Wyrok SN - I PA 2/96
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:I PA 2/96
Typ:Wyrok SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/7/119
Palestra 1997/5-6/245
Monitor Prawniczy 1997/6/245
Data wydania:1996-09-11

Wyrok z dnia 11 września 1996 r.
I PA 2/96

Nie stanowi przeszkody w dokonaniu wpisu na listę adwokatów,
zamieszkiwanie osoby ubiegającej się o wpis, na terenie innej izby adwokackiej.

Przewodniczący SSN: Teresa Flemming-Kulesza (sprawozdawca), Sędziowie
SN: Józef Iwulski, Maria Mańkowska.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 11 września 1996 r. sprawy Andrzeja Ż.
o wpis na listę adwokatów, na skutek odwołania Okręgowej Rady Adwokackiej w P. i
Andrzeja Ż. od decyzji Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 kwietnia 1996 r. [...] sprze-
ciwiającej się wpisowi

u c h y l i ł zaskarżoną decyzję.


U z a s a d n i e n i e

Okręgowa Rada Adwokacka w P. 9 grudnia 1995 r. postanowiła wpisać Andrzeja
Ż. na listę adwokatów Izby P., wyznaczając mu jednocześnie siedzibę w M.
W uzasadnieniu Rada omówiła spełnienie przesłanek z art. 65-67 ustawy z dnia
26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. Nr 16, poz. 124 ze zm.) oraz wyraziła
przekonanie, że Andrzej Ż. daje gwarancję należytego wykonywania zawodu adwokata.
Uzasadnienie zawiera też wzmiankę o tym, że siedzibę wyznaczono zgodnie z art. 68
Prawa o adwokaturze i wnioskiem zainteresowanego.
Minister Sprawiedliwości - decyzją z dnia 18 stycznia 1996 r. - sprzeciwił się
wpisowi Andrzeja Ż. dokonanemu uchwałą Okręgowej Rady Adwokackiej w P. z dnia 9
grudnia 1995 r.
W uzasadnieniu tej decyzji podano, że przeszkodą do dokonania wpisu jest stałe
zamieszkiwanie zainteresowanego na terenie innej izby adwokackiej. Zdaniem Ministra
Sprawiedliwości przepis art. 21 ust. 1 w związku z art. 37 Prawa o adwokaturze wiąże
wpis i wykonywanie zawodu adwokata ze stałym miejscem zamieszkania. Zasadę tę
potwierdza przepis art. 38 ust. 1 Prawa o adwokaturze, z którego wynika, że izbę
adwokacką stanowią adwokaci i aplikanci zamieszkujący na jej terenie. Minister
Sprawiedliwości wyraził pogląd, że z tych względów uchwała o wpisie została podjęta z
naruszeniem wskazanych przepisów Prawa o adwokaturze.
Andrzej Ż. zwrócił się do Okręgowej Rady Adwokackiej w P. o ponowne podjęcie
uchwały w przedmiocie wpisu na listę adwokatów Izby P. z wyznaczeniem siedziby w
M. Powołał się na nowe okoliczności jego sprawy i dołączył kopię dowodu osobistego, z
której wynika, że jest zameldowany w M. na pobyt czasowy od 11 stycznia 1996 r. do
31 grudnia 1996 r. Okręgowa Rada Adwokacka w P. 2 marca 1996 r. podjęła uchwałę o
wpisaniu Andrzeja Ż. na listę adwokatów Izby P. Wyznaczyła siedzibę w M. Okręgowa
Rada Adwokacka podtrzymała uzasadnienie swej poprzedniej uchwały i dodała, że
zainteresowany jest zameldowany na terenie, w którym ma wyznaczoną siedzibę.
Minister Sprawiedliwości sprzeciwił się temu wpisowi decyzją z dnia 15 kwietnia
1996 r. Minister wyraził pogląd, że w dalszym ciągu przeszkodą do dokonania wpisu
pozostaje stałe zamieszkiwanie zainteresowanego na terenie okręgu innej izby
adwokackiej, gdyż "przemeldował się" on na teren Izby P. tylko na pobyt czasowy, a nie
stały. W uzasadnieniu powtórzony został wywód prawny z uzasadnienia poprzedniej
decyzji.
Decyzja ta została zaskarżona do Sądu Najwyższego przez zainteresowanego
Andrzeja Ż. i Okręgową Radę Adwokacką w P. Andrzej Ż. podniósł zarzut naruszenia w
zaskarżonej decyzji przepisów art. 21 i 38 Prawa o adwokaturze i wniósł o "oddalenie
sprzeciwu i orzeczenie o utrzymaniu w mocy uchwały Okręgowej Rady Adwokackiej w
P. z dnia 2 marca 1996 r. o wpisaniu na listę adwokatów Izby P., z wyznaczeniem
siedziby w M.". Odwołujący się podniósł, że uchwała o wpisie, której sprzeciwił się
Minister Sprawiedliwości zawiera wszystkie elementy wymagane przez Prawo o
adwokaturze. Jego zdaniem warunek zamieszkiwania w miejscowości, w której ma
siedzibę, wynikający z art. 21 ust. 1 Prawa o adwokaturze, dotyczy adwokata, a nie
osoby ubiegającej się o wpis. Nie jest to, jego zdaniem, przepis bezwzględnie
obowiązujący. Z treści zdania drugiego i ust. 2 tegoż artykułu wynika możliwość
uzyskania zezwolenia na zamieszkiwanie w innej miejscowości.
Okręgowa Rada Adwokacka podniosła analogiczne zarzuty i przedstawiła te
same wnioski. Ponadto zwróciła uwagę, że zamieszkanie w świetle obowiązujących
przepisów prawa (art. 25 KC i innych) nie jest utożsamiane z miejscem zameldowania
na pobyt stały. Podniosła też, że wbrew treści uzasadnienia decyzji Ministra
Sprawiedliwości Izbę Adwokacką - w myśl art. 38 Prawa o adwokaturze - stanowią
adwokaci i aplikanci adwokaccy mający siedzibę na terenie jednego lub kilku woje-
wództw, a nie, jak twierdzi Minister, zamieszkujący na tym terenie. Stanowisko to
poparła Naczelna Rada Adwokacka.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wymagania, jakie powinna spełniać osoba ubiegająca się o wpis na listę
adwokatów określone zostały w art. 65 Prawa o adwokaturze. W następnym przepisie
(art. 66) określono osoby, wobec których nie stosuje się wymagań odbycia aplikacji
adwokackiej i złożenia egzaminu adwokackiego wynikających z art. 65 pkt 4. W
kolejnym przepisie (art. 67) uregulowana została kwestia dwuletniej karencji dla osób,
które wykonywały zawód sędziego lub prokuratora, odnosząca się do wpisu na listę
adwokatów w okręgu tej izby adwokackiej, w której zajmowały powyższe stanowiska.
Warunki uzyskania wpisu na listę adwokatów zostały zawarte tylko w omówionych
przepisach mieszczących się w dziale V Prawa o adwokaturze, zatytułowanym "Wpis
na listę adwokatów".
Sąd Najwyższy uznał za nieuprawnione uzależnianie wpisu na listę adwokatów
od spełnienia przesłanek o charakterze formalnym, które nie zostały wymienione w
omówionych przepisach. W szczególności brak jest podstaw do uznania za warunek
ubiegania się o wpis (i dokonania wpisu przez organ samorządu adwokackiego) stałego
zamieszkiwania kandydata na adwokata w miejscowości, w której wyznacza się jego
siedzibę. Przepis art. 21 Prawa o adwokaturze nie traktuje o przesłankach wpisu na
listę adwokatów, lecz o wykonywaniu zawodu adwokata. Zasadą wykonywania tego
zawodu jest zamieszkiwanie w siedzibie zespołu, którego adwokat jest członkiem lub
siedzibie wykonywania zawodu indywidualnie bądź wspólnie z innym adwokatem (art.
21 w związku z art. 37 Prawa o adwokaturze). Ustawodawca przewidział wyjątki od tej
zasady w postaci możliwości uzyskania zezwolenia okręgowej rady adwokackiej lub
Naczelnej Rady Adwokackiej na zamieszkiwanie w innej miejscowości lub -
odpowiednio - w okręgu innej izby. Analiza treści omówionych przepisów prowadzi do
wniosku, że zamieszkiwanie na terenie innej izby niż ta, w której zainteresowany ubiega
się o wpis nie może być uznane za przeszkodę do dokonania wpisu. Osoba taka winna
się jednak liczyć z koniecznością przeniesienia do miejscowości, w której wyznaczono
jej siedzibę, względnie uzyskania jednego ze wskazanych zezwoleń, o których mowa w
art. 21 ust. 1 zdanie drugie i ust. 2 Prawa o adwokaturze.
Zaniechanie przeniesienia lub uzyskania zezwolenia może powodować kon-
sekwencje przewidziane w Prawie o adwokaturze, co nie jest jednakże równoznaczne z
dopuszczalnością żądania od osoby ubiegającej się o wpis przeniesienia się na stałe do
miejscowości, w której wyznacza się jej siedzibę. Jest to wymaganie nie przewidziane
prawem, a także mogące stwarzać nieuzasadnione trudności dla kandydatów do zawo-
du adwokata, którzy nie mogą przecież być pewni, czy wpis uzyskają po dokonaniu
istotnych (i skomplikowanych w polskich warunkach) zmian w życiu osobistym i ro-
dzinnym, jakie wiążą się niejednokrotnie ze zmianą miejsca zamieszkania.
Słusznie podniesiono też, że zamieszkiwanie w rozumieniu art. 21 Prawa o
adwokaturze nie może być utożsamiane z zameldowaniem na pobyt stały w danej
miejscowości. Zameldowanie na pobyt stały może co najwyżej być jedną z przesłanek
oceny spełnienia obowiązku z art. 21 ust. 1 Prawa o adwokaturze, który jednakże - jak
wyżej wskazano - nie dotyczy Andrzeja Ż. jako osoby ubiegającej się o wpis.
Decyzja Ministra Sprawiedliwości sprzeciwiająca się wpisowi Andrzeja Ż. na listę
adwokatów w okręgu Izby P. jako nieuzasadniona podlegała zatem uchyleniu.

========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] I PA 1/96   Postanowienie SN
Palestra 1997/3-4/232 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/1/12
1996-07-11 
[IA] I PA 1/95   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/6/91 Radca Prawny 1996/5/77
1995-09-07 
[IA] I PA 2/94   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1994/9/153
1994-06-21 
[IA] I PA 1/94   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1994/2/34
1994-04-12 
  • Adres publikacyjny: