Wyrok z dnia 10 września 1998 r.
I PKN 308/98

Przepis § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z
dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników
na poszczególnych stanowiskach pracy w publicznych zakładach opieki zdro-
wotnej (Dz.U. Nr 37, poz. 162 ze zm.) ma zastosowania do pracownika, który
przed jego wejściem w życie został zatrudniony na określonym stanowisku bez
wymaganych kwalifikacji, a także do pracownika, który po jego wejściu w życie
zmienił zatrudnienie w wyniku porozumienia zakładów pracy.


Przewodniczący SSN: Walerian Sanetra (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Andrzej Kijowski, Jadwiga Skibińska-Adamowicz.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 10 września 1998 r. sprawy z po-
wództwa Danuty G. przeciwko Wojewódzkiemu Szpitalowi Specjalistycznemu [...] w
J.Z. o uznanie wypowiedzenia zmieniającego za bezskuteczne, na skutek kasacji
powódki od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Katowicach-Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 12 marca 1998 r. [...]


o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Powódka Danuta G, wniosła kasację od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 marca 1998 r. [...], którym Sąd ten od-
dalił jej apelację od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Jastrzębiu Zdroju z dnia
29 października 1997 r. [...].

Powódka w pozwie przeciwko Wojewódzkiemu Szpitalowi [...] w J.Z. domagała
się uznania za bezskuteczne wypowiedzenia jej warunków pracy i płacy (dorę-
czonego jej w dniu 31 lipca 1997 r.). Twierdziła, iż podana przyczyna wypowiedzenia
zmieniającego, tj. brak pełnych kwalifikacji do zajmowania stanowiska p.o. Kierowni-
ka Poradni Specjalistycznej, jest nieprawdziwa, bowiem pracodawca wiedział, że na
przełomie listopada i grudnia planuje ona przystąpić do egzaminu kończącego spe-
cjalizację drugiego stopnia z medycyny rodzinnej, a w sesji wiosennej następnego
roku ma zaplanowany egzamin kończący specjalizację drugiego stopnia z medycyny
pracy. Strona pozwana podniosła natomiast, iż powódka od chwili zatrudnienia jej z
dniem 18 stycznia 1996 r. nie posiadała wymaganych kwalifikacji na stanowisku Kie-
rownika Poradni Specjalistycznych i dlatego przyjęta została jako pełniąca obowiązki
na tym stanowisku. Brak wymaganych kwalifikacji, polegający na tym, że powódka
nie posiada specjalizacji drugiego stopnia i nieuzupełnienie przez nią tego braku w
okresie od stycznia 1996 r., spowodował konieczność wypowiedzenia jej warunków
pracy i płacy i zaproponowania stanowiska asystenta-lekarza zakładowego.

Sąd Pracy ustalił, iż powódka Danuta G. pracowała od 1988 r., kolejno na
stanowiskach asystenta, p.o. dyrektora Górniczego Zespołu Opieki Zdrowotnej w
J.Z., dyrektora Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego [...] w J.Z., a od 19 stycz-
nia 1996 r. p.o. kierownika Poradni Specjalistycznych. Powódka została zakwalifiko-
wana do egzaminu specjalizacyjnego z zakresu medycyny rodzinnej w dniu 10 grud-
nia 1997 r., a ponadto wiosną 1998 r. przystąpi do egzaminu specjalistycznego z
zakresu medycyny pracy. Ma ukończone podyplomowe Studium Funkcjonowania
Gospodarki Narodowej Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Warszawskiego o specjal-
ności ekonomika zdrowia, a ponadto liczne kursy zarządzania i kierowania zakładem
opieki zdrowotnej. W ocenie Sądu Pracy powódka ma bardzo duże kwalifikacje
uprawniające do pełnienia stanowisk administracyjnych. Nie wykazała się jednak
posiadaniem specjalizacji drugiego stopnia w odpowiedniej dziedzinie medycyny,
czego wymaga taryfikator kwalifikacyjny w brzmieniu ustalonym przez rozporządze-
nie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 7 lipca 1995 r. zmieniające rozpo-
rządzenie w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych
stanowiskach pracy w publicznych zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 84, poz.
425). Brak jest zatem podstaw do uwzględnienia powództwa o uznanie za bezsku-
teczne wypowiedzenia zmieniającego dokonanego w trybie art. 42 KP.

Oddalając apelację powódki Sąd drugiej instancji w szczególności stwierdził,
że nietrafne jest powoływanie się przez nią na § 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia i
Opieki Społecznej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od
pracowników na poszczególnych stanowiskach pracy w publicznych zakładach opieki
zdrowotnej (Dz.U. Nr 37, poz. 162 ze zm.). Przepis ten w ustępie drugim stanowi, że
pracownik zatrudniony przed wejściem w życie rozporządzenia, nie mający
wymaganych kwalifikacji lub liczby lat pracy zawodowej, może być zatrudniony na
dotychczasowym stanowisku (lub stanowisku analogicznym), jeżeli był zatrudniony
na tym stanowisku zgodnie z obowiązującymi dotychczas przepisami lub był zwol-
niony od posiadania wymaganych kwalifikacji na podstawie tych przepisów. Według
ust. 2 § 2 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r. przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio
w razie przejścia pracownika do pracy na takie samo lub niższe stanowisko w innej
jednostce objętej rozporządzeniem w wyniku porozumienia zakładów pracy.

Żadne z tych rozwiązań nie ma zastosowania do powódki, albowiem jej za-
trudnienie rozpoczęło się od dnia 18 stycznia 1996 r. na podstawie umowy o pracę
zawartej między stronami w dniu 9 stycznia 1996 r., na mocy której na czas nieokre-
ślony pozwany nawiązał z nią stosunek pracy na stanowisku p.o. kierownika Poradni
Specjalistycznej, a poprzedni stosunek pracy został rozwiązany z dniem 17 stycznia
1996 r. na zasadzie porozumienia stron. ,,W czasie, gdy powódka rozpoczęła pracę u
pozwanego nawiązany został nowy stosunek pracy. Obowiązywały już wówczas
przepisy rozporządzenia z dnia 7 lipca 1995 r. Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej
zmieniające rozporządzenie w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracownika na
poszczególnych stanowiskach pracy w publicznych zakładach opieki zdrowotnej wraz
z załącznikiem - taryfikatorem kwalifikacyjnym i w oparciu o te przepisy obowiązujące
od sierpnia 1995 r. powódka została przyjęta do pracy otrzymując tylko stanowisko
p.o. kierownika poradni specjalistycznych ze względu na brak wymaganych
taryfikatorem kwalifikacji".

Według Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych § 2 rozporządzenia z dnia 14
kwietnia 1992 r. miał zastosowanie do pracowników, którzy w momencie zmiany wa-
runków kwalifikacyjnych, na skutek wejścia w życie przepisów rozporządzenia, już
pracowali na określonych stanowiskach i według nowych kryteriów kwalifikacyjnych
nie spełniali wymaganych nowych warunków. Służył on ochronie pracowników przed
wypowiedzeniem umów o pracę lub wypowiedzeniem zmieniającym, ale jego działa-
nie nie rozciąga się na ocenę zasadności wypowiedzenia zmieniającego powódki.
Niewątpliwie przy tym w dacie podjęcia decyzji o wypowiedzeniu zmieniającym i w
czasie biegu wypowiedzenia istniała jedyna i konkretna przyczyna takiej decyzji, tj.
brak pełnych kwalifikacji do zajmowania stanowiska kierownika Poradni Specjalis-
tycznej, gdyż powódka nie miała specjalizacji drugiego stopnia odpowiedniej dzie-
dziny medycyny. Pod względem formalnym i merytorycznym decyzja strony pozwa-
nej, wydana w trybie art. 42 KP, jest prawidłowa. Pozwany nie miał obowiązku wy-
czekiwać na uzupełnienie kwalifikacji przez powódkę, ,,albowiem znalazło się wielu
pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami na to stanowisko".

W kasacji zaskarżonemu wyrokowi postawiony został zarzut, iż narusza on § 2
rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 14 kwietnia 1992 r. oraz
,,rozporządzenia z dnia 7 lipca 1995 r. przez błędne przyjęcie, że powódka nie ma
pełnych kwalifikacji do zajmowania stanowiska poprzez nie wykazanie się posiada-
niem II stopnia specjalizacji odpowiedniej dziedziny medycyny". Ponadto kasacja
zarzuca, iż nie wyjaśniono wszystkich okoliczności faktycznych, które mogły mieć
istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności ,,niewyjaśnienie, że powódka była
dyrektorem Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego". Formułując ten zarzut ka-
sacja nie wskazuje jednakże, czy, w jaki sposób i jaki (jakie) przepis postępowania
został naruszony w zaskarżonym wyroku, przez to, iż okoliczności faktyczne sprawy
nie zostały wyjaśnione.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja nie mogła zostać uwzględniona. Sąd Najwyższy przy rozstrzyganiu
kasacji jest związany jej granicami (art. 39311 KPC). Te zaś wyznaczone są zwłasz-
cza przez przytoczone w niej podstawy - pod pojęciem których należy rozumieć kon-
kretne przepisy prawa materialnego lub procesowego, które zdaniem skarżącego
zostały naruszone w zakwestionowanym wyroku - oraz ich uzasadnienie (art. 3933
KPC). Zadaniem Sądu Najwyższego w postępowaniu kasacyjnym jest przeprowa-
dzenie kontroli, czy prawo materialne i procesowe zostało właściwie zastosowane,
natomiast jego rola nie polega na dokonywaniu ustaleń faktycznych czy weryfikowa-
niu przyjętego w zaskarżonym wyroku stanu faktycznego. Weryfikacja taka w postę-
powaniu kasacyjnym może następować tylko w sposób pośredni, a mianowicie gdy
wykazane zostanie, iż przy rozpoznawaniu sprawy doszło do naruszenia przepisów
postępowania, a skutkiem tego wątpliwe jest, czy przyjęta w wyroku faktyczna pods-
tawa rozstrzygnięcia jest prawidłowa. Stąd też, ponieważ w kasacji brak jest przyto-
czenia jako jej podstawy przepisów postępowania, nie mógł zostać wzięty pod uwagę
zawarty w niej zarzut ,,niewyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy". Zarzut ten nie
został przy tym należycie uzasadniony, gdyż okoliczności, na które powołuje się jej
uzasadnienie (np. to, że powódka zajmowała stanowisko p.o. dyrektora, że miała
długi staż pracy, że przygotowywała się do egzaminów na drugi stopień specjalizacji
medycznej), zostały ustalone i rozważone przez Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w zaskarżonym wyroku. Stąd też nie bardzo wiadomo, na czym w istocie pole-
ga ,,niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych sprawy". W tym stanie rzeczy
podstawą oceny Sądu Najwyższego prawidłowości zaskarżonego wyroku musiał stać
się stan faktyczny sprawy, tak jak został on w nim ustalony.

W uzasadnieniu kasacji pisze się, że ,,w zaskarżonych orzeczeniach zdaniem
powódki Sąd I instancji nie ustosunkował się w wyroku do obowiązujących przepi-
sów, a w szczególności § 2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z
dnia 14 kwietnia 1992 r. oraz Rozporządzenia z dnia 7 lipca 1995 r. Również Sąd II
instancji, zdaniem powódki, dokonał błędnej interpretacji obowiązujących w tym za-
kresie przepisów prawa materialnego". Na tym tle nasuwają się zwłaszcza dwie
uwagi. Po pierwsze, przedmiotem zaskarżenia kasacją jest wyrok wydany w drugiej
instancji, stąd ewentualne uchybienia wyroku wcześniejszego (pierwszej instancji)
nie mają bezpośredniego znaczenia dla oceny prawidłowości wyroku podlegającego
zaskarżeniu w trybie kasacyjnym. Po drugie, zarzut naruszenia przepisów prawa
materialnego jest gołosłowny, gdyż kasacja ani jednym zdaniem nie stara się uza-
sadnić twierdzenia, iż Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dokonał błędnej wy-
kładni przepisów prawa materialnego oraz na czym ten błąd polega i jak przepisy
prawa materialnego powinny być wobec tego pojmowane.

W ocenie Sądu Najwyższego, Sąd drugiej instancji słusznie uznał, iż przepis §
2 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r. nie ma zastosowania do powódki i w tym
sensie przepis ten właściwie zastosował (negatywnie). Zarzut więc naruszenia prze-
pisu § 2 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r. nie jest trafny. Sąd drugiej instancji -
jak można sądzić - przyjął, że przepis ten nie ma zastosowania do powódki, gdyż
zatrudniona ona została 18 stycznia 1996 r., a w myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia z 14
kwietnia 1992 r. odnosi się on tylko do takich pracowników, którzy zostali zatrudnieni
przed wejściem w życie tego rozporządzenia. Skoro zaś powódka została zatrudnio-
na - przy braku kwalifikacji określonych w taryfikatorze kwalifikacyjnym - po wejściu
tego rozporządzenia, a także po wejściu w życie rozporządzenia z 7 lipca 1995 r.,
które jedynie w nowy sposób ustaliło treść jego załącznika (taryfikatora kwalifikacyj-
nego), to wobec tego przepis § 2 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r. nie mógł do
niej mieć zastosowania. Teza ta nie budzi żadnych wątpliwości, gdy idzie o § 2 ust. 1
rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r. Wymagała ona jednakże rozważenia także na
tle analizy § 2 ust. 2 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r., czego Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych jednakże nie uczynił. W myśl § 2 ust. 2 przepis ust. 1 stosuje
się odpowiednio w razie przejścia pracownika do pracy na takie samo lub niższe
stanowisko w innej jednostce objętej rozporządzeniem, w wyniku porozumienia zak-
ładów pracy. Prima facie przepis ten może być rozumiany dwojako, a mianowicie, że
stosuje się go również (jak w przypadku ust. 2) tylko wtedy, gdy zatrudnienie (przejś-
cie) ma miejsce przed wejściem w życie rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r. bądź
też że dotyczy on przypadków, w których przejście następuje po wejściu w życie roz-
porządzenia. Mając na względzie okoliczność, iż regułę z § 2 ust. 1 rozporządzenia z
14 kwietnia 1992 r. do przypadków z jego ust. 2 stosuje się ,,odpowiednio" oraz ratio
legis tego przepisu (względy natury funkcjonalnej) należy przyjąć, że w przypadku
gdy pracownik przechodzi do pracy na takie samo lub niższe stanowisko w wyniku
porozumienia zakładów pracy, to bez znaczenia jest, czy następuje to przed wejś-
ciem w życie rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r., czy też po jego wejściu w życie.
Przejście pracownika do pracy w innej jednostce w wyniku porozumienia zakładów
pracy nie powinno bowiem pogarszać jego sytuacji prawnej, pod warunkiem, że
przed tym przejściem był zatrudniony zgodnie z obowiązującymi dotychczas przepi-
sami lub był zwolniony od posiadania wymaganych kwalifikacji na podstawie tych
przepisów. Innymi słowy pracownik, który zmienia zatrudnienie w wyniku porozumie-
nia zakładów pracy powinien być traktowany tak, jak gdyby tego zatrudnienia nie
zmieniał. Przy przyjęciu takiego ogólniejszego założenia należy wyjaśniać sens § 2
ust. 2 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r., a to prowadzi do wniosku, iż ma on
także zastosowanie do pracowników, którzy zmienili zatrudnienie po jego wejściu w
życie (przeszli do pracy w innej jednostce w wyniku porozumienia zakładów pracy).
Ponadto, gdyby przyjąć inne rozumienie § 2 ust. 2 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992
r., to przepis ten byłby w istocie zbędny i niezrozumiały. Jeżeli bowiem pracownik
przeszedł do innej jednostki przed wejściem w życie rozporządzenia z 14 kwietnia
1992 r., to po tym przejściu jego kwalifikacje oceniane powinny być według ,,starych"
przepisów, podobnie jak w sytuacji, w której takie ,,przejście" nie miało miejsca.

Wyjaśnienia wymaga także kwestia obowiązywania § 2 rozporządzenia z 14
kwietnia 1992 r. w związku z jego nowelizacją z 7 lipca 1995 r. Polegała ona tylko na
zastąpieniu starego załącznika przez załącznik nowy (nowy taryfikator kwalifikacyj-
ny), bez zmiany treści § 2 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r. Na tym tle należy
przyjąć, że zmiana taka oznacza, iż § 2 ust. 1 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r.
powinien być pojmowany w ten sposób, iż dotyczy on pracowników zatrudnianych
przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, jak i przed jego zmianą, mimo iż w
przepisie tym mowa jest o pracowniku zatrudnionym przed dniem wejścia w życie
,,rozporządzenia", bez zastrzeżenia, że dotyczy to także rozporządzenia w znoweli-
zowanym brzmieniu (przed dniem wejścia w życie nowelizacji). Z uwagi jednakże na
inny sposób uregulowania kwestii stosowania zasady z § 2 ust. 1 do pracowników
przechodzących do innej jednostki w wyniku porozumienia zakładów pracy, wskaza-
ny wyżej problem nie ma istotniejszego znaczenia w odniesieniu do pracowników
zmieniających jednostkę organizacyjną (stanowisko) w trybie porozumienia zakładów
pracy. Gdy bowiem dochodzi do takiej zmiany, to pracownik, który jest zatrudniony
na stanowisku zgodnie z obowiązującymi dotychczas przepisami lub został zwolniony
od posiadania wymaganych kwalifikacji na podstawie tych przepisów, może być
nadal zatrudniony na dotychczasowym stanowisku, jeżeli zatrudnienie w nowej
jednostce następuje już po wejściu (zmianie) w życie rozporządzenia z 14 kwietnia
1992 r., byleby tylko zatrudnienie to następowało na warunkach i w trybie wskaza-
nych w § 2 ust. 1 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r.

Z ustaleń Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych niedwuznacznie wynika, iż
powódka nie została zatrudniona na nowym stanowisku na podstawie porozumienia
zakładów pracy. Tym samym nie mógł do niej mieć zastosowania nie tylko przepis §
2 ust. 1 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r., gdyż zatrudniona została po dniu jego
wejścia w życie (w znowelizowanym brzmieniu), ale także i jego § 2 ust. 2, jako że
wprawdzie - jak to wyżej wyjaśniono - przepis ten ma zastosowanie także wtedy, gdy
nowe zatrudnienie (w nowej jednostce) następuje już po wejściu w życie rozporzą-
dzenia z 14 kwietnia 1992 r. (i jego nowelizacji), ale tylko o tyle, o ile jest ono nas-
tępstwem porozumienia zakładów pracy, co w przypadku powódki nie miało miejsca.
W tym stanie rzeczy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych miał podstawy, by w
całości pominąć § 2 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r. - jakkolwiek w uzasadnie-
niu jego wyroku nie ma analizy, która wyjaśniałaby, iż brak było przesłanek dla zas-
tosowania także § 2 ust. 2 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r. - a w związku z tym -
w istocie jedyny zasługujący na merytoryczne rozważenie - zarzut kasacji, niewłaś-
ciwego zastosowania § 2 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r., okazał się nieuza-
sadniony.

Z powyższych względów Sąd Najwyższy, mając na uwadze, iż zaskarżony
wyrok odpowiada prawu, na podstawie art. 39312 KPC orzekł jak w sentencji.
========================================