Uchwała z dnia 24 października 1997 r.
III ZP 35/97


Przewodniczący SSN: Jadwiga Skibińska-Adamowicz (sprawozdawca), Sę-
dziowie SN: Adam Józefowicz, Andrzej Wasilewski.


Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Iwony
Kaszczyszyn, w sprawie z powództwa Izabeli Sabiny B. przeciwko [...] Sanatorium
Związkowemu "G." w S.Z. o przywrócenie do pracy i nagrodę, po rozpoznaniu na
posiedzeniu jawnym dnia 24 października 1997 r. zagadnienia prawnego przekaza-
nego przez Sąd Wojewódzki - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie
postanowieniem z dnia 5 czerwca 1997 r. [...] do rozstrzygnięcia w trybie art. 390 § 1
KPC


Czy w sytuacji przejęcia zakładu pracy na zasadzie art. 231 KP przez praco-
dawcę nie będącego państwową jednostką organizacyjną, jest on zobowiązany do
wypłaty pracownikom nagrody z zakładowego funduszu nagród w oparciu o przepisy
ustawy z dnia 10 lipca 1985 r. o rocznych nagrodach z zakładowego funduszu na-
gród w państwowych jednostkach organizacyjnych nie będących przedsiębiorstwami
państwowymi (Dz. U. Nr 32, poz. 141) ?


p o d j ą ł następującą uchwałę:

Do czasu wypowiedzenia pracownikom warunków pracy lub płacy
przez pracodawcę, który przejął zakład pracy na podstawie art. 231 § 2 KP, pra-
codawcę tego wiążą dotychczasowe warunki umów o pracę.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie, roz-
poznając apelację pozwanego pracodawcy - [...] Sanatorium Związkowego "G." w
S.Z. od wyroku Sądu Pracy w Nowym Targu z dnia 10 marca 1997 r., zasądzającego
od niego na rzecz powódki Sabiny B. kwotę 189,00 zł z odsetkami tytułem nagrody z
zakładowego funduszu nagród za II półrocze 1995 r., na podstawie art. 390 § 1 KPC
przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne zawarte w
postanowieniu z dnia 5 czerwca 1995 r.
Powyższe zagadnienie powstało w następującym stanie faktycznym:
Na podstawie umowy dzierżawy z dnia 1 lipca 1995 r. Adam W. przejął od
Konfederacji Związków Zawodowych Górnictwa w Polsce Sanatorium Związkowe w
S.Z. na 10 lat. Zgodnie z tą umową dzierżawca przejął zobowiązania i należności
oraz pracowników według stanu na dzień 30 czerwca 1995 r. W dniu 1 lipca 1995 r.
Adam W. zawarł z przejętymi pracownikami nowe umowy o pracę, w których zobo-
wiązał się do stosowania zasad wynagradzania wynikających z rozporządzeń Minis-
tra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 września 1989 r. w sprawie uposażenia
pracowników zakładów społecznych służby zdrowia, zakładów pomocy społecznej i
zakładów rehabilitacji zawodowej inwalidów (Dz. U. Nr 58, poz. 346 ze zm.). Na ze-
braniu pracowników w dniu 7 listopada 1995 r. Adam W. zobowiązał się też wypłacić
pracownikom nagrody z zakładowego funduszu nagród za 1995 rok: za I półrocze
przed świętami Bożego Narodzenia, a za II półrocze - w późniejszym czasie. Wypłata
pierwszej części nagrody nastąpiła, gdy zaś chodzi o drugą jej część, pracodawca
uznał, że jako prywatny pracodawca nie ma obowiązku jej płacenia, gdyż powołane
w umowach o pracę rozporządzenie z dnia 22 września 1989 r. nie reguluje w ogóle
kwestii nagrody; zatem zobowiązanie się do stosowania przepisów rozporządzenia
nie pociąga za sobą obowiązku wypłacania nagród.
Sąd Wojewódzki podniósł, że według art. 1 ustawy z dnia 10 lipca 1985 r. o
rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród w państwowych jednostkach
organizacyjnych nie będących przedsiębiorstwami państwowymi (Dz.U. Nr 32, poz.
141 ze zm.) omawiane nagrody przysługują pracownikom tychże jednostek. Istnieje
jednak wątpliwość, czy zasady przewidziane w ustawie mają zastosowanie do pra-
cowników zatrudnionych u pracodawców nie będących państwowymi jednostkami
organizacyjnymi w razie przejęcia zakładu pracy na podstawie art. 231 KP. Rozpo-
rządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 września 1989 r., które zo-
bowiązał się stosować nowy pracodawca, nie regulowało sprawy wypłaty nagród z
zakładowego funduszu nagród. Późniejsze natomiast rozporządzenie Rady Ministrów
z dnia 2 lipca 1992 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników publicznych
zakładów opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 55, poz. 273) dotyczy pracowników publicz-
nych zakładów opieki zdrowotnej prowadzonych w formie jednostki budżetowej lub
zakładu budżetowego. Nie wchodzi również w rachubę art. 2418 KP, który reguluje
kwestie związane ze stosowaniem postanowień układów zbiorowych pracy. W kon-
kluzji Sąd Wojewódzki zadał pytanie, czy w razie przejęcia zakładu pracy (art. 231
KP) będącego państwową jednostką organizacyjną, przez pracodawcę będącego
osobą fizyczną, uprawnienia wynikające z uregulowań dotyczących państwowych
jednostek organizacyjnych stały się treścią umów o pracę.
Prokurator Prokuratury Krajowej wniósł o udzielenie odpowiedzi dostosowa-
nej do istniejącego w sprawie stanu faktycznego.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


[...] Sanatorium Związkowe "G." w S.Z. było w 1995 r. państwową jednostką
organizacyjną, do której miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1985 r. o
rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród w państwowych jednostkach
organizacyjnych nie będących przedsiębiorstwami państwowymi (Dz. U. Nr 32, poz.
141 ze zm.), przewidujące prawo pracowników do wymienionej nagrody. W chwili
przejęcia Sanatorium na podstawie umowy dzierżawy przez osobę fizyczną - Adama
W., powódka również miała prawo do tej nagrody. Przejęcie Sanatorium przez dzier-
żawcę nastąpiło na podstawie art. 231 § 2 KP. Ponadto Adam W. zawarł z przejętymi
pracownikami umowy o pracę, w których zobowiązał się respektować dotychczasowe
warunki pracy i płacy, przy czym gdy chodzi o wynagrodzenie, powołał się na zasady
zawarte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 września
1989 r. w sprawie uposażenia pracowników zakładów społecznych służby zdrowia,
zakładów pomocy społecznej i zakładów rehabilitacji zawodowej inwalidów (Dz. U. Nr
58, poz. 346 ze zm.). Niezależnie od tego, na zebraniu załogi [...] Sanatorium Związ-
kowego w dniu 7 listopada 1995 r. oświadczył, że co się tyczy nagrody z zakłado-
wego funduszu nagród za 1995 rok, to nagrodę za I półrocze poleci wypłacić przed
Świętami Bożego Narodzenia, natomiast wypłata jej za II półrocze nastąpi "w przy-
szłym roku, w ustawowym terminie".
W pozwanym Sanatorium nie istniał układ zbiorowy pracy.
W tym stanie rzeczy istota problemu sprowadza się do tego, czy i na jakiej
podstawie pracodawca przejmujący zakład pracy zatrudniający powódkę obowiązany
był wypłacić jej nagrodę z zakładowego funduszu nagród za 1995 rok. Do rozstrzy-
gnięcia tego problemu nie jest potrzebne odwołanie się do sfery zbiorowego prawa
pracy ani też rozważanie sprawy pod kątem, czy nowego pracodawcę, który nie był
państwową jednostką organizacyjną w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1985 r. o
rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród w państwowych jednostkach
organizacyjnych nie będących przedsiębiorstwami państwowymi, obowiązywały
przepisy tej ustawy. Przejęcie [...] Sanatorium Związkowego "G." w S. przez dzier-
żawcę Adama W. nastąpiło na podstawie art. 231 § 2 KP, zatem z tego przepisu na-
leży wywodzić prawa i obowiązki stron.
Z art. 231 § 2 KP wynika, że w razie przejęcia zakładu pracy w całości lub w
części przez inny zakład, staje się on stroną w stosunkach pracy z pracownikami
przejętego zakładu. Powyższa treść przepisu oznacza, że z chwilą przejęcia zakładu
pracy nowy pracodawca wstępuje w miejsce dotychczasowego pracodawcy i staje
się stroną tego samego, pod względem treści, stosunku pracy z pracownikami za-
trudnionymi w przejmowanym zakładzie pracy lub w jego części. Tym samym wiążą
go warunki pracy i płacy wynikające z dotychczasowych umów, niezależnie od tego,
czy źródłem uprawnień pracowników były przepisy prawa, czy postanowienia stron.
Nie wyklucza to, oczywiście, możliwości zmiany dotychczasowych warunków indywi-
dualnych umów o pracę na niekorzyść pracowników, lecz w trybie i na zasadach
przewidzianych w przepisach prawa pracy. W związku z tym, że nowy pracodawca
przejął pracowników Sanatorium [...] wraz z ich prawem do nagrody z zakładowego
funduszu nagród, wynikającym nie tylko z przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1985 r. i
dotychczasowych umów o pracę, lecz także zagwarantowanym w nowych umowach
o pracę z dnia 1 lipca 1995 r. oraz w oświadczeniu z dnia 7 listopada 1995 r. okre-
ślającym terminy wypłaty tej nagrody, Sąd Najwyższy sformułował odpowiedź dosto-
sowaną do istniejącego w sprawie stanu faktycznego. W stanie tym decydujące zna-
czenie ma okoliczność, że prawo do nagrody z zakładowego funduszu nagród było
istotnym elementem wynagrodzenia w umowie o pracę z dotychczasowym praco-
dawcą i wobec zastosowania art. 231 § 2 KP obowiązek respektowania tego prawa
przeszedł na nowego pracodawcę.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy rozstrzygnął przedstawione za-
gadnienie prawne w sposób podany w sentencji uchwały.
========================================