33.

Uchwała z dnia 16 marca 1994 r.
I PZP 8/94


Przewodniczący SSN: Józef Iwulski, Sędziowie SN: Maria Mańkowska, SA:
Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca),


Sąd Najwyższy przy udziale prokuratora Jana Szewczyka, w sprawie z
wniosku Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Stolarki
Budowlanej w W., w przedmiocie wpisu do rejestru zmiany statutu, po rozpoznaniu
na posiedzeniu jawnym dnia 16 marca 1994 r., zagadnienia prawnego przekazanego
przez Sąd Apelacyjny w Warszawie, postanowieniem z dnia 13 października 1993,
[...] do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.


"Czy postanowienie Sądu w przedmiocie zmiany statutu związku zawodowe-
go wydane zgodnie z art. 16 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(Dz. U. 1991 r. Nr 55) - podlega zaskarżeniu ?"


p o d j ą ł następującą uchwałę:


Postanowienie sądu w przedmiocie zmiany statutu związku zawodowe-
go wydane zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach za-
wodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234) podlega zaskarżeniu.

U z a s a d n i e n i e


Postawione przez Sąd Apelacyjny w Warszawie Sądowi Najwyższemu do
rozstrzygnięcia zagadnienie prawne powstało na tle następującego stanu faktycz-
nego:

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Zakładów Stolarki
Budowlanej w W. złożył do Sądu Wojewódzkiego w Warszawie wniosek o dokonanie
w rejestrze wpisu uwzględniającego zmiany statutu związku. Postanowienie Sądu I
instancji oddalające wniosek ze względu na brak tożsamości zakładów pracy zostało
zaskarżone przez wnioskodawcę rewizją.

Przedstawione w pytaniu wątpliwości interpretacyjne Sąd Apelacyjny uzasad-
nił następująco: Postanowienie w przedmiocie wpisu do rejestru zmian statutu sąd
wydaje na podstawie art. 16 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach za-
wodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234). Art. 16 ust. 3 tej ustawy odsyła do jej art. 18, w
myśl którego sprawy dotyczące rejestracji związków zawodowych są rozpatrywane
w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieproce-
sowym. Zdaniem Sądu Apelacyjnego wydaje się więc zasadny pogląd, iż przy roz-
poznawaniu wniosków w trybie art. 16 omawianej ustawy dopuszczalne jest złożenie
rewizji na podstawie art. 518 k.p.c., gdyż postanowienie w przedmiocie zmiany
statutu jest rozstrzygnięciem co do istoty sprawy i spełniony jest wymóg istnienia
interesu prawnego po stronie wnioskodawcy w przypadku odmowy dokonania przez
sąd I instancji stosownych zmian w rejestrze.

Wątpliwości Sądu zadającego pytanie co do trafności powyższego stanowiska
wynikają z przepisów art. 14 ust. 3 i art. 17 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych,
w których ustawodawca przewidział możliwość zaskarżenia do sądu apelacyjnego
postanowień w przedmiocie rejestracji związku i skreślenia związku z rejestru.
Można by bowiem z tych regulacji wyciągnąć wniosek, że postanowienie wydane na
podstawie art. 16 cytowanej ustawy nie podlega zaskarżeniu, skoro taka możliwość
nie została przewidziana w tym przepisie.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje.


Sugestie Sądu Apelacyjnego co do udzielenia pozytywnej odpowiedzi na
postawione pytanie prawne są trafne.

Według art. 18 ust. 1 cytowanej ustawy o związkach zawodowych sprawy do-
tyczące rejestracji związków zawodowych są rozpatrywane w trybie przepisów ko-
deksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym. Przepisy te
regulują w art. 518 zaskarżalność postanowień w ten sposób, że od postanowień
orzekających co do istoty sprawy przysługuje rewizja, zaś na inne postanowienia
przysługuje w wypadkach wskazanych w ustawie zażalenie. Postanowienia w przed-
miocie wpisania do rejestru związku zawodowego lub wykreślenia go z rejestru (art.
14 i art. 17 cyt. ustawy) orzekają bez wątpienia co do istoty sprawy i służyłaby od
nich rewizja na podstawie art. 18 ust. 1 cyt. ustawy o związkach zawodowych w zw.
z art. 518 k.p.c. nawet wtedy, gdyby art. 14 ust. 3 i art. 17 ust. 3 tej ustawy nie
wprowadzał przepisów wprost dopuszczających ich skarżenie do sądu apelacyjnego.

Postanowienie odmawiające wpisania do rejestru zmian w statucie związku
zawodowego także orzeka co do istoty sprawy i na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy,
odsyłającego do odpowiedniego stosowania art. 18 ust. 1 ustawy, podlega ono
zaskarżeniu rewizją z mocy art. 518 k.p.c.

Wyłączenie wynikającej z tego odesłania możliwości zaskarżenia powyższego
postanowienia do sądu apelacyjnego musiałoby wyraźnie wynikać z ustawy. Usta-
wodawca mógłby to uczynić wprowadzając regułę, w myśl której postanowienia sądu
I instancji podlegają zaskarżeniu tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi lub zami-
eszczając w art 16 przepis wyłączający możliwość skarżenia postanowienia o
zmianie statutu.

Skład orzekający podziela pogląd wyrażony w pkt III uzasadnienia uchwały
składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 1990 r., sygn. III
SW/ZP/2/90, dotyczącej wykładni przepisów ordynacji do rad gmin z dnia 8 marca
1990 r. (Dz. U. Nr 8, poz. 96), według którego istnienie w ustawie przepisów prze-
widujących możliwość zaskarżenia pewnych postanowień nie oznacza, że inne
postanowienia nie mogą być skarżone, gdyż sprzeciwiałaby się to zasadzie dwuin-
stancyjności.

Za dopuszczalnością wniesienia rewizji od postanowienia sądu wojewódz-
kiego w przedmiocie odmowy wpisu do rejestru zmian w statucie związku zawodo-
wego przemawia także wykładnia systemowa polegająca na porównaniu analizo-
wanego zagadnienia z regulacją zaskarżalności wpisu do rejestru zmian statutu sto-
warzyszenia, będącego organizacją podobną do związku zawodowego. Na pod-
stawie art. 8 ust. 4 i art. 21 Prawa o stowarzyszeniach (Dz. U. z 1989 r., Nr 20, poz.
104 ze zm.) w sprawie wpisania do rejestru zmiany statutu stowarzyszenia stosuje
się odpowiednio zasady i tryb przewidziane dla rejetracji stowarzyszenia, zaś do re-
jestracji stosuje się przepis kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu
nieprocesowym. Nie ma więc wątpliwości, że postanowienia dotyczące wpisu do
rejestru zmian statutu stowarzyszenia mogą być skarżone rewizją na podstawie art.
518 k.p.c. Byłoby nielogiczne, gdyby ustawodawca dopuszczał możliwość zaskar-
żenia postanowienia o odmowie dokonania wpisu do rejestru zmiany statutu sto-
warzyszenia, wyłączając tę możliwość w odniesieniu do statutu związku za-
wodowego.

Z powyższych względów podjęto uchwałę jak w sentencji.
========================================