Uchwała z dnia 7 lipca 2003 r.
III SW 133/03

Osoby pozbawione praw publicznych nie mają prawa udziału w referen-
dum (art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólno-
krajowym, Dz.U. Nr 57, poz. 507 ze zm.). Środek karny - pozbawienie praw pu-
blicznych - obowiązuje od daty orzeczenia, lecz okres na jaki go orzeczono nie
biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności (art. 43 § 2 k.k.).

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza (sprawozdawca), Sędziowie
SN: Beata Gudowska, Herbert Szurgacz.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2003 r. sprawy z protestu refe-
rendalnego Radosława N.

p o s t a n o w i ł:

p r z e d s t a w i ć opinię, że zarzut protestu jest bezzasadny.

U z a s a d n i e n i e


Radosław N. w swym piśmie zatytułowanym ,,zażalenie" domagał się ,,powtó-
rzenia referendum" z powodu bezpodstawnego - jego zdaniem - pominięcia go na
liście osób uprawnionych do głosowania i uniemożliwienia mu wzięcia udziału w refe-
rendum.

Z pisma (które winno być potraktowane jako protest przeciwko ważności refe-
rendum w rozumieniu art. 33 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólno-
krajowym - Dz.U. Nr 57, poz. 507 ze zm.) wynika, że jego autor odbywa karę pozba-
wienia wolności oraz, że orzeczono wobec niego w 1994 r. karę dodatkową pozba-
wienia praw publicznych na okres dwóch lat.

Uczestnik postępowania - Komisarz Wyborczy w Elblągu stwierdził, że z za-
wiadomienia Sądu Okręgowego w Elblągu wynika, iż wnoszący protest pozbawiony
jest prawa wybierania i pozbawienie to nie ustało do dnia referendum.

Uczestnik postępowania - Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej wy-
raził przypuszczenie, że przekonanie wnoszącego protest o bezpodstawności skre-
ślenia ze spisu wyborców wywodzi się z niezrozumienia ,,przepisu art. 42 § 2 Ko-
deksu karnego", a na wypadek potwierdzenia się zarzutu wniósł o uznanie że ewen-
tualne naruszenie przepisów ustawy o referendum nie miało wpływu na wynik refe-
rendum.

Uczestnik postępowania Prokurator Generalny wniósł o pozostawienie prote-
stu bez dalszego biegu, ponieważ na pominięcie w spisie wyborców służy reklama-
cja.


Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:


Zarzut bezpodstawnego niedopuszczenia do głosowania mieści się w podsta-
wach protestu przeciwko ważności referendum (art. 33 ustawy z dnia 14 marca 2003
r. o referendum ogólnokrajowym). Należy zakwalifikować go jako zarzut naruszenia
przepisów ustawy dotyczących głosowania (art. 33 ust. 1 ustawy), mimo że na pomi-
nięcie w spisie służy reklamacja i skarga (art. 28 ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r.
Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospo-
litej Polskiej - Dz.U. Nr 46, poz. 499 ze zm. w związku z art. 9 ust. 7 ustawy o refe-
rendum), co mogłoby być podstawą pozostawienia protestu bez dalszego biegu
zgodnie z art. 81 ust. 2 Ordynacji w związku z art. 34 ust. 2 ustawy o referendum.
Protest Radosława N. jest jednakże niezasadny, gdyż zarzut okazał się bezpodstaw-
ny, prawdopodobnie wynikający z nierozumienia prawa. Wnoszący protest nie kwe-
stionuje tego, że został (na mocy orzeczenia sądu) pozbawiony praw publicznych. Z
treści samego protestu wynika, że odbywa on karę pozbawienia wolności. Do takiej
sytuacji ma zastosowanie art. 43 § 2 Kodeksu karnego, zgodnie z którym pozbawie-
nie praw publicznych obowiązuje od uprawomocnienia się orzeczenia, jednakże
okres na który ten środek karny (poprzednio nazywany karą dodatkową) orzeczono
nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby orzeczonej za
inne przestępstwo. W przypadku wnoszącego protest środek karny - pozbawienie
praw publicznych - orzeczony, jak twierdzi, na okres dwóch lat obowiązywał już od
uprawomocnienia się orzeczenia i obowiązuje nadal uniemożliwiając mu również
wzięcie udziału w referendum. Osoby pozbawione praw publicznych, w myśl art. 3
ust. 2 pkt 1 ustawy o referendum nie mają prawa udziału w referendum. Okres, na
który orzeczono pozbawienie praw publicznych rozpocznie bieg dopiero po zakoń-
czeniu odbywania przez wnoszącego protest kary pozbawienia wolności.

Z tych przyczyn Sąd Najwyższy sformułował opinię o niezasadności protestu
działając na podstawie art. 80 Ordynacji wyborczej do sejmu Rzeczypospolitej Pol-
skiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w związku z art. 34 ust. 2 ustawy o refe-
rendum.
========================================