Uchwała z dnia 1 lipca 2003 r.
III SW 57/03

Czyny zabronione w art. 84 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o referendum
ogólnokrajowym (Dz.U. Nr 57, poz. 507 ze zm.), obejmujące również złamanie
ciszy referendalnej, stanowią wykroczenia, a więc nie mogą być przedmiotem
protestu referendalnego.

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Beata
Gudowska, Herbert Szurgacz (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2003 r., sprawy z protestu refe-
rendalnego Wiesława S.

p o s t a n o w i ł:

p o z o s t a w i ć protest bez dalszego biegu.

U z a s a d n i e n i e


Pismem z dnia 10 czerwca 2003 r. Wiesław S. wniósł protest przeciwko waż-
ności referendum ze względu na naruszenie ciszy referendalnej przez to, że redaktor
M. Orłoś w programie Teleekspres o godz. 1700 nawoływał obywateli do oddania gło-
sów oraz przez to, że w dniu 8 czerwca w kościele Świętego Stanisława i Wacława w
Świdnicy na mszy o godz. 18oo odczytywano przemówienie papieża wygłoszone 20
maja 2003 r. na placu Świętego Piotra w Rzymie, w którym nawoływał Polaków do
wejścia do struktur europejskich. Działania te - zdaniem wnoszącego protest - miały
oczywisty wpływ na wynik referendum.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Stosownie do art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogól-
nokrajowym (Dz.U. Nr 57, poz. 507 ze zm.) przeciwko ważności referendum może
być wniesiony protest ze względu na zarzut dopuszczenia się przestępstwa prze-
ciwko referendum lub naruszenia przepisów ustawy dotyczących głosowania, ustale-
nia wyników głosowania lub wyników referendum.
Zarzucone w proteście działania nie stanowią naruszenia przepisów ustawy
dotyczących głosowania, o których mowa w rozdziale 3 zatytułowanym ,,Karta do
głosowania, sposób głosowania i warunki ważności głosu", protest nie kwestionuje
naruszenia przepisów ustawy dotyczących ustalenia wyników głosowania lub wyniku
referendum (rozdziału 4 ustawy ,,Ustalenie wyników głosowania i wyniku referen-
dum"). Wskazane działania, kwalifikowane przez wnoszącego protest jako ,,złamanie
ciszy wyborczej" mogłyby być rozważane jako mieszczące się w dyspozycji art. 84
ustawy. Według tego przepisu kto w okresie od zakończenia kampanii referendalnej
aż do zakończenia głosowania zwołuje zgromadzenia, organizuje pochody lub ma-
nifestacje, wygłasza przemówienia, rozdaje ulotki lub w jakikolwiek inny sposób pro-
wadzi kampanię referendalną - podlega karze grzywny.
Sąd Najwyższy, rozpoznając protest referendalny Wiesława S., nie rozważał
jednak, czy zarzucone przez wnoszącego protest czyny stanowią naruszenie art. 84,
ponieważ czyny zabronione tym przepisem nie są przestępstwami, a stanowią jedy-
nie wykroczenia przeciw przepisom ustawy o referendum. Wprawdzie art. 84 ustawy
mieści się w rozdziale 11 zatytułowanym ,,Przepisy karne", jednak o charakterze czy-
nów zabronionych ustawą o referendum, tj. o tym, czy stanowią one wykroczenie
względnie przestępstwo (występek lub zbrodnię) przeciw przepisom ustawy, decy-
dują przepisy o postępowaniu w sprawach o te czyny. Stosownie do art. 88 ustawy
do postępowania w sprawach, o których mowa w art. 80 - 82 i art. 84, stosuje się
przepisy o postępowaniu w sprawach o wykroczenia. Wynika stąd, że czyny zabro-
nione art. 84 ustawy o referendum stanowią wykroczenia. Art. 33 ustawy nie przewi-
duje możliwości wniesienia protestu ze względu na zarzut dopuszczenia się wykro-
czenia przeciwko referendum.
Wyjście poza przewidziany ustawą przedmiot protestu czyni go niedopusz-
czalnym. Z przytoczonych względów, na podstawie art. 34 ust. 2 ustawy o referen-
dum w związku z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 12 kwietnia 2002 r. - Ordynacja wybor-
cza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr
46, poz. 499 ze zm.) orzeczono jak w sentencji.
========================================