Wyrok z dnia 16 maja 2006 r.
I PK 217/05

Zmniejszenie zatrudnienia jako przesłankę dopuszczalności wypowie-
dzenia stosunku pracy mianowanemu pracownikowi samorządowemu na pod-
stawie art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samo-
rządowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 ze zm.) należy od-
nosić do jednostki organizacyjnej gminy, w której pracownik jest zatrudniony.

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie: SN Roman
Kuczyński, SA Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 maja 2006 r. sprawy z
powództwa Danuty K., Marii K. przeciwko Urzędowi Miasta i Gminy w M. o przywró-
cenie do pracy i zapłatę, na skutek skargi kasacyjnej powódki Danuty K. od wyroku
Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie z dnia 17
lutego 2005 r. [...]

1) o d d a l i ł skargę kasacyjną;
2) nie obciążył powódki Danuty K. kosztami zastępstwa procesowego strony
pozwanej w postępowaniu kasacyjnym.

U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 13 maja 2004 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych dla Krakowa Nowej Huty w Krakowie oddalił skierowane przeciwko
Urzędowi Miasta i Gminy w M. powództwa Marii K. i Danuty K. o przywrócenie do
pracy, umorzył postępowanie z powództwa Danuty K. w części dotyczącej zasądze-
nia premii wraz z odsetkami, zasądził od powódki Marii K. na rzecz pozwanego
kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, a w sprawie z po-
wództwa Danuty K. koszty postępowania między stronami wzajemnie zniósł.
Sąd Rejonowy ustalił, że powódki były mianowanymi pracownikami samorzą-
dowymi strony pozwanej. Maria K. pracowała na stanowisku inspektora w Wydziale
Finansowo-Księgowym, a Danuta K. - na stanowisku inspektora w Wydziale Gospo-
darki Mieniem Komunalnym i Rolnictwa. Obu powódkom wypowiedziano stosunki
pracy w związku z przeprowadzoną od dnia 12 maja 2003 r. reorganizacją urzędu
połączoną ze zmniejszeniem stanu zatrudnienia. Według ustaleń tego sądu, w dniu
11 maja 2003 r. u strony pozwanej zatrudnionych było 111 pracowników, a na dzień
31 marca 2004 r. stan zatrudnienia zamknął się liczbą 92 osób. Przed 12 maja
2003r. w skład urzędu wchodziło 8 wydziałów, 1 referat, 2 samodzielne stanowiska,
Urząd Stanu Cywilnego, radca prawny i Straż Miejska, a poczynając od tego dnia
utworzono 6 wydziałów i 3 biura, a ponadto w strukturze urzędu funkcjonowały nadal
Urząd Stanu Cywilnego i Straż Miejska. Sąd pierwszej instancji stwierdził także, iż
zakresy kompetencji poszczególnych wydziałów uległy zmianie, utworzono również
nowe wyspecjalizowane jednostki organizacyjne, jak np. Biuro Budżetu i Analiz. Za-
gadnienia związane z ochroną środowiska należące uprzednio do Wydziału Gospo-
darki Przestrzennej i Ochrony Środowiska przejął Wydział Mienia. W miejsce Wy-
działu Finansowo - Księgowego utworzono dwie jednostki organizacyjne - część do-
tychczasowych zadań przejął Wydział Finansowy, a pozostałe przypisano Biuru
Budżetu i Analiz. Ustalanie opłat związanych ze zmianą wartości nieruchomości
przekazano do kompetencji Wydziału Gospodarki Przestrzennej i Inwestycji, zaś za-
dania związane z obsługą finansową jednostek oświatowych zostały powierzone no-
wemu zakładowi budżetowemu - Zespołowi Ekonomiki Oświaty.
Oceniając powództwa na tle tak ustalonego stanu faktycznego, Sąd Rejonowy
podniósł, że stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o
pracownikach samorządowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 ze
zm.), rozwiązanie stosunku pracy z mianowanym pracownikiem samorządowym
może nastąpić w drodze wypowiedzenia w razie likwidacji lub reorganizacji urzędu
połączonej ze zmniejszeniem stanu zatrudnienia. Zdaniem tego Sądu, w pozwanym
urzędzie doszło do reorganizacji i zmniejszenia zatrudnienia, przy czym był to proces
rzeczywisty, bowiem nie polegał jedynie na zmianie nazw poszczególnych wydzia-
łów, ale także na przesunięciu zadań pomiędzy poszczególnymi jednostkami urzędu,
w tym w postaci przekazania części tych zadań nowej jednostce budżetowej, jaką był
Zespół Ekonomiki Oświaty. Sąd Rejonowy nie znalazł także podstaw do uznania
czynności pozwanego w postaci rozwiązania z powódkami stosunków pracy za dys-
kryminujące ze względu na wiek tych pracownic, ponieważ stwierdził, że pracodawca
dobierając osoby do zwolnienia nie kierował się kryterium ich wieku, ale posiadaniem
możliwości finansowych utrzymania się po rozwiązaniu stosunku pracy, a takim było
uprawnienie powódek do ubiegania się o wcześniejszą emeryturę.
Tym samym roszczenia powódek o przywrócenie do pracy Sąd Rejonowy
uznał za nieuzasadnione, bowiem stwierdził, że ziściły się przesłanki umożliwiające
rozwiązanie tych stosunków pracy w oparciu o przepisy ustawy z dnia 22 marca
1990 r. o pracownikach samorządowych.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy w Krakowie, rozpoznając sprawę na skutek apelacji
powódek, wyrokiem z dnia 17 lutego 2005 r. zmienił zamieszczone w pkt IV zaskar-
żonego wyroku postanowienie dotyczące kosztów poprzez zasądzenie na rzecz po-
wódki Danuty K. kwoty 390 zł, oddalając apelacje w pozostałym zakresie.
Sąd drugiej instancji podniósł, że zarzuty i wnioski apelacji nie uzasadniały
przypisania Sądowi Rejonowemu uchybień mogących powodować zmianą zaskarżo-
nego wyroku w zakresie, w jakim orzeczono nim o istocie sporu, ani koniecznością
uzupełnienia postępowania o dowody wnioskowane w piśmie procesowym z 9 lutego
2005 r. Według Sądu Okręgowego, dla oceny zasadności roszczeń konieczne było
bowiem dokonanie takich ustaleń, jakie miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia
kwestii spornych, a więc pozwalających stwierdzić, czy w chwili złożenia powódkom
oświadczeń o rozwiązaniu stosunków pracy zachodziły podstawy wypowiedzenia
przewidziane w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o pracownikach samorządowych. Dla
oceny roszczeń powódek nie miała natomiast znaczenia okoliczność, na jaką zgło-
szone zostały dopiero w postępowaniu apelacyjnym nowe dowody, a mianowicie, czy
po rozwiązaniu stosunków pracy z powódkami zatrudniano nowych pracowników w
pozwanym urzędzie lub innych jednostkach organizacyjnych gminy. Sąd ten wskazał,
że fakty mające wiarygodne oparcie w materiale dowodowym zgromadzonym przez
Sąd Rejonowy uzasadniały stanowcze stwierdzenie, iż w istotnym dla sporu okresie
miał miejsce proces reorganizacji pozwanego urzędu i wywołana nim konieczność
zmniejszenia zatrudnienia u tego pracodawcy samorządowego, co dawało podstawy
do wypowiedzenia powódkom stosunków pracy w trybie przewidzianym przez art. 10
ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych.
Zdaniem Sądu Okręgowego, prawidłowo Sąd pierwszej instancji uznał, iż
ocenę okoliczności zmniejszenia stanu zatrudnienia należało przeprowadzić w od-
niesieniu jedynie do pracowników pozwanego urzędu, a nie do zatrudnionych we
wszystkich jednostkach organizacyjnych gminy. Tym samym ustalenia Sądu Rejo-
nowego oparte na założeniu, że fakt reorganizacji i zmniejszenia zatrudnienia wyni-
kał także z przekazania części zadań realizowanych dotychczas przez urząd do
kompetencji nowego Zespołu Ekonomiki Oświaty (mającego nie tylko przymiot od-
rębnej od pozwanego urzędu jednostki organizacyjnej, ale także status samodzielne-
go pracodawcy) zasługiwały, w ocenie Sądu Okręgowego, na pełną akceptację. Sąd
ten zaaprobował również pogląd wyrażony w zaskarżonym wyroku o braku podstaw
do uznania pozorności dokonywanej w urzędzie reorganizacji, wskazując, iż były wy-
starczające przesłanki do ustalenia, że proces ten nie polegał li tylko na zmianie
nazw i zakresu działania wewnętrznych komórek organizacyjnych urzędu, lecz także
między innymi na wydzieleniu części zadań i kompetencji realizowanych dotychczas
w ramach urzędu oraz przekazaniu ich nowo utworzonej i działającej na podstawie
odrębnego statutu jednostce budżetowej będącej samodzielnym pracodawcą. Tym
samym prawidłowo Sąd Rejonowy przyjął, że zachodziły podstawy do zastosowania
przez pozwany urząd art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o pracownikach samorządowych, a
zatem rozwiązanie z powódkami stosunków pracy nie naruszało tej normy prawnej.
Sąd Okręgowy za trafne uznał też stwierdzenie, iż rozwiązanie stosunków
pracy z powódkami nie może być traktowane jako przejaw ich dyskryminacji. Pozwa-
ny stojąc w obliczu obiektywnej konieczności zmniejszenia stanu zatrudnienia w gru-
pie mianowanych pracowników samorządowych, miał bowiem pełne prawo, by wy-
brać do zwolnienia te osoby, dla których utrata zatrudnienia stanowić będzie najmniej
ekonomicznie dolegliwą konsekwencję, czyli takie jak powódki, posiadające po roz-
wiązaniu stosunku pracy możliwość, a zarazem pewność uzyskania zagwarantowa-
nych prawem świadczeń.
Od wyroku Sądu Okręgowego skargę kasacyjną wniosła powódka Danuta K.
Zaskarżyła wyrok w części dotyczącej oddalenia jej apelacji od wyroku Sądu Rejo-
nowego, zarzucając naruszenie przepisów postępowania w postaci art. 381 k.p.c.,
poprzez oddalenie wniosków dowodowych zgłoszonych w postępowaniu apelacyj-
nym, pomimo że powódka nie mogła się na nie powołać w postępowaniu przed są-
dem pierwszej instancji, a także art. 328 § 2 k.p.c., poprzez brak wskazania przy-
czyn, dla których Sąd drugiej instancji oddalił powyższe wnioski dowodowe oraz art.
233 § 1 k.p.c., poprzez rażąco wadliwą i w sposób oczywisty błędną ocenę materiału
dowodowego sprowadzającą się do przyjęcia, iż u pozwanej nastąpiła redukcja za-
trudnienia bez uwzględnienia, że znaczna część nowego personelu pozwanej wyko-
nywała na jej rzecz pracę na podstawie umowy zlecenia, a inna część pracowników
została przeniesiona do nowej jednostki strony pozwanej.
Skarżąca zarzuciła także naruszenie prawa materialnego przez błędną wy-
kładnię art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorzą-
dowych, poprzez uznanie, iż zmiana funkcjonowania pozwanego urzędu polegająca
na zmianie nazw i zakresu kompetencyjnego poszczególnych jednostek organizacyj-
nych, przy jednoczesnym braku zmniejszenia zatrudnienia, uzasadnia rozwiązanie
stosunku pracy z mianowanym pracownikiem samorządowym, a także poprzez nie-
zastosowanie art. 183b§ 1 pkt 1 w związku z art. 183a§ 1 k.p. w sytuacji oczywistej
dyskryminacji powódki przy rozwiązywaniu z nią stosunku pracy ze względu na jej
wiek. Wskazując na takie zarzuty, skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego orze-
czenia w części objętej skargą kasacyjną i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu
do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie na rzecz powódki kosztów postępo-
wania.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że dowód z zeznań świadków zgłoszony
w postępowaniu apelacyjnym służyć miał wykazaniu, iż w pozwanym urzędzie nie
nastąpiła redukcja zatrudnienia. Osoby wnioskowane do przesłuchania początkowo
świadczyły bowiem na rzecz pozwanego pracę na podstawie umowy zlecenia, a na-
stępnie z dniem 1 stycznia 2005 r. zawarto z nimi umowy o pracę. Powódka nie
miała możliwości powołania się na ten środek dowodowy przed sądem pierwszej in-
stancji, ponieważ postępowanie przed tym sądem zostało zakończone wcześniej niż
1 stycznia 2005 r. Tym samym spełniona została przesłanka z art. 381 k.p.c. warun-
kująca przeprowadzenie dowodu w postępowaniu apelacyjnym. Skarżąca wskazała
także, iż Sąd Okręgowy nie sprecyzował przyczyn, dla których oddalił te wnioski do-
wodowe, wobec czego uprawnione jest stwierdzenie, że doszło do naruszenia art.
328 § 2 k.p.c. Natomiast błędna ocena materiału dowodowego polegała, zdaniem
skarżącej, na posłużeniu się przez Sąd Okręgowy niepełnym materiałem, co wyni-
kało z oddalenia wniosków dowodowych zgłoszonych w postępowaniu apelacyjnym,
jak również na nietrafnym ustaleniu okoliczności dotyczących reorganizacji pozwa-
nego urzędu, w szczególności związanych z wyodrębnieniem z tej jednostki Zespołu
Ekonomiki Oświaty.
Naruszenia art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach
samorządowych skarżąca upatrywała natomiast w błędnej jego wykładni poprzez
odniesienie przesłanki zmniejszenia zatrudnienia do jednej tylko jednostki reorgani-
zowanego urzędu gminy, przy pominięciu Zespołu Ekonomiki Oświaty, który jest
także jednostką gminy. Wyraziła również pogląd, iż pojęcie zmniejszenia zatrudnie-
nia zawarte w tym przepisie nie wyłącza z kręgu zainteresowania pracowników
świadczących pracę na rzecz pracodawcy na podstawie umowy zlecenia, co Sąd
Okręgowy całkowicie pominął.
Skarżąca podniosła nadto, iż Sąd drugiej instancji, pomimo uznania jej wieku
za oczywisty powód rozwiązania stosunku pracy, nie stwierdził, ażeby pozwany dys-
kryminował w ten sposób powódkę, wywodząc ten wniosek z tego, że ma ona za-
gwarantowane prawo do świadczeń po rozwiązaniu stosunku pracy. Zdaniem skar-
żącej, takie rozumowanie jest nieuprawnione, bowiem zasady wynikające z Kodeksu
pracy, a w szczególności z art. 183b§ 1 pkt 1 w związku z art. 183a§ 1 tego Kodeksu
nie uzależniają stosowania zasady równego traktowania w zatrudnieniu bez względu
na wiek od okoliczności, które mogą zaistnieć po rozwiązaniu stosunku pracy.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna powódki nie zasługuje na uwzględnienie. Zarzuty skargi ka-
sacyjnej zostały sformułowane tak w ramach podstawy wynikającej z art. 3983 § 1 pkt
1 k.p.c., jak i podstawy określonej w art. 3983 § 1 pkt 2 k.p.c. W pierwszej kolejności
rozważenia wymagała zatem podstawa kasacyjna z art. 3983 § 1 pkt 2 k.p.c. jako
zmierzająca do zakwestionowania prawidłowości dokonania ustaleń faktycznych
przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku.
W tym zakresie za nietrafny należy uznać zarzut naruszenia art. 381 k.p.c., al-
bowiem z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd Okręgowy pominął
dowody zgłoszone w piśmie procesowym z dnia 9 lutego 2005 r. nie z tego powodu,
iż strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji (do
czego odnosi się dyspozycja art. 381 k.p.c.), ale w związku ze stwierdzeniem braku
konieczności uzupełnienia postępowania dowodowego. Sąd ten uznał bowiem, że
okoliczności, na które je zgłoszono, pozostają bez znaczenia dla oceny roszczeń
powódek. W takiej sytuacji prawidłowo sformułowany zarzut odmowy przeprowadze-
nia dowodu z zeznań świadków w postępowaniu apelacyjnym powinien wskazywać
art. 217 § 2 k.p.c. w związku z art. 382 k.p.c., zaś naruszenia tych przepisów skar-
żąca nie podniosła.
Z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że naruszenie art.
328 § 2 k.p.c. może stanowić uzasadnioną podstawę skargi kasacyjnej o tyle, o ile
uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia nie pozwala na kontrolę kasacyjną tego
orzeczenia. Tylko bowiem w takim wypadku uchybienie art. 328 § 2 k.p.c. może być
uznane za mogące mieć wpływ na wynik sprawy. Zarzut skarżącej w tym zakresie
ogranicza się do rzekomego braku wskazania w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgo-
wego przyczyn warunkujących oddalenie wniosków dowodowych powódek zgłoszo-
nych w postępowaniu apelacyjnym. Brak jest podstaw do uznania go za uzasadnio-
ny, skoro w motywach swojego orzeczenia Sąd drugiej instancji stwierdził, że oko-
liczności, na jakie zgłoszono te dowody nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia i
uzasadnił swoje stanowisko w tym przedmiocie, podnosząc, że zatrudnianie w po-
zwanym urzędzie lub innych jednostkach organizacyjnych gminy nowych pracowni-
ków już po rozwiązaniu stosunków pracy z powódkami nie ma doniosłości w tym
sensie, iż w istotnym dla sporu okresie (bezpośrednio przed zmianami i bezpośred-
nio po ich dokonaniu) miał miejsce proces reorganizacji urzędu i związana z tym re-
dukcja zatrudnienia. Nie ma zatem przesłanek do stwierdzenia, ażeby uzasadnienie
wyroku sądu drugiej instancji w tym zakresie dotknięte było brakami uniemożliwiają-
cymi kontrolę kasacyjną zaskarżonego orzeczenia, a tym samym zarzut naruszenia
art. 328 § 2 k.p.c. nie może być uwzględniony.
Z art. 3983 § 3 k.p.c. wynika, że podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być za-
rzuty dotyczące oceny dowodów. Przepis art. 233 § 1 k.p.c. dotyczy wprost oceny
dowodów, a zatem zarzut naruszenia tego przepisu nie może stanowić podstawy
skargi, nawet jeśli byłby sformułowany prawidłowo, czego w niniejszej sprawie
stwierdzić nie można. Skarżąca nie wskazuje bowiem konkretnego dowodu przepro-
wadzonego w sprawie i okoliczności uzasadniających jej twierdzenie o wadliwej jego
ocenie. Zarzuty w tym zakresie ponownie sprowadzają się do odmowy przeprowa-
dzenia przez Sąd Okręgowy dowodów w postępowaniu apelacyjnym - choć tego ro-
dzaju zarzut, jak wyżej wskazano, mógłby być formułowany jedynie w oparciu o art.
217 § 2 k.p.c. w związku z art. 382 k.p.c. - oraz do przedstawienia alternatywnego
stanu faktycznego, bowiem tylko tak można potraktować twierdzenie skarżącej, że
wydzielenie Zespołu Ekonomiki Oświaty nie było reorganizacją pozwanego urzędu.
Zarzuty dotyczące ustalenia faktów nie mogą zaś stanowić podstawy skargi kasacyj-
nej (art. 3983 § 3 k.p.c.).
Przy braku zasadnych zarzutów w ramach podstawy z art. 3983 § 1 pkt 2 k.p.c,
w zakresie oceny zasadności zarzutu naruszenia prawa materialnego Sąd Najwyż-
szy jest związany stanem faktycznym stanowiącym podstawę zaskarżonego wyroku
(art. 39813 § 2 k.p.c). W związku z tym zwrócić uwagę należy, że skarżąca zarzuca
naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z
dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych w oderwaniu od ustaleń fak-
tycznych dokonanych przez Sąd Okręgowy. Wyrazem tego uchybienia Sądu Okrę-
gowego miałoby bowiem być przyjęcie, że zmiana funkcjonowania urzędu gminy po-
legająca na zmianie nazw i zakresu kompetencyjnego poszczególnych jednostek
organizacyjnych, przy jednoczesnym braku zmniejszenia zatrudnienia, uzasadnia
rozwiązanie stosunku pracy z mianowanym pracownikiem samorządowym. Tymcza-
sem z ustalonego przez ten Sąd stanu faktycznego wynika, że reorganizacja pozwa-
nego nie polegała jedynie na zmianie nazw i zakresu działania wewnętrznych komó-
rek organizacyjnych urzędu, ale także między innymi na wydzieleniu części zadań i
kompetencji realizowanych dotychczas przez urząd i przypisanie ich do nowo utwo-
rzonej jednostki budżetowej i że również w związku z tym procesem doszło do re-
dukcji zatrudnienia.
Naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię polega na myl-
nym zrozumieniu treści stosowanego przepisu. Skarżąca nie wskazała żadnych za-
sadnych argumentów przemawiających za naruszeniem przez Sąd Okręgowy prawa
materialnego w ten sposób, przy uwzględnieniu, że normę tę Sąd stosował do stanu
faktycznego, jaki rzeczywiście ustalił, a nie do będącego świadectwem oczekiwań
skarżącej. Nie można doszukać się błędu w dokonanej przez Sąd drugiej instancji
wykładni art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samo-
rządowych, która polegała na przyjęciu, iż wypowiedzenie stosunku pracy mianowa-
nemu pracownikowi samorządowemu może nastąpić w razie łącznego spełnienia
przesłanek w postaci reorganizacji urzędu i zmniejszenia zatrudnienia w tym urzę-
dzie. Skarżąca nietrafnie natomiast utożsamia jednostkę reorganizowanego urzędu
gminy z jednostką gminy. Brak jest bowiem podstaw do postawienia znaku równości
pomiędzy gminą i jej jednostkami, a urzędem gminy i jego jednostkami organizacyj-
nymi. Ustrój gminy reguluje ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
(jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.). Gmina jest utworzoną z
mocy prawa, posiadającą osobowość prawną wspólnotą samorządową mieszkań-
ców, wykonującą zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzial-
ność, której organem wykonawczym jest wójt (burmistrz, prezydent). Urząd gminy
jest natomiast jednostką organizacyjną, przy pomocy której wójt (burmistrz, prezy-
dent) wykonuje swoje zadania. Poza urzędem gminy i jego strukturą funkcjonują inne
jednostki organizacyjne gminy, jak np. zakłady i jednostki budżetowe. Zmniejszenie
zatrudnienia jako przesłankę dopuszczalności wypowiedzenia stosunku pracy mia-
nowanemu pracownikowi samorządowemu należy więc odnosić, jak prawidłowo
przyjął Sąd Okręgowy, do poszczególnych jednostek organizacyjnych gminy, a nie
do gminy jako całości. Taką właśnie jednostką organizacyjną gminy jest jej urząd i
dlatego dla stwierdzenia, czy nastąpiło zmniejszenie zatrudnienia, o którym mowa w
omawianym przepisie, istotny jest stan zatrudnienia w tym właśnie urzędzie, a nie w
innych jednostkach organizacyjnych gminy. Zespół Ekonomiki Oświaty jest jednostką
gminy odrębną od pozwanego urzędu i mającą status samodzielnego pracodawcy, a
zatem liczba pracowników tego zespołu nie ma znaczenia dla oceny, czy w pozwa-
nym urzędzie nastąpiło zmniejszenie stanu zatrudnienia, jak trafnie stwierdził Sąd
drugiej instancji. W związku z powyższym nie ma także żadnych podstaw do zakwe-
stionowania stanowiska tego Sądu, że utworzenie jednostki budżetowej gminy przej-
mującej zadania dotychczasowych jednostek organizacyjnych urzędu gminy, połą-
czone z przejściem do tej jednostki części pracowników urzędu, jest reorganizacją
urzędu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracowni-
kach samorządowych, uzasadniającą wypowiedzenie stosunku pracy mianowanemu
pracownikowi samorządowemu, a zatem przeciwny pogląd skarżącej jako wywo-
dzący się z błędnego utożsamiania urzędu gminy z samą gminą nie zasługuje na
uwzględnienie.
Zarzut błędnej wykładni tej samej normy prawnej motywowano w skardze ka-
sacyjnej także stwierdzeniem, jakoby Sąd Okręgowy nieprawidłowo zrozumiał uży-
wane przez przepis pojęcie ,,zmniejszenia zatrudnienia", pomijając przy ocenie speł-
nienia tej przesłanki osoby wykonujące pracę w oparciu o umowę zlecenia. Zarzut
ten jest nietrafny, bowiem nie budzi żadnych wątpliwości, że zatrudnieni w tym rozu-
mieniu to osoby świadczące pracę na podstawie aktu nawiązującego stosunek pracy,
a nie w oparciu o umowę cywilnoprawną. Skarżąca w sposób nieuzasadniony identy-
fikuje zaś strony umów cywilnoprawnych z pracownikami i ich pracodawcami, o czym
wyraźnie świadczy zawarte w skardze kasacyjnej sformułowanie o pracownikach
świadczących pracę na rzecz pracodawcy na podstawie umowy zlecenia, podczas
gdy przepisy prawa pracy wykluczają możliwość nawiązania stosunku pracy na takiej
podstawie (art. 2 k.p.).
Na uwzględnienie nie zasługuje także zarzut naruszenia prawa materialnego
dotyczący niezastosowania przez Sąd Okręgowy art. 183b § 1 pkt 1 k.p. w związku z
art. 183a § 1 k.p. Dyspozycja tego przepisu obejmuje bowiem zakaz dyskryminacji
pracownika między innymi ze względu na jego wiek, a nie ma żadnych przesłanek do
stwierdzenia, jakoby Sąd drugiej instancji wyraził przekonanie, że przyczyną rozwią-
zania z powódką stosunku pracy był jej wiek, jak w sposób nieuprawniony podnosi
skarżąca. Wręcz przeciwnie, Sąd ten wyraźnie wskazał, że przyczyną rozwiązania
stosunku pracy była reorganizacja urzędu połączona ze zmniejszeniem stanu za-
trudnienia u tego pracodawcy, który w związku z tym stanął przed koniecznością wy-
boru pracowników do zwolnienia, co wymusiło przyjęcie określonych kryteriów takie-
go doboru. Kryterium doboru powódki do zwolnienia nie był zaś jej wiek, ale okolicz-
ność, iż z uwagi na spełnienie warunków do uzyskania prawa do wcześniejszej eme-
rytury, utrata zatrudnienia stanowiła dla niej mniej dolegliwą ekonomicznie konse-
kwencję niż dla innych pracowników nieposiadających takich możliwości. Okolicz-
ność, że po rozwiązaniu stosunku pracy dana osoba pozyska inne źródło stałego
dochodu jest zaś dopuszczalnym kryterium dyferencjacji sytuacji pracowników, co
wielokrotnie stwierdzał Sąd Najwyższy, podnosząc między innymi, że spełnienie
przez pracownika warunków nabycia prawa do emerytury jest społecznie usprawie-
dliwioną przesłanką jego wyboru do zwolnienia z pracy w ramach racjonalizacji za-
trudnienia (por. wyrok z dnia 3 grudnia 2003 r., I PK 80/03, OSNP 2004 nr 21, poz.
363). Stanowisko Sądu Okręgowego jest zatem w tym zakresie w pełni prawidłowe i
nie ma podstaw do uznania, że Sąd ten powinien zastosować przy rozpoznaniu
sprawy przepisy zakazujące dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na wiek, skoro
nie stwierdził, ażeby rozwiązanie stosunku pracy z powódką było spowodowane
takimi przesłankami. Również i ten zarzut skargi kasacyjnej, oparty na błędnym zało-
żeniu o uznaniu przez Sąd drugiej instancji wieku powódki za podstawę rozwiązania
z nią stosunku pracy, nie może zatem przemawiać za jej zasadnością.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814 k.p.c. orzekł jak w
sentencji, odstępując, z mocy art. 39821 w związku z art. 108 § 1 i art. 102 k.p.c., od
obciążenia powódki kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej w postępo-
waniu kasacyjnym z uwagi na jej sytuację materialną (aktualnie ma status emerytki
utrzymującej się ze świadczenia z ubezpieczenia społecznego).
========================================