Wyrok z dnia 26 czerwca 1998 r.
I PKN 208/98

Nie występuje ujemna przesłanka procesowa w rozpatrzeniu między tymi
samymi stronami sprawy o przywrócenie poprzednich warunków pracy (art. 45
§ 1 w związku z art. 42 § 1 KP) pracownikowi, z którym pracodawca następnie
rozwiązał stosunek pracy na podstawie art. 53 § 1 pkt 1 lit. b KP, gdy nadal to-
czy się postępowanie o uznanie za bezskuteczne rozwiązanie umowy o pracę
bez wypowiedzenia.


Przewodniczący SSN: Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Adam Józefowicz
(sprawozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 1998 r. sprawy z po-
wództwa Krystyny M.-B. przeciwko Zespołowi Opieki Zdrowotnej w C. o przywrócenie
poprzednich warunków pracy i płacy, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku
Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej z
dnia 20 listopada 1997 r. [...]


o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Powódka Krystyna M.-B. wystąpiła z powództwem przeciwko Zespołowi Opieki
Zdrowotnej w C. o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia warunków pracy i płacy,
które otrzymała w dniu 31 sierpnia 1995 r. oraz o sprostowanie opinii o pracy z dnia
19 września 1995 r. Na rozprawie w dniu 15 lutego 1996 r. powódka przekształciła
swoje żądanie i domagała się przywrócenia do pracy z uwagi na to, że umowa o
pracę uległa rozwiązaniu.

Pozwana powództwa nie uznała w odniesieniu do tego roszczenia, albowiem
powódka nie złożyła pozwanemu oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowa-
nych warunków pracy i płacy, jak tego wymaga art. 42 § 3 KP. W związku z tym na-
leży przyjąć, że stosunek pracy trwa nadal między stronami.

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Cieszynie wyrokiem z dnia 27 czerwca 1997 r.
[...] uznał za bezskuteczne wypowiedzenie warunków pracy powódce, dokonane
przez pozwanego w dniu 31 sierpnia 1995 r. Ponadto dokonał sprostowania opinii
wydanej powódce przez pozwanego w dniu 19 września 1996 r. w ten sposób, że
skreślił w całości drugi akapit opinii zaczynający się od słów ,,w czasie pracy", a koń-
czący się słowami ,,konfliktowość, nielojalność" oraz dokonał innych zmian w opinii,
wymienionych w sentencji, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka była zatrudniona w Szpitalu Ś. w C. od 1
września 1978 r. jako starszy asystent na Oddziale Chirurgii. Posiada specjalizację
drugiego stopnia w zakresie chirurgii ogólnej i onkologicznej. W dniu 31 sierpnia
1995 r. powódka otrzymała wypowiedzenie warunków pracy i płacy z propozycją ob-
jęcia od 1 grudnia 1995 r. stanowiska Kierownika Poradni Onkologicznej. Jedno-
cześnie od 1 września 1995 r. do 30 listopada 1995 r. została oddelegowana na sta-
nowisko p.o. kierownika tej Poradni, w której nie podjęła pracy, gdyż od 1 września
1995 r. do 11 lipca 1996 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim. W związku z powyż-
szą niezdolnością do pracy, ZOZ w C. 12 lipca 1996 r. rozwiązał z powódką umowę o
pracę bez wypowiedzenia na mocy art. 53 § 1 pkt 1 lit. b KP.

Z dniem 1 maja 1995 r. stanowisko ordynatora na Oddziale Chirurgii objął
wyłoniony w drodze konkursu dr Marek G. W czasie 2 miesięcy współpracy powódki
z ordynatorem Markiem G. nie dochodziło między nimi do poważniejszych sporów.
Do konfliktu między powódką a ordynatorem doszło po operacji chorego Tadeusza
G. w dniu 22 czerwca 1995 r. Na ten dzień sporządzony został plan operacji, który
nie wskazywał metody operacyjnej co do całości zabiegu, a zwłaszcza co do sposo-
bu rozwiązania końcowego, to jest rodzaju drenażu jaki należało wykonać. Powódka
wykonała tzw. drenaż wewnętrzny, a zdaniem ordynatora należało wykonać drenaż
zewnętrzny. Następnego dnia na porannej odprawie ordynator powiedział powódce,
iż ,,zrobiła głupi, nieodpowiedzialny zabieg" i w związku z tym odsuwa ją od leczenia
chorych i stawia do dyspozycji dyrektora. Od tego czasu powódka przychodziła do
pracy, lecz nie wykonywała żadnych czynności związanych z leczeniem chorych. W
kilka dni po operacji zwołana narada nie doprowadziła do pogodzenia zwaśnionych
stron i rozwiązania konfliktu.

Sąd Rejonowy uznał, że zarzuty strony pozwanej, będące przyczyną wypo-
wiedzenia powódce warunków pracy i płacy, nie znalazły potwierdzenia w postępo-
waniu dowodowym. W świetle opinii biegłego sądowego nie można mówić o zmianie
metody operacyjnej przez powódkę. Wybrana przez nią metoda jest nadal uznawana
i stosowana w oddziałach chirurgicznych. Strona pozwana nie udowodniła faktu, że
powódka podważała autorytet ordynatora lub używała pod jego adresem obraźliwych
uwag. Zarzut nielojalności powódki wobec ordynatora związany z wypisaniem się
chorej M.C. z Oddziału nie potwierdził się, gdyż chora zeznała, że decyzję podjęła po
rozmowie z ordynatorem G. Jako podstawę sprostowania opinii Sąd wskazał art. 98
KP w brzmieniu przed wejściem w życie ustawy z 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy -
Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 24, poz. 110).

W odniesieniu do żądania powódki przywrócenia do pracy Sąd pierwszej ins-
tancji przyjął, iż powódka nie złożyła pozwanemu oświadczenia o odmowie przyjęcia
zaproponowanych warunków pracy i płacy. Takiego oświadczenia nie zawiera po-
zew, gdyż kwestionuje on tylko zasadność samego wypowiedzenia zmieniającego.
Poza tym z zeznań dyrektora ZOZ M.K. wynika, iż nie został spełniony wymóg z art.
60 KC w związku z art. 300 KP, gdyż powódka nie ujawniła wobec strony pozwanej w
sposób dostateczny swej woli odmowy przyjęcia nowych warunków pracy i płacy. Na
rozprawie w dniu 15 lutego 1996 r. powódka wniosła o przywrócenie do pracy i
zeznała, że nie widzi możliwości objęcia zaproponowanego stanowiska, które odsu-
wałoby ją od czynnej pracy chirurga.

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej po
rozpoznaniu apelacji obu stron od powyższego wyroku [...] zmienił zaskarżony wyrok
w ten sposób, że przywrócił powódce poprzednie warunki pracy i płacy, to jest sta-
nowisko starszego asystenta Oddziału Chirurgii Ogólnej Szpitala [...] w C. i apelację
strony pozwanej oddalił. W uzasadnieniu wyroku Sąd Wojewódzki podzielił pogląd
Sądu pierwszej instancji, iż powódka nie złożyła stronie pozwanej skutecznego
oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków pracy i płacy, jak
tego wymaga przepis art. 42 § 3 KP. Takie oświadczenie może być zawarte w poz-
wie, ale dla jego skuteczności powinno być wyraźne, czego nie zawiera pozew. Po-
zew kwestionuje jedynie zasadność samego wypowiedzenia zmieniającego. Zacho-
wanie powódki (np. złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia o wysokości zarob-
ków i o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego) świadczyło, że czuła się pracow-
nikiem strony pozwanej. Wobec przyjęcia, że wypowiedzenie zmieniające było nie-
uzasadnione, a minął okres wypowiedzenia. Sąd pierwszej instancji błędnie uznał je
za bezskuteczne. W takiej sytuacji - zdaniem Sądu Wojewódzkiego - należało przy-
wrócić powódce poprzednie warunki pracy i płacy, co też Sąd uczynił uwzględniając
apelację powódki, zgodnie z art. 386 § 1 KPC. Sąd Wojewódzki przyjął, że wypowie-
dzenie powódce warunków pracy i płacy przez stronę pozwaną było nieuzasadnione,
gdyż żadna z przyczyn podanych przez pozwaną nie została udowodniona w toku
postępowania, co Sąd Rejonowy szczegółowo uzasadnił. Zdaniem Sądu Wojewódz-
kiego, Sąd pierwszej instancji nie naruszył zasady swobodnej oceny dowodów, gdyż
zgodnie z art. 233 KPC logicznie uzasadnił, którym dowodom dał wiarę i dlaczego
oraz którym odmówił wiarygodności. Strona pozwana nie wykazała żadnej nowej
okoliczności, polemizując w apelacji z ustaleniami Sądu pierwszej instancji. Dotyczy
to także sprostowania opinii o pracy, gdyż niewystarczające jest jedynie powoływanie
się na prawo zakładu do negatywnej oceny pracownika, jeżeli nie znajduje odz-
wierciedlenia w dokumentach znajdujących się w aktach osobowych. Postępowanie
dowodowe nie wykazało nielojalności ani konfliktowości powódki, a pozostałe zmiany
treści opinii zostały zmienione zgodnie ze stanowiskiem strony pozwanej.

Powyższy wyrok w pkt 1 zaskarżyła strona pozwana. W kasacji zarzuciła brak
podstawy prawnej stanowiska Sądu oraz naruszenie prawa materialnego przez
błędną jego wykładnię co do przywrócenia powódki do pracy na poprzednich warun-
kach, skoro rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło w oparciu o przepis art. 53 § 1 pkt
1 lit. b KP, który nie przewiduje przywrócenia do pracy. Skarżąca wniosła o zmianę
zaskarżonego wyroku w pkt 1 przez oddalenie w całości roszczenia powódki doty-
czącego przywrócenia jej do pracy.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kodeks postępowania cywilnego wymienia w art. 3931 dwie podstawy, na któ-
rych można oprzeć kasację, a mianowicie naruszenie prawa materialnego i narusze-
nie przepisów postępowania, jeżeli mogło to mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Kasacja powinna zawierać uzasadnienie podstaw kasacyjnych (art. 3933 KPC).
Strona pozwana, zarzucając zaskarżonej części wyroku brak podania podstawy
prawnej stanowiska Sądu, nie skonkretyzowała swego zarzutu wskazaniem przepisu
prawa, któremu - według wnoszącego kasację - uchybił Sąd drugiej instancji, ani nie
przedstawiła żadnej argumentacji prawnej uzasadniającej ten zarzut. Uniemożliwia to
Sądowi Najwyższemu zbadanie zasadności tak ogólnikowo podanej podstawy
kasacyjnej i wdawanie się w dociekania, czy i jaki przepis - zdaniem strony skarżącej
- został naruszony. W rzeczywistości nie istnieje podstawa do postawienia tak sfor-
mułowanego zarzutu, który w istocie nie ma wpływu na wynik sprawy. Sądy obu ins-
tancji zasadnie uznały, że w ustalonych okolicznościach sprawy wypowiedzenie
zmieniające warunki pracy powódce z dnia 31 sierpnia 1995 r. było nieuzasadnione,
czego nawet kasacja nie kwestionuje. Sąd pierwszej instancji niezgodnie z przepi-
sem art. 45 § 1 w związku z art. 42 § 1 KP uznał to wypowiedzenie za bezskuteczne,
zamiast orzec o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach. Sąd Wojewódzki
dostrzegł ten oczywisty błąd w sformułowaniu sentencji wyroku i dostosował jego
treść do przepisu art. 45 § 1 KP, zmieniając wyrok Sądu pierwszej instancji. Sąd
Wojewódzki wskazał art. 386 § 1 KPC jako podstawę swego orzeczenia, co wskazuje
na bezzasadność omawianego zarzutu braku podania podstawy prawnej swojego
stanowiska.

Zdaniem Sądu Najwyższego nietrafny jest także drugi zarzut kasacji narusze-
nia prawa materialnego, to jest art. 53 § 1 pkt 1 lit. b KP przez błędną jego wykładnię.
Przedmiotem niniejszej sprawy było żądanie powódki, najpierw uznania za bezs-
kuteczne wypowiedzenia warunków pracy przez pracodawcę, a po zmianie żądania
w toku procesu - przywrócenie poprzednich warunków pracy i płacy. Przepis art. 53 §
1 pkt 1 lit. b KP nie stanowił podstawy prawnej roszczenia powódki i nie miał zas-
tosowania w sprawie przy ocenie prawnej żądania pozwu, ani nie stanowi podstawy
prawnej rozstrzygnięć Sądów obu instancji. Przepis ten może natomiast stanowić
podstawę oceny zasadności czynności prawnej pracodawcy, który następnie rozwią-
zał umowę o pracę z powódką bez wypowiedzenia, jeżeli nie zostały spełnione
przesłanki wymienione w tym przepisie lub wypowiedzenie to w okolicznościach
sprawy było sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, przys-
ługującego pracodawcy. Ocena tego rozwiązania jest przedmiotem postępowania w
odrębnej sprawie [...], które nie zostało dotychczas zakończone prawomocnym wyro-
kiem sądowym. Zdaniem Sądu Najwyższego nie stanowi ujemnej przesłanki proce-
sowej rozpatrywanie między tymi samymi stronami sprawy o przywrócenie poprzed-
nich warunków pracy pracownikowi (art. 45 § 1 w związku z art. 42 § 1 KP), z którym
pracodawca następnie rozwiązał stosunek pracy na podstawie art. 53 § 1 pkt 1 lit. b
KP, gdy nadal toczy się postępowanie o uznanie za bezskuteczne tego rozwiązania
umowy o pracę bez wypowiedzenia z dnia 12 lipca 1996 r. Badanie zasadności tego
wypowiedzenia w związku z art. 53 § 5 KP, gdy powódka niezwłocznie podjęła pracę
w pozwanym zakładzie pracy po ustaniu przyczyny nieobecności w pracy, nie po-
woduje bezprzedmiotowości zaskarżonego wyroku, jeśli na pracodawcy ciąży po-
winność ponownego zatrudnienia powódki i istnieje możliwość anulowania kwestio-
nowanego wypowiedzenia umowy o pracę kwalifikowanemu lekarzowi ze względu na
interes społeczny, na co wskazuje rozważne potraktowanie złożonych do akt
niniejszej sprawy kilkuset podpisów osób protestujących przeciwko zwolnieniu po-
wódki, którym uratowała życie i zdrowie w ciągu kilkunastu lat pracy.

Wobec braku usprawiedliwionych podstaw kasacji, Sąd Najwyższy na zasa-
dzie art. 39312 KPC orzekł, jak w sentencji.
========================================