Wyrok z dnia 18 grudnia 2003 r.
I PK 157/03

Przepisy art. 60 pkt 4 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej
(Dz.U. z 1999 r. Nr 49, poz. 483 ze zm.) i art. 52 § 1 pkt 2 k.p., nie mają zastoso-
wania do pracowników służby cywilnej zatrudnionych na podstawie mianowa-
nia, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pra-
cownikach urzędów państwowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 86, poz.
953 ze zm.).

Przewodniczący SSN Barbara Wagner, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn (spra-
wozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 grudnia 2003 r.
sprawy z powództwa Andrzeja N. przeciwko Urzędowi Morskiemu w S. o przywróce-
nie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Słupsku z dnia 28 listopada 2002 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Słupsku do ponownego rozpoznania i
orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e

Powód Andrzej N. w pozwie skierowanym przeciwko Urzędowi Morskiemu w
S. w związku z rozwiązaniem z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pra-
cownika domagał się przywrócenia do pracy. Pozwany Urząd Morski w S. wniósł o
oddalenie powództwa.
Powód był zatrudniony w pozwanym Urzędzie Morskim w S. od 16 września
1987 r. W dniu 23 czerwca 1989 r. Naczelny Dyrektor Urzędu Morskiego w S. miano-
wał go na podstawie art. 4 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów
państwowych (Dz.U. Nr 31, poz. 214 ze zm.) na stanowisko nadzorcy ochrony wy-
brzeża w Obwodzie Ochrony Wybrzeża w Ł. W latach 2000 i 2001 pozwany pro-
wadził przeciwko powodowi postępowania dyscyplinarne, w których - w charakterze
rzecznika dyscyplinarnego - uczestniczył Naczelnik Wydziału Prawnego pozwanego
zakładu pracy, Jan B.
Pismem z 22 lutego 2000 r. Dyrektor S. Parku Narodowego w S. Feliks K. za-
wiadomił Prokuraturę Rejonową w S., że powód zawiadamiając tę Prokuraturę, fał-
szywie oskarżył pracowników Parku o popełnienie przez nich przestępstwa fałszywe-
go oskarżenia jego osoby o nielegalny połów ryb. W dniu 7 września 2000 r., naka-
zem karnym wydanym przez Sąd Rejonowy w Słupsku, powód został uznany win-
nym i skazany na karę grzywny za to, że 24 września 1999 r. i 6 października 1999
r., działając w z góry powziętym zamiarze, składając zawiadomienie do Prokuratury
Rejonowej w S. i Komisariatu Policji w S. z siedzibą w G.W., fałszywie oskarżył pra-
cowników S. Parku Narodowego w S. - Komendanta Andrzeja R. i starszego strażni-
ka Straży Parku Jacka B. o popełnienie przestępstwa fałszywego oskarżenia jego
osoby o nielegalny połów ryb, to jest czyn z art. 234 k.k. w związku z art. 12 k.k., sta-
nowiący umyślne przestępstwo. Pismem nadanym 27 lutego 2001 r., a doręczonym
powodowi za pośrednictwem poczty 16 marca 2001 r., pozwany, rozwiązał z Andrze-
jem N. umowę o pracę bez wypowiedzenia. Jako przyczynę rozwiązania umowy w
trybie natychmiastowym pozwany wskazał utratę przez powoda możliwości zatrud-
nienia w służbie cywilnej, spowodowaną prawomocnym skazaniem za przestępstwo
umyślne z art. 234 § 1 k.k. wyrokiem Sądu Rejonowego w Słupsku z 7 września
2000 r. Jako podstawę prawną pozwany podał art. 52 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy w
związku z art. 7 ust. 1 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 1999 r.
Nr 49, poz. 483 ze zm.).
Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd Rejonowy uznał, że skoro art. 136
w ust. 1ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej ustanowił zasadę kontynuacji
stosunków pracy urzędników państwowych w ramach korpusu służby cywilnej przy-
znając tym urzędnikom administracji rządowej, którzy przed wejściem w życie po-
wyższej ustawy, mieli status urzędnika państwowego na podstawie ustawy z 16
września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, to powód ma status pra-
cownika służby cywilnej z tym, że w okresie przejściowym wskazanym w art. 137 ust.
1 ustawy o służbie cywilnej ( tj. do 31 grudnia 2003 r.) znajdują do niego zastosowa-
nie enumeratywnie wymienione przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwo-
wych, na zasadzie wyrażonej w art. 138 ustawy o służbie cywilnej. W pozostałym
zakresie do powoda jako mianowanego pracownika służby cywilnej mają zastosowa-
nie przepisy o umownych pracownikach służby cywilnej. Ustawa ta pomija regulację
sposobów i podstaw ustania stosunku pracy w służbie cywilnej w odniesieniu do pra-
cowników służby, co oznacza, że w zakresie ustania stosunków pracy tych osób - w
tym powoda - stosowane są, zgodnie z jej art. 7 ust. 1, przepisy Kodeksu pracy.
Dlatego zastosowanie przez pozwanego przy rozwiązaniu z powodem umowy o
pracę przepisów Kodeksu pracy, nie może być ocenione jako wadliwe. Zdaniem
Sądu Rejonowego nic nie stoi na przeszkodzie, by kwalifikować przypadek skazania
pracownika nakazem karnym w kategorii ,,oczywistości popełnienia przestępstwa", o
której również mowa w art. 52 § 1 pkt 2 k.p. w związku z art. 7 ust. 1 ustawy o służbie
cywilnej. Fakt wydania przeciwko powodowi nakazu karnego, nawet nieprawomoc-
nego, przesądził o oczywistości popełnienia przez powoda przestępstwa. Z art. 4
ustawy o służbie cywilnej wynika, że w służbie cywilnej nie może być zatrudniona
osoba, która poniosła odpowiedzialność karną z tytułu popełnienia przestępstwa z
winy umyślnej. Tym samym dalsze zatrudnianie powoda na dotychczasowym stano-
wisku nie było możliwe. W kwestii oceny zachowania przez pozwanego jednomie-
sięcznego terminu na złożenie oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez
wypowiedzenia Sąd Rejonowy uznał, że termin ten rozpoczął bieg od 8 lutego 2001
r., tj. od dnia w którym Urząd posiadł pewną wiadomość o okoliczności uzasadniają-
cej rozwiązanie z powodem umowy o pracę. Koniec tego terminu przypadł na 8
marca 2001 r. Oświadczenie pozwanego o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę
zostało doręczone powodowi (za pośrednictwem poczty) dopiero 16 marca 2001 r., a
zatem z przekroczeniem powyższego terminu. Wynika stąd, że rozwiązanie z powo-
dem umowy o pracę bez wypowiedzenia nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa.
Sąd Rejonowy, kierując się dyspozycją art. 56 § 2 k.p. w związku z art. 45 § 2
k.p. i w związku z art. 7 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej uznał, iż przywrócenie powo-
da do pracy jest niemożliwe ze względu na art. 4 pkt 3 ustawy o służbie cywilnej.
Stosownie do powołanych przepisów orzekł o odszkodowaniu oddalając powództwo
w pozostałym zakresie i znosząc wzajemnie koszty procesu.
Apelację od powyższego wyroku wniosły obie strony.
Sąd Okręgowy uznał, że apelacja powoda jest niezasadna. Przyjął ustalenia
Sądu Rejonowego za własne. Stwierdził też, że rozważania prawne w zakresie zna-
czenia i wagi nakazu karnego oraz jego skutków w zakresie stosunku pracy urzędni-
ka służby cywilnej nie nasuwają wątpliwości. Powód utracił cechę niekaralności, a
tym samym niemożliwe stało się jego zatrudnianie na dotychczasowym stanowisku.
Zasadne natomiast okazały się zarzuty obu stron dotyczące naruszenia przez Sąd
pierwszej instancji prawa materialnego. Bezsporne bowiem jest, że do stosunków
pracy mianowanych urzędników służby cywilnej, w tym do powoda, mają zastosowa-
nie przepisy ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych w
zakresie określonym art. 138 ustawy o służbie cywilnej. Bezsporne też jest, że skoro
ustawa o pracownikach urzędów państwowych w sposób szczegółowy i wyczerpują-
cy uregulowała kwestie nawiązania, zmiany i rozwiązania stosunku pracy z urzędni-
kami podlegającymi jej przepisom, a jedynie w zakresie wygaśnięcia stosunku pracy
z urzędnikiem państwowym mianowanym odsyła w art. 14 ust. 4 do Kodeksu pracy i
przepisów szczególnych, to unormowanie dotyczące nawiązania, zmiany i rozwiąza-
nia stosunku pracy z urzędnikiem państwowym, zawarte w rozdziale 2 tej ustawy,
jest pełne. Możliwości dokonywania zmian w stosunku pracy urzędnika państwowego
występują zatem tylko w zakresie i trybie przewidzianym w ustawie z 16 września
1982 r.
Problem pokrywania się zakresów obowiązywania obu pragmatyk rozstrzygają
przepisy przejściowe ustawy o służbie cywilnej. Stosunki pracy nawiązane na pod-
stawie mianowania na zasadach określonych w pragmatyce urzędniczej z 1982 r.
pozostają w mocy nie dłużej niż do 31 grudnia 2003 r. Z dniem 1 stycznia 2004 r.
stosunki te przekształcą się z mocy prawa w stosunki pracy na podstawie umowy o
pracę na czas nieokreślony (art. 137 ustawy o służbie cywilnej.). Na mocy art. 138
ustawy o służbie cywilnej do pracowników mianowanych na podstawie ustawy o pra-
cownikach urzędów państwowych w okresie do 31 grudnia 2003 r. będą miały zasto-
sowanie wskazane w nim przepisy pragmatyki urzędniczej dotyczące przeniesienia
służbowego, rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem oraz w trybie natych-
miastowym, a także dotyczące wygaśnięcia stosunku pracy, jak i uprawnień do
wcześniejszej emerytury.
Sąd Okręgowy, rozważając sytuację prawną tych urzędników administracji
rządowej, którzy poprzednio mieli status urzędnika państwowego stwierdził, że w ust.
1 art. 136 ustanowiono zasadę kontynuacji ich stosunków pracy w ramach korpusu
służby cywilnej, przyznając im przez okres przejściowy, wskazany w art. 137 ust. 1
ustawy, status mianowanych pracowników tej służby. Jednak z ust. 1 artykułu 137
jednoznacznie wynika, że stosunki pracy pracowników służby cywilnej, którzy zostali
mianowani jeszcze na podstawie ustawy o pracownikach urzędów państwowych
mogą ustać przed dniem 31 grudnia 2003 r., jeżeli zostaną rozwiązane lub wygasną
w sposób określony w ,,niniejszej ustawie". Sprzeczność pomiędzy tym przepisem, a
art. 138 ust. 1 ustawy, w którym stanowi się, że do mianowanych pracowników
służby cywilnej mają zastosowanie, między innymi, art. 13-16 ustawy o pracownikach
urzędów państwowych, które dotyczą właśnie rozwiązania i wygaśnięcia stosunku
pracy mianowanego urzędnika państwowego jest pozorna, gdyż poprzez dyspozycję
art. 14 ust. 4 ustawy o pracownikach urzędów państwowych znajduje tu zastosowa-
nie art. 60 ustawy o służbie cywilnej. Ustawa o urzędnikach państwowych nie prze-
widuje specyficznych dla urzędników państwowych mianowanych przypadków wyga-
śnięcia stosunku pracy. Zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy o pracownikach urzędów
państwowych stosunek pracy z urzędnikiem państwowym mianowanym wygasa w
przypadkach określonych w Kodeksie pracy i przepisach szczególnych. Przepisem
takim niewątpliwie jest art. 60 ustawy o służbie cywilnej stwierdzający między innymi,
że przesłanką wygaśnięcia stosunku pracy urzędnika służby cywilnej jest prawomoc-
ne skazanie go za przestępstwo popełnione umyślnie.
W tym stanie faktycznym i prawnym należy stwierdzić, że stosunek pracy po-
woda z pozwanym Urzędem wygasł z mocy prawa. Obowiązuje w tym zakresie do-
mniemanie wygaśnięcia stosunku pracy mianowanego urzędnika służby cywilnej z
powodu prawomocnego skazania za przestępstwo z winy umyślnej, a więc ,,fakt
prawny" przewidziany art. 60 ustawy o służbie cywilnej, który jest wiążący dla sądu
orzekającego (art. 234 k.p.c.) i musi być uwzględniony z urzędu. Skoro stosunek
pracy powoda wygasł z mocy prawa z chwilą prawomocnego skazania go za czyn z
art. 234 k.k. nakazem karnym, nie przysługuje mu roszczenie o przywrócenie do
pracy, czy też odszkodowanie. W tym stanie faktycznym i prawnym, oświadczenie
pozwanego - złożone po powzięciu wiadomości o fakcie skazania powoda za prze-
stępstwo umyślne - o rozwiązaniu z nim stosunku pracy w oparciu o art. 5 k.p. nie
mogło wywołać skutków prawnych.
W kasacji powód zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego. Jako podstawy kasacji
wskazał naruszenie prawa materialnego, tj. art. 137, art. 138 oraz art. 4 pkt 3 i art. 60
pkt 4 ustawy o służbie cywilnej, jak również art. 13 - 16, w tym w szczególności art.
14 ust 1 pkt 1 ustawy o pracownikach urzędów państwowych, polegające na naru-
szeniu przepisów, błędnej wykładni prawa i niewłaściwym jego zastosowaniu. Po-
nadto skarżący zarzucił naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie wszystkich
okoliczności sprawy, art. 234 k.p.c. przez niewłaściwe zastosowanie, art. 386 § 1
k.p.c. przez uwzględnienie apelacji pozwanego pomimo jej bezzasadności, art. 385
k.p.c. przez jego niezastosowanie, mimo że apelacja pozwanego jest całkowicie bez-
zasadna oraz art. 11 k.p.c. poprzez rozszerzającą interpretację tego przepisu przez
Sąd drugiej instancji.
Skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania lub o zmianę wyroku w
całości przez przywrócenie powoda do pracy, a także o zasądzenie kosztów postę-
powania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja jest uzasadniona. Trafne okazały się zarzuty naruszenia art. 60 pkt 4,
art. 137 i art. 138 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej oraz art. 14 ust. 1
ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych. Kluczowe dla
rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jest określenie statusu prawnego powoda. Okolicz-
nością faktyczną istotną z tego punktu widzenia jest to, że powód 23 czerwca 1989 r.
został mianowany przez Naczelnego Dyrektora Urzędu Morskiego w S. na podstawie
art. 4 ustawy o pracownikach urzędów państwowych na stanowisko nadzorcy w Ob-
wodzie Ochrony Wybrzeża w Ł. Należy przypomnieć, że służba cywilna została
ustanowiona ustawą z 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej, która weszła w życie 1
stycznia 1997 r. W myśl jej przepisów korpus służby cywilnej tworzyli pracownicy
zatrudnieni na podstawie tej ustawy w urzędach w niej określonych. Osoby zatrud-
nione, tak jak powód, na podstawie mianowania w oparciu o przepisy ustawy o pra-
cownikach urzędów państwowych nie zostały włączone do korpusu służby cywilnej.
Według art. 95 tej ustawy, stosunki pracy tych osób pozostawały w mocy nie dłużej
niż do 31 grudnia 2007 r., chyba że wcześniej w sposób określony w ustawie o pra-
cownikach urzędów państwowych zostały rozwiązane lub wygasły. Z dniem 1 stycz-
nia 2008 r. miały one zostać przekształcone w stosunki pracy na podstawie umowy o
pracę na czas nieokreślony. Powód nie stał się zatem członkiem korpusu służby cy-
wilnej na podstawie ustawy z 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej.
Ustawa z 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej została uchylona przez ustawę z 18
grudnia 1998 r. o służbie cywilnej, która weszła w życie 1 lipca 1999 r. Z mocy nowej
ustawy w skład korpusu służby cywilnej wchodzą dwie kategorie osób: 1) pracownicy
służby cywilnej, zatrudnieni na podstawie umowy o pracę zgodnie z zasadami okre-
ślonymi w ustawie, 2) urzędnicy służby cywilnej, zatrudnieni na podstawie mianowa-
nia zgodnie z zasadami określonymi w ustawie (art. 3). Z dniem wejścia w życie tej
ustawy pracownicy zatrudnieni na stanowiskach określonych w jej art. 2 stali się z
mocy prawa pracownikami służby cywilnej, z zastrzeżeniem szczególnych postano-
wień art. 137 ustawy (art. 136 ust. 1). Z kolei urzędnicy służby cywilnej, mianowani
na podstawie przepisów ustawy z 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej, stali się z tym
dniem urzędnikami służby cywilnej w rozumieniu nowej ustawy (art. 139 ust. 1).
Wynika stąd, że powód nie może być zaliczony do kategorii urzędników służby
cywilnej w rozumieniu nowej ustawy, ponieważ nie uzyskał mianowania ani na jej
podstawie, ani na podstawie ustawy z 1996 r.
Powód należy natomiast do osób, o których stanowi art. 136 ustawy z 1998 r.
o służbie cywilnej. Zgodnie z tym przepisem z dniem wejścia w życie ustawy pracow-
nicy zatrudnieni na stanowiskach określonych w art. 2 stają się z mocy prawa pra-
cownikami służby cywilnej, z zastrzeżeniem art. 137. Powód był zatrudniony na jed-
nym ze stanowisk określonych w art. 2. Jednakże stał się on pracownikiem służby
cywilnej ,,z zastrzeżeniem art. 137". Przepis art. 137 ust. 1 ustawy z 1998 r. stanowi,
że stosunki pracy nawiązane w urzędach, o których mowa w jej art. 2, przed dniem
jej wejścia w życie, na podstawie mianowania na zasadach określonych w ustawie o
pracownikach urzędów państwowych, pozostają w mocy nie dłużej niż do dnia 31
grudnia 2003 r., chyba że wcześniej w sposób określony w niniejszej ustawie zostały
przekształcone, rozwiązane lub wygasły. Z dniem 1 stycznia 2004 r. stosunki te
przekształcają się w stosunki pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokre-
ślony (art. 137 ust. 2). W świetle tego unormowania pracownicy, o których stanowi
art. 136 ustawy z 1998 r. o służbie cywilnej, w tym i powód, stali się więc pracowni-
kami służby cywilnej w rozumieniu art. 3 tej ustawy, jednakże z zastrzeżeniem ich
specjalnego statusu polegającego na tym, że do 31 grudnia 2003 r. mianowanie
pozostaje podstawą ich zatrudnienia, i że do tego czasu nie nastąpi przekształcenie,
rozwiązanie lub wygaśnięcie ich stosunku pracy. Specjalny status, wyróżniający ich
korzystnie z grupy pracowników służby cywilnej, o których stanowi art. 136, uzyskali
oni także w sferze rozwiązania i wygaśnięcia stosunku pracy. Ustawa o służbie cy-
wilnej nie reguluje bowiem bliżej zagadnień związanych z rozwiązywaniem stosunku
pracy pracowników służby cywilnej. Stąd też w myśl jej art. 7 ust. 1, który odsyła w
sprawach wynikających ze stosunku pracy członka korpusu służby cywilnej, nieure-
gulowanych w ustawie, do Kodeksu pracy i innych przepisów prawa pracy. Do roz-
wiązania stosunku pracy tej części pracowników stosuje się ogólne przepisy prawa
pracy. Obowiązujące prawo nie przewiduje zatem w przypadku pracowników służby
cywilnej podobnych gwarancji stabilności zatrudnienia, jak w przypadku urzędników
służby cywilnej. Jednakże z mocy art. 138 tej ustawy do pracowników zatrudnionych
na podstawie mianowania zgodnie z przepisami ustawy o pracownikach urzędów
państwowych stosuje się art. 10 ust. 1a, 1b i 5, art. 13-16 oraz art. 27 ust. 3 tej
ustawy, tj. ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Oznacza to objęcie w
okresie do 31 grudnia 2003 r., grupy pracowników, do której należy powód, gwaran-
cjami wzmocnionej stabilności stosunku pracy przysługującymi mianowanym urzęd-
nikom państwowym.
Należy zauważyć, że w świetle powyższych ustaleń, sposób rozumienia treści
art. 137 ust. 1 ustawy z 1998 r. jest nieco inny, niż wynika to z pierwszego odczytania
tego przepisu. Dotyczące objętych nim stosunków pracy sformułowanie ,,chyba że
wcześniej w sposób określony w niniejszej ustawie zostały przekształcone, rozwią-
zane lub wygasły" może bowiem nasuwać prima facie myśl, że chodzi tu o prze-
kształcenie, rozwiązanie lub wygaśnięcie w sposób dotyczący pracowników lub
urzędników służby cywilnej zatrudnionych na podstawie ustawy z 1998 r. Takiemu
odczytaniu tego sformułowania przeczy jednak wprost treść art. 138 ust. 1 tej ustawy.
Należy zatem przyjąć, że odnosi się ono do rozwiązania lub wygaśnięcia ,,określone-
go w niniejszej ustawie", tj. w art. 138 ust. 1, który jednak w tym zakresie odsyła do
ustawy o pracownikach urzędów państwowych.
Cele opisanej powyżej regulacji przedstawił Trybunał Konstytucyjny, wskazu-
jąc, że art. 137 ustawy z 1998 r. stanowi jeden z elementów całościowej reformy
służby cywilnej mającej na względzie zapewnienie lepszego jej funkcjonowania. Try-
bunał uznał - z jednej strony - zasadność oczekiwania pracowników, że ustawodaw-
ca nie zmieni w sposób arbitralny dotychczasowych zasad ochrony trwałości ich sto-
sunków pracy. Z drugiej zaś uznał, że każdy zatrudniony w służbie publicznej musi
liczyć się ze zmianą na niekorzyść regulacji gwarantującej stabilność zatrudnienia,
jeżeli przemawiać będą za tym względy ogólnospołeczne, a w szczególności wzgląd
na potrzebę zapewnienia prawidłowego funkcjonowania administracji publicznej.
Dlatego wygaszenie ochrony stabilności stosunku pracy przewidziane w art. 137
ustawy o służbie cywilnej zostało odsunięte w czasie. Ustawodawca wprowadził
czteroipółletni okres dostosowawczy, łagodząc niekorzystne skutki dla zainteresowa-
nych. W konsekwencji regulacji tej nie można stawiać zarzutu naruszenia zasady
ochrony zaufania jednostki do państwa i do prawa.
Powyższe ustalenia prowadzą do wniosku, że przed rozwiązaniem stosunku
pracy powód był pracownikiem służby cywilnej w rozumieniu art. 3 ustawy z 1998 r. o
służbie cywilnej i z tego tytułu był objęty przepisami tej ustawy dotyczącymi członków
korpusu służby cywilnej zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Miał on jednak
specjalny, przejściowy status, wyrażający się w utrzymaniu mianowania jako podsta-
wy jego stosunku pracy i objęciu go wzmocnioną ochroną stabilności zatrudnienia
przewidzianą w przepisach o rozwiązaniu stosunku pracy z mianowanymi urzędni-
kami państwowymi zawartych w ustawie o pracownikach urzędów państwowych.
Na podstawie art. 138 ust. 1 ustawy z 1998 r. powód był zatem objęty przepi-
sami ustawy o urzędnikach państwowych w zakresie rozwiązania i wygaśnięcia sto-
sunku pracy. Rozwiązanie stosunku pracy z winy pracownika bez wypowiedzenia
reguluje art. 14 ust. 1 ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Zgodnie z nim
stosunek pracy z urzędnikiem państwowym mianowanym ulega z mocy prawa roz-
wiązaniu z jego winy bez wypowiedzenia, w razie prawomocnego skazania na karę
pozbawienia praw publicznych albo prawa wykonywania zawodu, prawomocnego
ukarania karą dyscyplinarną wydalenia z pracy w urzędzie lub zawinionej utraty
uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Z treści tej regulacji prawnej wynika, że żadna ze wskazanych w niej przesła-
nek rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia nie mogła mieć zastosowania
do powoda. W szczególności nie orzeczono wobec niego kary dyscyplinarnej wyda-
lenia z pracy w urzędzie. Regulacja podstaw rozwiązania stosunku pracy zawarta w
art. 13 - 16 ustawy o pracownikach urzędów państwowych jest kompletna (por. wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 kwietnia 1984 r., II SA 451/84, ONSA 1984
nr 1, poz. 43). Przepisy te wyraźnie określają zakres odesłania do przepisów Kodek-
su pracy (vide: art. 13 ust.3, 14 ust. 3 i 4). Nie ma zatem, wbrew poglądowi Sądu
Rejonowego, możliwości stosowania w tym zakresie art. 52 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy.
Nietrafny jest także pogląd Sądu Okręgowego, że do powoda należało zasto-
sować art. 60 ustawy o służbie cywilnej, który w pkt 4 stanowi, że stosunek pracy
urzędnika służby cywilnej wygasa w razie prawomocnego skazania za przestępstwo
popełnione umyślnie. Wniosek taki Sąd Okręgowy wyprowadził z art. 14 ust. 4
ustawy o pracownikach urzędów państwowych, zgodnie z którym stosunek pracy z
urzędnikiem państwowym mianowanym wygasa w wypadkach określonych w Ko-
deksie pracy oraz przepisach szczególnych. Zdaniem Sądu Okręgowego ustawa z
18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej należy do takich przepisów szczególnych. Nie-
słuszność tego zapatrywania wynika przede wszystkim stąd, że powód nie był
urzędnikiem służby cywilnej w rozumieniu ustawy z 1998 r., a tylko takiego kręgu
pracowników dotyczy art. 60 tej ustawy. Poza tym trudno przyjąć, że ustawa ta od-
syła do samej siebie w tak okrężny sposób. Na koniec zapatrywanie to kłóci się z
logiką i celem regulacji zawartej w art. 137 i 138, które jak ustalono zmierzają do za-
pewnienia przez okres przejściowy pracownikom służby cywilnej mianowanym na
podstawie ustawy o pracownikach urzędów państwowych, wzmożonej stabilności
zatrudnienia na zasadach dotąd tych pracowników obowiązujących.
Rozwiązanie stosunku pracy z powodem nastąpiło zatem z naruszeniem obo-
wiązujących przepisów. Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Okręgowy powinien
także uwzględnić treść art. 4 pkt 3 ustawy o służbie cywilnej, zgodnie z którym w
służbie cywilnej może być zatrudniona osoba, która nie była karana za przestępstwo
popełnione umyślnie.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie
art. 39313 k.p.c., a o kosztach postępowania kasacyjnego - na podstawie art. 39319
k.p.c. w związku z art. 108 § 2 k.p.c.
========================================