Wyrok z dnia 14 października 1997 r.
I PKN 322/97


Wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi, który świadczył pracę a
następnie wykazał, że w dniu wypowiedzenia był niezdolny do pracy z powodu
choroby, nie narusza art. 41 KP.

Przewodniczący SSN: Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Sędziowie SN:
Barbara Wagner (sprawozdawca), Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 14 października 1997 r. sprawy z
powództwa Marii W. przeciwko Gminnej Spółdzielni "S.Ch." w P. o przywrócenie do
pracy, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie z dnia 4 marca 1997 r. [...]

o d d a l i ł kasację.


U z a s a d n i e n i e

Pozwem z dnia 15 stycznia 1996 r. Maria W. wnosiła o przywrócenie do pra-
cy w Gminnej Spółdzielni ,,S.Ch." w P. Twierdziła, że pracodawca wypowiedział jej
umowę o pracę w dniu 8 stycznia 1996 r., kiedy to idąc do pracy w celu złożenia
wniosku o udzielenie urlopu wypoczynkowego, uległa wypadkowi. Zmuszono ją do
podpisania listy obecności, wręczając następnie pismo wypowiadające umowę o
pracę.
Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa podnosząc, że Maria W. w
dniu 8 stycznia 1996 r. zgłosiła się w zakładzie i podjęła pracę. Po wręczeniu pisma
wypowiadającego stosunek pracy udała się do lekarza, a następnie przedłożyła zwol-
nienie lekarskie od okulisty na czas od 8 do 13 stycznia 1996 r.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Myszkowie wyrokiem z dnia 26 kwietnia 1996 r.
[...], oddalił powództwo zasądzając od powódki na rzecz strony pozwanej zwrot kosz-
tów postępowania. Sąd ustalił, że powódka była zatrudniona w GS ,,S.Ch." w P. na
stanowisku samodzielnego referenta do spraw samorządowych i organizacji. W dniu
22 września 1994 r. pracodawca wypowiedział jej dotychczasowe warunki pracy i
płacy proponując dalsze zatrudnienie w sklepie [...] w P. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w
Myszkowie wyrokiem z dnia 26 stycznia 1995 r. [...] przywrócił Marię W. do pracy na
zajmowanym poprzednio stanowisku. Stanowisko to zostało uchwałą Zarządu Spół-
dzielni z dnia 24 października 1994 r. połączone ze stanowiskiem referenta do spraw
kadr. Do 6 stycznia 1996 r. powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim. W dniu 8
stycznia 1996 r. przyszła do pracy w celu uzyskania urlopu wypoczynkowego, lecz ze
względu na konieczność wykonania pilnych prac inwentaryzacyjnych urlop nie został
jej udzielony. Prezes Andrzej K. obiecał udzielenie urlopu pod koniec stycznia. W pe-
wien czas po podpisaniu przyniesionej przez kadrową Alicję D. do gabinetu prezesa
listy obecności wręczono Marii W. wypowiedzenie umowy o pracę. Powódka podjęła
obowiązki służbowe zlecone jej przez księgową Janinę S. Około godziny dziesiątej
udała się do lekarza, a następnie przedłożyła zwolnienie lekarskie o niezdolności do
pracy w okresie od 8 do 13 stycznia 1996 r. W ocenie Sądu wypowiedzenie było za-
sadne. Pozostawało w związku ze zmniejszeniem stanu zatrudnienia i podjętymi w
tym celu zmianami organizacyjnymi, w tym likwidacją stanowiska pracy zajmowane-
go przez powódkę. Wypowiadając Marii W. umowę o pracę strona pozwana nie na-
ruszyła art. 41 KP. Przepis ten chroni trwałość stosunku pracy zakazem wypowiedze-
nia umowy o pracę w okresie nieobecności w pracy spowodowanej chorobą. W chwili
wręczania powódce wypowiedzenia była ona gotowa do świadczenia pracy. Z ochro-
ny przewidzianej w art. 41 KP nie korzysta więc pracownik, który świadczył pracę, a
następnie wykazał, że w dniu wypowiedzenia był niezdolny do pracy z powodu cho-
roby.
Maria W. zaskarżyła powyższy wyrok rewizją i podnosząc zarzuty niewyjaś-
nienia wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy,
,,błędnej interpretacji wykładni SN" oraz innych uchybień procesowych, wniosła o jego
uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu. W
uzasadnieniu rewizji twierdziła, że władze Spółdzielni nie mają prawa skutecznego
działania, gdyż zostały wybrane nielegalnie. Sąd prowadził postępowanie stronniczo
między innymi nie reagując na fałszywe zeznania świadków. W dniu 8 stycznia 1996
r. wymuszono na niej podpisanie listy obecności i pozostanie w pracy. Podane przez
stronę pozwaną uzasadnienie wypowiedzenia nie odpowiada prawdzie. W
Spółdzielni nie nastąpiło zmniejszenie zatrudnienia. Na zajmowanym przez powódkę
stanowisku pracy zatrudniona została Alicja D. - osoba nie posiadająca wymaganych
kwalifikacji, bezprawnie pełniąca funkcję przewodniczącej Rady Nadzorczej, która
doprowadziła do likwidacji organizacji związkowej w Spółdzielni.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie
wyrokiem z dnia 4 marca 1997 r. [...] oddalił rewizję, podzielając bez zastrzeżeń
ustalenia stanowiące faktyczną podstawę rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym
wyroku. Sąd podkreślił, że pracodawca ma swobodę w zakresie prowadzenia polityki
kadrowej i oceny kwalifikacji pracowników. Odmowę udzielenia Marii W. urlopu wypo-
czynkowego, wobec jej długotrwałej nieobecności oraz rozpoczęcia prac inwenta-
ryzacyjnych, uznał za zasadną. Aprobując pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w
uchwale z dnia 11 marca 1993 r. co do zakresu ochrony trwałości stosunku pracy
przewidzianej w art. 41 KP, Sąd nie stwierdził naruszenia tego przepisu w rozpozna-
wanej sprawie.
Maria W. zaskarżyła ów wyrok kasacją, wskazując jako jej podstawy naru-
szenie prawa materialnego, a to art. art. 182 § 1 i 2, 187 i 192 § 1 ustawy z dnia 16
września 1982 r. Prawo spółdzielcze (jednolity tekst: Dz.U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288
ze zm.) oraz art. 41 KP. Skarżąca podniosła liczne zarzuty co do prawidłowości pro-
wadzenia Spółdzielni i zarządzania nią przez obecne władze. Zakwestionowała po-
trzebę zmian organizacyjnych, a w tym kontekście zasadność wypowiedzenia jej
umowy o pracę. Ustalenie Sądu w przedmiocie likwidacji stanowiska samodzielnego
referenta do spraw samorządowych i organizacji uznała za błędne, o czym miał
świadczyć wyrok przywracający ją do pracy na tym stanowisku. Przedstawiła ponow-
nie swoją wersję wydarzeń z dnia 8 stycznia 1996 r., podtrzymując twierdzenie, że
Prezes Spółdzielni został przez nią powiadomiony o wypadku w drodze do pracy, a
do podpisania listy obecności została zmuszona. Powołała przepisy prawa spółdziel-
czego zobowiązujące stronę pozwaną do pozostawania z nią w stosunku pracy.
W odpowiedzi na kasację Gminna Spółdzielnia "S.Ch." w P. wniosła o jej
oddalenie. Stron nie łączył spółdzielczy, lecz pracowniczy stosunek pracy, wobec
czego powołane w kasacji przepisy prawa spółdzielczego, których naruszenia miał
się dopuścić Sąd II instancji, nie miały zastosowania w sprawie. Powódka została
przywrócona do pracy na warunkach sprzed ich wypowiedzenia wyrokiem z dnia 26
stycznia 1995 r. nie ze względów merytorycznych, ale z powodu naruszenia art. 32
ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz.
234). Rzekomy wypadek, jakiemu uległa Maria W. w drodze do pracy w dniu 8 stycz-
nia 1996 r., nie został uznany przez stronę pozwaną, a powódka nie zgłosiła żadnych
roszczeń z tym faktem związanych.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje :

Maria W. była zatrudniona w Gminnej Spółdzielni "S.Ch." w P. na podstawie
umowy o pracę na czas nie określony w ramach pracowniczego stosunku pracy. Nie
miały przeto do niej zastosowania regulujące spółdzielczy stosunek pracy przepisy
działu III tytułu I części I (art. 181 i nast.) ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo
spółdzielcze. W części dotyczącej naruszenia art. 182 § 1 i 2, 187 oraz 192 § 1 tej
ustawy kasacja jest wobec tego bezzasadna.
Nie jest także trafny zarzut naruszenia przez Sądy obu instancji art. 41 KP.
Przepis ten stanowi: ,,Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie
(...) usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze
okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia."
Powódka w dniu 8 stycznia 1996 r. stawiła się w zakładzie i podjęła pracę.
Po wręczeniu jej pisma wypowiadającego umowę o pracę udała się do okulisty i
przedłożyła zaświadczenie o niezdolności do pracy w okresie od 8 do 13 stycznia. W
chwili dokonania wypowiedzenia Maria W. była obecna w pracy i gotowa do jej
świadczenia. Prawdziwości twierdzenia, że uległa wypadkowi w drodze do pracy
informując o tym zdarzeniu przełożonego przed podjęciem obowiązków pracowni-
czych, nie wykazała.
Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w uchwale z dnia 11 marca 1993 r., I PZP 68/92 ( OSNCP 1993 z.
9 poz. 140 ), odstępując od poglądu uprzednio wyrażanego między innymi w uchwa-
łach podjętych w składach: siedmiu sędziów w dniu 22 listopada 1968 r., III PZP
21/68 (OSNCP 1969 z. 5 poz. 82), całej Izby w dniu 21 listopada 1975 r., V PZP 5/75
(OSNCP 1976 z. 6 poz. 120) oraz zwykłym w dniu 6 września 1991 r., I PZP 41/91
(PiZS 1991 z. 11-12 s. 65), stwierdził, że ,,wypowiedzenie umowy o pracę pracowni-
kowi, który świadczył pracę, a następnie wykazał, że w dniu wypowiedzenia był nie-
zdolny do pracy z powodu choroby, nie narusza art. 41 KP". Sąd Najwyższy w skła-
dzie orzekającym w rozpoznawanej sprawie podziela stanowisko, że przesłanką
przewidzianego w art. 41 KP zakazu wypowiedzenia umowy o pracę nie jest choroba
pracownika powodująca jego niezdolność do pracy, lecz nieobecność pracownika w
pracy z powodu jego choroby, a także iż początek ochronnego okresu nieobecności
w pracy wyznacza moment przerwania pracy z powodu wystąpienia objawów choro-
bowych, które uniemożliwiają dalsze świadczenie pracy.
Pozostałe wywody kasacji są polemiką z ustaleniami Sądu wynikającą z
odmiennej oceny dowodów. Skarżąca nie powołała jako podstawy kasacyjnej naru-
szenia przepisów postępowania. Nie wskazała przepisów, którym, jej zdaniem, Sąd
uchybił. Nie określiła sposobu, w jaki Sąd złamał przepisy proceduralne. Sąd Najwyż-
szy jest związany granicami kasacji (art. 39311 KPC). Znaczy to, że w sprawie z ka-
sacji Marii W. wiążą go ustalenia stanowiące faktyczną podstawę rozstrzygnięcia za-
wartego w zaskarżonym wyroku.
Kierując się powyższymi względami Sąd Najwyższy, stosownie do treści art.
39312 KPC, orzekł jak w sentencji.

========================================