Wyrok z dnia 7 lutego 2007 r.
I PK 212/06

Części zakładu pracy w rozumieniu art. 231 § 1 k.p. nie można utożsa-
miać wyłącznie ze składnikami materialnymi, ponieważ mogą ją także stanowić
zadania pracodawcy.

Przewodniczący SSN Herbert Szurgacz, Sędziowie SN: Beata Gudowska,
Zbigniew Hajn (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 lutego
2007 r. sprawy z powództwa Elżbiety B. przeciwko Samodzielnemu Publicznemu
Zakładowi Opieki Zdrowotnej - Zespołowi Szpitali Miejskich w C. i Aleksandrze Z. -
Firma Z. Zakład Pracy Chronionej w C. o ustalenie istnienia stosunku pracy, na sku-
tek skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Częstochowie z dnia 16 marca 2006 r. [...]

o d d a l i ł skargę kasacyjną.

U z a s a d n i e n i e

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy oddalił apelację powódki od wyroku
Sądu Rejonowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie z 13
lipca 2005 r. [...], oddalającego powództwo Elżbiety B. przeciwko Samodzielnemu
Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej - Zespołowi Szpitali Miejskich w C. (powo-
ływanemu dalej, jako: ,,Zespół Szpitali") oraz Aleksandrze Z. - Firma Z. Zakład Pracy
Chronionej w C. o ustalenie istnienia stosunku pracy.
Z istotnych w świetle zarzutów skargi kasacyjnej ustaleń przyjętych przez Sąd
Okręgowy w podstawie faktycznej zaskarżonego wyroku wynika, że powódka Elż-
bieta B. była zatrudniona w pozwanym Zespole Szpitali od 1 października 1975 r.,
ostatnio na stanowisku pracownika gospodarczego magazynu odzieżowego pacjen-
tów. Do jej obowiązków należało w szczególności: 1) przyjmowanie odzieży chorych,
jej ścisła ewidencja, zapakowanie i zabezpieczenie oraz 2) wykonywanie na bieżąco
prac porządkowych w szatni i utrzymywanie jej w czystości z zachowaniem reżimów
sanitarno-epidemiologicznych. Na podstawie zawartej 11 marca 2003 r. umowy o
świadczenie usług pomiędzy Zespołem Szpitali a Aleksandrą Z. - Firma Z. w C. jej
strony postanowiły, że określona grupa pracowników Zespołu Szpitali zostanie ,,prze-
kazana" do firmy Aleksandry Z. na podstawie art. 231 k.p. Wśród tych pracowników
miała być ,,przekazana" również powódka. Dnia 20 marca 2003 r. pozwany Zespół
Szpitali poinformował powódkę, że od 1 maja 2003 r. zostanie ona ,,przejęta" w trybie
art. 231 k.p. przez pozwaną Aleksandrę Z. Pismo pozwanego Zespołu Szpitali zawie-
rało pouczenie o przysługującym prawie złożenia w ciągu jednego miesiąca oświad-
czenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Po otrzymaniu tego pisma
powódka wystosowała 25 marca 2003 r. sprzeciw, w którym kwestionowała zgod-
ność z prawem tego przekazania i wnosiła o anulowanie przekazania wobec jej
osoby. W odpowiedzi na pismo powódki, pozwany Zespół Szpitali pismem z 11
kwietnia 2003 r. poinformował powódkę, że nie ma możliwości anulowania decyzji o
przekazaniu jej do nowego pracodawcy, albowiem przedmiotem umowy zawartej
przez Zespół Szpitali z Aleksandrą Z. jest również obsługa szatni. Pozwany wyjaśnił,
że magazyn odzieżowy dla pacjentów, w którym była zatrudniona powódka, jest inte-
gralną częścią szatni dla pacjentów, a jego obsługa jest ściśle związana z obsługą
szatni dla pacjentów, tym samym wchodzi w zakres zadania powierzonego Firmie
,,Z.". Aleksandra Z. pismem z 12 maja 2003 r. poinformowała powódkę, że od 1 maja
2003 r. jest ona zatrudniona w Firmie Z. na stanowisku pracownika gospodarczego
magazynu odzieżowego dla pacjentów. Po dniach wolnych, przypadających na 1-3
maja 2003 r. powódka zgłosiła się do pracy i 5 maja 2003 r. normalnie wykonywała
swoje obowiązki. W następnym dniu nie przyszła do pracy z powodu choroby. Na
zwolnieniu lekarskim powódka przebywała do 26 stycznia 2004 r. Dnia 29 paździer-
nika 2003 r. pozwana Aleksandra Z. rozwiązała z powódką umowę o pracę bez wy-
powiedzenia w trybie art. 53 § 1 k.p., z powodu przebywania na zwolnieniu lekarskim
dłużej niż 3 miesiące. Dnia 27 stycznia 2004 r. powódka stawiła się do Zespołu
Szpitali celem podjęcia pracy. Pozwany odmówił dopuszczenia powódki do pracy
twierdząc, że powódka od 1 maja 2003 r. nie jest już jego pracownikiem.
W świetle powyższych ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy stwierdził, że kwe-
stią podstawową dla rozstrzygnięcia roszczeń powódki jest ustalenie, czy jej stanowi-
sko pracy zostało od 1 maja 2003 r. przejęte przez zakład należący do Aleksandry Z.
Powódka, kwestionując przejęcie, opiera się przede wszystkim na tytule umowy za-
wartej między Zespołem Szpitali i Aleksandrą Z., który brzmi: ,,umowa o powierzenie
wykonawstwa w zakresie realizacji zadania pod nazwą: usługi sprzątania i dezynfek-
cji oraz konserwacji ciągów komunikacyjnych, parkingów i terenów zielonych". Na
pozór więc stanowisko pracy powódki nie weszło w zakres przedmiotowy tej umowy.
O zakresie przedmiotowym umowy świadczy jednak nie jej tytuł, lecz treść. Przed-
miot umowy został zaś określony w jej § 1. Z treści punktu 1 i 2 tego paragrafu wyni-
ka, że integralną częścią umowy jest ,,Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówie-
nia". Przedmiotem umowy jest natomiast świadczenie usług wymienionych w opisie
przedmiotu zamówienia będącym załącznikiem do Specyfikacji. W rozdziale III Spe-
cyfikacji zatytułowanym ,,Opis przedmiotu zamówienia" zapisano, że przedmiotem
zamówienia jest świadczenie usług kompleksowego sprzątania i dezynfekcji obiek-
tów, obsługi szatni oraz utrzymania w czystości ciągów komunikacyjnych i terenów
zielonych wchodzących w skład Zespołu Szpitali Miejskich. Uszczegóławiając po-
wyższy opis przedmiotu zamówienia stwierdzono, że obejmuje on urządzenie oraz
obsługę szatni dla pacjentów i odwiedzających w jednostkach wchodzących w skład
Zespołu Szpitali. Także w załączniku nr 1 do Specyfikacji, dotyczącym przedmiotu
zamówienia, w pkt 2.2 jest mowa o obsłudze szatni. O tym, że stanowisko powódki
zostało przejęte przez Aleksandrę Z. świadczy także pismo Aleksandry Z. z 12 maja
2003 r., w którym informowała powódkę, że od 1 maja 2003 r. jest zatrudniona w
Firmie Z. na stanowisku pracownika gospodarczego magazynu odzieżowego dla pa-
cjentów. Z powyższego wynika, że chybione są zarzuty powódki, że jej stanowisko
pracy nie zostało objęte zakresem umowy zawartej między pozwanymi Zespołem
Szpitali i Aleksandrą Z. W umowie strony wprawdzie posługiwały się pojęciem ,,szatni
dla pacjentów", ale obejmuje ono swym zakresem ,,magazyn odzieżowy dla pacjen-
tów". Wynika to nie tylko z pisma pozwanego Zespołu Szpitali z 11 kwietnia 2003 r.,
skierowanego do powódki, ale również z nazewnictwa stosowanego w pisemnym
zakresie obowiązków powódki, w którym też jest mowa o ,,szatni". Zespół Szpitali
zasadnie więc pismem z 18 marca 2003 r. powiadomił ją o przejęciu jej stanowiska w
trybie art. 231 k.p. przez nowego pracodawcę. Ponieważ powódka nie skorzystała z
możliwości rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia za siedmiodniowym
uprzedzeniem, to 1 maja 2003 r. z mocy prawa w jej dotychczasowy stosunek pracy
po stronie pracodawcy wstąpiła Aleksandra Z. Pozwany Zespół Szpitali z tym dniem
przestał być pracodawcą powódki. Z uwagi na fakt, że stosunek pracy powódki był
nadal kontynuowany z innym zakładem, to pozwany Zespół Szpitali nie był zobowią-
zany do złożenia powódce oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę i wydania
świadectwa pracy. Powódka 1 maja 2003 r. przestała być pracownikiem pozwanego
Zespołu Szpitali i brak jest podstaw do ustalenia, że strony te nadal łączy stosunek
pracy. Takie samo stanowisko zajął Sąd Okręgowy w Częstochowie w wyroku z 13
kwietnia 2005 r. [...], oddalając apelację powódki wniesioną od wyroku Sądu Rejono-
wego w Częstochowie z 4 listopada 2004 r. [...], oddalającego roszczenie powódki o
dopuszczenie jej do pracy w pozwanym Zespole Szpitali Miejskich w C. Z powyższe-
go wynika, że powódka 1 maja 2003 r. uzyskała status pracownika Aleksandry Z.
Powódka miała pełną świadomość zachodzących przekształceń po stronie praco-
dawcy, o czym świadczy jej pismo z 30 kwietnia 2003 r. skierowane do Aleksandry Z.
Ponadto należy podkreślić, że powódka zwolnienie lekarskie za okres po 1 maja
2003 r. składała już do nowego pracodawcy i od niego też pobierała zasiłek choro-
bowy. Błędne są twierdzenia powódki zawarte w apelacji, że pozwany Zespół Szpitali
bezprawnie przekazał jej akta osobowe Aleksandrze Z. oraz że zasiłek chorobowy
wypłacał jej Zespół Szpitali, z tym że czynił to za pośrednictwem Aleksandry Z. Po-
wyższe świadczy o tym, że powódka za wszelką cenę próbuje wykazać, że nigdy nie
była zatrudniona u Aleksandry Z. W rzeczywistości jednak zasiłek chorobowy był wy-
płacany powódce z funduszy ZUS za pośrednictwem jej pracodawcy, czyli Aleksan-
dry Z. Stosunek pracy łączący powódkę z Aleksandrą Z. został rozwiązany przez
pracodawcę w trybie art. 53 § 1 pkt 1 k.p. Powódka wprawdzie odwołała się od po-
wyższego rozwiązania umowy o pracę, ale w ostateczności cofnęła pozew i postę-
powanie zostało umorzone. Błędne są twierdzenia apelującej, że pozwana Aleksan-
dra Z. rozwiązała z nią jakiś ,,inny, nowy stosunek pracy". Powódkę i Aleksandrę Z.
łączył tylko jeden stosunek pracy, będący kontynuacją stosunku pracy powódki z Ze-
społem Szpitali Miejskich w C. i tylko on mógł być rozwiązany. Na koniec Sąd Okrę-
gowy wskazał, że przejęcie zakładu pracy w trybie art. 231 k.p. ma miejsce nie tylko
przy przekazaniu składników majątkowych, ale także przy przejęciu zadań zakładu.
Pogląd taki wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 9 grudnia 2004 r., l PK 103/04 (OSNP
2005 nr 15, poz. 220) w sprawie o analogicznym stanie faktycznym i prawnym, jak w
niniejszej sprawie.
W skardze kasacyjnej powódka zaskarżyła w całości ,,wyroki sądów I i II in-
stancji" zarzucając naruszenie prawa materialnego, przez niewłaściwe zastosowanie
art. 231 k.p. i przyjęcie, że w ramach umowy cywilnoprawnej z 11 marca 2003 r., za-
wartej pomiędzy Zespołem Szpitali Miejskich a firmą ,,Z." doszło do przejęcia powódki
przez firmę ,,Z.", choć zgodnie z powyższą umową firma ,,Z." zobowiązała się jedynie
do świadczenia usług na rzecz szpitala, nie przejęła żadnych składników majątko-
wych szpitala, stanowiska pracy powódki - magazynu odzieżowego ani zadań zwią-
zanych z zakresem obowiązków powódki. Ponadto skarżąca podniosła zarzut naru-
szenia przepisów postępowania - art. 233 k.p.c., przez zupełnie dowolne przyjęcie,
że w ramach umowy o świadczenie usług z 11 marca 2003 r. do przejmowanych
przez firmę ,,Z." zadań wchodził również zakres obowiązków powódki, a zatem ob-
sługa magazynu odzieżowego dla pacjentów, chociaż umowa obejmowała jedynie
sprzątanie i dezynfekcję obiektów oraz utrzymanie czystości ciągów komunikacyj-
nych i terenów zielonych wchodzących w skład Zespołu Szpitali. Skarżąca wniosła o
zmianę zaskarżonych wyroków i uznanie, że między powódką a Zespołem Szpitali
Miejskich istnieje nadal stosunek pracy oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz
powódki kosztów postępowania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonych wyroków
Sądu Okręgowego i Sądu Rejonowego w Częstochowie w całości i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Częstochowie oraz o
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania.
W uzasadnieniu skargi pełnomocniczka powódki podniosła, że firma ,,Z." nie
objęła władztwa nad częścią zakładu, w której powódka była zatrudniona, nie prze-
jęła nawet magazynu odzieżowego, w którym wykonywała ona pracę. Zdaniem au-
torki skargi art. 231 k.p. nie obejmuje swoim zakresem umów o świadczenie usług, a
jedynie akty rozporządzające mieniem zakładu pracy, któremu można przypisać
przymiot co najmniej części zakładu pracy.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna podlega oddaleniu, ponieważ nie ma uzasadnionych pod-
staw. Rozpoznawana skarga opiera się w zasadniczym stopniu na kwestionowaniu
ustaleń faktycznych przyjętych w podstawie zaskarżonego wyroku. W związku z tym,
odnośnie do zarzutu naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 233 k.p.c., należy wska-
zać, że w świetle art. 3983 § 3 k.p.c. zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny
dowodów nie mogą być podstawą skargi kasacyjnej (zob. np. postanowienie Sądu
Najwyższego z 23 września 2005, III CSK 13/05, OSNC 2006 nr 4, poz. 76). Z tego
względu rozpoznanie skargi należy ograniczyć do oceny zasadności wskazanej w
niej podstawy naruszenia przepisów prawa materialnego (art. 3983 § 1 pkt 1 k.p.c.), a
przy tej ocenie Sąd Najwyższy jest związany podstawą faktyczną zaskarżonego wy-
roku (art. 39813 § 1 k.p.c.).
Nietrafny jest również zarzut naruszenia art. 231 k.p. Błędny jest wyrażony w
skardze pogląd, zgodnie z którym ,,art. 231 k.p. nie obejmuje swoim zakresem umów
o świadczenie usług, a jedynie akty rozporządzające mieniem zakładu pracy, które-
mu można przypisać przymiot co najmniej części zakładu pracy". Wbrew temu twier-
dzeniu, zgodnie z ustalonym już stanowiskiem Sądu Najwyższego, części zakładu
pracy w rozumieniu art. 231 § 1 k.p. nie można utożsamiać wyłącznie ze składnikami
materialnymi, ponieważ mogą ją także stanowić zadania zakładu pracy (np. wyroki z:
1 lipca 1999 r., I PKN 133/99, OSNAPiUS 2000 nr 18, poz. 687; z 1 kwietnia 2004 r.,
I PK 362/03, OSNP 2005 nr 2, poz. 17; z 9 grudnia 2004 r., I PK 103/04, OSNP 2005
nr 15, poz. 220; z 29 listopada 2005 r., II PK 391/04, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 297).
W szczególności, jak stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powołanego powyżej
wyroku z 29 listopada 2005 r., ,,o pojęciu części zakładu pracy, podobnie jak o poję-
ciu zakładu pracy według art. 231 k.p., decydują te elementy - materialne lub niema-
terialne - które stwarzają możliwość wykonywania pracy przez zatrudnionych pra-
cowników, a zatem powodują, że stanowi on placówkę zatrudnienia, i które, w przy-
padku ich przejęcia przez inny podmiot (innego pracodawcę), umożliwiają dalsze
prowadzenie dotychczasowej lub podobnej działalności i w związku z tym kontynua-
cję pracy pracowników związanych z tą częścią zakładu". Trafnie więc Sąd Okręgo-
wy uznał, że przejęcie od Zespołu Szpitali przez pozwaną Z. między innymi zadania
,,sprzątania i dezynfekcji oraz konserwacji ciągów komunikacyjnych, parkingów i te-
renów zielonych", obejmującego również obsługę szatni dla pacjentów, łącznie z ma-
gazynem odzieżowym dla pacjentów, w którym powódka była zatrudniona, było ob-
jęte zakresem działania art. 231 k.p. To zadanie stwarzało bowiem możliwość wyko-
nywania umówionej pracy przez powódkę.
Wobec powyższego Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39814 k.p.c. orzekł jak
w sentencji.
========================================