1981 w sprawie urlopów wychowawczych (jednolity tekst: Dz. U. z 1990 r. Nr
76, poz. 454 ze zm.), obowiązujących w czasie wypowiedzenia powódce umowy o
pracę wynika, że w czasie urlopu wychowawczego zakład pracy nie może wypowie-
dzieć ani rozwiązać stosunku pracy z pracownicą, chyba że zachodzą przyczyny
uzasadniające rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownicy
lub wypowiedzenie następuje z przyczyn i na warunkach określonych w ustawie z
dnia 28 grudnia 1989 r. Przekształcenia organizacyjne połączone ze zmniejszeniem
zatrudnienia u pozwanego uzasadniały wypowiedzenie umowy powódce (art. 5 ust. 3
i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r.). Wypowiedzenie jest jednakże
sprzeczne z prawem, gdyż naruszono art. 10 ust. 3 tej ustawy. W przypadku zamie-
rzonego wypowiedzenia osobie podlegającej szczególnej ochronie (a do nich należy
powódka) czynność ta może bowiem być dokonana pod warunkiem niezgłoszenia
sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w terminie 14 dni od otrzymania
zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu. Pozwany pracodawca wysłał powód-
ce wypowiedzenie przed upływem 5 dni od zawiadomienia organizacji związkowej o
zamiarze jego złożenia, co zostało ocenione przez Sąd II instancji jako naruszenie
art. 38 KP. Przepis ten ma zastosowanie przy wypowiedzeniu umów o pracę na
podstawie art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r., jednakże dla pracowników
szczególnie chronionych przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem ustalono w art. 10

- 3 -

ust. 3 tej ustawy odrębny tryb współdziałania ze związkami zawodowymi. Jak wynika
z art. 10 ust. 2 ustawy, ten odrębny tryb wyłącza konsultacje z art. 38 KP.
Zarzut naruszenia art. 45 § 2 KP jest trafny, choć jego uzasadnienie nie jest
wystarczające. Przepis ten zezwala sądowi w szczególnych okolicznościach na zasą-
dzenie odszkodowania w miejsce dochodzonego przez pracownika przywrócenia do
pracy. Nie może on jednak w niniejszej sprawie mieć zastosowania, ponieważ art. 45
§ 3 KP w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją Kodeksu pracy z dnia 2 lutego
1996 r. stanowił, iż przepisu § 2 nie stosuje się do pracowników, o których mowa w
art. 39 i 177 KP, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników
przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę. Przepis art. 45 § 3 KP w
tym brzmieniu stosuje się w niniejszej sprawie, gdyż sprawa toczyła się przed Sądem
Pracy w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy - Ko-
deks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 24, poz. 110 ze zm. - art. 6).
Niedopuszczalność stosowania wobec powódki przepisu art. 45 § 2 KP oznacza, że
ze względu na sprzeczność z prawem złożonego jej wypowiedzenia należało na
podstawie art. 45 § 1 KP zgodnie z jej żądaniem, orzec przywrócenie do pracy na
poprzednich warunkach.
Z tych względów na mocy art. 39315 KPC orzeczono jak w sentencji.

========================================