Wyrok z dnia 23 stycznia 2004 r.
I PK 216/03

Regulamin wynagradzania dla grupy osób sprawujących funkcje orga-
nów kierujących pracami Kasy Chorych ustalany przez Pełnomocnika Rządu
do Spraw Wprowadzenia Powszechnego Ubezpieczenia Zdrowotnego zawierał
przepisy prawa pracy (art. 772 § 2-5 w związku z art. 9 k.p.). Kompetencja do
jego ustanowienia lub zmiany nie mogła być przekazana innemu podmiotowi.

Przewodniczący SSN Józef Iwulski, Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski,
Andrzej Wasilewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 stycznia 2004 r.
sprawy z powództwa Jacka G. przeciwko Narodowemu Funduszowi Zdrowia - Ł. Od-
działowi Wojewódzkiemu w Ł. o odprawę, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi z dnia 29 listopada
2002 r. [...]

1. o d d a l i ł kasację,
2. zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 900 zł tytułem zwrotu
kosztów postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w Łodzi wyrokiem z dnia 2 lipca 2002 r. [...] zasądził od strony pozwanej - Ł. Regio-
nalnej Kasy Chorych w Ł. na rzecz powoda - Jacka G. kwotę 24.816,15 zł tytułem
odprawy pieniężnej wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2000 r. do dnia
zapłaty oraz kwotę 1.500,00 zł tytułem kosztów postępowania. Sąd Rejonowy ustalił
mianowicie, że: po pierwsze - powód został zatrudniony u strony pozwanej na pod-
stawie umowy o pracę z dnia 2 stycznia 1989 r. na stanowisku zastępcy dyrektora
departamentu; z dniem 1 sierpnia 1999 r. powód został powołany na stanowisko
członka Zarządu Ł. Regionalnej Kasy Chorych, a w dniu 4 sierpnia 1999 r. Pełno-
mocnik Rządu do Spraw Wprowadzania Powszechnego Ubezpieczenia Zdrowotnego
(zwany nadal: Pełnomocnikiem Rządu), działająca jako Rada Kasy, zawarła z powo-
dem umowę o pracę, na mocy której został on zatrudniony jako członek Zarządu Ł.
Regionalnej Kasy Chorych na czas określony - do dnia odbycia posiedzenia Rady
Kasy - z wynagrodzeniem 8.272,05 zł; po drugie - w dniu 27 października 1999 r.
dyrektor Ł. Regionalnej Kasy Chorych wyraził zgodę na rozwiązanie z powodem
umowy o pracę na zasadzie porozumienia stron z dniem 26 października 1999 r.;
następnie (uchwałą z dnia 25 listopada 1999 r.) Rada Ł. Regionalnej Kasy Chorych,
w związku ze zmianą całego składu Zarządu tej Kasy, odwołała również powoda z
funkcji członka Zarządu z dniem 25 listopada 1999 r., zaś pismem z dnia 30 listopa-
da 1999 r. dyrektor Ł. Regionalnej Kasy Chorych zwolnił powoda z obowiązku świad-
czenia pracy do dnia rozwiązania stosunku pracy, czyli do dnia 31 grudnia 1999 r.
Następnie, w nawiązaniu do tak ustalonego stanu faktycznego, Sąd Rejonowy uznał,
że: po pierwsze - zgodnie z art. 167 ust. 7 pkt 5 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o po-
wszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz.U. Nr 18, poz. 153 ze zm. - w brzmieniu
obowiązującym do dnia 30 czerwca 2001 r. - powoływanej nadal jako: ustawa o po-
wszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym), Pełnomocnik Rządu pełniła funkcję orga-
nów Kas Chorych, a tym samym - zgodnie z art. 76 pkt 11 ustawy o powszechnym
ubezpieczeniu zdrowotnym - wykonywała także zadania zastrzeżone w statucie Kasy
Chorych do właściwości Rady Kasy Chorych; w związku z tym powołała decyzją z
dnia 31 lipca 1999 r. powoda na stanowisko członka Zarządu Kasy Chorych strony
pozwanej i - działając w granicach kompetencji Rady Kasy Chorych - określiła jego
wynagrodzenie w oparciu o regulamin wynagradzania Ł. Regionalnej Kasy Chorych,
który - zdaniem Sądu Rejonowego - Pełnomocnik Rządu zaakceptowała, wyrażając
w sposób jednoznaczny wolę wprowadzenia odpraw pieniężnych dla członków za-
rządu na zasadach określonych w § 14 tegoż regulaminu; po drugie - zgodnie z art.
772 § 4 k.p. i § 16 ust. 2 statutu, pracodawcą, który ma prawo ustalić regulamin wy-
nagradzania w pozwanej Kasie jest wprawdzie dyrektor Kasy, jednakże kompetencję
do ustalania wynagradzania członków Zarządu Kasy posiadała wyłącznie Rada
Kasy, a do czasu jej powołania Pełnomocnik Rządu, która dokonując akceptacji
regulaminu wynagrodzenia podjęła równocześnie decyzję w kwestii świadczeń przy-
sługujących członkom Zarządu Kasy w wypadku ich odwołania.

W wyniku apelacji strony pozwanej, Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia
29 listopada 2002 r. [...] zmienił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi-
Śródmieścia-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi z dnia 2 lipca 2002 r.
[...] i oddalił powództwo. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Okręgowy stwierdził, że
pomimo poczynienia prawidłowych ustaleń w rozpoznawanej sprawie, Sąd Rejonowy
,,wbrew obowiązującym przepisom przyjął, że zmiana przez Dyrektora Kasy § 14 Re-
gulaminu, dotycząca wypłat odpraw członkom Zarządu Kasy, zaakceptowana przez
Pełnomocnika Rządu, stanowi podstawę prawną do zasądzenia na rzecz powoda
odprawy. Samo zaakceptowanie przez Pełnomocnika Rządu zmian Regulaminu
Wynagradzania w części dotyczącej odprawy dla Członków Zarządu i nie podjęcie
przez niego stosownej uchwały, a więc decyzji w określonej ustawą formie, daje pod-
stawę do uznania, iż brak jest przepisów przyznających powodowi prawo do żądania
odprawy. Jeżeli tak, to zmiana Regulaminu w części dotyczącej prawa członków Za-
rządu do odprawy pieniężnej w związku z rozwiązaniem stosunku pracy - odprawy,
która w ocenie Sądu Okręgowego jest wynagrodzeniem w rozumieniu prawa pracy -
jako czynność prawna sprzeczna z ustawą jest nieważna (art. 58 k.c.). Nieważność
tej czynności powoduje, że zapis Regulaminu Wynagradzania dotyczący prawa do
odprawy członków Zarządu nie może stanowić - wbrew twierdzeniom Sądu Rejono-
wego - podstawy prawnej do uwzględnienia roszczenia powoda".

W kasacji od powyższego wyroku pełnomocnik powoda zarzucił naruszenie
art. 76 ust. 9 i ust. 11 w związku z art. 167 ust. 7 pkt 5 ustawy o powszechnym ubez-
pieczeniu zdrowotnym (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2001 r.),
,,poprzez błędną wykładnię wskazanych przepisów polegającą na przyjęciu, że dla
ważności i skuteczności oświadczenia woli złożonego przez Pełnomocnika Rządu do
spraw Wprowadzenia Powszechnego Ubezpieczenia Zdrowotnego w przedmiocie
ustanowienia Regulaminu Wynagradzania Ł. Regionalnej Kasy Chorych w Ł. nie-
zbędne jest podjęcie uchwały, podczas gdy Pełnomocnik Rządu działająca jako
Rada Kasy Chorych nie może podejmować uchwał w rozumieniu art. 79 cytowanej
ustawy, a zatem każde oświadczenie woli Pełnomocnika działającego jako Rada
Kasy Chorych, spełniające ogólne wymagania stawiane wszelkim oświadczeniom
woli, wyrażone w dowolnej formie (także akceptu) stanowi ważną i skuteczną czyn-
ność prawną". Równocześnie, wnoszący kasację wskazał, iż okolicznością uzasad-
niającą jej przyjęcie do rozpoznania jest potrzeba wykładni przepisów art. 76 ust. 9 i
art. 11 w związku z art. 167 ust. 7 pkt 5 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdro-
wotnym (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2001 r.) w celu wyjaśnienia
,,czy dla ważności i skuteczności oświadczeń woli złożonych przez Pełnomocnika
Rządu ds. Wprowadzania Powszechnego Ubezpieczenia Zdrowotnego niezbędne
jest złożenie przez Pełnomocnika Rządu oświadczenia w formie uchwały oraz czy
obowiązuje w tym zakresie tryb podejmowania uchwał wynikający z art. 79 cyt.
ustawy, czy też dla ważności i skuteczności oświadczeń woli złożonych przez Peł-
nomocnika Rządu ds. Wprowadzenia Powszechnego Ubezpieczenia Zdrowotnego
niezbędne jest spełnienie jedynie ogólnych wymagań dla oświadczenia woli". ,,Zda-
niem skarżącego też dla ważności i skuteczności oświadczeń woli złożonych przez
Pełnomocnika Rządu do spraw Wprowadzenia Powszechnego Ubezpieczenia Zdro-
wotnego nie jest niezbędne zachowanie formy uchwały i nie obowiązuje w tym za-
kresie tryb podejmowania uchwał wynikający z art. 79 cyt. ustawy, (...) bez znaczenia
w sprawie jest fakt, że Pełnomocnik przed akceptacją Regulaminu składała oświad-
czenia woli nazywane ,,uchwałami", (...) decyzje podejmowane wcześniej przez Peł-
nomocnika zwane błędnie ,,uchwałami" nie były podejmowane w trybie art. 79 cyto-
wanej ustawy, a co za tym idzie Sąd Okręgowy w Łodzi przykładając nadmierną
wagę do tych faktów dokonał w rezultacie błędnej wykładni wskazanych przepisów,
co doprowadziło do zmiany orzeczenia Sądu I instancji i oddalenia powództwa".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Ł. Regionalna Kasa Chorych w Ł. (zwana nadal: ,,Kasą Chorych") została ut-
worzona na podstawie § 1 ust. 2 pkt 5 wydanego przez Ministra Zdrowia i Opieki
Społecznej - na wniosek Pełnomocnika Rządu do Spraw Wprowadzania Powszech-
nego Ubezpieczenia Zdrowotnego (zwanego nadal: ,,Pełnomocnikiem Rządu") i w
nawiązaniu do upoważnienia ustawowego wynikającego z art. 167 ust. 8 pkt 1, pkt 2 i
pkt 3 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (w brzmieniu obowiązują-
cym do dnia 30 czerwca 2001 r.) - rozporządzenia z dnia 7 grudnia 1998 r. w sprawie
utworzenia regionalnych Kas Chorych i ich oddziałów, określenia ich siedzib i obsza-
ru działania oraz nadania im statutów (Dz.U. Nr 152, poz. 989 ze zm.) oraz został jej
nadany ,,Statut Ł. Regionalnej Kasy Chorych" (§ 2 ust. 1 tego rozporządzenia oraz
,,Statut Ł. Regionalnej Kasy Chorych", stanowiący załącznik nr 5 do tego rozporzą-
dzenia - zwany nadal ,,Statutem"), na podstawie którego Kasa Chorych działać miała
do czasu uchwalenia przez Radę Kasy Chorych nowego statutu w trybie określonym
w art. 76 pkt 1 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdro-
wotnym (§ 2 ust. 2 tego rozporządzenia). Równocześnie, zgodnie z dyspozycją art.
167 ust. 7 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, Pełnomocnik Rządu
podejmować miał ,,działania konieczne do realizacji niniejszej ustawy, a w szczegól-
ności przepis ten stanowił, że Pełnomocnik Rządu: (...), 5) do czasu rozpoczęcia
działalności organów, których mowa w art. 75 - 81 i w art. 108 - 117, pełni ich funk-
cję".

Stosownie do postanowień powołanego wyżej Statutu, organami Kasy Cho-
rych były Rada Kasy Chorych oraz Zarząd Kasy Chorych (§ 8 Statutu). Przy tym, do
zakresu działania Rady Kasy Chorych należało w szczególności także: ,,3) powoły-
wanie i odwoływanie dyrektora Kasy oraz na jego wniosek: a) dwóch zastępców dy-
rektora, w tym zastępcę dyrektora do spraw medycznych, b) nie więcej niż trzech
członków Zarządu, 4) powoływanie i odwoływanie na wniosek dyrektora Kasy dyrek-
torów oddziałów, 5) ustalanie wynagrodzenia dla osób, o których mowa w pkt 3" (§ 8
pkt 3 - pkt 5 Statutu). Oznaczało to, że do czasu powołania Rady Kasy Chorych, jej
kompetencje także w tym zakresie sprawować miał Pełnomocnik Rządu (§ 8 pkt 3 -
pkt 5 Statutu w związku z art. 167 ust. 7 pkt 5 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu
zdrowotnym). Natomiast, do zakresu obowiązków dyrektora Kasy Chorych należało
zarządzanie Kasą Chorych (§ 16 ust. 1 Statutu) i równocześnie dyrektor Kasy Cho-
rych był pracodawcą w rozumieniu Kodeksu pracy w stosunku do osób zatrudnio-
nych w Kasie Chorych (§ 16 ust. 2 Statutu). Tym samym, Statut czynił wyraźną dys-
tynkcję pomiędzy: z jednej strony - sytuacją prawną dyrektora Kasy Chorych, jego
zastępców i członków Zarządu Kasy Chorych, którzy do czasu powołania Rady Kasy
Chorych byli bezpośrednio podporządkowani Pełnomocnikowi Rządu, także w zakre-
sie spraw dotyczących ich wynagrodzenia za pracę oraz przyznawania im ewentual-
nych innych świadczeń związanych z ich zatrudnieniem w Kasie Chorych (§ 8 Sta-
tutu); a z drugiej strony - sytuacją prawną pozostałych pracowników zatrudnionych w
Kasie Chorych, dla których pracodawcą był dyrektor Kasy Chorych (§ 16 ust. 2 Sta-
tutu) i w tym zakresie był on upoważniony także do ustalenia ,,regulaminu wynagra-
dzania" dla podległych mu pracowników Kasy Chorych (§ 16 ust. 2 w związku z art.
772 § 1 - § 5 k.p.).

W rozpoznawanej sprawie jest poza sporem, że w Ł. Regionalnej Kasie Cho-
rych obowiązywał ustanowiony przez dyrektora Kasy Chorych ,,regulamin wynagra-
dzania Ł. Regionalnej Kasy Chorych w Ł." (zwany nadal: ,,regulaminem wynagradza-
nia"), wydany na podstawie art. 772 § 4 k.p. (§ 1 regulaminu wynagrodzenia), jakkol-
wiek nie jest łatwo ustalić, czy lub która z załączonych do akt sprawy wersji ,,regula-
minu wynagradzania" odpowiada jego pierwotnemu brzmieniu. Natomiast, na pod-
stawie akt rozpoznawanej sprawy można z całą pewnością stwierdzić, że pierwotna
wersja ,,regulaminu wynagradzania" była wielokrotnie zmieniana kolejnymi zarządze-
niami wydawanymi przez dyrektora Kasy Chorych na podstawie § 16 ust. 2 Statutu,
których kopie wraz z załącznikami znajdują się w aktach sprawy. I tak w szczególno-
ści, wskazać należy na:
a) Podpisane przez dyrektora Kasy Chorych zarządzenie [...] z dnia 28 maja
1999 r. [...] ,,w sprawie: dokonania zmiany w regulaminie wynagradzania poprzez
likwidację dodatku stażowego", w którym dyrektor Kasy Chorych stwierdził: ,,niniej-
szym ustalam co następuje: postanawiam dokonać zmiany Regulaminu Wynagra-
dzania poprzez likwidację dodatku stażowego". Załącznikiem do tak sformułowanego
zarządzenia dyrektora Kasy Chorych jest w tym wypadku podpisany przez dyrektora
Kasy Chorych pełny tekst ,,Regulaminu wynagradzania Ł. Regionalnej Kasy Chorych
w Ł.", w którym pominięta została już wspomniana w tym zarządzeniu uprzednia re-
gulacja dotycząca ,,dodatku stażowego"; warto przy tym zwrócić w tym kontekście
uwagę na trzy postanowienia tego tekstu ,,regulaminu wynagradzania": § 2 - ,,Regu-
lamin Wynagradzania Ł. Regionalnej Kasy Chorych w Ł. zwany dalej Regulaminem
określa zasady i warunki wynagradzania oraz przyznawania świadczeń związanych z
wykonywaną pracą pracowników Ł. Regionalnej Kasy Chorych w Ł. zwanej dalej
Kasą oraz świadczeń nie mających bezpośredniego związku z wynikami pracy"; § 3 -
,,1. Regulamin wynagradzania obejmuje wszystkich. 2. Wynagrodzenie dla członków
Zarządu wypłacane będzie na zasadach określonych w karcie powołania"; § 15 - ,,re-
gulamin zostaje wprowadzony na czas określony do dnia 30.06.1999 r."; § 16 -
,,zmiana Regulaminu następuje w formie pisemnej pod rygorem nieważności i wcho-
dzi w życie po upływie 14 dni od dnia podania do wiadomości"; § 18 - ,,regulamin
wchodzi w życie z dniem 1 lipca 1999 r. w terminie 14 dni od daty jego ogłoszenia, tj.
od dnia 16 czerwca 1999 r.".
b) Podpisane przez dyrektora Kasy Chorych zarządzenie [...] z dnia 16
czerwca 1999 r. [...] ,,w sprawie: ustalenia i dokonania zmiany regulaminu wynagra-
dzania", w którym dyrektor Kasy Chorych stwierdził: ,,niniejszym ustalam co nastę-
puje: postanawiam ustalić i wprowadzić zmiany w regulaminie wynagradzania zgod-
nie z załącznikiem do zarządzenia. Zmiany w regulaminie wynagradzania nabywają
mocy obowiązującej z dniem 1 lipca 1999 r.". Załącznikiem do tak sformułowanego
zarządzenia dyrektora Kasy Chorych jest w tym wypadku podpisany przez dyrektora
Kasy Chorych pełny tekst ,,regulaminu wynagradzania Ł. Regionalnej Kasy Chorych
w Ł.", w którym zmiany dotyczą całego szeregu kwestii merytorycznych, co w szcze-
gólności znalazło wyraz także w: § 2 - ,,regulamin wynagradzania Ł. Kasy Chorych w
Ł. określa zasady i warunki wynagradzania oraz przyznawanie świadczeń związa-
nych z wykonywaną pracą pracowników Łódzkiej Regionalnej Kasy Chorych w Ł."; §
3 - ,,użyte w niniejszym regulaminie określenia oznaczają: Pracodawca (...), Kasa lub
Kasa Chorych (...), Pracownik - pracownik pozostający w stosunku pracy z Ł. Regio-
nalną Kasą Chorych w Ł. na podstawie umowy o pracę lub powołania, Wynagrodze-
nie zasadnicze (...), Premia uznaniowa kwartalna (...), Najniższe wynagrodzenie
ustawowe (...), Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy (...), Prawo pracy (...)"; § 14 -
,,1. Dyrektorowi Kasy, członkom Zarządu Kasy i Dyrektorom Oddziałów, w przypadku
ich odwołania przysługuje odprawa pieniężna w wysokości trzykrotnego wynagro-
dzenia zasadniczego. 2. Odprawa nie przysługuje, gdy odwołanie ze stanowiska lub
odwołanie z pełnienia funkcji nastąpiło: - na wniosek zainteresowanego, - w przypad-
kach określonych w 14 ust. 2 i 3 Statutu Kasy, - w trybie art. 52 i art. 53 Kodeksu
pracy, - w przypadku odwołania na wniosek Urzędu Nadzoru na podstawie art. 15c
ust. 5 pkt 1 lit. b oraz ustanowienia zarządu komisarycznego, - w związku z przej-
ściem na emeryturę lub rentę inwalidzką i nabyciem uprawnień do otrzymania jedno-
razowej odprawy z tego tytułu"; § 16 - ,,regulamin zostaje wprowadzony na czas nie-
określony"; § 17 - ,,zmiana Regulaminu następuje w formie pisemnej pod rygorem
nieważności i wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia podania do wiadomości"; §
19 - ,,regulamin wchodzi w życie w terminie 14 dni od daty ogłoszenia". Na pierwszej
stronie tego tekstu ,,regulaminu wynagradzania" widnieje czytelna odręczna parafa o
treści następującej: ,,akceptuję A.K. 1.07.99 r.".
c) Podpisane przez dyrektora Kasy Chorych zarządzenie [...] z dnia 9 sierpnia
1999 r. [...] ,,w sprawie: ustalenia i dokonania zmiany regulaminu wynagradzania", w
którym dyrektor Kasy Chorych stwierdził: ,,niniejszym ustalam co następuje: posta-
nawiam ustalić i wprowadzić zmiany w Regulaminie Wynagradzania zgodnie z za-
łącznikiem do zarządzenia. Zmiany w Regulaminie Wynagradzania nabywają mocy
obowiązującej w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia". Załącznikiem do tak sformuło-
wanego zarządzenia dyrektora Kasy Chorych jest w tym wypadku podpisany przez
dyrektora Kasy Chorych ,,Aneks nr 1 do Regulaminu Wynagradzania Ł. Regionalnej
Kasy Chorych w Ł." o treści następującej: ,,§ 1. § 14 ust. 1 Regulaminu Wynagradza-
nia Ł. Kasy Chorych w Ł. uzyskuje brzmienie: ,,Dyrektorowi Kasy, członkom Zarządu i
Dyrektorom Oddziałów, w przypadku ich odwołania oraz zakończenia kadencji Za-
rządu na skutek przyjęcia przez Radę Kasy w trybie art. 76 pkt 5 ustawy z dnia 6 lu-
tego o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz.U. Nr 28, poz. 153 z późn. zm.)
rocznego sprawozdania finansowego za 1999 r. przysługuje odprawa pieniężna w
wysokości trzykrotnego wynagrodzenia miesięcznego. § 2. Aneks wchodzi w życie
po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia".
d) Podpisane przez dyrektora Kasy Chorych zarządzenie [...] z dnia 5 listo-
pada 1999 r. [...] ,,w sprawie: ustalenia i dokonania zmiany regulaminu wynagradza-
nia", w którym dyrektor Kasy Chorych stwierdził: ,,zarządzam co następuje: § 1.
Wprowadzam zmiany w Regulaminie Wynagradzania Kasy Chorych poprzez uchyle-
nie zarządzenia [...] z dnia 9 sierpnia 1999 r. w części dotyczącej przyznania Dyrek-
torowi Kasy Chorych i Członkom zarządu Kasy Chorych odpraw pieniężnych w wy-
sokości trzykrotnego wynagrodzenia zasadniczego. § 2. Zmiany w Regulaminie Wy-
nagradzania nabywają mocy obowiązującej w z dniem podpisania".

Powyższa dokumentacja, która znajduje się w aktach rozpoznawanej sprawy,
daje podstawę do stwierdzenia, że:

Po pierwsze, wszystkie wymienione zarządzenia dotyczące ustalenia treści
lub zmian w ,,regulaminie wynagradzania" były wydawane przez dyrektora Kasy Cho-
rych na podstawie § 16 ust. 2 Statutu, a to oznacza, że wydając je dyrektor Kasy
Chorych działał jako ,,pracodawca w rozumieniu Kodeksu pracy w stosunku do osób
zatrudnionych w Kasie", korzystając z przysługującej mu kompetencji do ustalenia
,,regulaminu wynagradzania" dla podległych mu pracowników (art. 772 § 2 - § 5 k.p.).

Po drugie, tylko trzy spośród czterech wskazanych wyżej zarządzeń dyrektora
Kasy Chorych wyraźnie wskazują - bądź w treści samego zarządzenia, bądź też w
specjalnym aneksie do zarządzenia - na to, jakie zmiany zostały nimi wprowadzane
do ,,regulaminu wynagradzania". Dotyczy to mianowicie: zarządzenia [...] z dnia 28
maja 1999 r., zarządzenia [...] z dnia 9 sierpnia 1999 r. oraz zarządzenia [...] z dnia 5
listopada 1999 r. Nie czyni tego natomiast (kluczowe z punktu widzenia rozpoznawa-
nej sprawy) zarządzenie [...] z dnia 16 czerwca 1999 r., w którego treści znalazła się
wprawdzie ogólna formuła ,,postanawiam ustalić i wprowadzić zmiany w Regulaminie
Wynagradzania zgodnie z załącznikiem do zarządzenia", jednakże - wbrew tej zapo-
wiedzi - brak załącznika do tego zarządzenia, w którym skonkretyzowane zostałyby
tego rodzaju ,,ustalenia i zmiany"; zamiast tego, załącznikiem do tego zarządzenia
jest po prostu nowa wersja ,,regulaminu wynagradzania", w której dokonano szeregu
zmian w stosunku do uprzednio obowiązującej wersji tego ,,regulaminu wynagradza-
nia", które polegają: bądź na wprowadzeniu zupełnie nowych postanowień (np. § 3
lub § 14 tej wersji ,,regulaminu wrnagradzania"), bądź na zmianie dotychczasowych
postanowień (np. § 2 tej wersji ,,Regulaminu wynagradzania"), bądź też na wykreśle-
niu z ,,regulaminu wynagradzania" niektórych jego postanowień (np. uprzednio obo-
wiązującego § 16, który stanowił, że: ,,Zmiana Regulaminu następuje w formie pi-
semnej pod rygorem nieważności i wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia poda-
nia do wiadomości").

Po trzecie, tylko jedno spośród czterech wskazanych wyżej zarządzeń dyrek-
tora Kasy Chorych, a mianowicie zarządzenie [...] z dnia 16 czerwca 1999 r. [...], do
treści którego wprowadzona została (kluczowa z punktu widzenia rozpoznawanej
sprawy) nowa dyspozycja § 14 ,,regulaminu wynagradzania" (,,1. Dyrektorowi Kasy,
członkom Zarządu Kasy i Dyrektorom Oddziałów, w przypadku ich odwołania przy-
sługuje odprawa pieniężna w wysokości trzykrotnego wynagrodzenia zasadniczego.
2. Odprawa nie przysługuje, gdy odwołanie ze stanowiska lub odwołanie z pełnienia
funkcji nastąpiło: - na wniosek zainteresowanego - w przypadkach określonych w 14
ust. 2 i 3 Statutu Kasy - w trybie art. 52 i art. 53 Kodeksu pracy, - w przypadku od-
wołania na wniosek Urzędu Nadzoru na podstawie art. 15c ust. 5 pkt 1 lit. b oraz
ustanowienia zarządu komisarycznego - w związku z przejściem na emeryturę lub
rentę inwalidzką i nabyciem uprawnień do otrzymania jednorazowej odprawy z tego
tytułu") - opatrzone zostało wspomnianą już wyżej czytelną odręczną parafą o treści
następującej: ,,Akceptuję A.K. 1.07.99 r." - przy czym ta parafa Pełnomocnika Rządu
nie została umieszczona obok treści wprowadzonego do ,,regulaminu wynagradza-
nia" nowego brzmienia § 14 Statutu, lecz widnieje na pierwszej (tytułowej) stronie
tego zmienionego tekstu ,,regulaminu wynagradzania". Nota bene, jakkolwiek także
dwa następnie wydane zarządzenia dyrektora Kasy Chorych (zarządzenie [...] z dnia
9 sierpnia 1999 r. oraz zarządzenie nr 19/1999 z dnia 5 listopada 1999 r.) dotyczyły
zmian treści wspomnianego § 14 ,,regulaminu wynagradzania", to jednak żadne z
nich nie zostało już opatrzone tego typu parafą akceptującą ich treść przez Pełno-
mocnika Rządu, jak tekst ,,regulaminu wynagradzania" stanowiący załącznik do za-
rządzenia dyrektora Kasy Chorych [...] z dnia 16 czerwca 1999 r.

Po czwarte, wprowadzając zarządzeniem [...] z dnia 16 czerwca 1999 r. do
,,regulaminu wynagrodzania" dyspozycję § 14 (zmienianą następnie zarządzeniem nr
16/1999 z dnia 9 sierpnia 1999 r. oraz zarządzeniem [...] z dnia 5 listopada 1999 r.)
dyrektor Kasy Chorych w sposób oczywisty i rażący zarazem naruszył prawo, skoro
na podstawie § 16 ust. 2 Statutu w związku z art. 772 § 2 - § 5 k.p. miał on kompeten-
cję do ustalenia ,,regulaminu wynagradzania" wyłącznie dla podległych mu pracow-
ników, gdy tymczasem wprowadził do tego ,,regulaminu wynagradzania" przepis §
14, dotyczący odpraw pieniężnych ,,dla siebie samego, swoich zastępców oraz
członków Zarządu Kasy", czyli dla osób, w stosunku do których kompetencja do
ustalania wynagrodzenia i ewentualnie także innych świadczeń związanych ze sto-
sunkiem pracy zastrzeżona została wyraźnie w § 8 pkt 5 Statutu na rzecz Rady
Kasy, a więc do czasu jej powołania kompetencję tę mógł sprawować wyłącznie Peł-
nomocnik Rządu (o czym jednoznacznie przesądzała dyspozycja art. 167 ust. 7 pkt 5
ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym). W konsekwencji, już z tej przy-
czyny wprowadzona zarządzeniem dyrektora Kasy Chorych [...] z dnia 16 czerwca
1999 r. do ,,regulaminu wynagradzania" nowa wersja § 14 była od początku dotknięta
wadą nieważności i nie miała mocy prawnej, a tym samym nie mogła stanowić pod-
stawy prawnej przyznania ,,dyrektorowi Kasy Chorych, jego zastępcom oraz człon-
kom Zarządu Kasy Chorych" odpraw pieniężnych.

Po piąte, skoro, stosownie do dyspozycji § 8 pkt 5 Statutu w związku z art. 167
ust. 7 pkt 5 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, kompetencja do
ustalania wynagrodzenia i ewentualnych innych świadczeń związanych ze stosun-
kiem pracy dla ,,dyrektora Kasy Chorych, jego zastępców oraz członków Zarządu
Kasy Chorych" została wyraźnie zastrzeżona na rzecz Pełnomocnika Rządu, to w tej
sytuacji, jedynie Pełnomocnik Rządu mógł z przysługującej mu kompetencji skorzy-
stać, a w szczególności mógł to uczynić także w ten sposób, że wynagrodzenie oraz
ewentualne inne świadczenia związane z pracą i zasady ich przyznawania tym oso-
bom mógł określić:

a) bądź poprzez wydanie stosownych przepisów prawa pracy w formie ,,regu-
laminu wynagradzania" dla tej grupy osób, które w Kasie Chorych sprawowały wyżej
wymienione funkcje (,,dyrektora Kasy Chorych, jego zastępców oraz członków Zarzą-
du Kasy Chorych"). Takiego aktu prawnego Pełnomocnik Rządu jednak nie wydał.
Należy przy tym stwierdzić, że wbrew poglądowi prawnemu wyrażonemu przez Sąd
Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku: po pierwsze - Pełnomocnik Rządu,
jako organ jednoosobowy, mógł podejmować wszelkie rozstrzygnięcia jedynie w try-
bie ,,decyzji", a nie w trybie ,,uchwały", która jest zawsze wyrazem ,,wspólnego roz-
strzygnięcia" podejmowanego nie przez pojedyncze osoby, lecz przez zespół osób,
czyli przez członków określonego ,,organu kolegialnego"; z tym jednak zastrzeże-
niem, że w danym wypadku - stosownie do dyspozycji § 8 pkt 5 Statutu w związku z
dyspozycjami art. 167 ust. 7 pkt 5 oraz art. 76 pkt 3 i pkt 11 ustawy o powszechnym
ubezpieczeniu zdrowotnym - każda decyzja Pełnomocnika Rządu podejmowana w
zakresie spraw, w których pełnił on czasowo funkcję organów kolegialnych Kasy
Chorych (w danym wypadku Rady Kasy Chorych), z woli samego ustawodawcy
miała taką samą moc prawną i wywoływała takie same skutki prawne, jakie ustawa
wiązała z uchwałami podejmowanymi przez właściwe organy kolegialne Kasy Cho-
rych, w tym także z uchwałami podejmowanymi przez Radę Kasy Chorych; oraz po
drugie - ustalenie przez Pełnomocnika Rządu przepisów prawnych z zakresu prawa
pracy w formie ,,regulaminu wynagradzania" dla grupy osób sprawujących funkcje
organów kierujących pracami Kasy Chorych (,,dyrektora Kasy Chorych, jego zastęp-
ców oraz członków Zarządu Kasy Chorych") stanowiło w świetle obowiązujących
przepisów ustawowych przejaw realizacji kompetencji zastrzeżonej na rzecz Pełno-
mocnika Rządu i polegającej na stanowieniu w tym zakresie przepisów prawa pracy
(art. 9 k.p.), a w tej sytuacji sprawowanie tej kompetencji ani nie mogło być przez
właściwy organ (tutaj: Pełnomocnika Rządu) przekazane formalnie lub faktycznie do
realizacji innemu organowi (tutaj: dyrektorowi podległej Kasy Chorych), ani nie mogło
być ograniczone przez właściwy organ (tutaj: Pełnomocnika Rządu) do ,,akceptacji"
ustaleń przyjętych przez inny podległy podmiot (tutaj: dyrektora Kasy Chorych), ani
też prawidłowość i skuteczność realizacji tej kompetencji przez właściwy organ (tutaj:
Pełnomocnika Rządu) nie mogła podlegać ocenie na podstawie przepisów prawnych
dotyczących oceny skutków prawnych czynności prawnych podejmowanych w obro-
cie cywilnoprawnym, w tym także ocenie na podstawie art. 58 k.c.,

b) bądź też, Pełnomocnik Rządu w każdym indywidualnym przypadku mógł
podejmować w tym zakresie stosowne decyzje. Sytuacja taka miała miejsce w roz-
poznawanej sprawie. Jest bowiem poza sporem, że z dniem 1 sierpnia 1999 r. po-
wód został powołany na stanowisko członka Zarządu Kasy Chorych, a decyzją z dnia
4 sierpnia 1999 r. Pełnomocnik Rządu zawarła z powodem umowę o pracę, na mocy
której został on zatrudniony jako członek Zarządu Kasy Chorych na czas określony z
wynagrodzeniem ustalonym w wysokości 8.272,05 zł. Natomiast w umowie tej nie
zostały określone żadne inne należne powodowi świadczenia, a w szczególności nie
została do niej wprowadzona klauzula, w myśl której w wypadku jego odwołania ze
stanowiska członka Zarządu Kasy Chorych miałaby mu przysługiwać ,,odprawa pie-
niężna w wysokości trzykrotnego wynagrodzenia zasadniczego". Klauzuli takiej nie
zawiera również podjęta następnie uchwała Rady Kasy Chorych z dnia 25 listopada
1999 r., mocą której powód został odwołany ze stanowiska członka Zarządu Kasy
Chorych, w związku ze zmianą całego składu Zarządu Kasy Chorych.

Po siódme, prowadzi to w konsekwencji do wniosku, że w rozpoznawanej
sprawie bezprzedmiotowe są (zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a
następnie także w uzasadnieniu kasacji) rozważania dotyczące kwestii, czy każde
oświadczenie woli Pełnomocnika Rządu działającego w zakresie kompetencji przy-
sługujących Radzie Kasy Chorych formułowane jako ,,uchwała", ,,decyzja" lub ,,ak-
ceptacja" można uznać za ważne i skuteczne. Istota zagadnienia prawnego, jakie
wymagało wyjaśnienia w rozpoznawanej sprawie, sprowadza się natomiast do
stwierdzenia, że odręczna adnotacja Pełnomocnika Rządu (o treści: ,,Akceptuję A.K.
1.07.99 r."), dokonana na pierwszej stronie ,,regulaminu wynagradzania", w którego
treści pomieszczona została generalnie sformułowana dyspozycja § 14. (,,1. Dyrekto-
rowi Kasy, członkom Zarządu Kasy i Dyrektorom Oddziałów, w przypadku ich odwo-
łania przysługuje odprawa pieniężna w wysokości trzykrotnego wynagrodzenia za-
sadniczego. 2. Odprawa nie przysługuje, gdy odwołanie ze stanowiska lub odwołanie
z pełnienia funkcji nastąpiło: - na wniosek zainteresowanego - w przypadkach okre-
ślonych w 14 ust. 2 i 3 Statutu Kasy - w trybie art. 52 i art. 53 Kodeksu pracy - w
przypadku odwołania na wniosek Urzędu Nadzoru na podstawie art. 15c ust. 5 pkt 1
lit. b oraz ustanowienia zarządu komisarycznego - w związku z przejściem na eme-
ryturę lub rentę inwalidzką i nabyciem uprawnień do otrzymania jednorazowej od-
prawy z tego tytułu"), a stanowiącego załącznik do zarządzenia dyrektora Kasy Cho-
rych [...] z dnia 16 czerwca 1999 r., w sensie prawnym w ogóle nie mogła być utoż-
samiana z wykonaniem przez Pełnomocnika Rządu przysługującej mu (na podstawie
§ 8 ust. 5 Statutu w związku z art. 167 ust. 7 pkt 5 oraz art. 76 pkt 3 i pkt 11 ustawy o
powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym oraz art. 772 § 2 - § 5 k.p.) kompetencji do
wydania przepisów prawa pracy (art. 9 k.p.) w formie ,,regulaminu wynagrodzania"
dla podporządkowanych mu bezpośrednio pracowników pełniących funkcje organów
Kasy Chorych, a więc dla ,,dyrektora Kasy Chorych, jego zastępców oraz członków
Zarządu Kasy Chorych". Stąd, pomimo błędnego uzasadnienia, zaskarżony wyrok
odpowiada prawu.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39312 k.p.c.
orzekł jak w sentencji, zasądzając równocześnie - na podstawie § 12 ust. 4 pkt 2 -
pkt 3 w związku z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 wrze-
śnia 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielanej przez radcę prawnego ustano-
wionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) - od powoda na rzecz strony po-
zwanej kwotę 900 zł tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
========================================