Uchwała SN - I PZP 1/96
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:I PZP 1/96
Typ:Uchwała SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/17/248
Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1996/5/80
Prawo Pracy 1996/6/38
Służba Pracownicza 1996/10/21
Data wydania:1996-03-05

Uchwała z dnia 5 marca 1996 r.
I PZP 1/96

Przewodniczący SSN: Józef Iwulski (sprawozdawca), Sędziowie SN: Teresa
Flemming-Kulesza, Kazimierz Jaśkowski,

Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Piotra Wiśniewskiego, w sprawie z
powództwa Eugenii K. przeciwko Wojewodzie G. o zapłatę, po rozpoznaniu na po-
siedzeniu jawnym dnia 5 marca 1996 r. zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd
Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni
postanowieniem z dnia 14 listopada 1995 r., [...] do rozstrzygnięcia w trybie art. 391
k.p.c.:

Czy do dodatku za wysługę lat dla urzędnika państwowego, dla którego praca w
urzędzie jest dodatkowym zatrudnieniem wliczało się okresy zatrudnienia podstawo-
wego w urzędach państwowych na podstawie § 7 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 18 lutego 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów
państwowych (Dz. U. Nr 8, poz. 50 z 1989 r.) ?

p o d j ą ł następującą uchwałę:

Urzędnikowi państwowemu, dla którego praca w urzędzie była dodatkowym
zatrudnieniem, do okresu pracy uprawniającego do dodatku za wysługę lat,
wliczało się okres wcześniejszego zatrudnienia podstawowego w urzędzie
państwowym (§ 7 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1989 r. w
sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów państwowych - Dz. U. Nr 8,
poz. 50 ze zm.).



U z a s a d n i e n i e

Powódka Eugenia K. wniosła o zasądzenie od Wojewody G. między innymi
kwoty 1.118 zł tytułem zaległych należności za staż pracy za okres od marca 1993 r. do
lutego 1995 r.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Gdańsku wyrokiem z dnia 18 kwietnia 1995 r., [...],
oddalił powództwo. Sąd Rejonowy ustalił, że powódka była zatrudniona w Urzędzie
Wojewódzkim w G. od dnia 1 lutego 1970 r. do 28 lutego 1993 r. na podstawie
mianowania w pełnym wymiarze czasu pracy. Z dniem 1 marca 1993 r. w wyniku prze-
niesienia służbowego powódka została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy w
Regionalnej Izbie Obrachunkowej w G. Jednocześnie z dniem 1 marca 1993 r. pozwany
Urząd Wojewódzki w G. zatrudnił powódkę w wymiarze 1/2 etatu początkowo na
podstawie umowy o pracę na czas określony, a następnie na czas nie określony. Od
dnia 1 marca 1993 r. powódka w pozwanym Urzędzie Wojewódzkim nie otrzymywała
dodatku za staż pracy. Sąd Rejonowy uznał, że zmiana zatrudnienia z dniem 1 marca
1993 r. spowodowała, iż uprawnienia pracownicze przysługujące powódce ze stosunku
pracy w Urzędzie Wojewódzkim znalazły kontynuację w zatrudnieniu w Regionalnej
Izbie Obrachunkowej, co dotyczy w szczególności dodatku stażowego. Natomiast w
związku z podjęciem przez powódkę dodatkowego zatrudnienia w Urzędzie
Wojewódzkim jej uprawnienie do dodatku stażowego należy ustalać odrębnie, tzn. bez
doliczania okresu poprzedniego zatrudnienia na całym etacie, który został już wliczony
do zatrudnienia podstawowego w Regionalnej Izbie Obrachunkowej.
Rozpoznając rewizję powódki od tego wyroku, Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni, przedstawił Sądowi Naj-
wyższemu rozpatrywane zagadnienie prawne. Sąd Wojewódzki podniósł, że z przepisu
§ 8 aktualnie obowiązującego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 1995 r.
w sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów państwowych (Dz. U. Nr 43,
poz. 223) wynika, że jeżeli praca w danym urzędzie stanowi dodatkowe zatrudnienie, to
prawo do dodatku stażowego ustala się odrębnie dla każdego stosunku pracy.
Odmienna była natomiast regulacja poprzedniego rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 18 lutego 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów
państwowych (Dz. U. Nr 8, poz. 50 ze zm.). Stanowiło ono w § 7, że pracownikom
przysługują nagrody jubileuszowe oraz dodatek za wieloletnią pracę w urzędach pańs-
twowych, zwany dalej "dodatkiem za wysługę lat", a do okresów pracy uprawniających
do dodatku za wysługę lat wlicza się okresy zatrudnienia w urzędach państwowych oraz
w innych uspołecznionych zakładach pracy, z wyłączeniem okresów zatrudnienia w tych
urzędach i zakładach pracy, w których stosunek pracy wygasł wskutek porzucenia
pracy przez pracownika lub został rozwiązany przez zakład pracy bez wypowiedzenia z
winy pracownika.
Rozporządzenie to nie rozróżniało więc pojęcia pracy dodatkowej, a tym bardziej
nie wskazywało, jakie okresy pracy wlicza się do zatrudnienia dodatkowego. Sąd
Wojewódzki odwołał się jednak do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 1979 r.
(OSNCP 1979 z. 6 poz. 109), według której do okresu pracy, od którego zależy dodatek
za wysługę lat w zakładzie pracy, w którym pracownik podjął zatrudnienie dodatkowe,
nie należałoby wliczać okresu trwającego zatrudnienia podstawowego, chociażby to
dodatkowe zatrudnienie trwało w tym samym zakładzie pracy co wcześniejsze
zatrudnienie podstawowe. Uchwała ta wprawdzie dotyczyła liczenia stażu pracy od
którego zależy wymiar urlopu, ale mogłaby znaleźć odpowiednie zastosowanie także do
okresu pracy, od którego zależy wymiar dodatku za wysługę lat.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Problematyka sposobu liczenia stażu pracy przy podwójnym zatrudnieniu, w
aspekcie okresu warunkującego nabycie prawa do urlopu lub jego wymiar, była przed-
miotem licznych wypowiedzi w orzecznictwie i doktrynie. W szczególności w uchwale z
dnia 27 stycznia 1977 r. (V PZP 5/76, OSNCP 1977 z. 4 poz. 63, OSPiKA 1977 z. 11-12
poz. 181 z gl. J. Logi; PiP 1978 nr 8-9 s. 260 z gl. L. Florka) Sąd Najwyższy stwierdził,
że do okresu pracy, od którego zależy uzyskanie prawa do urlopu w zakładzie pracy, w
którym pracownik podjął dodatkowe zatrudnienie, nie wlicza się okresu trwającego
zatrudnienia w innym zakładzie pracy. Podobnie w uchwale składu siedmiu sędziów z
dnia 6 lutego 1979 r. (V PZP 5/78, OSNCP 1979 z. 6 poz. 109) Sąd Najwyższy uznał,
że do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu w zakładzie pracy, w którym
pracownik podjął dodatkowe zatrudnienie, nie wlicza się okresu trwającego zatrudnienia
w innym zakładzie pracy, a w uchwale pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych z dnia 30 listopada 1988 r. (III PZP 33/88, OSNCP 1989 z. 7-8 poz. 108,
OSP 1990 z. 8 poz. 310 z gl. A. Świątkowskiego) przyjął, że przy ustalaniu uprawnień
urlopowych z tytułu podjęcia dodatkowego zatrudnienia pracownika wlicza się okresy
zatrudnienia podstawowego, jeżeli zatrudnienie to ustało.
We wszystkich tych uchwałach wykładnia była wyprowadzana przede wszystkim
z brzmienia przepisów art. 156 § 1 i 2 k.p., w których mowa jest o wliczaniu "okresu
poprzedniego zatrudnienia". Sąd Najwyższy uznawał, że przez "poprzednie zatrud-
nienie" można rozumieć tylko zatrudnienie już zakończone, a nie zatrudnienie trwające
równocześnie. W uzasadnieniu ostatniej ze wskazanych uchwał Sąd Najwyższy
podkreślił, że prawo pracy w zasadzie nie tworzy wzajemnych zależności między
istniejącymi jednocześnie stosunkami pracy tego samego pracownika, ani nie nakazuje
przenoszenia uprawnień nabytych przez pracownika w ramach jednego ze stosunków
pracy do istniejących jednocześnie innych stosunków. Według Sądu Najwyższego okres
zakończonego zatrudnienia, wykonywanego poprzednio w niepełnym wymiarze czasu
pracy, podlegał wliczeniu zarówno przy nabyciu prawa do urlopu, jak i jego wymiaru, do
okresu nawiązanego po jego ustaniu stosunku pracy w pełnym wymiarze, a nawet
dwóch lub więcej nawiązanych po jego ustaniu stosunków pracy. Dla każdego z tych
stosunków pracy, okres zakończonego już zatrudnienia stanowić będzie, w chwili ich
nawiązywania, okres poprzedniego zatrudnienia - o jakim mowa w art. 156 § 1 i 2 k.p.
Nie budziło więc w tym orzecznictwie wątpliwości, że okres zakończonego zatrudnienia
(w pełnym, czy też niepełnym wymiarze czasu pracy) po następnym nawiązaniu dwóch
stosunków pracy, będzie podlegał zaliczeniu do stażu pracy w kilku nowych,
nawiązanych później zatrudnieniach (obojętne, w jakim wymiarze czasu pracy i bez
względu na ocenę, czy jest to zatrudnienie podstawowe, czy dodatkowe).
Po skreśleniu art. 101 k.p. rozróżnienie to tym bardziej straciło na znaczeniu, a z
uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 1992 r. (I PZP
22/92, OSNCP 1992 z. 12 poz. 212) wynika, że zaliczanie zakończonych okresów
zatrudnienia, do nawiązanych później kilku stosunków pracy nie budziło wątpliwości. W
uchwale tej Sąd Najwyższy stwierdził, że pracownikowi naukowemu powołanemu na
stanowisko sędziego w niepełnym wymiarze czasu pracy, okres pracy na uczelni wlicza
się w sądzie:
1) do okresu uprawniającego do dodatku za wysługę lat;
2) do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu dodatkowego.
W szczególności dotyczy to wykładni § 7 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
18 lutego 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów państwowych.
Sąd Najwyższy stwierdził w uzasadnieniu tej uchwały, że dyrektywy interpretacyjne,
wynikające z charakteru dodatku za staż pracy wskazują na to, że zaliczeniu podlegają
okresy pracy do czasu powołania na stanowisko sędziego, nawet niezależnie od tego,
czy zatrudnienie w szkole wyższej lub innej placówce naukowej jest kontynuowane.
W kontekście przytoczonych poglądów orzecznictwa należy podkreślić, że wyk-
ładnia przepisu § 7 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1989 r. jest
tym bardziej jednoznaczna, że bez rozróżnienia pozwalał na zaliczanie do okresów
pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wszystkich okresów zatrudnienia w
urzędach państwowych i innych uspołecznionych zakładach pracy (z wyłączeniem
jedynie okresów, w których stosunek pracy wygasł wskutek porzucenia lub został
rozwiązany w trybie art. 52 k.p.), a nie tylko okresów "poprzedniego zatrudnienia". O
tym, że na podstawie § 7 ust. 2 cyt. rozporządzenia podlegały zaliczeniu wszystkie
okresy zakończonego zatrudnienia, także poprzedzającego kilka nawiązanych później
stosunków pracy, przesądza też brzmienie stosownego przepisu w nowej regulacji
prawnej (wykładnia historyczna). Przepis § 8 rozporządzenia z dnia 18 kwietnia 1995 r.,
a w szczególności zwrot jego ustępu 2 zdanie ostatnie, że "do okresu dodatkowego
zatrudnienia nie podlegają zaliczeniu okresy zatrudnienia podstawowego", wskazuje
bowiem wyraźnie na uregulowanie odmienne od poprzedniego. W dwóch nowych
zatrudnieniach (z których jedno może być oceniane jako podstawowe, a drugie jako
dodatkowe, o ile w ogóle takie rozróżnienie poprzednio było uzasadnione) zaliczało się
więc bez wątpienia uprzednie, zakończone zatrudnienie.
Urzędnikowi państwowemu, dla którego praca w urzędzie była dodatkowym za-
trudnieniem, wliczało się więc na podstawie § 7 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 18 lutego 1989 r., okres poprzedzającego go i zakończonego zatrudnienia
podstawowego w urzędzie państwowym.
Do takiego stanu faktycznego Sąd Najwyższy ograniczył podjętą uchwałę. Na-
leży bowiem zważyć, że powódka nie kontynuowała tego samego zatrudnienia. Tzw.
przeniesienie służbowe w rozumieniu art. 10 ust. 2 pragmatyki urzędniczej w istocie jest
bardziej zbliżone do zmiany zatrudnienia w wyniku porozumienia zakładów pracy
(urzędów państwowych), aniżeli przeniesienia służbowego. Przeniesienie regulowane w
omawianym przepisie jest złożoną czynnością prawną. Składa się z dwóch dwustron-
nych czynności - porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy z urzędem dotychczas
zatrudniającym urzędnika i porozumienia w sprawie nawiązania stosunku pracy na
podstawie mianowania lub umowy o pracę z urzędem, w którym ma być na trwale
zatrudniony urzędnik państwowy. W przypadku powódki z dniem 1 marca 1993 r. do-
szło więc do rozwiązania jednego stosunku pracy z Urzędem Wojewódzkim w G. i na-
wiązania dwóch nowych stosunków pracy - w Regionalnej Izbie Obrachunkowej w
pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie mianowania i w Urzędzie Wojewódzkim w
G. w połowie wymiaru czasu pracy na podstawie umowy o pracę. Okres zatrudnienia
powódki w Urzędzie Wojewódzkim w G. do dnia 1 marca 1993 r. podlegał na podstawie
§ 7 ust. 2 cyt. rozporządzenia z dnia 18 lutego 1989 r. zaliczeniu do okresu, od którego
zależał wymiar dodatku stażowego w obu tych następnie nawiązanych zatrudnieniach.
Biorąc to pod rozwagę Sąd Najwyższy podjął uchwałę jak w sentencji.

=======================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] I PZP 2/09   Uchwała siedmiu sędziów SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2010/1-2/1
2009-06-18 
[IA] I PZP 1/09   Uchwała SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/23-24/304
2009-05-05 
[IA] I PZP 8/08   Uchwała SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/17-18/219
2009-03-20 
[IA] I PZP 6/08   Uchwała SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/13-14/167
2009-02-03 
[IA] I PZP 3/08   Uchwała SN
Monitor Prawa Pracy 2008/10/535 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/1-2/1
2008-07-08 
  • Adres publikacyjny: