Wyrok z dnia 25 listopada 2005 r.
I PK 89/05

Ciężar udowodnienia niezdolności do pracy pracownika stawiającego się
do niej po wyczerpaniu okresu pobierania zasiłku chorobowego (art. 53 § 1 pkt
1 lit. b k.p.) spoczywa na pracodawcy, który powinien skierować pracownika na
odpowiednie badania lekarskie.

Przewodniczący SSN Józef Iwulski, Sędziowie SN: Krystyna Bednarczyk,
Roman Kuczyński (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 listopada 2005 r.
sprawy z powództwa Marka K. przeciwko Przedsiębiorstwu Przemysłu Bawełnianego
,,Z." SA w Z. o odszkodowanie i ekwiwalent za urlop, na skutek kasacji powoda od
wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łomży z dnia
29 grudnia 2004 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łomży do ponownego rozpoznania i orze-
czenia o kosztach postępowania kasacyjnego

U z a s a d n i e n i e

W dniu 26 maja 2004 r. spółka ,,Z." SA w Z. rozwiązała umowę o pracę z Mar-
kiem K. na podstawie art. 53 § 1 pkt 1 lit. b k.p. Powód Marek K. wniósł o zasądzenie
od Przedsiębiorstwa Przemysłu Bawełnianego ,,Z." SA w Z. kwoty 21.011,40 zł tytu-
łem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę oraz kwoty
12.204,45 zł tytułem ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Uzasadniając
powództwo Marek K. wyjaśnił, że przez 6 miesięcy korzystał ze zwolnienia lekarskie-
go, które następnie zostało przedłużone do 270 dni, to jest do dnia 25 maja 2004 r., i
gdy w dniu 26 maja 2004 r. stawił się do pracy nie było podstaw do rozwiązania z
nim umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 53 § 1 pkt 1 lit. b k.p., bo-
wiem w tym dniu był zdolny do podjęcia pracy.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Zambrowie wyrokiem z dnia 15 października
2004 r. oddalił powództwo o odszkodowanie i umorzył postępowanie w części doty-
czącej żądania zapłaty kwoty 12.204,45 zł tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany
urlop wypoczynkowy. Sąd pierwszej instancji miał na względzie poczynione ustalenia
faktyczne, w tym przede wszystkim przedstawione zaświadczenie lekarskie o nie-
zdolności do pracy stwierdzające niezdolność powoda do pracy w okresie od 27
kwietnia 2004r. do 28 maja 2004 r. oraz dowód (przedstawiony przez powoda) w po-
staci orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 18 maja 2004 r. stwierdzającego z
tym dniem zdolność powoda do pracy. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd uznał, że
zaświadczenie stwierdzające niezdolność powoda do pracy w okresie od 27 kwietnia
2004 r. do 28 maja 2004 r. było wiążące dla oceny zdolności powoda do pracy doko-
nanej przez pracodawcę. Sąd Rejonowy stwierdził, iż wobec posiadania przez po-
zwanego pracodawcę zaświadczenia o niezdolności powoda do pracy do dnia 28
maja 2004 r. wydanego we właściwym trybie, pozwany nie miał obowiązku skierowa-
nia powoda na kontrolne badania lekarskie w celu ustalenia zdolności do wykonywa-
nia pracy na dotychczasowym stanowisku. Według Sądu pierwszej instancji wobec
istnienia niezdolności powoda do pracy stwierdzonej zaświadczeniem ZUS, pracow-
nik powinien powstrzymać się od wykonywania pracy, a pracodawca nie może dopu-
ścić do pracy osoby wobec której orzeczono niezdolność do pracy. Właśnie dlatego
nie miało decydującego znaczenia w ocenie tego Sądu orzeczenie lekarza orzecz-
nika ZUS wydane w celu przyznania świadczenia rehabilitacyjnego, gdyż stanowiło
ono jedynie podstawę decyzji w sprawie tego świadczenia. Stąd należało uznać, że
niezdolność powoda do pracy trwała dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu
wynagrodzenia i zasiłku.
Powyższy wyrok powód zaskarżył apelacją i zarzucił rażące naruszenie prze-
pisów postępowania mające decydujący wpływ na wynik sprawy, a wyrażające się w
zaniechaniu przez Sąd Rejonowy przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych z zakre-
su medycyny pracy i psychiatrii, pomimo uprzedniego wydania postanowienia o do-
puszczeniu takiego dowodu dla oceny zdolności powoda do pracy w dniu 26 maja
2004 r.
Sąd drugiej instancji uznał, że dowód z opinii biegłych lekarzy z zakresu me-
dycyny pracy i psychiatrii na okoliczność ustalenia, czy powód był zdolny do pracy w
dniu 26 maja 2004 r. nie miał wpływu na wynik procesu - ponieważ przeprowadzenie
takiego dowodu nie było celowe. Jak prawidłowo ustalił Sąd pierwszej instancji zło-
żone przez powoda w pozwanym zakładzie pracy w kwietniu 2004 r. zaświadczenie
lekarskie z dnia 26 kwietnia 2004 r. o niezdolności powoda do pracy w okresie od 27
kwietnia 2004 r. do 28 maja 2004 r. było wystarczające dla oceny jego stanu zdrowia
w dniu 26 maja 2004 r. a więc po tym gdy minął już przedłużony okres zasiłkowy -
270 dni. Skarżący chcąc wykazać, że był zdolny do podjęcia pracy wcześniej, dzia-
łając konsekwentnie, powinien zgłosić się do pozwanego pracodawcy już w dniu 18
maja 2004 r., a więc niezwłocznie po stwierdzeniu przez lekarza orzecznika ZUS, iż
jest zdolny do pracy - a nie dopiero w dniu 26 maja 2004 r., jak to w rzeczywistości
uczynił. Wobec powyższego Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił, iż wobec po-
siadania przez pozwanego zaświadczenia lekarskiego o niezdolności powoda do
pracy w dniu 26 maja 2004 r. nie miał on obowiązku skierowania powoda na kontrol-
ne badania lekarskie w celu ustalenia zdolności powoda do wykonywania pracy,
skoro w tej dacie istniały podstawy do rozwiązania z powodem umowy o pracę na
podstawie art. 53 §1 pkt 1 lit. b k.p. Uznając wszystkie zarzuty zgłaszane w apelacji
za bezzasadne oraz przyjmując za własne ustalenia faktyczne i ocenę prawną doko-
nane przez Sąd pierwszej instancji - Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c.
apelację oddalił.
W kasacji powód wskazał na nieważność postępowania wynikającą z art. 379
pkt 5 k.p.c. w związku z art. 240 § 1 k.p.c. w związku z art. 278 § 1 k.p.c. oraz naru-
szenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie
art. 53 § 1 pkt 1 lit. b k.p. oraz niezastosowanie art. 53 § 3 k.p. oraz art. 8 k.p.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja okazała się uzasadniona, choć nie wszystkie jej zarzuty mają uspra-
wiedliwione podstawy. Nie powoduje nieważności postępowania, przez pozbawienie
strony możliwości obrony jej praw, nieprzeprowadzenie dowodu z opinii biegłych le-
karzy sądowych na wnioskowaną przez powoda okoliczność niezdolności do pracy z
powodu choroby w dniu 26 maja 2004 r., dopuszczonego przez Sąd, natomiast brak
uchylenia wydanego w tym względzie postanowienia dowodowego (co dopuszcza
przepis art. 240 § 1 k.p.c.), stanowi uchybienie, mogące mieć wpływ na wynik
sprawy. Sąd pierwszej instancji bowiem trafnie uznał za istotę sprawy ocenę zdolno-
ści powoda do pracy w dniu 26 maja 2004 r., lecz stwierdzając, że był do niej zdolny,
nie oparł tego twierdzenia na żadnym dowodzie, mimo że dowód taki zamierzał
przeprowadzić, a jednocześnie - zasadnie - ocenił, że dla oceny tej zdolności nie ma
znaczenia orzeczenie lekarza orzecznika ZUS wydane dla celów przyznania świad-
czenia rehabilitacyjnego (dla którego powód nie spełnił warunków ze względu na za-
chowanie zdolności do pracy). Akceptacja takich ustaleń Sądu pierwszej instancji
przez Sąd Okręgowy narusza przepis art. 233 § 1 k.p.c. i prowadzi do błędnej wy-
kładni art. 53 § 1 pkt 1 lit. b i § 3 k.p. Poza sporem jest bowiem, że do dnia 25 maja
2004 r. powód był niezdolny do pracy z powodu choroby i wystąpiły warunki upraw-
niające pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 53 § 1
pkt 1 lit. b k.p.). Jednakże w dniu 26 maja 2004 r. powód stawił się do pracy i na ten
dzień nie posiadał zaświadczenia o niezdolności do pracy. Wprawdzie nie był zdolny
do pracy w dniach 27 i 28 maja 2004 r., jednakże nie jest wiadome, czy przyczyny tej
niezdolności były tożsame z powodującymi dotychczasową niezdolność. Ciężar
udowodnienia stawiającemu się do pracy pracownikowi po wyczerpaniu okresu nie-
zdolności do pracy z powodu choroby dalszego występowania tej niezdolności, spo-
czywa na pracodawcy, który powinien skierować pracownika na stosowne badania,
skoro po myśli art. 53 § 3 k.p. rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie
może nastąpić po stawieniu się pracownika do pracy. Z kolei uprawnienia pracodaw-
cy do rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie
art. 53 § 1 pkt 1 lit. b k.p. jest niezależne od współdziałania z organem rentowym w
szczególności w sprawie ustalenia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego (por.
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2004 r., I PK 649/03, OSNP 2005 nr
12, poz. 173). Zatem wiedza pracodawcy, że wnioskodawcy odmówiono świadczenia
rehabilitacyjnego nie może zastępować wykazania pracownikowi we właściwym try-
bie, iż na dzień następujący po dniu wyczerpania okresu uprawniającego pracodaw-
cę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia był on faktycznie niezdolny do
jej podjęcia. Ta sama wiedza Sądu meriti, wynikająca z prawomocnego wyroku od-
dalającego roszczenie w sprawie o świadczenie rehabilitacyjne, nie może zwalniać
od przeprowadzenia dowodu na okoliczność zdolności do pracy w określonym dniu
(stawienia się do pracy po wyczerpaniu okresu zasiłkowego) w sytuacji, gdy na wnio-
sek powoda dowód taki został dopuszczony, a postanowienia dowodowego nie
uchylono bądź nie zmieniono.

Z powyższych motywów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39313 § 1 k.p.c.
orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================