Uchwała z dnia 18 października 2006 r.
I UZP 2/06

Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn
(sprawozdawca), Zbigniew Myszka.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 października 2006 r.
sprawy z odwołania Albina Z. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Od-
działowi w . o wysokość świadczenia, na skutek zagadnienia prawnego przekaza-
nego postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 stycznia 2006 r.
[...]

,,Czy przy ponownym obliczeniu emerytury w oparciu o art. 111 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. nr 39 poz. 353 ze zmianami) w przypadku osób, któ-
rych emerytura została obliczona z zastosowaniem podstawy wymiaru, o której
mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy oraz przy uwzględnieniu kwoty bazo-
wej aktualnej w dacie zgłoszenia wniosku emerytalnego lub w dacie nabycia upraw-
nień emerytalnych do części socjalnej, kwotą bazową ostatnio przyjętą do obliczenia
świadczenia w rozumieniu ust. 2 art. 111 ustawy jest kwota bazowa zastosowana do
obliczenia części socjalnej emerytury czy kwota bazowa przyjęta do obliczenia pod-
stawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy uwzględnionej do ustalenia wyso-
kości emerytury ?"

p o d j ą ł uchwałę:

W przypadku ponownego obliczenia wysokości emerytury na podstawie
art. 111 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych ( jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353 ze
zm.) osobie, której podstawę wymiaru emerytury stanowi podstawa wymiaru
renty z tytułu niezdolności do pracy w wysokości określonej w art. 21 ust. 1 pkt
1, kwotą bazową "ostatnio przyjętą do obliczania świadczenia" w rozumieniu
art. 111 ust. 2, jest kwota bazowa przyjęta do obliczenia tzw. części socjalnej
emerytury (art. 53 ust. 1 pkt 1).

U z a s a d n i e n i e

Przedstawione przez Sąd Apelacyjny zagadnienie prawne powstało w nastę-
pującym stanie faktycznym. Ubezpieczony Albin Z. pobierał na podstawie decyzji
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w R. z 30 maja 1985 r. rentę inwa-
lidzką, a następnie rentę z tytułu niezdolności do pracy. Do obliczenia świadczenia
przyjęto podstawę wymiaru ustaloną według zarobków ubezpieczonego z okresu od
grudnia 1983 r. do listopada 1984 r. Dnia 14 października 1998 r. ubezpieczony zło-
żył wniosek emerytalny, żądając obliczenia świadczenia z zastosowaniem podstawy
wymiaru ustalonej na nowo w oparciu o dochody z 20 lat kalendarzowych. Nie
przedłożył jednak żadnych dowodów płacowych niezbędnych do tego rodzaju obli-
czeń. Wykonując zapadły wskutek złożonego odwołania wyrok Sądu Okręgowego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach, Ośrodeka Zamiejscowego w
Rybniku z 26 stycznia 2001 r. [...], organ rentowy decyzją z 13 marca 2001 r. przy-
znał Albinowi Z. prawo do emerytury i obliczył świadczenie z uwzględnieniem wskaź-
nika wysokości podstawy wymiaru 60,75% oraz kwoty bazowej 666,96 zł, zarówno
do podstawy wymiaru, jak i do części socjalnej.
Dnia 9 kwietnia 2001 r. ubezpieczony złożył od tej decyzji odwołanie, rozpo-
znawane wspólnie z wcześniejszym wnioskiem z 15 listopada 2003 r.), co zakoń-
czyło się wydaniem kolejnych wyroków (z 29 kwietnia 2002 r. [...] i z 17 czerwca
2003 r. [...]), na podstawie których Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku zobowiązał organ rentowy do
przeliczenia emerytury ubezpieczonego w trybie art. 111 ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 1998
r. Nr 162, poz. 1118 ze zm., powoływanej dalej jako ,,ustawa emerytalna") z zastoso-
waniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru: 147,64% od 1 września 2000 r. i
169,11% od 1 lipca 2002 r. Realizując wyroki sądowe Zakład Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddział w R. obliczył emerytalne świadczenie z uwzględnieniem powyższych
wskaźników i według kwoty bazowej 666,96 zł, wydając 4 sierpnia 2003 r. stosowną
decyzję. Dnia 25 sierpnia 2003 r. ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o ustalenie
wysokości emerytury przez przyjęcie do obliczenia części socjalnej kwoty bazowej
aktualnej w chwili nabycia prawa do świadczenia. W wyniku rozpatrzenia odwołania
ubezpieczonego organ rentowy wydał 19 września 2003 r. skarżoną decyzję, w której
przeliczył - począwszy od 1 października 2002 r. - jego emeryturę z zastosowaniem
kwoty bazowej 1.327,44 złotych, obowiązującej w chwili nabycia przez niego prawa
do tego świadczenia. W odwołaniu ubezpieczony domagał się zmiany decyzji i prze-
liczenia przysługującej mu emerytury z uwzględnieniem kwoty bazowej 1.327,44 zł,
ale przy ustalaniu wysokości wszystkich składników świadczenia i przyjęciem prefe-
rencyjnego przelicznika pracy górniczej 1,4 do okresu zatrudnienia w Kombinacie
Górniczo-Hutniczym w L. oraz Kopalni Węgla Kamiennego ,,K.", a nadto wypłaty wy-
równania należności od daty nabycia uprawnień emerytalnych. Odwołujący się -
między innymi - podniósł, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił nową
kwotę bazową tylko w części socjalnej, natomiast pozostałe składniki emerytury z art.
53 ustawy emerytalnej pozostawił z nieaktualną kwotą bazową 666,93 zł. W odpo-
wiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Uzasadniając swoje
stanowisko zarzucił, że przeliczenie przedmiotowej emerytury nastąpiło zgodnie z
uchwałą Sądu Najwyższego z 29 października 2002 r., III UZP 7/02 (OSNP 2003 nr
2, poz. 42), a więc z zastosowaniem kwoty bazowej aktualnej w dacie uzyskania
przez ubezpieczonego uprawnień emerytalnych do ustalenia tak zwanej ,,części
socjalnej" świadczenia. Co się tyczy zaś wyrównania należności, to wypłaty zaległo-
ści dokonano począwszy od miesiąca podjęcia powołanej uchwały. Sporny przelicz-
nik pracy górniczej 1,4 nie podlega natomiast uwzględnieniu przy obliczaniu emerytur
innych niż górnicze. Na rozprawie przed Sądem pierwszej instancji w dniu 17 grudnia
2003 r. ubezpieczony ograniczył swoje żądanie odnośnie do wspomnianego prefe-
rencyjnego przelicznika pracy górniczej przy ustalaniu wysokości świadczenia eme-
rytalnego.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodek
Zamiejscowy w Rybniku wyrokiem z 11 lutego 2004 r. zmienił zaskarżoną decyzję w
ten sposób, że zobowiązał organ rentowy do ponownego ustalenia wysokości eme-
rytury Albina Z. z przyjęciem do jej obliczenia w części stanowiącej 24% kwoty bazo-
wej - kwoty bazowej obowiązującej w dacie nabycia prawa do świadczenia, zaś jako
podstawy wymiaru emerytury - podstawy wymiaru renty uwzględniającej rewaloryza-
cję i wszystkie kolejne waloryzacje za okres od 1 lipca 2000 r. do 31 sierpnia 2000 r.,
oraz zobowiązał organ rentowy do ponownego ustalenia wysokości emerytury ubez-
pieczonego z przyjęciem do jej obliczenia kwoty bazowej obowiązującej w dacie na-
bycia prawa do świadczenia poczynając od 1 września 2000 r. i oddalił odwołanie w
pozostałym zakresie. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy stwierdził, że w świetle
uchwały Sądu Najwyższego z 29 października 2002 r. (III UZP 7/02) organ rentowy w
decyzji przyznającej Albinowi Z. emeryturę powinien był obliczyć część socjalną
świadczenia według kwoty bazowej obowiązującej w chwili nabycia uprawnień eme-
rytalnych, zaś za podstawę wymiaru świadczenia przyjąć zrewaloryzowaną i zwalo-
ryzowaną podstawę wymiaru wcześniej wypłacanej renty z tytułu niezdolności do
pracy. Wprawdzie ubezpieczony już we wniosku emerytalnym domagał się obliczenia
świadczenia przez ustalenie na nowo jego podstawy wymiaru w oparciu o zarobki
skarżącego z 20 lat kalendarzowych, ale prawomocnym wyrokiem z 17 czerwca
2003 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodek
Zamiejscowy w Rybniku zobowiązał Oddział ZUS do przeliczenia przedmiotowej
emerytury od 2 września 2000 r. i oddalił odwołanie w pozostałym zakresie. Orze-
czenie to jest więc wiążące dla Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę. Skoro jednak
Oddział ZUS zobligowany został do dokonania ponownego wyliczenia emerytury
Albina Z. od podstawy wymiaru ustalonej z uwzględnieniem dochodów skarżącego z
20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu spo-
łecznemu, to w myśl art. 111 ust. 2 ustawy emerytalnej nowy wskaźnik wysokości tej
podstawy należy pomnożyć przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia
świadczenia, a tą jest 1.327,44 zł. Zatem od 1 września 2000 r. nowa kwota bazowa
winna być przyjęta nie tylko do obliczenia części socjalnej świadczenia, ale także do
ustalenia wysokości podstawy wymiaru emerytury. Przyjęcie kwoty bazowej 666, 44
zł do przeliczenia emerytury odwołującego się stanowiło błąd organu rentowego i
dlatego, zgodnie z art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, Sąd nakazał ponowne
ustalenie jej wysokości od lipca 2000 r. za trzyletni okres poprzedzający miesiąc
zgłoszenia wniosku o ponowne obliczenie wysokości emerytury.
W apelacji od powyższego wyroku, odnoszącej się do części uwzględniającej
odwołanie ubezpieczonego, organ rentowy zarzucił naruszenie prawa materialnego -
art. 111 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, przez błędne przyjęcie, że do ponownego
ustalenia wysokości emerytury Albina Z. należy zastosować kwotę bazową obowią-
zującą w dacie nabycia przez ubezpieczonego prawa do tego świadczenia. Na tej
podstawie wniósł o zmianę orzeczenia i oddalenie odwołania. W uzasadnieniu ape-
lacji wskazano, że uchwała Sądu Najwyższego, powołana w motywach wyroku, nie
dotyczy sytuacji, gdy ubezpieczony przed datą jej podjęcia był uprawniony do pobie-
rania świadczenia rentowego. W takim przypadku zastosowanie ma art. 21 ust. 1
ustawy emerytalnej. Trudno też zgodzić się z tezą Sądu Okręgowego, w świetle któ-
rej przy ponownym ustalaniu wysokości emerytury ubezpieczonego przyjmuje się do
obliczenia świadczenia kwotę bazową obowiązującą w chwili nabycia prawa do
niego, zaś podstawę wymiaru określa się według kwoty bazowej z innej daty.
Rozpoznając apelację, Sąd Apelacyjny w Katowicach przedstawił do rozstrzy-
gnięcia Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne, ujęte w sentencji niniejszej
uchwały. W jego ocenie, skoro wynikająca z art. 111 ustawy emerytalnej procedura
ponownego obliczenia świadczenia jest konsekwencją ustalenia na nowo jego pod-
stawy wymiaru, to realizując zawarty w ust. 2 tego artykułu nakaz ustalania tej pod-
stawy wymiaru przez pomnożenie nowego wskaźnika jej wysokości przez kwotę ba-
zową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia i stając przed wyborem jednej z
dwóch różnych kwot bazowych, zastosowanych do obliczenia składnika socjalnego
świadczenia, należałoby uwzględnić tę kwotę, która posłużyła do ustalania podstawy
wymiaru. Część socjalna nie podlega bowiem zmianie w trakcie przeliczania wyso-
kości świadczenia w trybie powołanego przepisu. Stąd też mechanizm jej ustalania w
momencie nabywania przez ubezpieczonego uprawnień emerytalnych nie powinien
wpływać na sposób ponownego obliczania podstawy wymiaru świadczenia i przesą-
dzać o tym, która kwota bazowa powinna zostać przyjęta do obliczeń. Jednocześnie
Sąd wskazał, że można bronić tezy, iż przy ustalaniu wysokości emerytury w myśl
art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej nie zachodzi potrzeba obliczania podstawy
wymiaru świadczenia, ponieważ tę stanowi podstawa wymiaru dotychczas pobiera-
nej przez wnioskodawcę renty z tytułu niezdolności do pracy, obliczona, zrewalory-
zowana i zwaloryzowana w kolejnych decyzjach rentowych. Wystarczy więc sięgnąć
do ostatniej decyzji waloryzacyjnej świadczenia rentowego, poprzedzającej przyzna-
nie ubezpieczonemu uprawnień emerytalnych, aby stwierdzić, jaka konkretnie pod-
stawa wymiaru winna być uwzględniona przy obliczaniu wysokości emerytury. Opo-
wiadając się za taką wykładnią powołanych przepisów należałoby uznać, że w sytua-
cji, w której podstawę wymiaru emerytury stanowi wcześniej ustalona, zrewaloryzo-
wana i waloryzowana podstawa wymiaru renty, jedyną kwotą bazową zastosowaną
do obliczenia świadczenia emerytalnego w decyzji przyznającej prawo do niego, jest
ta, która posłużyła do ustalenia składnika socjalnego.
Na rozprawie przed Sądem Najwyższym pełnomocniczka Zakładu Ubezpie-
czeń Społecznych wniosła o udzielenie na przedstawione zagadnienie prawne od-
powiedzi uwzględniającej uchwałę Sądu Najwyższego z 15 lutego 2006 r. (w sprawie
II UZP 16/05), a mianowicie, że do obliczenia całego świadczenia powinna być za-
stosowana ta sama kwota bazowa na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy o emery-
turach i rentach z FUS.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wprawdzie w dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego zagadnienia
związane zarówno z obliczaniem wysokości emerytury, dla osoby wcześniej pobie-
rającej rentę (por. postanowienie z 3 marca 1999 r., III ZP 1/99, OSNAPiUS 1999 nr
19, poz. 620; uchwały z 29 października 2002 r., III UZP 7/02, OSNP 2003 nr 2, poz.
42 i z 28 czerwca 2005 r., III UZP 1/05, OSNP 2005 nr 24, poz. 395; wyrok z 3 marca
2005 r., I UK 205/04, OSNP 2005 nr 20, poz. 322; uchwała siedmiu sędziów z 20
lipca 2006 r., II UZP 9/06, Monitor Prawa Pracy 2006 nr 10, poz. 555), jak i z ponow-
nym ustalaniem prawa do świadczenia na podstawie art. 111 ustawy emerytalnej
(por. uchwała z 15 czerwca 2005 r., II UZP 3/05, OSNP 2005 nr 24, poz. 394; posta-
nowienie z 13 czerwca 2006 r., II UZP 6/06, niepublikowany; postanowienie z 7
kwietnia 2006 r., I UZ 1/06, niepublikowany) były już przedmiotem rozważań, to jed-
nak nie poruszano w nich problematyki ustalania wysokości ,,kwoty bazowej ostatnio
przyjętej do obliczenia świadczenia" w rozumieniu ust. 2 powoływanego wyżej prze-
pisu. Stąd też rozstrzygnięcie zagadnienia przedstawionego przez Sąd Apelacyjny
ma istotne znaczenie, i to nie tylko z punktu widzenia przedmiotowego sporu, ale
również ze względu na konieczność abstrakcyjnego określenia normatywnej treści
powyższego sformułowania.
Mając na względzie okoliczności stanu faktycznego, jakie legły u podstaw roz-
patrywanego zagadnienia, Sąd Najwyższy założył, że emerytura wnioskodawcy (któ-
rej podstawę stanowiła podstawa wymiaru renty w wysokości uwzględniającej rewa-
loryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym
po ustaleniu prawa do renty - art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej) podlegała po-
nownemu ustaleniu w trybie art. 111 przedmiotowej ustawy. Zgodnie z ustępem
pierwszym tego artykułu, wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, od
podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15 ustawy emerytalnej, jeżeli do jej oblicze-
nia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na
podstawie przepisów prawa polskiego: 1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w
okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia; 2) z
kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających
bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emery-
tury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art.
176 ustawy; 3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania
ubezpieczeniu przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku i ponowne ustalenie
wysokości emerytury lub renty, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy
od poprzednio obliczonego. Z kolei zgodnie z art. 111 ust. 2, wskaźnik wysokości
podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15 ustawy, mnoży się
przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia. Wprawdzie na pod-
stawie językowego brzmienia art. 111 ust. 1 można odnieść wrażenie, że formułuje
on przesłanki ponownego obliczenia wysokości całości przeliczanego świadczenia
(,,wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie"), lecz w istocie określa się w
nim jedynie zasady ponownego ustalania podstawy jego wymiaru. Ponieważ zagad-
nienie, sformułowane przez Sąd Apelacyjny dotyczy wyjaśnienia pojęcia ,,kwoty ba-
zowej ostatnio przyjętej do jego obliczenia", a zatem koncentruje się wyłącznie wokół
tak zwanej ,,części stażowej", poza przedmiotem dyskusji pozostały nie tylko wszyst-
kie z wymienionych wyżej przesłanek omawianego przepisu, lecz również kwestia
przyjmowania do obliczeń określonej wysokości kwoty bazowej w celu ustalenia
,,części socjalnej". Zgodnie bowiem z art. 53 ust. 1 ustawy emerytalnej, emerytura
wynosi: 1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w jej art. 19, 2) po 1,3% podstawy jej
wymiaru za każdy rok okresów składkowych oraz 3) po 0,7% podstawy jej wymiaru z
każdy rok okresów nieskładkowych. Językowe brzmienie sformułowania ,,mnoży się
przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia", występującego w
art. 111 ust. 2 ustawy emerytalnej wskazuje na konieczność ,,cofnięcia się" w ubez-
pieczeniowej przeszłości ubezpieczonego do momentu, w którym po raz ostatni, to
znaczy przed wszczęciem postępowania w trybie tego artykułu, ustalano wysokość
przeliczanego świadczenia, przyjmując do obliczeń określoną wysokość kwoty bazo-
wej. Z treści postanowienia formułującego zagadnienie prawne wynika, że jest to
moment ustalania prawa do emerytury, która była obliczana w oparciu o art. 53 ust. 1
w związku z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej. Wobec tego ustalenie, jaka wy-
sokość kwoty bazowej była wówczas przyjmowana do obliczeń, powinno nawiązy-
wać do formuły wyliczania świadczenia, zrekonstruowanej na podstawie powoływa-
nych przepisów. Wyznacza ją suma iloczynu 24% i kwoty bazowej (,,część socjalna")
oraz podstawy wymiaru renty - w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz
wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu
prawa do renty (,,część stażowa"). Z powyższego wzoru wynika więc, że do obliczeń
przyjmowano kwotę bazową tylko przy ustalaniu wysokości części socjalnej. Wpraw-
dzie w części stażowej kwota bazowa również występuje, ponieważ podstawę wy-
miaru świadczenia stanowi iloczyn wysokości wskaźnika podstawy wymiaru i kwoty
bazowej, lecz obliczenie tego składnika emerytury nastąpiło już w chwili ustalania
prawa do renty. Gdyby więc nawet założyć, że kwota bazowa ,,ukryta" w części sta-
żowej może być uznana za ,,ostatnią kwotę" ponieważ występuje pośrednio w for-
mule obliczenia świadczenia, to nie spełnia ona wymogu ,,przyjętej" do jego oblicze-
nia, gdyż na etapie ustalania prawa do emerytury w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 1
ustawy emerytalnej do obliczeń w części stażowej przyjmuje się wyłącznie ustaloną
już wcześniej podstawę wymiaru renty, która następnie jest odpowiednio waloryzo-
wana. Z tego względu przez pojęcie ,,przyjęcia do obliczeń" należy rozumieć podjęcie
faktycznych czynności, polegających na podstawieniu do wyżej wskazanego wzoru
określonych wartości, bez których (zarówno czynności, jak i wartości) obliczenie wy-
sokości ostatecznego wyniku nie byłoby możliwe.
W związku z powyższym należy jednak zauważyć, że po dodaniu do art. 53
ustawy emerytalnej z dniem 1 lipca 2004 r. ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmia-
nie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz nie-
których innych ustaw (Dz.U. Nr 121, poz. 1264) ustępów 3 i 4 (uznanych przez Try-
bunał Konstytucyjny za zgodne z Konstytucją RP w wyroku z 24 kwietnia 2006 r., P
9/05, OTK-A 2006 nr 4, poz. 46) ustalenie wysokości kwoty bazowej przyjmowanej
do obliczeń części socjalnej powinno uwzględniać treść przedmiotowych regulacji, co
zależy nie tylko od faktycznych okoliczności rozpoznawanej sprawy, ale również od
rozważenia - w przypadku zmiany stanu prawnego w trakcie toczącego się postępo-
wania - określonych kwestii intertemporalnych. W tym kontekście należy więc wyraź-
nie zaznaczyć, że wprawdzie w rozpoznawanej sprawie Sąd Najwyższy przyjął ist-
nienie związku pomiędzy sformułowanym pytaniem a okolicznościami faktycznymi,
leżącymi u podstaw przedmiotowego sporu i uznał, że treść przedstawionego do roz-
strzygnięcia zagadnienia, okoliczności te odzwierciedla, lecz zarówno z akt sprawy,
jak i z historycznych części uzasadnień orzeczeń Sądów obu instancji można od-
nieść wrażenie, że określenie ,,kwoty ostatnio przyjmowanej do obliczenia świadcze-
nia" dotyczyło raczej sytuacji, w której jego obliczenie po raz ostatni przeprowadzane
było w wyniku ponownego ustalenia prawa do świadczenia wskutek wydania w dniu
17 czerwca 2003 r. przez Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Gliwicach wyroku nakazującego przeliczenie świadczenia z zastosowaniem wyż-
szych wskaźników podstawy wymiaru. Jak się wydaje, wskazuje na to w uzasadnie-
niu wyroku Sąd pierwszej instancji, uznając, że skoro organ rentowy został zobligo-
wany do dokonania ponownego wyliczenia emerytury Albina Z. od podstawy wymiaru
ustalonej z uwzględnieniem dochodów skarżącego z 20 lat kalendarzowych wybra-
nych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu, to w myśl art. 111 ust.
2 ustawy emerytalnej nowy wskaźnik wysokości tej podstawy należy pomnożyć przez
kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia. W jego ocenie nowa
kwota bazowa winna być zatem przyjęta nie tylko do obliczenia części socjalnej
świadczenia, ale także do ustalenia podstawy wymiaru. Jednocześnie trzeba zauwa-
żyć, że ubezpieczony domagał się, jakkolwiek trochę nieporadnie, ustalenia prawa
do emerytury na nowo, co mogłoby z kolei sugerować konieczność rozważania po-
wyższego zagadnienia w świetle art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej. W takim
przypadku zastosowanie znajdowałoby dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyż-
szego, w którym problematyka przyjmowania do obliczeń określonej wysokości kwoty
bazowej została dokładnie wyjaśniona (por. uchwała SN z 15 czerwca 2005 r., II UZP
3/05, OSNP 2005 nr 24, poz. 394; postanowienie z 13 czerwca 2006 r., II UZP 6/06,
Lex nr 189258; wyrok z 3 sierpnia 2006 r., II UK 244/05, niepublikowany, uchwała
składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2006 r., II UZP 9/06; Mo-
nitor Prawa Pracy 2006 nr 10, poz. 555). Wymagałoby to jednak poczynienia dodat-
kowych ustaleń faktycznych dotyczących prawnej kwalifikacji sporu, na podstawie
których można byłoby przyjąć, że wniosek z 25 sierpnia 2003 r. o ponowne ustalenie
prawa do świadczenia został albo dotyczył trybu art. 111 ustawy emerytalnej (nie
stanowił więc - w zakresie, w jakim nie zostały poczynione ustalenia wydanymi wcze-
śniej prawomocnymi wyrokami - kontynuacji postępowania wszczętego odwołaniem
z 9 kwietnia 2001 r., w wyniku którego Sąd nakazał organowi rentowemu przeliczenia
emerytalnego świadczenia w oparciu o powyższy przepis przy zastosowaniu okre-
ślonego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru) albo na podstawie art. 114 ustawy
emerytalnej, co zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 15 lutego 2006 r., II UZP
16/05 (OSNP 2006 nr 15-16, poz. 244), uprawniałoby ubezpieczonego, który we
wniosku o emeryturę nie zgłosił żądania ustalenia podstawy wymiaru na nowo, a
uczynił to dopiero po uprawomocnieniu się decyzji ustalającej prawo do świadczenia
emerytalnego, do obliczenia emerytury ,,na nowo", zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 2
ustawy emerytalnej. Warto zauważyć, że tak też żądanie ubezpieczonego zostało
zakwalifikowane przez pełnomocniczkę organu rentowego.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy przyjął jak w uchwale.
========================================