Wyrok z dnia 24 czerwca 1998 r.
I PKN 194/98

Naruszenie przez sąd art. 232 zdanie 2 KPC może mieć miejsce tylko
wyjątkowo, jeżeli z materiałów sprawy wynika, że dopuszczenie z urzędu do-
wodów było szczególnie uzasadnione lub oczywiste.


Przewodniczący SSN: Walerian Sanetra (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Józef Iwulski, Andrzej Wasilewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 1998 r. sprawy z po-
wództwa Artura M. przeciwko Lasom Państwowym Nadleśnictwu G. o ustalenie, na
skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Krakowie z dnia 29 stycznia 1998 r. [...]


o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Powód Artur M. wniósł kasację od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 stycznia 1998 r. [...], którym Sąd ten oddalił jego
apelację od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Krakowie z dnia 16 paź-
dziernika 1997 r. [...].

Sąd Pracy ustalił, że powód Artur M. od dnia 1 marca 1993 r. był zatrudniony
na stanowisku strażnika leśnego. Z dniem 5 maja 1995 r. Lasy Państwowe wypowie-
działy powodowi dotychczasowe warunki pracy i płacy, jednocześnie powołując go
na stanowisko leśniczego Leśnictwa Z. Od 6 października 1996 r. powód zwracał się
do swoich przełożonych o przywrócenie go na poprzednio zajmowane stanowisko.
Strona pozwana odmówiła takiego przesunięcia, proponując mu równocześnie obję-
cie innych leśnictw, na co nie wyraził on zgody. W dniu 22 października 1996 r. poz-
wany odwołał powoda z zajmowanego stanowiska proponując mu na zasadzie art.
71 KP zatrudnienie w okresie wypowiedzenia na stanowisku strażnika leśnego, z
zachowaniem dotychczasowego wynagrodzenia, a od 1 lutego 1997 r. zatrudnienie
na nowych warunkach, których powód nie przyjął. Sąd Pracy uznał, że zgodnie z
przepisem § 1 pkt 3 zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego nr 17 z
dnia 4 marca 1975 r. w sprawie określenia kierowniczych i innych samodzielnych
stanowisk pracy, na których zatrudnia się pracowników na podstawie powołania, po-
wód został powołany na stanowisko leśniczego, które to powołanie przyjął.

Rozpoznając apelację powoda Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
szczególności stwierdził, że nawiązanie stosunku pracy, bez względu na jego pods-
tawę, wymaga zgodnego oświadczenia woli stron. Dotyczy to także stosunku pracy
powstałego na podstawie powołania. Skoro zaś powód objął stanowisko leśniczego,
to jest to wystarczające dla uznania, że doszło do zgodnego oświadczenia woli w tym
zakresie. Biorąc pod uwagę podstawę zatrudnienia powoda, jak i jego odwołania,
według Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, nie ulega wątpliwości, że ,,został on
odwołany zgodnie z obowiązującymi w tej mierze przepisami (rozdział III KP), a nie
przepisów o wypowiedzeniu zmieniającym". Stąd też twierdzenie powoda, że
odwołany został w trybie wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy nie
znajdują uzasadnienia. Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych podzielił stanowisko
Sądu pierwszej instancji w tym zakresie, iż powołanie powoda na stanowisko leśni-
czego było zgodne z przepisem § 1 pkt 3 zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu
Drzewnego nr 17 z dnia 4 marca 1975 r. oraz przepisem § 5 pkt 1 rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie praw i obowiązków pracowników
lasów państwowych (Dz. U. Nr 51, poz. 328). Sąd drugiej instancji nie podzielił
poglądu powoda, według którego w świetle art. 33 ust. 1 i 2 oraz ust. 3 pkt 9 ustawy z
dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. Nr 101, poz. 444 ze zm.), stanowiskami z
powołania są tylko stanowiska: Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, Dy-
rektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych oraz nadleśniczego, a pozostałe
stanowiska w Lasach Państwowych, będących państwową jednostką organizacyjną,
a contrario, są stanowiskami, na których zatrudnienie następuje na podstawie umowy
o pracę. Stanowisko takie mogłoby być uznane za trafne jedynie wówczas, gdyby
istniały podstawy do przyjęcia zasady lex posterior derogat legi anteriori, tj., że
ograniczenie obowiązywania dotychczasowej regulacji prawnej może następować
zarówno przez jej wyraźne uchylenie, jak też przez wydanie aktu późniejszego.
Ustawa z 28 września 1991 r. nie uchyliła rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27
grudnia 1974 r. w sprawie praw i obowiązków pracowników lasów państwowych
pomimo, że częściowo uregulowała kwestie, które w tym rozporządzeniu są unor-
mowane. Rozporządzenie Rady Ministrów z 27 grudnia 1974 r. zostało wydane bo-
wiem w oparciu o delegację zawartą w art. 298 KP i do czasu, kiedy nie zajdą wa-
runki z art. 25 przepisów przejściowych nowelizujących Kodeks pracy (ustawa z dnia
2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw,
Dz. U. Nr 24, poz. 110 ze zm.) nadal obowiązuje.

Specyfika unormowania stosunku pracy na podstawie powołania wyłącza do-
chodzenie przez pracownika odwołanego ze stanowiska przywrócenia do pracy za-
równo wtedy, gdy odwołanie było uzasadnione, jak i wtedy, gdy nastąpiło ono z na-
ruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów o pracę, w tym także przepisów szcze-
gólnych, uzależniających wypowiedzenie albo rozwiązanie umowy o pracę od zgody
uprawnionego organu (postanowienie SN z dnia 24 lutego 1981 r., I PZ 6/81; OSNC
1981 z. 9, s.177). Nie jest trafny zarzut apelacji, że powodowi w istocie dokonano
wypowiedzenia warunków pracy i płacy. W związku z odwołaniem strona pozwana
zaproponowała powodowi zatrudnienie na stanowisku strażnika leśnego w okresie
wypowiedzenia, co jest zgodne z dyspozycją art. 71 KP i nie zmienia charakteru od-
wołania. Pozwany aktem z dnia 22 października 1996 r. odwołał powoda ze stano-
wiska z powołaniem się na art. 70 § 1 KP, tj. w sposób nie budzący wątpliwości.

W kasacji zaskarżonemu wyrokowi postawiony został zarzut, iż narusza on
art. 70 KP ,,przez uznanie, iż powód został zwolniony zgodnie z warunkami określo-
nymi w tym przepisie" oraz zarzut naruszenia art. 217 i 232 KPC ,,przez nieprzepro-
wadzenie dowodów wskazanych przez powoda na okoliczność, iż odwołanie powoda
ze stanowiska było niezgodne z przepisami".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja nie zasługuje na uwzględnienie. W jej uzasadnieniu pisze się, że
strona pozwana dokonała powodowi - i to ustnie - wypowiedzenia warunków pracy i
płacy, co w przypadku stosunku pracy zawartego na zasadzie powołania jest niedo-
puszczalne. Zarzut ten jest gołosłowny. Z ustaleń zawartych w zaskarżonym wyroku
wynika bowiem, że powoda odwołano z zajmowanego stanowiska sporządzając od-
wołanie na piśmie (znajduje się ono w aktach osobowych powoda). Ponadto, powo-
dowi nie wypowiadano warunków pracy lub płacy objętych stosunkiem pracy nawią-
zanym z nim na podstawie powołania na stanowisko. Stąd też zarzut, iż wypowie-
dziano mu warunki pracy i płacy - i to ustnie - oparty jest na nieporozumieniu, a przy
tym nie odpowiada prawdzie. Powołane w petitum kasacji przepisy art. 217 i 232
KPC nie korespondują z wywodami uzasadnienia. Nie wskazuje się w nim jakie to
dowody (i kiedy) wskazane przez powoda zostały przez Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych pominięte, a to oznacza, iż zarzut naruszenia przez ten Sąd art. 217
KPC jest bezpodstawny. Podobnie jest w wypadku zarzutu naruszenia art. 232 KPC,
w myśl którego strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z
których wywodzą skutki prawne, a sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez
stronę. Powołanie się na ten przepis również w istocie nie pozostaje w związku z
wywodami uzasadnienia kasacji. Twierdzi się w nim wprawdzie, że ,,nie przesłuchano
w szczególności osoby wymienione w treści notatki urzędowej sporządzonej przez
pozwanego, które miały być świadkami wręczenia powodowi odwołania go ze
stanowiska", ale powód nie występował w toku całego procesu z wnioskiem o przes-
łuchanie świadków. Z protokołu rozprawy przed Sądem Pracy [...] należy wnosić, że
w związku z notatką z dnia 27 października 1996 r., z której wynika, iż powód został
poinformowany o odwołaniu go ze stanowiska, oświadczył on jedynie, iż notatka ta
została sporządzona przez osoby, które nie są członkami zarządu i nie wie skąd
osoby te znały ustalenia w niej spisane. Żądanie przesłuchania świadków pojawiło
się dopiero w kasacji. W tej sytuacji nie wiadomo na czym miałoby polegać uchybie-
nie Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w związku z tym, iż według art. 232 zda-
nie drugie KPC sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę. Jest oczywis-
te, że zarzut kasacji nie może być łączony ze zdaniem pierwszym art. 232 KPC, gdyż
przepis ten nakłada obowiązek na strony (obowiązane są one do wskazywania do-
wodów dla stwierdzenia faktów), a nie na sąd i wobec tego nie może być on niejako z
istoty rzeczy przez sąd naruszony. Natomiast ze zdania drugiego art. 232 KPC
wynika, że sąd ma możliwość, a nie obowiązek, dopuszczenia dowodów nie wska-
zanych przez stronę. To zaś oznacza, iż tylko wyjątkowo można postawić sądowi
zarzut, że z tej możliwości w konkretnej sprawie nie skorzystał, a mianowicie, jeżeli z
uwagi na okoliczności konkretnej sprawy dopuszczenie określonego dowodu przez
sąd jest szczególnie uzasadnione, czy wręcz oczywiste. Taki zaś przypadek nie za-
chodzi w niniejszej sprawie, zwłaszcza jeżeli zważyć, że powód nie domagał się
przesłuchania świadków, a ponadto nie zaprzeczył treści notatki, z której wynika, iż o
odwołaniu go ze stanowiska został poinformowany. Ponadto, nawet gdyby było ina-
czej to i tak o odwołaniu dowiedział się on w terminie późniejszym, co oznaczałoby
tylko taką zmianę, iż odwołanie (określenie terminu rozwiązania się umowy o pracę),
należałoby uznać za wadliwe, ale skuteczne. Jako pracownikowi zatrudnionemu na
podstawie powołania także w takim przypadku nie przysługiwałoby mu roszczenie o
przywrócenie do pracy.

Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach kasacji (art. 39311 KPC). Gra-
nice te wyznaczają zaś w szczególności jej podstawy, przez które należy rozumieć
wskazane w niej konkretne przepisy prawa materialnego lub procesowego, które
według wnoszącego kasację zostały w zaskarżonym wyroku naruszone, oraz jej uza-
sadnienie (art. 3933 KPC). Zarzuty kasacji są konkretne (naruszenie art. 70 KP, art.
217, 232 KPC), ale nie są uzasadnione. Są one gołosłowne, a przy tym nie kores-
pondują z uzasadnieniem kasacji, które w istocie nie wskazuje na jakiej postawie
twierdzi się, że doszło do naruszenia art. 217 KPC oraz bezpodstawnie utrzymuje, że
Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych powinien przeprowadzić dowód ze świadków
(świadka). W świetle ustaleń faktycznych - a te są dla Sądu Najwyższego wiążące
(skoro twierdzenia dotyczące naruszenia prawa procesowego są chybione) - zarzut
naruszenia art. 70 KP również nie zasługuje na uwzględnienie, bo powód odwołany
został z zajmowanego stanowiska w sposób przewidziany w prawie.

Ponieważ kasacja nie ma usprawiedliwionych podstaw, Sąd Najwyższy na
mocy art. 39312 KPC orzekł jak w sentencji.
========================================