Wyrok z dnia 19 grudnia 2007 r., V CSK 301/07

W postępowaniu apelacyjnym niedopuszczalna jest zmiana powództwa o
zaniechanie naruszania prawa wyłącznego wytwarzania i sprzedaży produktu
(art. 287 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności
przemysłowej, jedn. tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.),
spowodowana wygaśnięciem tego prawa, na powództwo o ustalenie, że do
czasu wygaśnięcia powodowi przysługiwało prawo żądania zakazania
wprowadzania tego produktu do obrotu.

Sędzia SN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Krzysztof Strzelczyk
Sędzia SA Michał Kłos

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa "J.P.N.V." w B. w Belgii przeciwko
"S.I.", spółce z o.o. w K. o zapłatę, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w
dniu 19 grudnia 2007 r. skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu
Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 lutego 2007 r.
oddalił skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

"J.P.N.V." w B. w pozwie skierowanym przeciwko "S.I.", spółce z o.o. w K.
wniosła o nakazanie pozwanej zaniechania wprowadzania do obrotu leku pod
nazwą handlową ,,risset" zawierającego substancję czynną risperidon, orzeczenie
zniszczenia znajdującego się w posiadaniu lub będącego własnością pozwanej leku
risset, nakazanie pozwanej opublikowania na jej koszt w czasopiśmie ,,R." w ciągu
14 dni od uprawomocnienia się orzeczenia oświadczenia o treści: ,,>>S.I.<<, sp. z o.o.
oświadcza, że dopuściła się naruszenia prawa wyłącznego wytwarzania i sprzedaży
przysługującego firmie >>J.P.N.V.<< na leki oparte na substancji czynnej risperidon
przez sprzedaż leku risset" oraz orzeczenie, że w razie niewykonania przez
pozwaną w wyznaczonym terminie powyższego obowiązku powódka zostaje
umocowana do wykonania tej czynności na koszt pozwanej.
W piśmie z dnia 30 stycznia 2004 r. powódka rozszerzyła powództwo i wniosła
o zasądzenie od pozwanej kwoty 100 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia
wniesienia pozwu tytułem naprawienia szkody wyrządzonej wprowadzeniem do
obrotu leku risset z naruszeniem przysługującego powódce prawa wyłącznego
wytwarzania i sprzedaży.
Wyrokiem częściowym z dnia 3 stycznia 2005 r. Sąd Okręgowy - Sąd
Gospodarczy w Katowicach nakazał pozwanej zaniechanie wprowadzania do
obrotu leku risset, zawierającego substancję czynną risperidon, zniszczenie tego
leku, który znajduje się w posiadaniu pozwanej, oraz opublikowanie na własny koszt
w "R." w terminie 14 dni obwieszczenia o treści: ,,>>S.I.<<, spółka z o.o. w K.
oświadcza, że dopuściła się naruszenia prawa wyłącznego wytwarzania i sprzedaży
przysługującego firmie >>J.P.N.V.<< w B. na lek risset zawierający substancję czynną
risperidon".
Po rozpoznaniu sprawy na skutek apelacji pozwanej, Sąd Apelacyjny w
Katowicach wyrokiem z dnia 4 listopada 2005 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten
sposób, że zobowiązał pozwaną do ogłoszenia w terminie 14 dni od
uprawomocnienia się orzeczenia w czasopiśmie R. na własny koszt oświadczenia o
następującej treści: ,,>>S.I.<<, sp. z o.o. oświadcza, że dopuściła się naruszenia prawa
wyłącznego wytwarzania i sprzedaży udzielonego firmie >>J.P.N.V.<< na związek
chemiczny risperidon przez sprzedaż leku risset zawierającego ten związek",
natomiast w pozostałym zakresie apelację oddalił.
Na skutek skargi kasacyjnej pozwanej, Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 19
października 2006 r., V CSK 125/06, uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w całości
oraz wyrok Sądu Okręgowego w części dotyczącej nakazania publikacji
obwieszczenia i w tym zakresie umorzył postępowanie, a w pozostałej części
objętej wyrokiem Sądu Apelacyjnego przekazał sprawę temu Sądowi do
ponownego rozpoznania.
Pismem z dnia 25 stycznia 2007 r. powódka cofnęła pozew i zrzekła się
roszczenia o nakazanie pozwanej zniszczenia leku risset znajdującego się w jej
posiadaniu. Ponadto - powołując się na art. 203 w związku z art. 391 § 1 i art. 189
k.p.c. - oświadczyła, że częściowo cofa ze zrzeczeniem się roszczenie o nakazanie
pozwanej zaniechania wprowadzania do obrotu leku risset w ten sposób, że wnosi
o ustalenie, iż w okresie od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 13 marca 2006 r.
przysługiwało jej prawo zakazania pozwanej wprowadzania do obrotu leku risset.
W razie nieuznania dopuszczalności ograniczenia powództwa w powyższy sposób,
wniosła o umorzenie postępowania w zakresie tego roszczenia, gdyż wydanie
wyroku stało się bezprzedmiotowe. Wyjaśniła, że przysługujące jej prawo
wyłącznego wytwarzania i sprzedaży preparatu risperidon, wynikające z dokumentu
ochrony przejściowej, wygasło z dniem 13 marca 2006 r. i dlatego nie może już
skutecznie żądać zniszczenia znajdującego się w posiadaniu pozwanej leku risset.
Bezprzedmiotowe stało się też rozpatrywanie roszczeń o zakazanie pozwanej
naruszania prawa wyłącznego, niemniej roszczenia te istniały i były zasadne do
dnia 13 marca 2006 r.
Po ponownym rozpoznaniu apelacji pozwanej od wyroku częściowego z dnia
3 stycznia 2005 r. Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 22 lutego 2007 r. uchylił
zaskarżony wyrok w części nakazującej zniszczenie leku risset i w tym zakresie
umorzył postępowanie, natomiast w części dotyczącej roszczenia o zaniechanie
wprowadzania do obrotu tego leku wyrok zmienił i powództwo w tym zakresie
oddalił.
Sąd Apelacyjny stwierdził, że pierwotny zakres rozpoznania wyznaczony
granicami zaskarżonego orzeczenia Sądu Okręgowego i apelacji uległ ograniczeniu
ze względu na umorzenie - wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 19 października
2006 r. - postępowania w części dotyczącej nakazania publikacji oświadczenia. Do
oceny pozostały dwa roszczenia: o nakazanie pozwanej zaniechania wprowadzania
do obrotu leku risset oraz o nakazanie pozwanej zniszczenia tego leku,
znajdującego się w jej posiadaniu. Wobec jednoznacznego oświadczenia powódki
co do cofnięcia pozwu w zakresie roszczenia o zniszczenie leku, przy
równoczesnym braku negatywnych przesłanek określonych w art. 47913 § 1 k.p.c.,
Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 3 w związku z art. 355 § 1 i art. 203 § 1
k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok w tej części i postępowanie w zakresie nakazania
zniszczenia leku umorzył. W pozostałym zakresie oświadczenie powódki o cofnięciu
pozwu i zrzeczeniu się roszczenia połączone było z przekształceniem roszczenia
zakazowego na ustalające, a jego definitywność warunkowana uznaniem przez Sąd
dopuszczalności tego rodzaju przekształcenia. Rozważenia wymagała zatem
kwestia dopuszczalności dokonanego przedmiotowego przekształcenia powództwa.
Generalnie, w postępowaniu apelacyjnym - jak wynika z art. 383 k.p.c. - istnieje
zakaz rozszerzania żądania pozwu oraz występowania z nowymi roszczeniami,
przedmiotem bowiem procesu przed sądem odwoławczym może być w całości lub
w części jedynie to, co było przedmiotem procesu przez sądem pierwszej instancji,
albo to, co stało się z nim do chwili zamknięcia rozprawy w tej instancji. Dokonana
przez powódkę modyfikacja - stwierdził Sąd Apelacyjny - jest zmianą powództwa w
postaci wystąpienia z nowym roszczeniem w miejsce poprzedniego, co w świetle
art. 383 k.p.c. jest niedopuszczalne. Zgłoszenie żądania ustalającego istnienie
określonego prawa w miejsce żądania o zaniechanie nie stanowi ograniczenia
pierwotnego żądania zakazowego, a jego zmianę, objętą zakazem z art. 383 k.p.c.
Żądanie ochrony naruszonego prawa wyrażające się w roszczeniu o zaniechanie
określonych działań jest pod względem przedmiotowym innym żądaniem niż
żądanie przewidziane w art. 189 k.p.c. (...)
Nie może też odnieść zamierzonego skutku - skonstatował Sąd Apelacyjny -
wniosek powódki o umorzenie postępowania oparty na tezie o zbędności wydania
wyroku z powodu wygaśnięcia prawa, w art. 355 § 1 k.p.c. chodzi bowiem o
sytuacje, w których zachodzą formalne przeszkody do merytorycznego rozpoznania
sprawy, a do takich nie należy upadek merytorycznych przesłanek powództwa,
które czynią je bezzasadnym i skutkują wyłącznie oddaleniem powództwa, jeżeli nie
towarzyszy temu procesowe cofnięcie żądania pozwu.
Po wydaniu zaskarżonego wyroku wystąpiły nowe okoliczności mające wpływ
na wynik sprawy. Decyzją z dnia 2 czerwca 2006 r. Urząd Patentowy stwierdził
nieważność decyzji z dnia 16 lutego 1998 r. o udzieleniu powódce prawa
wyłącznego wytwarzania i sprzedaży produktu risperidon, wobec czego przyznane
tą decyzją prawo wyłączne wygasło z dniem 13 marca 2006 r. Wygaśnięcie prawa
ochronnego rzutuje natomiast na zasadność roszczenia o zaniechanie
wprowadzania do obrotu leku risset zawierającego substancję risperidon.
Przyznane w art. 287 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności
przemysłowej (jedn. tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm. - dalej:
,,Pr.w.p.") roszczenie o zaniechanie działań naruszających prawo wyłączne ma na
celu usunięcie stanu rzeczy niezgodnego z prawem i godzącego w interes
uprawnionego z prawa wyłącznego, a jego treścią jest możność domagania się, aby
sprawca naruszenia zaprzestał działań naruszających prawo wyłączne.
Wygaśnięcie prawa wyłącznego wytwarzania i sprzedaży określonego produktu
powoduje, że nie można zakazać osobie trzeciej działań objętych wcześniej
prawem wyłącznym. Z chwilą wygaśnięcia prawa ustaje związana z nim ochrona, w
tym również monopol patentowy, co oznacza, że każdy zainteresowany może
korzystać z chronionego wcześniej produktu.
Powódka zaskarżyła wyrok Sądu Apelacyjnego w części oddalającej
powództwo, wnosząc o jego uchylenie w tej części i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania. Wskazała na naruszenie art. 383 oraz art. 189 k.p.c. (...)
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
U podstaw zarzutu błędnej wykładni art. 383 k.p.c. legło zapatrywanie, że
zmiana wytoczonego na podstawie art. 287 ust. 1 Pr.w.p. powództwa o zaniechanie
naruszania prawa wyłącznego wytwarzania i sprzedaży przez wprowadzanie do
obrotu leku risset spowodowana wygaśnięciem tego prawa na powództwo o
ustalenie, że do czasu wygaśnięcia skarżącej przysługiwało prawo żądania
zakazania pozwanej wprowadzania wspomnianego leku do obrotu, stanowi
ograniczenie powództwa, oba powództwa bowiem oparte są na tym samym stanie
faktycznym i pozostają w takim wzajemnym stosunku, że powództwo o ustalenie
znajduje się w relacji zawierania w stosunku do powództwa o zakazanie.
Powództwo składa się z dwóch elementów - żądania i jego uzasadnienia -
które stanowią obligatoryjną treść pozwu. Jest o tym mowa w art. 187 § 1 k.p.c.,
zgodnie z którym pozew powinien zawierać dokładnie określone żądanie oraz
przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie. Konstrukcja
podstawy prawnej rozstrzygnięcia - zgodnie z zasadą da mihi factum, dabo tibi ius
- należy do sądu, z tym że wskazanie przez powoda przepisów prawa
materialnego, mających stanowić podstawę prawną orzeczenia, nie pozostaje bez
znaczenia dla przebiegu sprawy, gdyż określa także okoliczności faktyczne
uzasadniające żądanie pozwu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego
1999 r., I CKN 252/98, OSNC 1999, nr 9, poz. 152).
Żądanie obejmuje treść twierdzenia prawnego, na które powód się powołuje, i
wniosek o udzielenie tak sformułowanemu twierdzeniu ochrony prawnej.
W zależności od zawartego w żądaniu wniosku o udzielenie ochrony prawnej,
rozróżnia się trzy rodzaje powództw: o świadczenie, o ustalenie prawa lub stosunku
prawnego oraz o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego. Powództwo o
świadczenie jest środkiem dochodzenia przez wierzycieli świadczeń należnych im
od dłużników; treścią świadczenia może być danie, czynienie, nieczynienie,
zaprzeczenie lub znoszenie. Podstawa faktyczna powództwa obejmuje okoliczności
faktyczne, które - zdaniem powoda - uzasadniają żądanie z punktu widzenia prawa
materialnego. Powództwo o ustalenie przewidziane w art. 189 k.p.c. może wytoczyć
ten, kto ma interes prawny w żądaniu ustalenia oraz legitymację czynną, przy czym
w drodze tego powództwa można żądać tylko ustalenia istnienia bądź nieistnienia
stosunku prawnego lub prawa. Powództwo o ukształtowanie prawa lub stosunku
prawnego zmierza natomiast do przekształcenia istniejącego stanu prawnego przez
utworzenie stosunku prawnego lub prawa, zmianę bądź zniesienie istniejącego
stosunku prawnego lub prawa.
W art. 193 k.p.c. uregulowana została instytucja przedmiotowej zmiany
powództwa. Na gruncie tego przepisu przyjmuje się, że zmiana powództwa polega
na zmianie jego istotnych elementów, ale przy założeniu ciągłości postępowania;
zmiana może dotyczyć albo samego żądania, albo jego podstawy faktycznej, czyli
okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, przy czym mogą zachodzić
równoczesne zmiany obu tych elementów. Za zmianę powództwa nie można uznać
czynności procesowych polegających na sprostowaniu żądania lub uzupełnieniu
podstawy faktycznej, natomiast są zmianą wszystkie te czynności, które prowadzą
do zmiany ilościowej lub jakościowej żądania, a więc wprowadzają nowe żądania,
wycofują dotychczasowe, albo w istotny sposób zmieniają podstawę faktyczną,
doprowadzając do nowego prawnego uzasadnienia (zob. orzeczenia Sądu
Najwyższego z dnia 28 lutego 1958 r., 3 CR 464/57, OSPiKA 1960, nr 11, poz. 290,
z dnia 13 września 1960 r., 2 CR 212/60, OSNC 1962, nr 1, poz. 16, z dnia 2
czerwca 1966 r., II PZ 25/66, OSPiKA 1967, nr 6, poz. 138, oraz z dnia 12 listopada
1969 r., II CZ 117/69, OSNCP 1970, nr 9, poz. 154, a także uchwałę połączonych
izb: Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z
dnia 24 kwietnia 1972 r., III PZP 17/70, OSNCP 1973, nr 5, poz. 72, postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1979 r., II CZ 52/79, OSNCP 1979, nr 12, poz.
246, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 listopada 1982 r., III CRN 271/82, OSNCP
1983, nr 8, poz. 118, uchwały Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 1988 r., III CZP
50/88, OSNCP 1989, nr 10, poz. 158 i z dnia 7 kwietnia 1992 r., III CZP 29/92,
OSNCP 1992, nr 11, poz. 192, a także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia
1998 r., II CKN 96/98, OSNC 1999, nr 5, poz. 98).
Trzeba zgodzić się z tezą, że rozpoznanie powództwa o świadczenie wymaga
ustalenia istnienia bądź nieistnienia prawa lub stosunku prawnego, z którego - w
ocenie powoda - ma wynikać obowiązek świadczenia. Nie oznacza to jednak, że
powództwo o ustalenie znajduje się w stosunku do powództwa o świadczenie w
relacji zawierania, wobec czego zmiana żądania polegająca na zastąpieniu
roszczenia o świadczenie roszczeniem o ustalenie jest równoznaczna z
ograniczeniem powództwa. W sensie procesowym nie istnieje bowiem stosunek
ilościowy między żądaniem nakazania pozwanej zaniechania wprowadzania do
obrotu leku pod nazwą risset a żądaniem ustalenia, że w czasie od dnia 1 maja
2004 r. do dnia 13 marca 2006 r. skarżącej przysługiwało prawo zakazania
pozwanej wprowadzania tego leku do obrotu. Oba żądania mają samoistny
charakter, zmierzają do ochrony innych wartości i - wbrew odmiennym
zapatrywaniom skarżącej - nie są oparte na tożsamych podstawach prawnych.
Każde powództwo przedstawia określony typ ochrony prawnej i przez zmianę typu
zmienia się jego treść. Pod tym kątem widzenia należy postrzegać zmianę
powództwa o świadczenie na powództwo o ustalenie i odwrotnie. Za zmianę
powództwa trzeba zatem uznać zmianę swoistej treści każdego żądania, które - z
konsekwencjami wynikającymi z art. 321 § 1 k.p.c. - wypełnia skierowany do sądu
wniosek o udzielenie ochrony prawnej. Sąd Apelacyjny zatem niewadliwie przyjął,
że dokonana przez skarżącą modyfikacja żądania polegała na wystąpieniu z
nowym roszczeniem zamiast pierwotnego, każde bowiem z tych roszczeń ma inną
treść i zmierza do osiągnięcia innego celu. Dodatkową przesłanką merytoryczną
powództwa o ustalenie jest przy tym istnienie interesu prawnego w żądaniu
ustalenia.
Prezentując odmienny pogląd skarżąca odwołała się do poglądów wyrażanych
w doktrynie m.in. pod rządem art. 3 d.k.p.c., który stanowił, że każdy może
poszukiwać ochrony sądowej nie tylko wówczas, gdy jego prawo zostało
naruszone, ale i wtedy gdy, zapobiegając naruszeniu swego prawa, ma interes
prawny w ustaleniu stosunku prawnego lub w ustaleniu prawa. Na gruncie tego
przepisu przyjmowano, że powództwo o ustalenie można wytoczyć tylko w
wypadku, w którym nie nastąpiło jeszcze naruszenie prawa, a więc wtedy, gdy
roszczenie wynikające z ustalanego stosunku prawnego nie jest jeszcze
wymagalne. Jednakże w judykaturze już wówczas podkreślano, że nie można
wykluczyć sytuacji, które przemawiają za celowością powództwa o ustalenie, mimo
wymagalności roszczenia (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 11 września
1953 r., I C 581/53, OSN 1954, nr 3, poz. 65 oraz z dnia 9 sierpnia 1960 r., 1 CR
642/59, OSN 1961, nr 4, poz. 110). Przepis art. 189 k.p.c., który w zakresie
przesłanek warunkujących uwzględnienie powództwa ma charakter
materialnoprawny, nie zawiera ograniczeń, jakie przewidywał art. 3 d.k.p.c.;
decydujący dla korzystania z powództwa o ustalenie prawa lub stosunku prawnego
jest wyłącznie interes prawny powoda w żądaniu ustalenia. Powództwo o ustalenie
może być zatem uwzględnione, gdy spełnione są dwie przesłanki merytoryczne -
interes prawny oraz wykazanie prawdziwości twierdzeń powoda o tym, że dany
stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje. W doktrynie pierwsza z
wymienionych przesłanek określana jest jako przesłanka skuteczności, druga
natomiast - jak przesłanka zasadności powództwa (zob. uchwałę składu siedmiu
sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 1968 r., III CZP 103/68, OSNCP
1969, nr 5, poz. 85, uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 1996 r., III CZP
115/96, OSNC 1997, nr 4, poz. 35, oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27
czerwca 2001 r., II CKN 898/00, nie publ.).
W nauce prawa istotnie zaprezentowany został pogląd, że w sprawie o
ustalenie powód domaga się mniej niż w sprawie o świadczenie, w związku z czym
zmiana powództwa o ustalenie na powództwo o świadczenie nie stanowi zmiany
powództwa w rozumieniu art. 193 k.p.c., a jedynie odmianę względnie ograniczenie
zgłoszonego żądania, pogląd ten jest jednak odosobniony i nie uzyskał aprobaty w
orzecznictwie.
W postępowaniu przed sądem pierwszej instancji zmiana powództwa jest
dopuszczalna w każdym stanie sprawy; jedynym ograniczeniem jest przewidziany w
art. 193 § 1 k.p.c. warunek, aby zmiana ta nie wpływała na właściwość sądu.
Inaczej ma się rzecz w postępowaniu apelacyjnym, przedmiotem procesu bowiem
przed sądem odwoławczym może być w całości lub w części tylko to, co było
przedmiotem procesu przed sądem pierwszej instancji (zob. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 5 maja 2000 r., II CKN 945/98, nie publ.). Z tego względu w
postępowaniu apelacyjnym nie można rozszerzyć żądania pozwu ani występować z
nowymi roszczeniami; w razie zmiany okoliczności można jedynie żądać zamiast
pierwotnego przedmiotu sporu jego wartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o
świadczenia powtarzające się - rozszerzyć żądanie pozwu o świadczenia za dalsze
okresy (art. 383 k.p.c.). Nie powinno zatem budzić wątpliwości, że dokonana przez
skarżącą w zmiana powództwa była w świetle art. 383 k.p.c. niedopuszczalna.
Przedstawione stanowisko jest zgodne z utrwaloną linią orzecznictwa Sądu
Najwyższego. Na przykład, w wyroku z dnia 19 listopada 1998 r., III CKN 32/98
(OSNC 1999, nr 5, poz. 96) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że przytoczenie w apelacji
przepisów prawa materialnego wskazujących na inny stan faktyczny niż ten, na
którym zostało oparte żądanie pozwu, stanowi - niedopuszczalną w postępowaniu
apelacyjnym - zmianę powództwa. Z kolei w wyroku z dnia 25 lipca 2000 r., III CKN
821/00 (nie publ.) wskazał, że rozszerzenie żądania pozwu w aspekcie podstawy
faktycznej oznacza przytoczenie nowych okoliczności faktycznych, które decydują o
zmianie kwalifikacji prawnej roszczenia. W uchwale z dnia 22 czerwca 2005 r.,
III CZP 23/05 (OSNC 2006, nr 4, poz. 65) przyjął natomiast, że w sprawie o
separację nie jest dopuszczalna w postępowaniu apelacyjnym zmiana powództwa
na żądanie orzeczenia rozwodu. Podkreślił, że za takim rozstrzygnięciem
przemawia zasada równości stron, wypływająca z konstytucyjnej zasady równości
obywateli wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji) oraz że zasada ta ma szczególne
znaczenie w procesie cywilnym, w którym występują dwie przeciwstawne strony.
Muszą one mieć równe prawa procesowe i zagwarantowaną jednakową możność
obrony swych praw, a więc zgłaszania żądań i wniosków, przedstawiania twierdzeń
i dowodów oraz korzystania ze środków odwoławczych i innych środków
zaskarżenia.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814 k.p.c. oddalił skargę
kasacyjną.