Wyrok SN - I PK 253/05
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:I PK 253/05
Typ:Wyrok SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2007/15-16/213
Data wydania:2006-07-24

Wyrok z dnia 24 lipca 2006 r.
I PK 253/05

Zmniejszenie wynagrodzenia ustalonego w umowie o pracę wymaga wy-
powiedzenia warunków umowy (art. 42 k.p.) także wtedy, gdy zostało ustalone
przez właściwy organ pracodawcy na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 3
marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami praw-
nymi (Dz.U. Nr 26, poz. 306 ze zm.).

Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera, Sędziowie SN: Józef Iwulski, Jerzy
Kwaśniewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 lipca
2006 r. sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Spółki z o.o. w S.
przeciwko Wiktorowi Marcinowi R. o zapłatę 86.881,26 zł, na skutek skargi kasacyj-
nej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28
czerwca 2005 r. [...]

1) o d d a l i ł skargę kasacyjną,
2) zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 1.350 zł (tysiąc
trzysta pięćdziesiąt) tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e

Powód, Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Spółka z o.o. w S. domagał się
zasądzenia od Wiktora Marcina R. kwoty 86.881, 26 zł z ustawowymi odsetkami od
dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Powód wskazał, że pozwany był zatrudniony
na podstawie umowy o pracę na stanowisku prezesa od 1 lipca 1997 r. do 31 grudnia
2003 r. Ostatnie wynagrodzenie ustalone przez radę nadzorczą od 1 lutego 2001 r.
wynosiło: 8.611 zł oraz premia 30% miesięcznie liczona od wynagrodzenia podsta-
wowego. W dniu 24 kwietnia 2001 r. Nadzwyczajne zgromadzenie wspólników
uchwałą [...] ustaliło wynagrodzenie pozwanego na 8.611 zł miesięcznie w oparciu o
ustawę z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi pod-
miotami prawnymi (Dz.U. Nr 26, poz. 306 ze zm.). Pozwany na podstawie tej
uchwały zaprzestał pobierania premii do października 2002 r. Od listopada 2002 r.
wypłata premii została wznowiona, wypłacono też świadczenie za okres od maja
2001 r. do października 2002 r. Zdaniem powoda wypłacona premia jest świadcze-
niem nienależnym i stosownie do art. 409 k.c. w związku z art. 300 k.p. podlega
zwrotowi. Pozwany wnosił o oddalenia powództwa.
Wyrokiem z dnia 15 marca 2005 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach oddalił po-
wództwo. Sąd pierwszej instancji ustalił, że pozwanego z powodem łączyły dwa sto-
sunki prawne: 1) z powołania, na podstawie aktu notarialnego z 17 czerwca 1997 r.,
którym przekształcono Przedsiębiorstwo Komunalne ,,Przedsiębiorstwo Energetyki
Cieplnej" w S. w jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, której wła-
ścicielem było Miasto S.; 2) z umowy o pracę zawartej 12 lipca 1997 r. między radą
nadzorczą Spółki a pozwanym, w której określono, że od 1 lipca 1997 r. zostaje on
zatrudniony na czas nieokreślony na stanowisku prezesa zarządu. Zarząd Spółki był
jednoosobowy do 1 października 2003 r. Wynagrodzenie pozwanego modyfikowano
aneksami do umów o pracę (poprzedzonymi uchwałami rady nadzorczej). Ostatnią
uchwałę rady i aneks sporządzono dnia 23 lutego 2001 r. - wynagrodzenie ustalono
w stosunku miesięcznym na 8.611 zł jako zasadnicze i 30% premii. Aneks obowią-
zywał od dnia 1 stycznia 2001 r.
W dniu 24 kwietnia 2001 r. Prezydent Miasta S. (jako organ założycielski)
zwołał nadzwyczajne zgromadzenie wspólników, które odbyło się bez udziału po-
zwanego w Urzędzie Miasta. Podjęto wówczas uchwałę [...] z powołaniem się na art.
6 ust. 1 ustawy z 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi
podmiotami prawnymi. Wynagrodzenie pozwanego ustalono na 8.611 zł miesięcznie,
a wykonanie uchwały powierzono zarządowi Spółki, czyli pozwanemu (zarząd był
jednoosobowy). Uchwała ta powinna wejść w życie z dniem podjęcia. Zgodnie z art.
248 § 1 i 3 k. s. h. uchwały pisemne zgromadzenia wspólników są wpisywane przez
zarząd spółki do księgi protokołów. W powodowej spółce za księgę protokołów bez-
pośrednio odpowiedzialna była świadek Ewa M., która kategorycznie zaprzeczyła, by
uchwała taka dotarła do jej rąk. Podała też, że kontakty z właścicielem Spółki w za-
sadzie opierały się na wzajemnym zaufaniu i nie było wymogu odbierania dokumen-
tów przez upoważnioną osobę, nie wymagano też kwitowania odbioru uchwał. Mógł
je z Urzędu Miasta odbierać każdy pracownik (w tym także pozwany). W celu ustale-
nia, czy uchwała ta była doręczona pozwanemu Sąd przesłuchał ówczesnego prezy-
denta miasta Grzegorza W., wiceprezydenta Mieczysława G., Zbigniewa W. oraz
Teresę M., a nadto pozwanego w charakterze strony. Na podstawie tych zeznań
można ustalić, że ostatnią osobą, która z rąk Zbigniewa W. otrzymała uchwałę celem
wręczenia jej pozwanemu, był ówczesny wiceprezydent miasta Mieczysław G. Nie
ma jednak dowodu, by Mieczysław G. przekazał tę uchwałę do rąk pozwanego bądź
też skierował ją do wykonania w inny sposób do rady nadzorczej. Świadek Janusz K.
(ówcześnie przewodniczący rady nadzorczej) wykluczył, by uchwała dotarła do
niego. Wskazywał, że rada w trakcie zwyczajnych zgromadzeń składała właścicielowi
sprawozdanie z działalności (w tym z wykonania podejmowanych uchwał). Powinna
była zatem w sprawozdaniu być ujęta uchwała z 24 kwietnia 2001 r. Twierdził, że
tylko rada nadzorcza - zgodnie z obowiązującymi zasadami - była uprawniona do
kwestionowania wynagrodzenia pozwanego i gdyby uchwała z 24 kwietnia 2001 r.
dotarła do rady, to musiałaby zostać wykonana. Świadek Krystyna F., kierownik
działu kadr i płac również wykluczyła otrzymanie uchwały z 24 kwietnia 2001 r. przez
pozwanego. Mieczysław G., któremu jakoby powierzono zadanie wręczenia pozwa-
nemu uchwały, twierdził, że w ogóle nie pamięta, by uchwałę taką wręczył pozwa-
nemu bądź radzie nadzorczej. Nie ma zatem podstaw do przyjęcia, że istotnie
uchwała trafiła do organu upoważnionego do wcielenia jej w życie. Na podstawie do-
konanych ustaleń Sąd przyjął, że uchwały nie doręczono do wykonania. Bez wątpie-
nia jednak pozwany wiedział o zamiarach i działaniach organu założycielskiego co do
ograniczenia jego wynagrodzenia przez pozbawienie go premii, gdy wydał Krystynie
F. polecenie wstrzymania wypłaty premii, poczynając od maja 2001 r. i zwrot świad-
czenia wypłaconego mu za maj 2001 r. do kasy Spółki. Działania pozwanego nie po-
zwalają jednak na ustalenie, że znana mu była treść uchwały. Fakt, że był obecny 12
czerwca 2001 r. na zwyczajnym zgromadzeniu wspólników z ujętym w porządku ob-
rad między innymi punktem ,,przyjęcia protokołu z ostatniego posiedzenia" nie wska-
zuje, że protokół ten został odczytany. Listy obecności pozwany nie podpisał, choć
referował sprawozdanie z pracy Spółki. Podpisał natomiast listę przewodniczący rady
nadzorczej Janusz K., który jednak nie miał żadnej świadomości o treści podjętej
uchwały. Okres zaniechania wypłaty premii trwał do października 2002 r. Starania o
wyjaśnienie podstawy zaniechania wypłaty podjęła Krystyna F. (pismem bez daty),
zwracając się o opinię do radcy prawnego.
W opinii z dnia 9 października 2002 r. radca prawny Jerzy M. stwierdził, że art.
84 k.p. zakazuje pracownikom zrzekania się wynagrodzenia za pracę i premia, nie-
obwarowana żadnymi warunkami, powinna być wypłacona. Opinię tę wydał po anali-
zie umowy i aneksu z dnia 23 lutego 2001 r. Wobec tego pozwany wydał polecenie
podjęcia wypłaty premii od 1 października 2002 r. i wypłatę wznowiono.
W dniu 1 października 2003 r. (w dacie związanej z rozpoczynającym się
okresem wypowiedzenia umowy o pracę i odwołania ze stanowiska prezesa zarzą-
du) pozwany wystąpił o wypłatę zaległej premii. Karol W., po zapoznaniu się z
umową o pracę i aneksem z 23 lutego 2001 r. oraz opinią radcy prawnego, wraz z
drugim prokurentem Jadwigą S., wydał polecenie wypłaty zaległej premii w kwocie
43.571,66 zł. Wraz z pobieraną przez pozwanego premią od października 2002 r.
daje to kwotę 86.881,26 zł. Przedstawione przez powoda dowody co do sposobu
ustalenia i wypłacania wynagrodzenia pozwanemu są wiarygodne i pozwalają na
jednoznaczne ustalenie, że właściciel Spółki - Urząd Miasta w S. wyraził wolę ustale-
nia wysokości wynagrodzenia na 8.611,00 zł miesięcznie z dwóch powodów: uznał
poprzednio płacone wynagrodzenie za wygórowane w stosunku do innych prezesów
spółek i uwzględnił treść ustawy z 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierują-
cych niektórymi podmiotami prawnymi. Ustawa ta obejmowała swym zasięgiem wy-
nagrodzenia prezesów spółek komunalnych z ponad 80% udziałem kapitału komu-
nalnego i przewidywała wynagrodzenie miesięczne w maksymalnej wysokości 6 -
krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez
wypłat z zysku, ustalonego na podstawie IV kwartału 2000 r. Było to 2. 046,87 zł -
czyli 12.296 zł. Wynagrodzenie pozwanego łącznie z premią na dzień 1 marca 2001
r. nie przekraczało tej kwoty.
Na podstawie art. 6 ust. 1 i 2 ustawy ,,kominowej" do ustalenia wynagrodzenia
uprawnione było zgromadzenie wspólników dysponujące tym prawem od 1 czerwca
2000 r. W powodowej Spółce do ustalenia wynagrodzenia i zawierania stosownych
umów z prezesem desygnowana była rada nadzorcza. Na podstawie art. 13 ustawy
kominowej za nieważne uznano postanowienia umów o pracę ustalające wynagro-
dzenie miesięczne, nagrodę roczną, odprawę bądź wartość świadczeń dodatkowych
w kwocie wyższej niż maksymalna, dopuszczona ustawą. Wynagrodzenie pozwane-
go (łącznie z premią) tego pułapu nie przekroczyło, zatem ustawa go nie modyfiko-
wała.
Według Sądu twierdzenie powoda, że rada nadzorcza już 23 lutego 2001 r.
nie była władna podjąć uchwały o wysokości wynagrodzenia i reprezentowania pra-
codawcy przy podpisaniu aneksu do umowy, bowiem ulegała rozwiązaniu z mocy
prawa - nie mają znaczenia. Sąd stwierdził bowiem, że powód nie dochodzi od po-
zwanego zwrotu kwartalnych premii, wypłaconych pozwanemu na podstawie uchwał
rady nadzorczej za okres od 28 sierpnia 2000 r. do 9 stycznia 2001 r. Teza, że rada
nadzorcza uległa rozwiązaniu z mocy ustawy mogłaby mieć znaczenie wówczas,
gdyby organ właścicielski potwierdził taki fakt stosowną uchwałą i wybrał nową radę.
Zdarzenia takie nie zaistniały, a zatem ustalone dnia 23 lutego 2001 r. wynagrodze-
nie, wobec porozumienia stron umowy o pracę, obowiązywało i powinno być wypła-
cane do czasu prawidłowego ustalenia przez zgromadzenie wspólników wynagro-
dzenia w innej wysokości. Sąd pierwszej instancji nie miał zastrzeżeń co do faktu
ustalenia w dniu 23 lutego 2001 r. przez radę nadzorczą wynagrodzenia miesięcz-
nego dwuskładnikowego. Bezpośrednio po wejściu w życie ustawy kominowej funk-
cjonowała rozbieżna interpretacja treści art. 6 ust. 1. Prezentowano poglądy, że wy-
nagrodzenie może być kilkuskładnikowe, byle tylko wypłacano je w okresach mie-
sięcznych oraz poglądy, że wynagrodzenie musi być jedno, bez części składowych.

Według Sądu nie można skutecznie zarzucać, że uchwała rady nadzorczej i
aneks do umowy są nieważne z powodu określenia dwuskładnikowego miesięczne-
go wynagrodzenia. Nie ma też podstaw do kwestionowania przez powoda ważności
uchwały zgromadzenia wspólników z 24 kwietnia 2001 r., skoro zwołał je właściciel w
trybie art. 240 k.s.h., a na zebraniu był reprezentowany cały ,,kapitał zakładowy" i nie
było sprzeciwu wobec porządku obrad ani wobec decyzji o odbyciu zgromadzenia.
Pozostaje otwarty problem wykonywania uchwały, która pozbawiała pozwanego
prawa do jednego ze składników wynagrodzenia, pogarszając w istotny sposób wa-
runki płacowe. Uchwała ta miała wyłącznie walor jednostronnego oświadczenia woli
co do ograniczenia zarobków pozwanego. Niezależnie od treści § 7 umowy o pracę,
wymagającego pisemnej formy zmiany umowy, przepisy Kodeksu pracy również
przewidują obowiązek zachowania pisemnej formy zmiany warunków pracy lub
płacy, do których wypowiedzenia, stosownie do art. 42 § 1 k.p., stosuje się przepisy o
wypowiadaniu umów o pracę. Oświadczenie woli zgromadzenia wspólników, sto-
sownie do art. 30 § 3 k.p., powinno zatem pozwanemu być doręczone ze stosownym
pouczeniem o uprawnieniach, w tym o możliwości rozwiązania umowy, o ile warun-
ków nowych nie przyjmie. Drugą możliwą zasadą wdrożenia uchwały byłoby dorę-
czenie jej radzie nadzorczej celem wykonania - tj. zawarcia stosownego aneksu do
umowy. Powierzenie uchwały do wykonania zarządowi PEC nie może być traktowa-
ne jako równoznaczne z zachowaniem warunków wypowiedzenia płacy przewidzia-
nych w Kodeksie pracy, skoro nie ma pokwitowania odbioru i stosownego, wymaga-
nego pouczenia. Wykonanie uchwały przez przekazanie jej do rąk wiceprezydenta
Mieczysława G. celem doręczenia nie jest wystarczające do przyjęcia, że istotnie
została ona przekazana pozwanemu. Nieuprawnione byłoby też przyjęcie, że na po-
zwanym ciążył obowiązek stosowania się do treści podjętej uchwały i że w sposób
dorozumiany przyjął ją do wiadomości i stosowania, dając temu wyraz w poleceniu
zaprzestania wypłaty premii. Z zeznań pozwanego wynika, że po ustnej rozmowie z
prezydentem Grzegorzem W. na temat możliwości zmiany zasad wynagradzania,
wstrzymał wypłatę premii, by nie mieć problemów z późniejszymi rozliczeniami. Po-
równanie daty zwrotu premii za maj, tj. 28 maja 2001 r., z datą uchwały zgromadze-
nia wspólników, tj. 24 kwietnia 2001 r. oraz datą protokołu zgromadzenia wspólni-
ków, na którym mógł dowiedzieć się o istnieniu uchwały, tj. 12 czerwca 2001 r.,
wskazuje, że pozwany działał w oparciu nie tyle o doręczoną uchwałę ile o wiadomo-
ści przekazane ustnie.
Zdaniem Sądu nie ma podstaw do stawiania pracownikowi wymagania dostar-
czenia przez pracodawcę oświadczenia woli o zmianie warunków pracy bądź płacy,
nawet gdy pracownikiem tym jest prezes zarządu spółki komunalnej, a właścicielem
Urząd Miasta. Organ właścicielski dysponował bowiem odpowiednimi służbami (w
tym zespołem radców prawnych) pozwalającymi na przedłożenie do wykonania
uchwały i wdrożenie jej w życie w sposób uniemożliwiający zarzuty niestosowania się
do wymogów Kodeksu pracy. Pozwany nie może - jako pracownik - ponosić winy za
nieprzewidziane działanie organu właścicielskiego przy wykonywaniu uchwały.
Odpowiedzialność prezesa zarządu za szkodę opiera się na art. 293 § 1 k.s.h. i uwa-
runkowana jest ustaleniem, że działanie lub zaniechanie jest sprzeczne z prawem
lub postanowieniami umowy spółki. Powód nie wskazał na tę podstawę roszczenia,
choć w piśmie procesowym z 1 października 2004 r. twierdził, że pozwany jako pre-
zes zarządu Spółki był zobowiązany do prowadzenia księgi protokołów zgromadze-
nia wspólników z zachowaniem staranności wynikającej z zawodowego charakteru
działalności i wprowadził powodową Spółkę w błąd, przekazując tę księgę bez wpisa-
nego protokołu z 12 kwietnia 2001 r., a działanie zmierzało do osiągnięcia korzyści
materialnej - 43.571,66 zł jako niewypłaconej premii. Zdaniem Sądu nie można obar-
czać pozwanego odpowiedzialnością za niewpisanie do księgi protokołów protokołu z
12 czerwca 2001 r., skoro ani ten protokół, ani uchwały w tym dniu podjęte nie do-
tarły do Spółki - powód ani właściciel Spółki dowodu na tę okoliczność nie przedsta-
wił. Nie był to jedyny niewpisany protokół, brakowało wpisów jeszcze trzech innych,
co wykazała kontrola ze stycznia 2004 r. Odpowiedzialność pozwanego nie może
opierać się na przepisach art. 100 § 1 i § 2 pkt 4 k.p., gdyż organ właścicielski nie
zastosował się do wymagań Kodeksu pracy przy wykonywaniu uchwały, pozwany nie
miał obowiązku ,,dostosowania własnego wynagrodzenia na podstawie przekazu ust-
nego", a nawet pisemnego, skoro Spółki nie reprezentowała rada nadzorcza.
Przepisy Kodeksu cywilnego o bezpodstawnym wzbogaceniu - według Sądu -
należy stosować zgodnie z zasadą z art. 300 k.p. Należy wykazać, że korzyść mająt-
kowa została uzyskana bez podstawy prawnej bądź w wyniku świadczenia nienależ-
nego. Wynagrodzenie pracownika prawidłowo ustalone w umowie o pracę i aneksie
do tej umowy nie jest świadczeniem uzyskanym bez podstawy prawnej ani też
świadczeniem nienależnym. Pracodawca był zobowiązany do wywiązania się z wa-
runków płacowych i podstawa świadczenia nie odpadła tak długo, jak długo warunki
te nie były wypowiedziane bądź zmienione zgodnym oświadczeniem woli. Powód w
toku procesu nie wykazał, że zostały spełnione przesłanki wynikające z przepisów
art. 409-411 k.c. w związku z art. 300 k.p.
Pracodawcą w rozumieniu art. 3 k.p. jest jednostka organizacyjna zatrudniają-
ca pracowników. Organ właścicielski miał obowiązek prawidłowego skierowania do
wykonania oświadczenia woli z 24 kwietnia 2001 r., a jedynym adresatem uprawnio-
nym do tego była rada nadzorcza. Nie ma podstaw do żądania od pozwanego zwrotu
premii pobranej na podstawie niezmienionej umowy o pracę.
Rozpoznając zarzuty podniesione w apelacji strony powodowej Sąd Apela-
cyjny w Białymstoku skoncentrował uwagę na zasadniczej kontrowersji - czy w okre-
sie od maja 2001 r. do 21 grudnia 2003 r. pozwanemu przysługiwało prawo do premii
miesięcznej w wysokości otrzymywanej od 1 lutego 2001 r. (30% wynagrodzenia
podstawowego). Odpowiadając w ślad za oceną wyroku Sądu pierwszej instancji
pozytywnie na postawione wyżej pytanie Sąd Apelacyjny uznał, że decydujące zna-
czenie mają następujące okoliczności. Przede wszystkim bezsporne jest, że wyna-
grodzenie pozwanego, wraz ze sporną premią, nie przekraczało progu ustalonego
jako maksymalny w ustawie z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierują-
cych niektórymi podmiotami prawnymi. Wprawdzie w uchwale nadzwyczajnego
zgromadzenia wspólników z dnia 24 kwietnia 2001 r. wynagrodzenie pozwanego
ustalono w wysokości 8.611 zł bez premii, to jednak uchwała ta nigdy pozwanemu
nie została doręczona. Natomiast wypłacenie tej premii miało podstawę w uchwale
rady nadzorczej Spółki, będącej organem władnym do wykonywania czynności wo-
bec członka zarządu także w zakresie zmiany treści stosunku pracy. Według oceny
prawnej Sądu drugiej instancji nie zachodziły zatem przesłanki uznania, że wypła-
cona pozwanemu premia była dla niego świadczeniem nienależnym w rozumieniu
przepisów art. 409 - 411 k.c.
W skardze kasacyjnej pełnomocnik powoda wniósł o zmianę zaskarżonego
wyroku oraz wyroku Sądu pierwszej instancji i zasądzenie od pozwanego na rzecz
powoda kwoty 86.881,26 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do
dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych, w tym
kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie ze skargi kasacyjnej oraz postę-
powanie przed Sądem pierwszej i drugiej instancji, ewentualnie o uchylenie zaskar-
żonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyj-
nemu w Białymstoku wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania, w tym o
kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu ze skargi kasacyjnej. W ramach
podstawy dotyczącej naruszenia przepisów prawa materialnego skarżący wskazał
następujące zarzuty: a) art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu
osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi w związku z art. 17 § 1 k.s.h.,
przez jego niezastosowanie i przyjęcie, że rada nadzorcza powodowej Spółki upraw-
niona była w dniu 23 lutego 2001 r. ustalić pozwanemu wynagrodzenie miesięczne,
w tym przyznać premię miesięczną; b) art. 405 k.c. w związku z art. 410 k.c. i w
związku z art. 300 k.c., przez jego niezastosowanie; c) błędną wykładnię art. 5 ust. 1
ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi pod-
miotami prawnymi polegającą na przyjęciu, że wprawdzie przepis ten ma charakter
ściśle bezwzględnie obowiązujący, ale jego wejście w życie nie mogło powodować
zmniejszenia ogólnego wynagrodzenia osób objętych tą ustawą.
W ramach podstawy naruszenia przepisów prawa procesowego przedstawio-
no zarzuty: a) naruszenia art. 382 k.p.c. oraz art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 391
§ 1 k.p.c., polegające na przyjęciu, że w dniu 23 lutego 2001 r. do uprawnień rady
nadzorczej należało ustalenie wysokości wynagrodzenia miesięcznego pozwanego,
sprawującego funkcję prezesa zarządu powodowej Spółki, której właścicielem 100 %
udziałów było i jest Miasto S.; b) art. 385 k.p.c., przez bezzasadne oddalenie apelacji
powoda.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona pozwana wniosła o odmowę przy-
jęcia jej do rozpoznania, ewentualnie o oddalenie skargi oraz o zasądzenie od powo-
da na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie ma uzasadnionych podstaw. W pierwszym rzędzie ze
względu na podniesiony w niej zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy przypo-
mnieć, że postępowanie kasacyjne dotyczy wyroku już prawomocnego wydanego po
przeprowadzeniu dwuinstancyjnego postępowania sądowego. W związku z tym pod-
stawą skargi kasacyjnej - stosownie do art. 3983 § 3 k.p.c . - nie mogą być zarzuty
dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów; stosownie do art. 39813 § 2 k.p.c. w
postępowaniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne powołanie nowych faktów i dowo-
dów, a Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podsta-
wę zaskarżonego orzeczenia. W ocenie prawnej zaskarżonego wyroku wskazano na
to, że pobieranie przez pozwanego w spornym okresie premii miało swą podstawę w
umowie o pracę, której warunki nie zostały wypowiedziane co w konsekwencji ozna-
cza, że nie zachodzą przesłanki żądania zwrotu wypłaconej premii na podstawie
przepisów o świadczeniu nienależnym. Tej, w syntetycznym skrócie przedstawionej
tu podstawy zaskarżonego wyroku, skarga kasacyjna nie przeciwstawiła przekony-
wających zarzutów. Nie ma w zaskarżonym wyroku zarzuconego błędnego ,,pominię-
cia" art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących
niektórymi podmiotami prawnymi. Rozpatrując sprawę Sądy obu instancji uwzględ-
niły ten przepis uznając, że w danym wypadku do kompetencji zgromadzenia wspól-
ników należało ustalenie wynagrodzenia miesięcznego pozwanego. Chociaż -
uchwałą z 24 kwietnia 2001 r. - zgromadzenie wspólników ustaliło wynagrodzenie
miesięczne pozwanego z wyłączeniem prawa do premii, to jednak zostało stwierdzo-
ne, że nigdy tej uchwały pozwanemu nie doręczono ani też w inny sposób nie wypo-
wiedziano mu warunków umowy o pracę w zakresie wynagrodzenia składającego się
także z premii.
Stanowisko wyroku, że dla pozbawienia pozwanego prawa do premii, prawa
wynikającego z umowy o pracę, konieczne było wypowiedzenie zmieniające, wynika
z zasad prawa pracy (por. art. 42 k.p.). Regule tej podlegała również ustalona w
sprawie sytuacja wiążąca się z art. 6 ust. 1 powołanej ustawy z 3 marca 2000 r. Ani z
mocy samego tego przepisu, ani nawet z wykonania przez właściwy organ przewi-
dzianej w tym przepisie kompetencji do ustalenia wynagrodzenia, nie wynikały ,,au-
tomatycznie", to znaczy bez wypowiedzenia warunków umowy o pracę, skutki w za-
kresie warunków płacy. Dla ogólnego scharakteryzowania omawianej tu sytuacji
prawnej trzeba wskazać na zasady prawa pracy określone w art. 18 § 1 i § 2 k.p.,
stosownie do których bezpośrednia (to jest bez potrzeby wypowiedzenia warunków
umowy o pracę) nieważność warunków wynikających z umów dotyczy tylko sytuacji -
która w rozpatrywanej sprawie nie zachodziła - gdy postanowienia umowy są mniej
korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. Ustawa z 3 marca 2000 r. wpro-
wadzając ograniczenia w zakresie wynagradzania osób kierujących niektórymi pod-
miotami prawnymi przewidziała w art. 26 skutek nieważności postanowień umów o
pracę ustalających wynagrodzenie miesięczne, nagrodę roczną, odprawę albo
świadczenia dodatkowe w wysokości wyższej niż maksymalna dopuszczona ustawą.
W rozpatrywanej sprawie ustalono, że wynagrodzenie, które pozwany pobierał od
pracodawcy, także z naliczeniem spornej premii, było niższe niż dopuszczony w
ustawie maksymalny próg. Stąd też nie wchodziła w rachubę ustawowa - z mocy
prawa - modyfikacja wynagrodzenia pozwanego i niezbędne było wypowiedzenie
zmieniające, co nie nastąpiło.
Ze względu na powołane zasady prawa pracy nie ma także racji skarżący, że
nieważność umówionego przez pracodawcę z pracownikiem wynagrodzenia za
pracę stanowić powinna konsekwencję zastosowania art. 17 § 1 k.s.h. Powołany
przepis określa skutek nieważności czynności prawnej w sytuacji jej podjęcia bez
wymaganej ustawą uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia
bądź rady nadzorczej. W rozpatrywanej sprawie wynikające z art. 6 ust. 1 ustawy
uprawnienie do ustalenia wynagrodzenia nie jest adresowane do zgromadzenia
wspólników, jak to ma miejsce w sytuacjach uregulowanych w art. 6 ust. 2 ustawy,
lecz do ,,organu założycielskiego lub organu właściwego do reprezentowania Skarbu
Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego". Ponadto - na co słusznie zwrócono
uwagę w ocenie prawnej zaskarżonego rozstrzygnięcia - w art. 6 ust. 1 ustawy z 3
marca 2000 r. nie chodzi o reprezentację pracodawcy do czynności w sprawach z
zakresu prawa pracy w rozumieniu art. 31 § 1 k.p., ale o kompetencję określonego
organu do ustalenia wynagrodzenia miesięcznego określonych osób.
W konsekwencji uznania, że skarga kasacyjna nie przedstawiła zasadnych za-
rzutów przeciwko ustaleniu zaskarżonego wyroku, iż pobieranie przez pozwanego
premii miało swą podstawę w umowie zawartej z właściwym do tego organem praco-
dawcy i że nie zachodziła nieważność tej umowy z mocy prawa - bezprzedmiotowe
stają się dalsze zarzuty pierwszej podstawy skargi kasacyjnej dotyczące art. 405 k.c.
i art. 5 ust. 1 ustawy z 3 marca 2000 r.
Jeżeli chodzi o drugą (art. 3983 § 1 pkt 2 k.p.c.) podstawę skargi kasacyjnej, to
jej zarzuty są bezzasadne przede wszystkim dlatego, że z powołaniem się na wska-
zane przepisy procesowe (art. 382 i art. 233 § 1 k.p.c.) skarżący starał się polemizo-
wać z oceną prawną wyroku.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł w myśl art. 39814 k.p.c.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] I PK 218/07   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/92
2008-02-04 
[IA] I PK 197/07   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/65
2008-01-22 
[IA] I PK 196/07   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/89
2008-01-29 
[IA] I PK 195/07   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/90
2008-01-30 
[IA] I PK 193/07   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/91
2008-02-04 
  • Adres publikacyjny: