Wyrok z dnia 23 listopada 2006 r.
I PK 202/06

Postanowienia umowy o pracę nie są prawem materialnym, którego na-
ruszenie stanowi podstawę skargi kasacyjnej (art. 3983 § 1 pkt 1 k.p.c.).

Przewodniczący SSN Roman Kuczyński, Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski
(sprawozdawca), Zbigniew Myszka.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 listopa-
da 2006 r. sprawy z powództwa Katarzyny S. przeciwko ,,P." SA z siedzibą w Ł. o
zapłatę, na skutek skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi
z dnia 13 lipca 2005 r. [...]

o d d a l i ł skargę kasacyjną.

U z a s a d n i e n i e


Wyrokiem z dnia 13 lipca 2005 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Łodzi na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powódki Katarzyny
S. od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi z
dnia 31 marca 2005 r. oddalającego powództwo o odszkodowanie za rozwiązanie
umowy o pracę. Sąd drugiej instancji w pełni podzielił ustalenia faktyczne i ocenę
prawną, dokonane przez Sąd pierwszej instancji, które przedstawiają się następują-
co. Powódka była zatrudniona w pozwanej Spółce ,,P." SA z siedzibą w Ł. od 1 paź-
dziernika 2002 r. na stanowisku dyrektora finansowego i pełniła jednocześnie funkcję
członka zarządu. W tym czasie prezesem zarządu pozwanej Spółki był Janusz S., z
którym zawarto umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku dyrektora gene-
ralnego. W związku z rezygnacją Janusza S. z pełnienia funkcji prezesa zarządu po-
zwanej oraz rozwiązaniem z nim umowy o pracę za porozumieniem stron, uchwałami
rady nadzorczej z dnia 11 października 2002 r. powołano powódkę na stanowisko
prezesa zarządu pozwanej oraz określono jej warunki zatrudnienia na stanowisku
dyrektora generalnego. Na podstawie ostatniej z tych uchwał w dniu 11 października
2002 r. ,,P." S.A., reprezentowana przez przewodniczącego rady nadzorczej, zawarła
z powódką umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku dyrektora general-
nego. Stosownie do § 8 pkt 3 tej umowy w przypadku jej rozwiązania za wypowie-
dzeniem przez pracodawcę z przyczyn innych niż dotyczące pracownika, jeżeli wy-
powiedzenie zostanie złożone przed dniem 31 grudnia 2002 r., pracownikowi przy-
sługuje odszkodowanie w wysokości miesięcznego zasadniczego wynagrodzenia
wypłaconego za ostatni miesiąc ,,obowiązywania" stosunku pracy; w przypadku zło-
żenia wypowiedzenia po dniu 31 grudnia 2002 r. odszkodowanie miało mieć rów-
nowartość 25% sumy wynagrodzeń zasadniczych wypłaconych pracownikowi od 1
stycznia 2003 r. do dnia wypowiedzenia. Powody rozwiązania umowy o pracę doty-
czące pracownika powódka rozumiała jako np. zakaz sprawowania funkcji kierowni-
czych czy też obłożna choroba. W dniu 30 marca 2004 r. powódka złożyła rezygna-
cję z funkcji prezesa zarządu pozwanej. Jako powód rezygnacji podała przyczyny
zdrowotne (chociaż nie była wówczas na zwolnieniu lekarskim) oraz nadmierny stres
związany z pełnioną funkcją. W dniu 30 marca 2004 r. w związku z rezygnacją po-
wódki z funkcji prezesa zarządu, pozwana Spółka wypowiedziała powódce umowę o
pracę. Powódka nie odwołała się od wypowiedzenia do sądu pracy. Została zwol-
niona z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia.

Sądy obydwu instancji uznały, że podstawową i jedyną przyczyną nawiązania
przez stronę pozwaną z powódką umowy o pracę na stanowisku dyrektora general-
nego było uprzednie powołanie jej na stanowisko prezesa zarządu spółki. Między
sprawowaniem przez powódkę funkcji prezesa zarządu a świadczeniem pracy na
rzecz pozwanej Spółki na podstawie umowy o pracę na stanowisku dyrektora gene-
ralnego, istniało ścisłe powiązanie. Zawarcie z powódką umowy o pracę na stanowi-
sku dyrektora generalnego było bowiem konsekwencją powołania jej na stanowisko
prezesa zarządu pozwanej. Dlatego też rezygnacja powódki z funkcji prezesa za-
rządu pozwanej stanowiła uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia jej umowy o
pracę. Do wypowiedzenia powódce umowy o pracę nie doszłoby, gdyby nie jej rezy-
gnacja z funkcji prezesa zarządu Spółki.
Sąd drugiej instancji uznał, że wypowiedzenie umowy o pracę (w ustalonych
okolicznościach faktycznych) było wypowiedzeniem z przyczyn dotyczących pracow-
nika co w konsekwencji oznacza, że powódce nie przysługuje odszkodowanie, o któ-
rym mowa w § 8 pkt 3 umowy o pracę, przewidującym odszkodowanie tylko w przy-
padku rozwiązania umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika. W umo-
wie nie określono tego jakie zachowania mogą odnosić się do przyczyn niedotyczą-
cych pracownika. Wobec tego nie ma znaczenia w tym przedmiocie subiektywne
przekonanie powódki oraz to, jaka była rzeczywista przyczyna rezygnacji przez po-
wódkę ze stanowiska prezesa zarządu - stan zdrowia, czy stres.

Od powyższego wyroku Sądu drugiej instancji skargę kasacyjną wniosła
powódka. Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i zasądzenie na jej
rzecz kwoty 10.098,38 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 października 2004 r.
do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn
innych niż dotyczące powódki oraz o zasądzenie kosztów postępowania, ewentual-
nie o uchylenie skarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
Sądowi pierwszej instancji.
Skarga kasacyjna ma dwie podstawy. W ramach podstawy naruszenia przepi-
sów prawa materialnego skarżąca wskazała: 1) naruszenie § 8 ust. 3 umowy o pracę
z dnia 11 października 2002 r., przez błędną wykładnię pojęcia ,,przyczyn innych niż
dotyczące pracownika"; 2) naruszenie art. 369 § 5 i § 6 oraz art. 370 § 1 k.s.h., pole-
gające na braku rozróżnienia pojęcia rezygnacji z funkcji przez członka zarządu od
jego odwołania, co prowadzi w konsekwencji do błędnej oceny prawnej zawisłego
pomiędzy stronami sporu i analizowanie treści art. 370 k.s.h. w przedmiotowej spra-
wie, podczas gdy przepis ten nie powinien mieć tu zastosowania. W ramach pod-
stawy naruszenia przepisów prawa procesowego skarżąca wskazała na naruszenie
art. 233 § 1 k.p.c., przez zbyt swobodną ocenę dowodów sprzeczną z zebranym w
sprawie materiałem dowodowym, w szczególności przez przyjęcie, że stosunki
prawne łączące powódkę z pozwaną (organizacyjny i zobowiązaniowy) były ze sobą
ściśle powiązane i wzajemnie od siebie zależne i w konsekwencji uznanie, że czyn-
ność prawna w zakresie jednego z powołanych stosunków prawnych musi wywoły-
wać skutek w obrębie drugiego stosunku.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Skarga kasacyjna nie ma zasadnych podstaw. Pierwsza podstawa skargi, sto-
sownie do jej określenia w art. 3983 § 1 pkt 1 k.p.c., powinna polegać na wskazaniu
prawa materialnego naruszonego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe za-
stosowanie. Dyskutowany był zakres prawa materialnego w aspekcie konstytucyj-
nego ujęcia źródeł powszechnie obowiązującego prawa (por. art. 87 Konstytucji RP)
oraz specyficznego określenia prawa pracy (por. art. 9 Kodeksu pracy). Nie powsta-
wała jednakże wątpliwość co do tego, że indywidualna umowa o pracę nie jest prze-
pisem prawa i nie może wchodzić do zakresu prawa materialnego w ujęciu podstaw
skargi kasacyjnej. Oczywiście nie oznacza to, że umowy o pracę i wynikające z nich
prawa i obowiązki stron umów nie są obejmowane podstawami (faktycznymi i praw-
nymi) orzeczeń sadowych. Jednakże interpretacja umów o pracę opiera się na nor-
mach prawnych (np. art. 65 k.c. w związku z art. 300 k.p.), a obowiązki dotyczące
wykonywania umów także określone są w stosownych normach prawnych, np. w
przepisach Kodeksu pracy poświęconym umowie o pracę (por. dział drugi rozdział
drugi Kodeksu pracy). Tymczasem, z niezrozumiałych względów, pierwszy z zarzu-
tów rozpatrywanej podstawy skargi kasacyjnej nie wskazuje naruszonego prawa
materialnego, ale wprost wskazuje na umowę o pracę, jakby ona sama była przepi-
sem prawa materialnego. Taki wykraczający poza zakres podstaw skargi kasacyjnej
zarzut nie mógł być rozpoznany (por. art. 39813 § 1 k.p.c.).

Jeżeli chodzi o drugi z zarzutów podstawy skargi kasacyjnej, o której mowa w
art. 3983 § 1 pkt 1 k.p.c., to jest on nietrafny, gdyż odnosi się do wskazanych przepi-
sów Kodeksu spółek handlowych, których zaskarżony wyrok nie mógł naruszyć po-
przez dokonanie ustaleń bezspornych i niesprzecznych ze wskazanymi w skardze
przepisami. Trudno nawet uchwycić istotę zarzuconego braku rozróżnienia między
sytuacją rezygnacji z funkcji członka zarządu, a sytuacją odwołania członka zarządu,
skoro ustalono po pierwsze, że powódka złożyła rezygnację z funkcji prezesa zarzą-
du, po drugie, w następstwie tej rezygnacji powódka faktycznie przestała pełnić funk-
cję, z której zrezygnowała, po trzecie, że właśnie ten fakt zaprzestania z przyczyn od
powódki zależnych pełnienia przez nią funkcji prezesa stał się uzasadnioną przyczy-
ną wypowiedzenia jej przez pracodawcę umowy o pracę. Należy zauważyć, że
wbrew sugestiom wynikającym z argumentacji przedstawionego zarzutu, w podsta-
wach zaskarżonego wyroku nie ma żadnego odniesienia do art. 370 k.s.h., według
skarżącego niepotrzebnie przez Sąd analizowanego. Co więcej, Sąd drugiej instancji
przepisu tego, określającego w trzech paragrafach różne sytuacje dotyczące odwo-
łania członka zarządu, w ogóle nie powoływał, bo są to regulacje, które nie mają
subsumcyjnego (adekwatnego przedmiotowo) odniesienia do rozstrzygnięcia spor-
nego zagadnienia. Sporne zagadnienie sprawy dotyczyło wszak znaczenia ustalonej,
a wynikającej z rezygnacji powódki z funkcji prezesa, przyczyny wypowiedzenia jej
umowy o pracę w świetle wyjaśnianego (por. art. 65 § 1 k.c. w związku z art. 300
k.p.) warunku umowy o pracę dotyczącego odszkodowania za wypowiedzenie
umowy z przyczyn niedotyczących pracownika.

Jeżeli chodzi o drugą podstawę skargi kasacyjnej, to opiera się ona na jedy-
nym zarzucie - naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Nieskuteczność tego zarzutu jest dość
oczywista z dwóch powodów. Po pierwsze, gdyby przedstawiony zarzut rozumieć
jako dotyczący oceny dowodów, to byłby on niedopuszczalny w postępowaniu kasa-
cyjnym od prawomocnego wyroku. Stosownie bowiem do art. 3983 § 1 k.p.c. podsta-
wą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny do-
wodów. Po drugie, w uzasadnieniu tego zarzutu skarżący wskazując ogólnikowy za-
rzut ,,zbyt swobodnej oceny dowodów" nie odnosi tego zarzutu do konkretnych do-
wodów, ale do ustaleń charakteryzujących przyczynę wypowiedzenia powódce
umowy o pracę.

Z powyższych przyczyn uznając, że skarga kasacyjna nie ma zasadnych pod-
staw Sąd Najwyższy orzekł o jej oddaleniu stosownie do art. 39814 k.p.c.
========================================