Wyrok z dnia 4 marca 2004 r.
I PK 418/03

1. Stosunek pracy dyrektora przedsiębiorstwa wygasa z dniem wykreśle-
nia przedsiębiorstwa z rejestru (art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o
gospodarce komunalnej, Dz.U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43 ze zm.), również w razie
korzystania przez dyrektora z urlopu bezpłatnego, udzielonego w związku z wy-
konywaniem mandatu posła.
2. Przepis art. 31 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu
posła i senatora (jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 221, poz. 2199 ze zm.) prze-
widuje bezwarunkowe uprawnienie posła do ponownego zatrudnienia u byłego
pracodawcy, u którego otrzymał urlop bezpłatny, mimo ustania urlopu bezpłat-
nego przed upływem kadencji z powodu wygaśnięcia stosunku pracy.

Przewodniczący SSN Andrzej Kijowski, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn, Herbert
Szurgacz (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 marca 2004 r. sprawy
z powództwa Mariana J. przeciwko L. Przedsiębiorstwu Energetyki Cieplnej Spółce z
o.o. w L. o ustalenie istnienia stosunku pracy, wynagrodzenie albo odprawę, na sku-
tek kasacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Lublinie z dnia 16 maja 2003 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie do ponownego rozpoznania i
orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e


Wyrokiem z dnia 13 stycznia 2003 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Lublinie w sprawie z powództwa Mariana J. przeciwko L. Przedsię-
biorstwu Energetyki Cieplnej w L. Spółce z o.o. (w skrócie: LPEC), o ustalenie, wy-
nagrodzenie lub odprawę zasądził od pozwanego na rzecz powoda tytułem odprawy
kwotę 24.822,15 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 września 1998 r. oraz
oddalił powództwo w pozostałej części.

Ustalenia, na których zostało oparte orzeczenie,były następujące. Powód Ma-
rian J. uchwałą Zarządu Miasta L. [...] z dnia 27 lipca 1992 r. został powołany z
dniem 3 sierpnia 1992 r. na stanowisko dyrektora L. Przedsiębiorstwa Energetyki
Cieplnej w L. na czas nieokreślony. W 1997 r. powód został wybrany posłem na
Sejm RP III kadencji, obejmującej lata 1997 - 2001. W odpowiedzi na podanie powo-
da z dnia 7 sierpnia 1998 r. prezydent miasta L. w piśmie z dnia 11 sierpnia 1998 r.
udzielił mu urlopu bezpłatnego na czas sprawowania mandatu poselskiego (przy
czym początek terminu urlopu został określony na dzień 17 sierpnia 1998 r.) zobo-
wiązując go jednocześnie do przekazania wszystkich spraw i dokumentacji pracow-
nikowi.

Ze względu na zamiar przekształcenia przedsiębiorstwa komunalnego LPEC
w jednoosobową spółkę Gminy L. prezydent miasta L. zwrócił się do powoda w pi-
śmie z dnia 29 czerwca 1998 r. o zadeklarowanie, czy zamierza zrezygnować z
mandatu poselskiego w razie powołania na stanowisko prezesa spółki LPEC z uwagi
na zakaz łączenia tego stanowiska z mandatem poselskim. W odpowiedzi powód pi-
smem z dnia 30 czerwca 1998 r. nie wyraził woli zrezygnowania z mandatu posel-
skiego w celu powołania go na stanowisko prezesa LPEC, zgadzając się z twierdze-
niami o zakazie łączenia funkcji i wyrażając zamiar sprawowania mandatu poselskie-
go do końca kadencji.
W dniu 1 września 1998 r. przedsiębiorstwo komunalne
LPEC w L. zostało wykreślone z rejestru przedsiębiorstw państwowych. Jego na-
stępcą prawnym zostało L. Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Spółka z o.o. z sie-
dzibą w L., jako jednoosobowa spółka gminy L.

Świadectwo pracy zostało sporządzone w dniu 24 września 2001 r. i prze-
słane powodowi. Wskazano w nim przepis art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia
1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jako podstawę
prawną wygaśnięcia stosunku pracy. W związku z zakończeniem kadencji Sejmu,
powód w piśmie z dnia 23 października 2001 r. skierowanym do Prezydenta Miasta
L., wyraził gotowość podjęcia pracy na dotychczasowym lub równorzędnym stanowi-
sku twierdząc, że zakończył się okres, na który został mu udzielony urlop bezpłatny,
tj. czas sprawowania mandatu poselskiego. Pozwany odmówił żądaniu.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo jest zasadne w zakresie odprawy, w
pozostałej zaś części nie zasługuje na uwzględnienie. Okoliczności faktyczne są w
sprawie bezsporne i zgodnie potwierdzone przez strony. Rozstrzygnięcie sprowadza
się do oceny, czy ochrona stosunku pracy posła na mocy ustawy z 9 maja 1996 r. o
wykonywaniu mandatu posła i senatora (jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 221, poz.
2199 ze zm.) oraz podnoszony fakt pozostawania na urlopie bezpłatnym, wykluczają
wygaśnięcie stosunku pracy w myśl art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o
gospodarce komunalnej (Dz.U. Nr 9, poz. 43 ze zm.). Do pozwanego jako przedsię-
biorstwa komunalnego, a następnie jednoosobowej spółki gminy L., mają zastoso-
wanie przepisy powołanej ustawy. W myśl art. 19 ust. 3 ustawy o gospodarce komu-
nalnej stosunek pracy dyrektora przedsiębiorstwa oraz pracowników zatrudnionych
na podstawie powołania, wygasa z mocy prawa z dniem wykreślenia przedsiębior-
stwa komunalnego z rejestru przedsiębiorstw państwowych. W świetle ustalonego
stanu faktycznego powód był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Komunalnym LPEC w
L. na podstawie powołania na stanowisku dyrektora. Wykreślenie przedsiębiorstwa
komunalnego z rejestru przedsiębiorstw państwowych nastąpiło w dniu 1 września
1998 r. Stosownie do art. 17 ust. 2 ustawy o gospodarce komunalnej pierwszy za-
rząd spółki jest powoływany przez zarząd gminy, z tym że do pełnienia funkcji preze-
sa pierwszego zarządu spółki zarząd gminy powołuje z dniem 1 lipca 1997 r. dyrek-
tora przekształconego przedsiębiorstwa komunalnego, chyba że nie wyrazi on zgody
na pełnienie tej funkcji. Z ustalonego stanu faktycznego jednoznacznie wynika, że
powód nie wyraził woli zrezygnowania z mandatu posła, co jednocześnie należało
rozumieć jako brak zgody na objęcie stanowiska prezesa pierwszego zarządu spółki.
Stosownie do art. 34 ust. 2 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora posło-
wie nie mogą być członkami władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani
pełnomocnikami handlowymi przedsiębiorców z udziałem państwowych lub komu-
nalnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby. Wy-
bór lub powołanie posła do tych władz jest z mocy prawa nieważny. Powód nie mógł
więc zostać skutecznie powołany na stanowisko prezesa pierwszego zarządu spółki,
gdyż wybór ten byłby z mocy prawa nieważny skoro powód sprawował mandat po-
selski.

W ocenie Sądu Rejonowego podnoszona przez powoda szczególna ochrona
stosunku pracy posła określona w art. 31 ust. 2 ustawy o wykonywaniu mandatu po-
sła i senatora ma zastosowanie do ustania stosunku pracy na podstawie rozwiązania
przez pracodawcę i wymaga wówczas zgody Prezydium Sejmu. Zakres zastosowa-
nia powołanego przepisu obejmuje zatem tylko ustanie stosunku pracy w następ-
stwie dokonania zmierzających do takiego skutku jednostronnych czynności praw-
nych pracodawcy i nie rozciąga się na ustanie stosunku pracy przez jego wygaśnię-
cie. W rozpoznawanej sprawie ustanie stosunku pracy powoda nastąpiło na podsta-
wie jego wygaśnięcia z mocy prawa, a nie na podstawie rozwiązania. Dlatego powo-
łany przepis nie ma zastosowania do rozstrzyganej sytuacji. Wygaśnięcie stosunku
pracy z mocy prawa zgodnie z art. 19 ust. 3 ustawy o gospodarce komunalnej jest
zdarzeniem prawnym, które zachodzi bez względu na wolę stron stosunku pracy
oraz niezależnie od szczególnej ochrony pracownika przed rozwiązaniem stosunku
pracy przewidzianej w ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Ustawa ta
nie przewiduje wyłączenia możliwości wygaśnięcia stosunku pracy posła, któremu
udzielono urlopu na czas sprawowania mandatu. Okoliczność, że świadectwo pracy
powoda nie zostało sporządzone i doręczone mu niezwłocznie po ustaniu stosunku
pracy nie ma wpływu na wygaśnięcie stosunku pracy. Skoro stosunek pracy powoda
wygasł z mocy prawa w dacie wykreślenia Przedsiębiorstwa Komunalnego LPEC w
L. z rejestru przedsiębiorstw, przeto roszczenia o dopuszczenie do pracy, przywró-
cenie do pracy i zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy podle-
gają oddaleniu.

Odnośnie do zgłoszonego alternatywnie żądania zasądzenia odprawy na pod-
stawie art. 19 ust. 4 ustawy o gospodarce komunalnej należy stwierdzić, że według
tego przepisu pracownikom, o których mowa w ust. 3 , przysługuje odprawa w wyso-
kości trzymiesięcznego wynagrodzenia, liczonego jak ekwiwalent pieniężny za urlop
wypoczynkowy. Roszczenie to zasługuje na uwzględnienie, a z uwagi na datę spo-
rządzenia i doręczenia świadectwa pracy, poinformowania o dacie wygaśnięcia sto-
sunku pracy, nie można uznać zarzutu pozwanego o przedawnieniu roszczenia. W
myśl art. 291 § 1 k.p. roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upły-
wem 3 lat od dnia, w którym roszczenie to stało się wymagalne. Datą wymagalności
był 1 września 1998 r. Trzyletni termin przedawnienia upłynął z dniem 1 września
2001 r. Powód złożył pozew w tej części w dniu 10 maja 2002 r., a zatem po upływie
okresu przedawnienia. Sąd Rejonowy nie uwzględnił zarzutu przedawnienia, gdyż w
okolicznościach sprawy byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego
(art. 8 k.p.).

Apelacje od tego wyroku złożyły obie strony. Powód zaskarżył wyrok w całości
zarzucając błędne ustalenie, że w piśmie z dnia 30 czerwca 1998 r. nie wyraził woli
zrezygnowania z mandatu posła oraz że łączący strony stosunek pracy wygasł z
mocy prawa, pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego, że powód otrzymał od po-
zwanego urlop bezpłatny w związku z pełnieniem mandatu posła, naruszenie art. 19
ust. 3 i 17 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej .

Apelacja pozwanego zarzuca zaskarżonemu orzeczeniu naruszenie prawa
materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przepisów art. 291
§ 1 k.p., 292 k.p. i art. 8 k.p. - przez bezpodstawne przyjęcie, iż skorzystanie przez
pozwanego z zarzutu przedawnienia roszczenia powoda o wypłatę odprawy w oko-
licznościach sprawy stanowiło czynienie ze swego prawa użytku sprzecznego z za-
sadą współżycia społecznego.

Wyrokiem z dnia 16 maja 2003 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Lublinie oddalił apelację. W kluczowej kwestii, czy stosunek pracy
powoda, będącego posłem do Sejmu RP III Kadencji, obejmującej lata 1997 - 2001,
wygasł z dniem 1 września 1998 r. Sąd drugiej instancji podzielił ustalenia faktyczne i
ich ocenę prawną dokonane przez Sąd Rejonowy. Sąd drugiej instancji podkreślił, że
istotne znaczenie w sprawie ma przepis art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996
r. o gospodarce komunalnej, stanowiący, iż stosunek pracy dyrektora przedsiębior-
stwa oraz pracowników zatrudnionych na podstawie powołania wygasa z mocy
prawa z dniem wykreślenia przedsiębiorstwa komunalnego z rejestru przedsiębiorstw
państwowych. Wykreślenie L. Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w L. z rejestru
przedsiębiorstw nastąpiło z dniem 1 września 1998 r. i z tym dniem wygasł stosunek
pracy. Przepisy ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i sena-
tora nie zawierają szczególnej regulacji wyłączającej stosowanie powyższego prze-
pisu wobec osób sprawujących mandat posła albo senatora, również fakt korzystania
przez pracownika - objętego dyspozycją art. 19 ust. 3 ustawy o gospodarce komu-
nalnej - z urlopu bezpłatnego nie miał żadnego wpływu na zaistnienie skutku praw-
nego w postaci wygaśnięcia stosunku pracy. Przyjęcie odmiennej interpretacji - pre-
zentowanej przez powoda - prowadziłoby do sytuacji, w której osoba korzystająca z
urlopu bezpłatnego, a zajmująca stanowisko dyrektora przedsiębiorstwa komunalne-
go uchylałaby się spod działania powołanego wyżej przepisu art. 19 ust. 3 ustawy o
gospodarce komunalnej, co nie było intencją ustawodawcy. Nie można przy tym tra-
cić z pola widzenia okoliczności, iż wprowadzenie w życie ustawy o gospodarce ko-
munalnej wymagało podjęcia określonych działań, a w szczególności powołania
władz nowo powstającej spółki - przedsiębiorstwa komunalnego, w której zagwaran-
towano pierwszeństwo do objęcia funkcji prezesa osobie dotychczas piastującej sta-
nowisko dyrektora. Wymaga także podkreślenia, iż w okresie 17-31 sierpnia 1998 r.
nie był powoływany nowy dyrektor LPEC, zaś swoje obowiązki powód przekazał
Dominikowi P., powołanemu uchwałą zarządu Miasta L. [...] z dnia 11 lipca 1998 r. w
skład zarządu Spółki L. Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Spółka z o.o., na sta-
nowisko prezesa. W tej szczególnej sytuacji, zważywszy nadto, iż w piśmie z dnia 30
czerwca 1998 r. [...] skierowanym do wiceprezydenta Miasta L. powód nie wyraził
woli rezygnacji z mandatu posła ,,w przypadku powołania na Prezesa Spółki LPEC" i
podzielając jednocześnie stanowisko co do zakazu łączenia mandatu posła z udzia-
łem we władzach spółki komunalnych osób prawnych, próba wyboru przez powoda
niejako trzeciego rozwiązania (skorzystania z urlopu bezpłatnego - w świetle wyraź-
nej i jednoznacznej regulacji przepisu art. 19 ust. 3) ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r.
- nie mogła odnieść spodziewanego przezeń rezultatu w postaci kontynuacji stosun-
ku pracy przez cały okres sprawowania mandatu posła. Skutek w postaci wygaśnię-
cia stosunku pracy powoda, nastąpił z mocy prawa z dniem wykreślenia przedsię-
biorstwa komunalnego z rejestru przedsiębiorstw państwowych.

Apelacja pozwanego wskazująca na określone mankamenty w stanowisku
Sądu Rejonowego nie mogła być uwzględniona, gdyż wyrok tego Sądu odpowiada
prawu. Zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunal-
nej dyrektorowi przedsiębiorstwa, którego stosunek pracy wygasł z mocy prawa z
dniem wykreślenia przedsiębiorstwa z rejestru przedsiębiorstw państwowych, przy-
sługuje między innymi odprawa w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia, liczne-
go jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. Z niewadliwych ustaleń fak-
tycznych Sądu pierwszej instancji wynika, że stosunek pracy powoda wygasł z dniem
1 września 1998 r., zaś żądanie odprawy zgłosił on w piśmie procesowym z dnia 10
maja 2002 r. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji nie uwzględniając
podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczenia, nie dopuścił się
naruszenia wskazanych w apelacji przepisów art. 291 § 1 k.p., art. 292 k.p. i art. 8
k.p.

Przede wszystkim nie może pozostawać poza granicami rozważań treść pi-
sma prezydenta Miasta L. z dnia 11 sierpnia 1998 r. udzielającego powodowi urlopu
bezpłatnego na okres sprawowania mandatu posła. Trzecia kadencja Sejmu RP
upływała 18 października 2001 r. Pracodawca w żaden sposób - do dnia doręczenia
świadectwa pracy (28 września 2001 r.) - nie poinformował powoda zarówno o wyga-
śnięciu jego stosunku pracy, jak i o skróceniu - w związku z tym wygaśnięcia - okresu
udzielonego urlopu bezpłatnego. Powód mógł zatem pozostawać w błędnym przeko-
naniu, że po dniu 1 września 1998 r. w dalszym ciągu korzysta z urlopu bezpłatnego.
Nie ma zatem istotnego znaczenia wyraźnie akcentowany przez pozwanego fakt, iż
powód jako poseł, a wcześniej jako dyrektor przedsiębiorstwa, powinien był znać
przepisy prawa pracy, w tym dotyczące jego statusu pracowniczego. Stan faktyczny
sprawy jest szczególny, co również po stronie pozwanego powodowało trudności w
określeniu aktualnego statusu pracowniczego powoda i w konsekwencji uzasadniało
skierowanie do Zakładu Prawa Pracy UMCS w L. prośby ,,o wydanie opinii prawnej".
Trudność ta sprawiła, że świadectwo pracy, w którym stwierdzono, iż łączący strony
stosunek pracy wygasł z dniem 1 września 1998 r., wystawiono dopiero w dacie 24
września 2001 r., a więc po upływie ponad trzech lat. Podnoszenie w takich okolicz-
nościach zarzutu przedawnienia należało zatem oceniać w kategoriach nadużycia
prawa (art. 8 k.p.).
Kasacja powoda od powyższego wyroku została oparta na zarzucie narusze-
nia przepisów postępowania, mianowicie art. art. 385 i 328 oraz 382, 233 § 1, 316 §
1 k.p.c., przez oddalenie apelacji bez prawidłowego jej rozpoznania i pozostawienia
bez oceny zarzutów apelacji oraz niezakwestionowanie nieprawidłowych ustaleń i
oceny materiału dowodowego dokonanych przez Sąd pierwszej instancji, a także za-
rzucie naruszenia prawa materialnego, przez niewłaściwe zastosowanie w sprawie
art. 19 ust. 3 i art. 17 ust. 2 ustawy o gospodarce komunalnej.

W uzasadnieniu wyroku Sąd drugiej instancji nie odniósł się do zarzutu apela-
cji, że Sąd pierwszej instancji bezpodstawnie ustalił, iż powód nie wyraził woli zrezy-
gnowania z mandatu posła, co - zdaniem Sądu - należało rozumieć jako brak zgody
na objęcie stanowiska pierwszego prezesa zarządu spółki. Dotyczy to również za-
rzutu, że Sąd pierwszej instancji nie mógł zaliczyć do ustaleń faktycznych oceny
prawnej, iż łączący strony stosunek pracy wygasł. Należy w związku z tym uznać, że
albo apelacja nie została rozpoznana w tym zakresie, albo Sąd nie przedstawił mo-
tywów rozstrzygnięcia, wskutek czego zaskarżone orzeczenie nie poddaje się kon-
troli kasacyjnej. Jeżeli strony ustaliły, że powód skorzysta z urlopu bezpłatnego, to
tym samym uznały, że powód przestaje być dyrektorem, który ma prawo bycia pierw-
szym prezesem tworzonej spółki. Nie znaczyło to jednak, że powód złożył oświad-
czenie o rezygnacji ,,z bycia pierwszym prezesem spółki". Pismo z dnia 30 czerwca
1998 r. nie mogło stanowić podstawy do przyjęcia takiego ustalenia .

W zakresie zarzutów naruszenia prawa materialnego kasacja stwierdza, że
powód po otrzymaniu urlopu bezpłatnego w związku z wyborem na posła Sejmu RP
przekazał swoje obowiązki wyznaczonej osobie, jego prawa i obowiązki pracownicze
uległy zawieszeniu na okres urlopu, co oznacza, że z tym momentem przestał być
dyrektorem przedsiębiorstwa. Nie można więc stosować do niego przepisów ustawy
o gospodarce komunalnej, które odnoszą się do dyrektora przedsiębiorstwa, miano-
wicie art. 19 ust. 3 tej ustawy. Stosunek pracy powoda nie wygasł, przysługuje mu z
mocy art. 31 ust. 1 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora prawo powrotu
do pracy w pozwanym zakładzie pracy. Skarżący powołał się na uchwałę Sądu Naj-
wyższego z dnia 23 lutego 1984 r. (III PZP 1/84, OSNCP 1988 nr 9, poz. 154), we-
dług której upływ trzymiesięcznego pobytu w areszcie przypadający na czas trwania
urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi w związku z pełnieniem funkcji w
związkach zawodowych nie powoduje wygaśnięcia z mocy art. 66 § 1 k.p. umowy o
pracę w zakładzie pracy, który udzielił powyższego urlopu. Zdaniem skarżącego sta-
nowi ona argument na rzecz stanowiska, że stosunek pracy powoda, któremu
udzielono urlopu bezpłatnego, nie wygasł.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Rozpoznawana sprawa ma złożony charakter wynikający z nakładania się
dwu regulacji prawnych, z których każdej przyświecają inne w pewnym stopniu cele
w zakresie ochrony trwałości stosunków pracy objętych nimi osób. Pierwsza, to re-
gulacja prawna zawarta w ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunal-
nej, druga - to ustawa z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i sena-
tora.
W myśl art. 19 ust. 3 ustawy o gospodarce komunalnej (w skrócie: ustawa o
g.k.) stosunek pracy dyrektora przedsiębiorstwa oraz pracowników zatrudnionych na
podstawie powołania wygasa, z mocy prawa, z dniem wykreślenia przedsiębiorstwa
komunalnego z rejestru przedsiębiorstw państwowych. Nie ma racji kasacja, że w
przypadku powoda nie doszło do ustania stosunku pracy z tej przyczyny, iż powód w
dniu przekształcenia przedsiębiorstwa w przedsiębiorstwo komunalne korzystał z
urlopu bezpłatnego, udzielonego powodowi jako posłowi, na jego wniosek, na pod-
stawie art. 29 ust. 1 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora (w skrócie:
ustawa o s. i p.), co skutkowało utratą przez niego statusu dyrektora przedsiębior-
stwa komunalnego. Urlop bezpłatny skutkuje jedynie zawieszeniem na okres tego
urlopu praw i obowiązków pracowniczych oraz praw i obowiązków pracodawcy. Sto-
sunek pracy powoda trwał jednak w dalszym ciągu i powód nie utracił statusu dyrek-
tora przedsiębiorstwa komunalnego, zatrudnionego na podstawie powołania. Prze-
kształcenie L. Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w L. w spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością spowodowało z dniem wykreślenia tego przedsiębiorstwa z reje-
stru przedsiębiorstw państwowych, tj. z dniem 1 września 1998 r., wygaśnięcie sto-
sunku pracy powoda. Powołany przepis art. 19 ust. 3 ustawy o g.k. ma charakter re-
gulacji ściśle bezwzględnie obowiązującej, która nie przewiduje żadnych wyjątków.
Wyjątku od tej zasady nie przewiduje również ustawa o s. i p., która mogłaby w tym
zakresie zostać uznana za regulację szczególną. Odnośnie do działania przepisów
prawa o wygaśnięciu stosunku pracy z mocy prawa warto wskazać na orzeczenie
Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 1997 r. (I PKN 6/97, OSNAPiUS 1997 nr 19,
poz. 376), że upływ trzymiesięcznego okresu nieobecności w pracy z powodu tym-
czasowego aresztowania skutkuje wygaśnięciem stosunku pracy z powołania (art. 66
§ 1 w związku z art. 69 k. p.). Natomiast powołanej w kasacji uchwały Sądu Najwyż-
szego z dnia 23 lutego 1984 r. (III PZP 1/84, OSNCP 1984 nr 9, poz. 154) - według
której upływ trzymiesięcznego pobytu w tymczasowym areszcie przypadający na
czas trwania urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi w związku z pełnieniem
funkcji w związkach zawodowych nie powoduje wygaśnięcia z mocy art. 66 § 1 k. p.
umowy o pracę w zakładzie, który udzielił powyższego urlopu - nie można odnieść do
sytuacji powoda, ponieważ art. 66 k. p. dotyczy wygaśnięcia stosunku pracy z powo-
du dłuższej nieobecności w pracy. W sumie Sądy obu instancji trafnie przyjęły, iż
stosunek pracy powoda wygasł z mocy prawa na podstawie art. 19 ust. 3 ustawy o
g.k.
Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy o g.k. pierwszy zarząd spółki jest powoływany
przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), z tym że do pełnienia funkcji prezesa
pierwszego zarządu spółki zostaje powołany dyrektor przekształconego przedsię-
biorstwa komunalnego, chyba że nie wyrazi on zgody na pełnienie tej funkcji. Sądy
obu instancji trafnie przyjęły, iż powód nie wyraził woli pełnienia funkcji dyrektora
przekształconego przedsiębiorstwa. Pismo powoda z dnia 30 czerwca 1998 r. nie
daje żadnych podstaw do przyjęcia, że zawiera ono tak ważne oświadczenie woli,
obejmujące rezygnację z mandatu posła z powodu zamiaru objęcia stanowiska dy-
rektora przekształconego przedsiębiorstwa komunalnego. W świetle art. 34 ust. 2
ustawy o s. i p. posłowie i senatorowie nie mogą być członkami władz zarządzają-
cych lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikami handlowymi przedsiębiorców
z udziałem państwowych lub komunalnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w
których uczestniczą takie osoby. Wybór lub powołanie posła lub senatora do tych
władz jest z mocy prawa nieważny.
Sądy obu instancji nie uwzględniły jednak przy rozpoznawaniu sprawy regula-
cji zawartej w art. 31 ustawy o s. i p., według której pracodawca, u którego poseł lub
senator otrzymał urlop bezpłatny, jest obowiązany zatrudnić go po zakończeniu
urlopu bezpłatnego lub - w razie jego gotowości do pracy - po wygaśnięciu mandatu,
na tym samym lub równorzędnym pod względem płacowym stanowisku pracy, z wy-
nagrodzeniem, jakie otrzymywałby poseł lub senator, gdyby nie skorzystał z urlopu
bezpłatnego. Wymieniony przepis, trafnie powołany w kasacji, przewiduje bezwarun-
kowe uprawnienie byłego posła (senatora) do ponownego zatrudnienia u pracodaw-
cy, u którego otrzymał urlop bezpłatny . Uprawnienia tego nie niweczy wcześniejsze
niż okres sprawowania mandatu ustanie urlopu bezpłatnego związane z wygaśnię-
ciem stosunku pracy. Wymienioną regulację należy ocenić jako element ochrony
trwałości zatrudnienia posła w celu zapewnienia mu warunków do właściwego wy-
pełniania obowiązków poselskich.
W rozpoznawanej sprawie powód wykazał gotowość do pracy, co rodzi obo-
wiązek zatrudnienia go w LPEC Spółce z o.o. Obowiązek zatrudnienia powoda w
LPEC Spółce z o.o. nie oznacza zatrudnienia go na stanowisku prezesa zarządu
Spółki ponieważ stanowisko to obsadzane jest w szczególnym trybie, określonym w
przepisach Kodeksu spółek handlowych. Przepis art. 31 ust. 1 ustawy o s. i p. prze-
widuje alternatywnie zatrudnienie na tym samym lub równorzędnym pod względem
płacowym stanowisku pracy, z wynagrodzeniem, jakie otrzymałby powód, gdyby nie
skorzystał z urlopu bezpłatnego.
Z przytoczonych motywów, w oparciu o art. 39313 k.p.c. orzeczono jak w sen-
tencji wyroku.
========================================