WYROK Z DNIA 19 WRZEŚNIA 2001 R.
III KKN 168/01



Uchylenie wyroku ,,w części dotyczącej orzeczenia o środku karnym"
z uwagi na nieorzeczenie środka, którego zastosowanie jest obowiązkiem
sądu, oznacza uchylenie orzeczenia w zakresie zawartego w nim rozstrzy-
gnięcia odnoszącego się do środka karnego, a więc także odnośnie środka
już orzeczonego, gdyż to właśnie rozstrzygnięcie dotknięte jest w całości
rażącym uchybieniem prawa, a nie można uchylać orzeczenia tylko odno-
śnie tego środka karnego, którego nie orzeczono mimo ustawowego obo-
wiązku, nie byłoby tu bowiem czego uchylać.

Przewodniczący Sędzia SN: F. Tarnowski.
Sędziowie SN: T. Grzegorczyk (sprawozdawca), Z. Stefaniak.

Prokurator Prokuratury Krajowej: J. Gemra.

Sąd najwyższy po rozpoznaniu w dniu 19 września 2001 r., sprawy
Pawła S., skazanego z art. 178a § 1 k.k. z powodu kasacji, wniesionej
przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść oskarżonego w części doty-
czącej orzeczenia o środku karnym od wyroku Sądu Rejonowego w E. z
dnia 8 lutego 2001 r.

uchylił w zaskarżonej części wyrok i przekazał sprawę Sądowi Rejonowe-
mu w E. do ponownego rozpoznania w zakresie środków karnych.





U Z A S A D N I E N I E


Paweł S. został, wyrokiem Sądu Rejonowego w E. z dnia 8 lutego
2001 r., uznanym za winnego tego, że w dniu 17 grudnia 200r. w O. pro-
wadził samochód osobowy znajdując się w stanie nietrzeźwości (1.71
promille) i za to, jako za przestępstwo z art.178a k.k., skazał go na karę 5
miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykona-
nia na okres próby 2 lat oraz orzekł środek karny zakazu prowadzenia po-
jazdów na okres 2 lat. Wyrok ten uprawomocnił się bez zaskarżania.
Wniósł od niego następnie, jako od prawomocnego orzeczenia kończącego
postępowanie sądowe, kasację Prokurator Generalny na niekorzyść oskar-
żonego ,,w części dotyczącej orzeczenia o środku karnym". W kasacji tej
podniesiono zarzut rażącej obrazy prawa materialnego, a to art.49a § 1 k.k.
przez nieorzeczenie obligatoryjnego środka karnego w postaci świadczenia
na rzecz instytucji lub organizacji społecznej określonej w art.47a k.k.

Rozpatrując tę kasację Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Kasacja jest zasadna. Zgodnie z art.49a k.k. w razie skazania spraw-
cy za przestępstwo określone w art.178a k.k. sąd orzeka świadczenie pie-
niężne wskazane w art. 39 pkt 7 k.k. na rzecz instytucji lub organizacji
określonej w art.47a k.k. Jak wynika z brzmienia przepisu orzeczenie
przewidzianego tam świadczenia pieniężnego jest obligatoryjne (,,sąd orze-
ka"). Konieczność taką dostrzegł z opóźnieniem sam sąd orzekający, gdyż
w sporządzanym później uzasadnieniu wyroku stwierdził, iż ,,przez prze-
oczenie sąd nie orzekł środka karnego z art.49a k.k., do czego jest zobo-
wiązany z mocy ustawy".

W tym stanie zaskarżony wyrok ostać się nie może. Skarżący w ka-
sacji wnosił wprawdzie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponow-
nego rozpoznania, ale rozumieć należy, że skoro skarżył on wyrok tylko ,,w
części dotyczącej orzeczenia o środku karnym", to tylko w tym zakresie żą-
da jego uchylenia. Ponieważ w sprawie tej nie zachodzą okoliczności
wskazane w art. 536 k.p.k., które pozwoliłyby orzekać poza granicami za-
skarżenia, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w
E., tj. uchylił go w części w jakiej został on zaskarżony, czyli w zakresie
orzeczenia o środku karnym, i w tym zakresie przekazał sprawę temu Są-
dowi do ponownego rozpoznania. Uchylenie wyroku ,,w części dotyczącej
orzeczenia o środku karnym" z uwagi na nieorzeczenie środka, którego za-
stosowanie jest obowiązkiem sądu, oznacza uchylenie orzeczenia w za-
kresie zawartego w nim rozstrzygnięcia odnoszącego się do środka karne-
go, a więc także odnośnie środka już orzeczonego, gdyż to właśnie roz-
strzygnięcie dotknięte jest w całości rażącym uchybieniem prawa, a nie
można uchylać orzeczenia tylko odnośnie tego środka karnego, którego nie
orzeczono mimo ustawowego obowiązku, nie byłoby tu bowiem czego
uchylać. Sąd Rejonowy przy ponownym rozpatrywaniu tej sprawy ma
orzekać tylko w granicach przekazania (art.442 § 1 zd.1 k.p.k.), tzn. odno-
śnie środków karnych. Sąd ten nie orzeka więc już o winie i karze, których
dotyczy prawomocny wyrok z dnia 8 lutego 2001r., chyba że zaistnieje sy-
tuacja wskazana w art.442 § 1 zd.2 k.p.k. Przy jej braku Sąd Rejonowy
orzekać ma jedynie w przedmiocie środków karnych grożących za przypi-
sane oskarżonemu przestępstwo z art.178a k.k., tj. odnośnie zakazu pro-
wadzenia pojazdów i świadczenia pieniężnego.