Wyrok z dnia 17 listopada 1998 r.
I PKN 331/98


Podanie przez pracodawcę przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie
umowy o pracę (art. 30 § 4 KP) może nastąpić w odrębnym piśmie doręczonym
pracownikowi wcześniej lub równocześnie z pismem zawierającym wypowie-
dzenie umowy.

Przewodniczący: SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Józef Iwulski
(sprawozdawca), Barbara Wagner.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 1998 r. sprawy z po-
wództwa Radosława D. przeciwko Samorządowemu Przedszkolu [...] w K. o przy-
wrócenie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie z dnia 2 kwietnia 1998 r. [...]

o d d a l i ł kasację i zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej koszty
postępowania kasacyjnego w kwocie 100 zł (sto złotych).

U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 26 listopada 1997 r. [...], Sąd Rejonowy-Sąd Pracy dla Kra-
kowa-Nowej Huty w Krakowie przywrócił powoda Radosława D. do pracy w pozwa-
nym Samorządowym Przedszkolu [...] w K. Sąd Rejonowy ustalił, że powód był za-
trudniony od 5 października 1985 r. na stanowisku dozorcy nocnego na czas nie
określony w pełnym wymiarze czasu pracy. W arkuszu organizacyjnym strony poz-
wanej na rok 1996/97 nie przewidziano zatrudnienia dozorcy, ustalając jednocześnie
vacat na stanowisku konserwatora i pomocy kuchennej w wymiarze po 1/2 etatu.
Stanowiska te zostały obsadzone. W dniu 12 czerwca 1997 r. powodowi wręczono
pismo wypowiadające umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wy-
powiedzenia, skróconego w oparciu o przepis art. 361 KP, do dwóch miesięcy.
Wskazane w nim zostały, jako podstawa prawna wypowiedzenia, przepisy ustawy o
szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn
dotyczących zakładów pracy. Nie podano natomiast przyczyny wypowiedzenia. Po-
wód odmówił przyjęcia tego wypowiedzenia, a następnie w dniu 27 czerwca 1997 r.
odebrał pismo anulujące poprzednie wypowiedzenie, w którym podano jako przy-
czynę rozwiązania z nim stosunku pracy likwidację stanowiska dozorcy nocnego.
Równocześnie dokonano powodowi nowego wypowiedzenia umowy o pracę w tym
samym terminie co poprzednie. Pierwsze wypowiedzenie umowy o pracę zostało
skonsultowane ze związkami zawodowymi. Sąd pierwszej instancji przyjął że strona
pozwana naruszyła przy rozwiązaniu stosunku pracy z powodem art. 30 § 4 KP, bo-
wiem nie wskazała w piśmie wypowiadającym umowę o pracę jego przyczyny. Wo-
bec tego Sąd uznał żądanie pozwu za uzasadnione i przywrócił powoda do pracy
oraz zasądził na jego rzecz przewidziane w art. 47 KP wynagrodzenie za czas
pozostawania bez pracy.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie, wyro-
kiem z dnia 2 kwietnia 1998 r. [...], w uwzględnieniu apelacji strony pozwanej, zmienił
wyrok Sądu pierwszej instancji i oddalił powództwo. Sąd drugiej instancji ocenił, że
rozwiązanie umowy o pracę z powodem nastąpiło z przyczyn wymienionych w art. 1
ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, gdyż u strony
powodowej miały miejsce zmiany organizacyjne, w wyniku których zlikwidowano sta-
nowisko dozorcy nocnego. Zdaniem Sądu drugiej instancji, Sąd Rejonowy nietrafnie
przyjął, iż rozwiązanie z powodem stosunku pracy nastąpiło z naruszeniem art. 30 §
4 KP. Wprawdzie w pierwszym piśmie wypowiadającym umowę o pracę, którego po-
wód nie odebrał, nie została podana przyczyna wypowiedzenia, ale powód odbie-
rając dnia 27 czerwca 1997 r. drugie pismo anulujące poprzednie, przyjął do wiado-
mości, iż rozwiązanie z nim stosunku pracy nastąpiło z powodu likwidacji stanowiska,
na którym pracował. Skoro więc został poinformowany o przyczynie wypowiedzenia
nie można uznać, iż nastąpiło ono niezgodnie z przepisami.
Kasację od tego wyroku wniósł powód. Zarzucił naruszenie prawa material-
nego wskutek błędnej jego wykładni i niewłaściwego zastosowania art. 30 § 4 KP,
przez przyjęcie, że rozwiązanie z powodem stosunku pracy nie naruszyło tego prze-
pisu, podczas gdy w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy nie wska-
zano przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie. Zarzucił też pominięcie w wyroku
naruszenia przez pracodawcę art. 232 KP, polegającego na niepowiadomieniu orga-
nizacji związkowej o zamiarze wypowiedzenia po raz drugi umowy o pracę, a wresz-
cie nieuwzględnienie dyspozycji art. 8 KP, "w duchu" którego strona pozwana po-
winna zaproponować powodowi krótkotrwały kurs doskonalenia zawodowego, czy-
niący bezprzedmiotowym wypowiedzenie umowy o pracę. Zdaniem skarżącego
błędne było przyjęcie przez Sąd Wojewódzki, że uchybienie artykułowi 30 § 4 KP
zostało sanowane wręczeniem powodowi pisma wskazującego przyczyny uzasad-
niające wypowiedzenie mu umowy o pracę, bowiem ustawa nie przewiduje takiej
formy. W myśl prawa pracy wskazanie tych przyczyn powinno zostać zawarte tylko w
samym wypowiedzeniu, a nie w dodatkowych pismach czy załącznikach. Nadto
"drugie" wypowiedzenie nie zostało przedłożone do zaopiniowania przez organizację
związkową, co stanowi rażące naruszenie art. 232 KP. Wreszcie zdaniem skar-
żącego, Sąd drugiej instancji nie uwzględnił argumentu powoda, że kurs doskonale-
nia zawodowego, niezbędny do uzyskania stosownych kwalifikacji, pozwalających
mu na dalszą pracę u strony pozwanej, trwa przez półtora miesiąca, a więc dokładnie
o połowę krócej niż wynosił okres jego wypowiedzenia. W tej sytuacji zdaniem
powoda, istnieją pełne przesłanki do uznania, że pracodawca rażąco naruszył art. 8
KP.
Strona pozwana wniosła o odrzucenie kasacji i przyznanie kosztów postępo-
wania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 30 § 4 KP (w brzmieniu obowiązującym od 2 czerwca 1996 r.) w
oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nie
określony powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie. Jest to
regulacja analogiczna do poprzednio występującej w art. 54 KP oraz zbliżona w
konstrukcji do art. 38 KP. Pracodawca, zawiadamiając bowiem zakładową organiza-
cję związkową o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę, ma obowią-
zek wskazać jej przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. Dlatego przy wykładni
przepisu art. 30 § 4 KP można wykorzystać utrwalone już orzecznictwo dotyczące
art. 38 KP. W uzasadnieniu tezy II uchwały pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych z dnia 19 maja 1978 r., V PZP 6/77, wytyczne orzecznictwa w
przedmiocie wykładni przepisów kodeksu pracy normujących współdziałanie kie-
rownika zakładu pracy z organami związków zawodowych przy rozwiązywaniu umów
o pracę - w szczególności art. 38, art. 42 § 1, art. 52 § 3 i § 4, art. 53 § 4 i art. 177 § 1
KP (OSNCP 1977 z. 8, poz. 127) Sąd Najwyższy stwierdził, że podanie zakładowej
organizacji związkowej przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie powinno z reguły
nastąpić w piśmie zawiadamiającym ją o zamiarze wypowiedzenia, może jednak
nastąpić również w jakimkolwiek innym piśmie. Zasadę tę należy odpowiednio od-
nieść do wykładni art. 30 § 4 KP. Wprawdzie przepis ten stanowi, że przyczyna uza-
sadniająca wypowiedzenie powinna być wskazana "w oświadczeniu pracodawcy o
wypowiedzeniu", ale nie oznacza to, że oświadczenie o wypowiedzeniu należy ogra-
niczać tylko do jednego dokumentu (pisma). Funkcją regulacji zawartej w art. 30 § 4
KP jest bowiem to, aby pracownik dowiedział się od pracodawcy jaka jest przyczyna
wypowiedzenia. Funkcję tę w pełni realizuje doręczenie pracownikowi pisma wypo-
wiadającego umowę o pracę i drugiego pisma informującego o przyczynie wypowie-
dzenia. Pismo wskazujące przyczynę wypowiedzenia powinno być doręczone
wcześniej lub równocześnie z pismem wypowiadającym umowę o pracę. Tak było w
niniejszej sprawie i słusznie Sąd drugiej instancji uznał, że pracodawca nie naruszył
art. 30 § 4 KP, a tym samym ten zarzut kasacji nie jest usprawiedliwiony.
Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach kasacji (art. 39311 KPC). Jest
więc związany wskazanymi w niej podstawami, rozumianymi jako zarzut naruszenia
konkretnych przepisów prawa. Powód stawia w kasacji zarzut naruszenia art. 232 KP
przez brak konsultacji drugiego wypowiedzenia z zakładową organizacją związkową.
Zarzut ten nie jest trafny, gdyż przepis art. 232 KP zawiera normę ogólną, której na-
ruszenie możliwe jest tylko w związku z innymi przepisami wskazującymi na obowią-
zek współdziałania pracodawcy z zakładową organizacją związkową. Stanowi on
bowiem, że jeżeli przepisy prawa pracy przewidują współdziałanie pracodawcy z zak-
ładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, to
pracodawca ma obowiązek współdziałać w takich sprawach z zakładową organizacją
związkową reprezentującą pracownika. W kasacji tymczasem nie wskazano jako jej
podstawy naruszenia przepisu wprowadzającego obowiązek współdziałania, czyli art.
38 KP. Już z tej przyczyny ten zarzut nie jest usprawiedliwiony. Stwierdzić jednak
należy, że Sąd pierwszej instancji ustalił (a przy braku zarzutów procesowych jest to
ustalenie wiążące Sąd Najwyższy), że pierwsze z wypowiedzeń dokonanych
powodowi zostało prawidłowo skonsultowane ze związkami zawodowymi. Było to
wypowiedzenie z tej samej przyczyny i w niewielkim odstępie czasowym. Już w tezie
XII powołanej uchwały pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu
Najwyższego z dnia 19 maja 1978 r., V PZP 6/77, stwierdzono, że upływ czasu
dzielący zakończenie postępowania przewidzianego w art. 38 KP od mającego nas-
tąpić wypowiedzenia może uzasadniać konieczność ponownego zawiadomienia
zakładowej organizacji związkowej o zamiarze wypowiedzenia. Praktyczne względy
skłaniają jednak do przyjęcia, iż z reguły orientacyjnym terminem dla uznania takiego
upływu czasu może być termin miesięczny. Inaczej mówiąc, jeżeli między konsultacją
zamiaru wypowiedzenia, a jego dokonaniem upłynie niedługi okres czasu, a przede
wszystkim nie zmienią się okoliczności uzasadniające wypowiedzenie, to
pracodawca nie musi ponawiać konsultacji (por. wyrok z dnia 17 grudnia 1997 r., I
PKN 438/97, OSNAPiUS 1998 nr 21, poz. 629, a zwłaszcza wyrok z dnia 2 czerwca
1995 r., I PRN 25/95, OSNAPiUS 1996 nr 4 poz. 59).
Zarzut naruszenia art. 8 KP został oparty na twierdzeniu, że pracodawca ma
obowiązek umożliwienia pracownikowi uzyskania kwalifikacji do pracy na innym sta-
nowisku i zaproponowania na nim pracy, w sytuacji gdy likwiduje stanowisko dotych-
czas przez pracownika zajmowane. Jest to pogląd nieprawidłowy, gdyż poza szcze-
gólnymi przypadkami wynikającymi z określonych przepisów (np. art. 230 § 1 KP)
pracodawca takiego obowiązku nie ma (por. teza X uchwały pełnego składu Izby
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 1985 r., III
PZP 10/85, wytyczne w przedmiocie stosowania art. 45 KP, OSNCP 1985 z. 11, poz.
164).
Z tych względów kasacja podlegała oddaleniu z mocy art. 39312 KPC. O
kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 KPC.
========================================