Uchwała z dnie 20 sierpnia 1997 r.
III ZP 30/97

Przewodniczący Prezes SN: Jan Wasilewski, Sędziowie SN: Józef Iwulski, Maria
Mańkowska (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Iwony
Kaszczyszyn, w sprawie z powództwa Leszka J. przeciwko Prokuraturze Wojewódzkiej
w K. o nagrodę z zakładowego funduszu nagród, po rozpoznaniu na posiedzeniu
jawnym dnia 20 sierpnia 1997 r. zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd
Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach postanowieniem z dnia
7 maja 1997 r. [...] do rozstrzygnięcia w trybie art. 390 § 1 KPC

Czy do podstawy do ustalenia wysokości przysługującej prokuratorowi nagrody z
zakładowego funduszu nagród, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 lipca
1985 r. o rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród w państwowych
jednostkach organizacyjnych nie będących przedsiębiorstwami państwowymi (Dz. U. Nr
32, poz. 141), zalicza się wynagrodzenie wypłacone za okres zawieszenia prokuratora
w czynnościach ?

p o d j ą ł następującą uchwałę:

Do podstawy ustalenia wysokości rocznej nagrody z zakładowego fundu-
szu nagród nie zalicza się wynagrodzenia wypłaconego prokuratorowi za okres
zawieszenia w czynnościach.


U z a s a d n i e n i e

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach, postano-
wieniem z dnia 7 maja 1997 r. wydanym na podstawie art. 390 § 1 KPC, przedstawił
Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia wyżej sformułowane pytanie prawne. Sąd
Wojewódzki ustalił, że powód był zawieszony w czynnościach prokuratora Prokuratury
Wojewódzkiej w Kielcach w okresie od 6 marca do 24 maja 1993 r. w związku z
toczącym się postępowaniem dyscyplinarnym, które zakończyło się uniewinnieniem
powoda od popełnienia zarzucanego mu przewinienia służbowego. Wynagrodzenie
otrzymane przez powoda w okresie zawieszenia go w czynnościach nie zostało
zaliczone do podstawy ustalenia wysokości nagrody z zakładowego funduszu nagród
pomimo, że wynagrodzenie takie otrzymywał stosownie do art. 51 ust. 2 ustawy z dnia
20 czerwca 1985 o Prokuraturze (Dz. U. z 1991 r. Nr 25, poz. 103 ze zm.) oraz art. 12
ust. 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U.
Nr 31, poz. 214 ze zm.).
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Kielcach uwzględnił powództwo powołując przepis §
2 pkt 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lutego 1986 r. w sprawie rocznych
nagród z zakładowego funduszu nagród w uspołecznionych zakładach pracy nie
będących państwowymi jednostkami organizacyjnymi oraz w sprawie niektórych
wynagrodzeń i świadczeń za okres efektywnie nie przepracowany stanowiących pods-
tawę ustalenia wysokości nagrody (Dz. U. Nr 5, poz. 29), zgodnie z którym do podstawy
do ustalenia wysokości rocznej nagrody z zakładowego funduszu nagród zalicza się
również wynagrodzenie za czas efektywnie nie przepracowany w związku ze
zwolnieniem od pracy na podstawie przepisów o zwolnieniu od pracy, jeżeli przepisy te
przewidują wypłatę wynagrodzenia za czas tych zwolnień. Skoro art. 12 ust. 3 ustawy z
dnia 16 września 1982 r. stanowi, iż urzędnik państwowy w okresie zawieszenia
zachowuje prawo do wynagrodzenia i innych świadczeń przysługujących na podstawie
stosunku pracy, to brak jest podstaw do nieuwzględnienia wynagrodzenia wypłaconego
powodowi w okresie zawieszenia w czynnościach przy ustalaniu wysokości
przysługującej mu nagrody.
Przy rozpoznawaniu apelacji strony pozwanej Sąd Wojewódzki podzielił pogląd,
że powód nabył prawo do nagrody z zakładowego funduszu nagród w pełnej wysokości
stosownie do treści art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. oraz art. 4 ust. 1
ustawy z dnia 10 lipca 1985 r. o rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród w
państwowych jednostkach organizacyjnych nie będących przedsiębiorstwami
państwowymi (Dz. U. Nr 32, poz. 141), gdyż nie zaszły okoliczności wymienione w art. 2
i 3 tego przepisu.
Jednakże przepis art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 lipca 1985 r. przewiduje, że
podstawę taką stanowią wynagrodzenia za czas efektywnie przepracowany. Wyjątek od
tego unormowania zawiera wprawdzie § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17
lutego 1986 r. ale Sąd Wojewódzki dostrzegł równocześnie, że zawieszenie w
czynnościach nie jest zwolnieniem od pracy w rozumieniu przepisów o zwolnieniach od
pracy, aczkolwiek również jego skutkiem jest nieświadczenie pracy z zachowaniem
prawa do wynagrodzenia. Zdaniem Sądu art. 12 ust. 3 ustawy o pracownikach urzędów
państwowych również nie stanowi podstawy do zachowania prawa do spornego
świadczenia. Zawieszenie w czynnościach w trakcie postępowania dyscyplinarnego,
które zakończyło się uniewinnieniem powoda, może być jednak uznane za niesłuszne i
to nasunęło poważną wątpliwość Sądu, czy nie występuje w opisanym zakresie luka w
przepisach prawa, uzasadniająca zastosowanie do stanu faktycznego sprawy - w
drodze analogii - przepisu § 2 ust. 4 rozporządzenia z 17 lutego 1986 r.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W orzecznictwie Sądu Najwyższego, co trafnie przytoczył Sąd drugiej instancji w
uzasadnieniu pytania prawnego, wielokrotnie podkreślano,że przepisy płacowe winny
być stosowane ściśle. Nie można stosować ich interpretacji zwężającej ani roz-
szerzającej, a także wykładni tworzącej uprawnienia płacowe na podstawie zasad
słuszności bądź współżycia społecznego. Przedmiotem rozpoznawanej sprawy jest
prawo prokuratora do nagrody z zakładowego funduszu nagród w 1993 roku w pełnej
wysokości, mimo że w roku tym był zawieszony w czynnościach przez okres około dwu
i pół miesiąca. Art. 51 ust. 2 i art. 118 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze
(jednolity tekst: Dz. U. z 1991 r. Nr 25, poz. 103 ze zm.) stanowią, że prokuratorowi
przysługuje wynagrodzenie za usprawiedliwione niewykonywanie czynności, a w
sprawach nie uregulowanych w tej ustawie stosuje się do prokuratorów odpowiednio
przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.
U. Nr 31, poz. 214 ze zm.). Art. 12 ust. 3 w związku z ust. 1 ostatnio wymienionej
ustawy stwierdza, że w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych
urzędnik państwowy zachowuje prawo do wynagrodzenia i innych świadczeń
przysługujących ze stosunku pracy. Bezsporne jest w sprawie, że powodowi zostało
wypłacone wynagrodzenie za okres zawieszenia w czynnościach. Natomiast pochodną
wynagrodzenia wypłaconego urzędnikowi państwowemu w ciągu całego roku jest
roczna nagroda z zakładowego funduszu nagród. Prawo do tej nagrody, sposób jej
obliczania i zasady wypłaty regulują przepisy ustawy z dnia 10 lipca 1985 r. o rocznych
nagrodach z zakładowego funduszu nagród w państwowych jednostkach
organizacyjnych nie będących przedsiębiorstwami państwowymi (Dz. U. Nr 32, poz. 141
ze zm.) oraz wydane na podstawie jej art. 1 ust. 3 i art. 10 ust. 3 rozporządzenie Rady
Ministrów z dnia 17 lutego 1986 r. w sprawie rocznych nagród z zakładowego funduszu
nagród w uspołecznionych zakładach pracy nie będących państwowymi jednostkami
organizacyjnymi oraz w sprawie niektórych wynagrodzeń i świadczeń za czas
efektywnie nie przepracowany, stanowiących podstawę ustalenia wysokości nagrody
(Dz. U. Nr 5, poz. 29). Ustawa z dnia 10 lipca 1985 r. wprowadza zasadę, że nagrodę w
pełnej wysokości przyznaje się za nienaganną i sumienną pracę oraz rzetelne
wykonywanie obowiązków w okresie całego roku kalendarzowego (art. 4 ust. 1).
Podstawą do ustalenia jej wysokości są dokonane w ciągu roku wypłaty pieniężne za
czas efektywnie przepracowany oraz wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy (art. 10
ust. 1) a także, między innymi, wynagrodzenie za czas efektywnie nie przepracowany w
związku ze zwolnieniem od pracy na podstawie przepisów o zwolnieniu od pracy, jeżeli
przepisy te przewidują wypłatę wynagrodzeń za czas tych zwolnień. Takimi przepisami
o zwolnieniu od pracy są, przytoczone także przez Sąd drugiej instancji, przepisy
rozporządzeń Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1974 r. w sprawie regulaminów pracy
oraz zasad usprawiedliwienia nieobecności w pracy i udzielania zwolnień od pracy (Dz.
U. Nr 49, poz. 299 ze zm.) oraz z dnia 19 maja 1992 r. w sprawie udzielania
bezpłatnych urlopów oraz zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje
w związkach zawodowych (Dz. U. Nr 45, poz.201). Ma rację Sąd Wojewódzki, że art. 12
ust. 3 ustawy o pracownikach urzędów państwowych stosowany do prokuratorów na
podstawie art. 118 ustawy o prokuraturze, nie stanowi samoistnej przesłanki do
wliczenia wynagrodzenia za okres zawieszenia prokuratora w czynnościach do
podstawy do ustalenia wysokości rocznej nagrody z zakładowego funduszu nagród. Nie
można natomiast podzielić poglądu Sądu Wojewódzkiego, że dla rozstrzygnięcia
spornej sprawy mogą mieć znaczenie przepisy art. 4 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 10 lipca
1985 r., które dotyczą zmniejszenia nagrody, bądź jej utraty, ale wyłącznie w sytuacji,
gdy pracownik przepracował cały rok kalendarzowy. Taka sytuacja nie zaistniała w
przedstawionej sprawie, gdyż powód z powodu zawieszenia go w czynnościach, nie
przepracował całego 1993 roku.
Dla rozstrzygnięcia przedmiotowego zagadnienia prawnego nie ma też zna-
czenia wynik postępowania dyscyplinarnego, w związku z którym doszło do zawiesze-
nia w czynnościach prokuratora, bowiem przepisy o nagrodach z zakładowego funduszy
nagród nie uzależniają usprawiedliwienia przyczyn nie przepracowania całego roku
kalendarzowego od braku winy pracownika. Art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 lipca 1985
r., jak i § 2 ust. 4a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lutego 1986 r., wskazując
wyraźnie, w jakich okolicznościach mimo braku efektywnego przepracowania czasu
pracy dochodzi do wliczenia wynagrodzenia do podstawy ustalenia wysokości rocznej
nagrody, nie pozwalają na zrównanie zawieszenia prokuratora w czynnościach z
wymienionymi tam sytuacjami. Takiego zawieszenia nie można bowiem zaliczyć do
kategorii zwolnień od pracy, o których mowa w § 2 ust. 4a omawianego rozporządzenia
Rady Ministrów. Celem zawieszenia jest odsunięcie od sprawowania urzędu ale nawet,
gdyby prokurator został zwolniony od obowiązku codziennego stawiania się do pracy, to
w czasie trwającego postępowania dyscyplinarnego, co najmniej ma obowiązek
pozostawania w stałej dyspozycji i gotowości do stawienia się do pracy na każde
wezwanie przełożonych. Uznać zatem należy, że zawieszenie w czynnościach nie
może być utożsamiane ze zwolnieniem od pracy i nie może być oceniane analogicznie,
jak zwolnienie pracownika od pracy w rozumieniu § 2 ust. 4a rozporządzenia z dnia 17
lutego 1986 r.
Stosując przytoczone wyżej przepisy o prawie do nagrody z zakładowego
funduszu nagród w państwowych jednostkach organizacyjnych nie będących przed-
siębiorstwami państwowymi należy zatem przyjąć, że nie zalicza się wynagrodzenia
wypłaconego prokuratorowi za okres zawieszenia w czynnościach do podstawy ustale-
nia wysokości rocznej nagrody z zakładowego funduszu nagród.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy podjął uchwałę, jak w sentencji.

========================================