Uchwała SN - I KZP 34/00
Izba:Izba Karna
Sygnatura:I KZP 34/00
Typ:Uchwała SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2001/1-2/13/3
Data wydania:2000-11-20



UCHWAŁA Z DNIA 20 LISTOPADA 2000 R.
I KZP 34/2000


Jeżeli prawomocne skazanie za podobne przestępstwo umyślne
nastąpiło w okresie próby określonej wyrokiem, który został objęty wyro-
kiem łącznym, przed wydaniem tego wyroku, należy zarządzić na pod-
stawie art. 75 § 1 k.k. wykonanie kary orzeczonej w wyroku wchodzącym
w skład wyroku łącznego.



Przewodniczący: sędzia SN E. Strużyna.


Sędziowie SN: J. Szewczyk, F. Tarnowski (sprawozdawca).


Prokurator Prokuratury Krajowej: R. Stefański.

Sąd Najwyższy w sprawie Mariusza S., po rozpoznaniu, przekaza-
nego na podstawie art. 441 § 1 k.p.k., przez Sąd Okręgowy w K., posta-
nowieniem z dnia 10 sierpnia 2000 r., zagadnienia prawnego wymagają-
cego zasadniczej wykładni ustawy:
Czy możliwe jest zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolno-
ści objętej późniejszym wyrokiem łącznym, podczas kiedy wyrok, którego
dotyczy ,,skazanie ponowne", zapadł zanim wydano wyrok łączny?
uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.




U Z A S A D N I E N I E

Zagadnienie prawne przedstawione w pytaniu wyłoniło się w na-
stępującej sytuacji procesowej.
Sąd Rejonowy w G. postanowieniem z dnia 24 marca 2000 r.,
orzekł, iż nie zarządza wobec skazanego Mariusza S. wykonania kary 1
roku pozbawienia wolności wymierzonej na podstawie art. 11 § 1 w zw. z
art. 208 d.k.k. prawomocnym wyrokiem tego sądu z dnia 20 marca 1998
r., ani też nie zarządza wykonania kary łącznej 2 lat pozbawienia wolno-
ści orzeczonej przez tenże sąd wyrokiem łącznym z dnia 8 grudnia 1999
r.
Postanowienie to zaskarżył Prokurator Rejonowy w G., zarzucając
obrazę przepisu art. 75 § 1 k.k. polegającą na odmowie zarządzenia wy-
konania wobec skazanego kary 1 roku pozbawienia wolności, a objętej
wyrokiem łącznym w drugiej sprawie, pomimo że w okresie próby Ma-
riusz S. popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które Sąd Rejonowy
w G. wyrokiem z dnia 21 maja 1999 r., skazał go na podstawie art. 279 §
1 k.k. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem wykonania na okres 4 lat.
W konkluzji skarżący wniósł o zmianę powyższego postanowienia
przez zarządzenie w stosunku do Mariusza S. wykonania kary pozba-
wienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym.
Rozpatrując zażalenie Sąd Okręgowy w K. uznał, że w niniejszej
sprawie wyłoniło się zagadnienie prawne wymagające zasadniczej wy-
kładni ustawy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zasadniczy problem, jaki pojawia się na tle zaistniałej sytuacji pro-
cesowej, dotyczy zakresu kognicji sądu w postępowaniu o zarządzenie
wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności. W
szczególności zaś chodzi o to, czy zarządza się wykonanie kary, czy też
nie zarządza, jeśli skazany popełnił nowe podobne przestępstwo umyśl-
ne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności w okre-
sie próby określonej wyrokiem, który został następnie objęty wyrokiem
łącznym. W wypadku odpowiedzi pozytywnej wyjaśnienia wymaga pod-
noszona wątpliwość, czy na podstawie art. 75 § 1 k.k. należy zarządzić
wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem jednostko-
wym, czy też wyrokiem łącznym.
Sąd Rejonowy w G. odmawiając zarządzenia wykonania kary po-
zbawienia wolności, pomimo spełnienia przez skazanego wymogów
określonych w art. 75 § 1 k.k., uzasadnił swoje stanowisko unormowa-
niem zawartym w art. 576 § 1 k.p.k., według którego wyroki podlegające
połączeniu nie ulegają wykonaniu w zakresie objętym wyrokiem łącz-
nym, z chwilą uprawomocnienia się tego wyroku. Natomiast zarządzenie
wykonania kary orzeczonej wyrokiem łącznym, było niedopuszczalne,
skoro prawomocne skazanie za przestępstwo podobne nastąpiło przed
wydaniem wyroku łącznego i w stosunku do kary orzeczonej tym wyro-
kiem nie zostały spełnione przesłanki wymagane w art. 75 § 1 k.k.
Podobny tok rozumowania zaprezentował Sąd Okręgowy w K. w
uzasadnieniu swego wystąpienia z pytaniem prawnym.
Odpowiedź na wyżej przedstawione wątpliwości w istocie jest za-
warta w treści przepisu art. 575 § 2 k.p.k., który statuuje, iż wyrok łączny
traci moc, a sąd w miarę potrzeby wydaje nowy wyrok łączny, jeżeli
choćby jeden z wyroków stanowiących podstawę wyroku łącznego ulega
uchyleniu lub zmianie. Wyrok łączny traci bowiem moc ex lege zarówno
z chwilą wydania nowego wyroku łącznego (§ 1 art. 575), jak też i w wy-
padku uchylenia lub zmiany choćby jednego z połączonych wyroków (§
2).
Przepis art. 575 k.p.k. zawiera analogiczne rozwiązanie jak art. 509
d.k.p.k., a opiera się ono na założeniu, że pomimo wydania wyroku łącz-
nego, poszczególne wyroki stanowiące jego podstawę zachowują nadal
swój byt prawny, chociaż orzeczone nimi kary nie są wykonywane. Moż-
liwe jest więc, że któryś z tych wyroków zostanie uchylony lub zmieniony,
zawsze jednak musi istnieć ku temu wyraźna podstawa prawna, gdyż
tylko wtedy dopuszczalna jest ingerencja w prawomocny wyrok.
Niewątpliwie, jest możliwe uchylenie wyroku w trybie kasacji (art.
537 § 1 k.p.k.), czy też uchylenie lub zmiana wyroku w trybie wznowienia
postępowania (art. 547 § 2 i § 3 k.p.k.). Wyrok łączny traci również moc
ipso iure wówczas, gdy choćby jeden z wyroków stanowiących podstawę
wyroku łącznego zostanie uznany za nieważny (art. 101 § 1 k.p.k.), jeśli
w stosunku do osoby skazanej chociażby co do jednego z połączonych
wyroków zostanie zastosowany indywidualny akt łaski, albo gdy kara
orzeczona w wyroku stanowiącym podstawę wyroku łącznego zostanie
darowana bądź złagodzona na mocy amnestii.
W tej mierze w zasadzie istniała i nadal istnieje zgodność poglą-
dów w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz w doktrynie (zob. uchwała
Izby Karnej z 20 marca 1964 r., VI Ko 53/63, OSNKW, z. 7-8, poz. 100;
wyrok z 31 maja 1977 r., II KR 106/77, OSNKW, z. 9, poz. 106; posta-
nowienie z 2 listopada 1984 r., I KZ 175/84, OSNKW 1985, z. 5-6, poz.
48; wyrok z 22 marca 1973 r., I KR 425/72, OSNKW, z. 7-8, poz. 96; M.
Cieślak, Z. Doda: Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego w zakresie
postępowania karnego, Pal. 1978, z. 7, s. 72; A. Spotowski, Warunkowe
zawieszenie wykonania kary a kara łączna, NP 1979, z. 5, s. 24-26; A.
Kabat, Przegląd uchwał Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego
materialnego, podjętych w roku 1978, Probl. Praw. 1979, z. 3, s. 48-49;
Z. Kwiatkowski, Glosa do wyroku z dnia 20 lutego 1995 r., II KRN 2/95,
PS 1996, z. 7-8, s. 161-162, S. Zabłocki, Glosa do wyroku z dnia 4
stycznia 1994 r., II KRN 358/93, PS 1994, z. 6, s. 89-90; J. Bratoszewski,
L. Gardocki, Z. Gostyński, S. Przyjemski, R. Stefański, S. Zabłocki, Ko-
deks postępowania karnego. Komentarz, Tom II, 1998, s. 831; P.
Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego. Ko-
mentarz, Tom II, 1999, s. 987-989; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowa-
nia karnego, Komentarz, 1998, s. 1122-1123; J. Grajewski i L. K. Pa-
przycki, Kodeks postępowania karnego z komentarzem, 2000, s. 877-
878).
W poprzednim stanie prawnym ustawodawca nie przewidywał łą-
czenia kar pozbawienia wolności, których wykonanie zostało warunkowo
zawieszone, jakkolwiek podejmowane były próby wykładni przepisów
opowiadające się za taką możliwością. Dopiero unormowanie zawarte w
Kodeksie karnym z 1997 r., w art. 89 § 1 k.k., rozstrzygnęło uprzednio
istniejące kontrowersje, dopuszczając możliwość objęcia wyrokiem łącz-
nym kar pozbawienia wolności orzeczonych prawomocnie z warunko-
wym zawieszeniem wykonania (szerzej na ten temat wypowiedział się
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 25 października 2000 r., I KZP
28/2000, dot. nie publ.). W takiej sytuacji, jeżeli zostaną spełnione wa-
runki przewidziane w art. 75 § 1 k.k. i nastąpi zarządzenie wykonania ka-
ry wymierzonej choćby w jednym z wyroków jednostkowych, wyrok łącz-
ny - stosownie do treści art. 575 § 2 k.p.k. - traci moc. Zarządzenie wy-
konania kary pozbawienia wolności należy bowiem traktować jako zmia-
nę wyroku, która powoduje, że podobnie jak w innych wyżej wskazanych
sytuacjach, wyrok łączny traci moc ipso iure.
Oczywiście zarządzeniu wykonania podlega kara wymierzona w
wyroku jednostkowym, gdyż skazany w okresie próby określonym tym
właśnie wyrokiem popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które
prawomocnie orzeczono wobec niego karę pozbawienia wolności, zanim
zapadł wyrok łączny. Odstąpienie w takim wypadku od zarządzenia wy-
konania kary byłoby nieuzasadnioną premią dla skazanego, a przede
wszystkim stanowiłoby obrazę art. 75 § 1 k.k., który przewiduje obligato-
ryjność zarządzenia.
Niemożliwe byłoby natomiast zarządzenie wykonania kary orze-
czonej wyrokiem łącznym, albowiem ponowne przestępstwo nie zostało
popełnione w okresie próby określonej tym wyrokiem. Takie zaś prze-
szkody nie zachodziłyby w razie popełnienia podobnego przestępstwa i
prawomocnego skazania po wydaniu wyroku łącznego.
Izba Karna - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IK] I KZP 24/09   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2009/12/105
2009-10-28 
[IK] I KZP 23/09   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2009/12/104
2009-10-28 
[IK] I KZP 22/09   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2009/12/103
2009-10-28 
[IK] I KZP 20/09   Uchwała siedmiu sędziów SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2009/11/91
2009-10-28 
[IK] I KZP 19/09   Uchwała SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2009/11/92
2009-10-28 
  • Adres publikacyjny: