- 1 -


Uchwała z dnia 17 kwietnia 1996 r.
I PZP 8/96

Przewodniczący SSN: Teresa Romer, Sędziowie SN: Kazimierz Jaśkowski
(sprawozdawca), Walerian Sanetra,

Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Stefana Trautsolta, w sprawie z
powództwa Ryszarda D. przeciwko Muzeum Ziemi P. w P. o nagrodę jubileuszową,
po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym dnia 17 kwietnia 1996 r. zagadnienia prawnego
przekazanego przez Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Gdańsku z siedzibą w Gdyni postanowieniem z dnia 30 stycznia 1996 r. [...] do rozs-
trzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.

Czy w sytuacji, gdy pracownik pracuje w dwóch zakładach pracy, z których jeden
stanowi zatrudnienie podstawowe, a uprawnienie emerytalne nabywa z tytułu
zatrudnienia dodatkowego, rozwiązanie podstawowego stosunku pracy można zak-
walifikować jako rozwiązanie stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę w ro-
zumieniu § 9 Zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w
sprawie ustalania okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej
obliczania i wypłacania (M. P. nr 44, poz. 358) ?

podjął następującą uchwałę:

Przepis § 9 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia
1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do
nagrody jubileuszowej oraz jej obliczania i wypłacania (M.P. Nr 44, poz. 358) ma
zastosowanie także wtedy, gdy powodem rozwiązania stosunku pracy jest
przejście na emeryturę, do której prawo powstało z tytułu innego zatrudnienia.


U z a s a d n i e n i e

Przedstawione w sentencji uchwały wątpliwości prawne Sądu Wojewódzkiego
powstały w następujących okolicznościach.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Gdyni oddalił powództwo Ryszarda D. skierowane
przeciwko Muzeum Ziemi P. w P. o zapłatę nagrody jubileuszowej za 30 lat pracy. Sąd
ten ustalił, że powód przepracował ponad 29 lat i mógłby nabyć prawo do tej nagrody,
gdyby miał do niego zastosowanie przepis § 9 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów
uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (M. P.
Nr 44, poz. 398). Według tego przepisu w razie rozwiązania stosunku pracy z powodu
przejścia na emeryturę lub rentę inwalidzką w związku z wypadkiem przy pracy lub
chorobą zawodową albo na rentę inwalidzką I lub II grupy z innych przyczyn niż
wypadek przy pracy lub choroba zawodowa - pracownikowi, któremu do nabycia prawa

- 2 -

do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania
stosunku pracy, nagrodę tę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy. Powód był
bowiem zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy także w Szkole Podstawowej i
z tego tytułu nabył uprawnienia emerytalne na podstawie Karty Nauczyciela. Stosunek
pracy ze Szkołą został rozwiązany z dniem 31 lipca 1995 r., natomiast upływ okresu
wypowiedzenia złożonego przez powoda pozwanemu Muzeum nastąpił dnia 31 sierpnia
1995 r. Zdaniem Sądu I instancji nie została spełniona przesłanka dotycząca przyczyny
rozwiązania stosunku pracy. Powód nie nabył bowiem uprawnień emerytalnych z tytułu
pracy w pozwanym Muzeum, nie mógł zatem rozwiązać z nim stosunku pracy z
"powodu przejścia na emeryturę".
Wątpliwości Sądu II instancji wynikają stąd, iż w orzecznictwie Sądu Naj-
wyższego przyjmuje się, że w razie jednoczesnego trwania dwóch stosunków pracy
pracownik nabywa uprawnienia urlopowe dwutorowo, odrębnie dla każdego zatrudnie-
nia. W niniejszej sprawie powód nabył prawo do emerytury z tytułu pracy w dodat-
kowym miejscu pracy (Szkole) na mocy szczególnych przepisów normujących prawo
nauczycieli w tym zakresie w sposób uprzywilejowany, a nie na zasadach ogólnych z
tytułu pracy w pozwanym Muzeum. Zdaniem Sądu II instancji sformułowanie "z powodu
przejścia na emeryturę" jest pojęciowo węższe od określenia "w związku z przejściem
na emeryturę", co wskazuje na wymóg bezpośredniej zależności między rozwiązaniem
stosunku pracy a przejściem na emeryturę. Z drugiej strony należy jednak mieć na
uwadze, że przepisy § 9 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23
grudnia 1989 r. nie zawiera unormowań dotyczących dwutorowego nabywania
uprawnień z dwóch stosunków pracy co może przemawiać za uznaniem, że wobec
niewątpliwego związku przyczynowego między nabyciem prawa do emerytury a
rozwiązaniem stosunku pracy z pozwanym Muzeum powód nabył prawo do spornej
odprawy.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rozumienie słów lub zwrotów użytych w przepisach prawnych nie powinno
odbiegać - w procesie wykładni prawa - od ich potocznego znaczenia, chyba, że co
innego wynika z kontekstu normatywnego. Skoro zatem przepis § 9 zarządzenia
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. jako jedną z przesłanek
wcześniejszego nabycia prawa do nagrody jubileuszowej przewiduje "rozwiązanie sto-
sunku pracy z powodu przejścia na emeryturę", to jest ona spełniona, gdy nastąpi
rozwiązanie stosunku pracy a przyczyną tego rozwiązania jest przejście na emeryturę.
Przepis ten nie wprowadza dodatkowych uwarunkowań w tym zakresie, na przykład w
postaci jego stosowania tylko do tego zakładu pracy, w którym praca wykonywana
bezpośrednio przed przejściem na emeryturę była podstawą nabycia uprawnień
emerytalnych. Nie ma w nim także wymogu, aby w przypadku pozostawania przez
pracownika w dwóch stosunkach pracy, rozwiązanie jednego z nich nastąpiło dokładnie
w tym samym terminie, co przejście na emeryturę i rozwiązanie drugiego stosunku
pracy. Nie jest także istotny wymiar czasu pracy oraz okoliczność, która strona
stosunku pracy dokonuje jego rozwiązania.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji.

- 3 -


========================================