Uchwała SN - III CZP 89/07
Izba:Izba Cywilna
Sygnatura:III CZP 89/07
Typ:Uchwała SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2008/11/123
Data wydania:2007-10-23
Uchwała z dnia 23 października 2007 r., III CZP 89/07

Sędzia SN Dariusz Zawistowski (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Hubert Wrzeszcz
Sędzia SA Michał Kłos

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku "P.P.H.P.T.", sp. z o.o. w D.G. o
wszczęcie postępowania naprawczego, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na
posiedzeniu jawnym w dniu 23 października 2007 r. zagadnienia prawnego
przedstawionego przez Sąd Okręgowy w Katowicach postanowieniem z dnia 2 lipca
2007 r.:
"Czy przepis art. 35 w związku z art. 493 Prawa upadłościowego i
naprawczego wyłącza stosowanie art. 200 § 3 k.p.c.?"
podjął uchwałę:

Artykuł 35 w związku z art. 493 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo
upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.) nie wyłącza
stosowania art. 200 § 3 k.p.c.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy Katowice-Wschód w Katowicach postanowieniem z dnia 19
kwietnia 2007 r. zakazał wnioskodawcy "P.P.H.P.T.", sp. z o.o. w D.G. wszczęcia
postępowania naprawczego. Przyjął, że wnioskodawca w chwili złożenia
oświadczenia o wszczęciu postępowania naprawczego, skierowanego na
podstawie art. 494 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i
naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm. - dalej: "Pr.u.n.") do Sądu Rejonowego w
Dąbrowie Górniczej, był już dłużnikiem niewypłacalnym, a nie jedynie zagrożonym
niewypłacalnością, co sprzeciwiało się możliwości wszczęcia postępowania
naprawczego.
Rozpoznając zażalenie wnioskodawcy na to postanowienie Sąd Okręgowy w
Katowicach powziął wątpliwość, czy art. 35 w związku z art. 493 Pr.u.n. wyłącza
stosowanie art. 200 § 3 k.p.c. i zagadnienie to na podstawie art. 390 § k.p.c.
przedstawił do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu. (...)
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Uzasadnienie postanowienia o przedstawieniu Sądowi Najwyższemu
zagadnienia prawnego na podstawie art. 390 § 1 k.p.c. wskazuje, że jego istota jest
inna niż dopuszczalność zastosowania w rozstrzyganej sprawie art. 200 § 3 k.p.c.
Polega ono na wyjaśnieniu, w jaki sposób powinien być liczony bieg
czternastodniowego terminu określonego w art. 494 ust. 3 Pr.u.n., gdy
oświadczenie o wszczęciu postępowania naprawczego zostało złożone w sądzie
niewłaściwym. Rozstrzygnięcie tego zagadnienia nie zależy jednak, co sugeruje
treść postanowienia Sądu Okręgowego, wyłącznie od oceny, czy w postępowaniu
naprawczym stosuje się art. 200 § 3 k.p.c.
Odnosząc się do tej kwestii należy stwierdzić, że stosowanie w postępowaniu
naprawczym art. 200 k.p.c. nie powinno budzić wątpliwości, skoro przepisy
regulujące je nie zawierają w tym zakresie rozwiązań szczególnych. Nie stanowiła
także przedmiotu wątpliwości Sądu Okręgowego konieczność przekazania sprawy
przez sąd niewłaściwy do prowadzenia postępowania naprawczego na podstawie
art. 200 § 1 k.p.c. Należy również zwrócić uwagę, że przekazanie sprawy sądowi
właściwemu następuje w takim stanie, w jakim sprawa znajduje się w chwili
przekazania, stosowanie art. 200 § 3 k.p.c. zezwala zatem na uniknięcie
powtórnego prowadzenia przez sąd właściwy czynności już dokonanych w sądzie
niewłaściwym. Przy uwzględnieniu funkcji tego przepisu należy odrzucić możliwość
posługiwania się jego konstrukcją w innych sytuacjach, w tym związanych z oceną
zachowania przez sąd lub strony terminu do dokonania określonych czynności.
Kwestię zachowania terminu reguluje w szczególności art. 165 § 2 i 3 k.p.c., a w
sytuacji, w której sąd niewłaściwy wydaje jedynie postanowienie o przekazaniu
sprawy, co miało miejsce w rozpoznawanej sprawie, art. 200 § 3 k.p.c. praktycznie
nie znajduje zastosowania, właśnie ze względu na brak czynności podjętych w
sądzie niewłaściwym, które na podstawie tego przepisu nie wymagałyby
powtórzenia w sądzie właściwym.
Odpowiedź na pytanie, od jakiej chwili należy liczyć rozpoczęcie biegu terminu
do wydania postanowienia zakazującego wszczęcia postępowania naprawczego,
wymaga wyjaśnienia tego problemu w sytuacji typowej, gdy oświadczenie o
wszczęciu takiego postępowania składane jest w sądzie właściwym. Sąd Okręgowy
wyraził przekonanie, że decydująca byłaby wówczas data złożenia oświadczenia w
sądzie, wykluczył zatem stosowanie odpowiednio np. art. 165 § 2 i 3 k.p.c., co jest
uzasadnione, gdyż przepis ten pozwala stronie na wykorzystanie całego terminu
zastrzeżonego dla skutecznego dokonania czynności, nie może natomiast być
stosowany do oceny zachowania terminu dokonania czynności przewidzianych dla
sądu. Można przyjąć, że rozwiązanie zastosowane w art. 165 § 2 i 3 k.p.c. oznacza,
iż termin do dokonania czynności przez strony jest ,,zastrzeżony na ich korzyść",
jednak w wypadku składania przez stronę oświadczenia o wszczęciu postępowania
naprawczego taka sytuacja nie zachodzi, skuteczne bowiem złożenie tego
oświadczenia nie jest uzależnione od zachowania terminu; przeciwnie, ustawa
zakreśla termin do dokonania czynności przez sąd.
Należy przyjąć, że także w tym wypadku chodzi o takie określenie terminu do
dokonania czynności, które zezwala sądowi na merytoryczną ocenę oświadczenia o
wszczęciu postępowania naprawczego w terminie określonym w ustawie.
Odmienne stanowisko prowadziłoby do zróżnicowania rzeczywistego terminu
badania oświadczenia przez sąd w zależności od tego, czy oświadczenie zostało
złożone w biurze podawczym sądu, czy też przesyłane pocztą; w tym przypadku
byłoby uzależnione dodatkowo od działania placówki pocztowej, a w sytuacjach
skrajnych mogłoby oznaczać, że w chwili wpływu do sądu przesyłki zawierającej
oświadczenie o wszczęciu postępowania naprawczego sąd byłby już pozbawiony
możliwości jego kontroli, powszechnie bowiem akceptowany jest pogląd, że upływ
terminu określonego w art. 494 ust. 3 Pr.u.n. powoduje, iż sąd nie może zakazać
wszczęcia postępowania naprawczego.
Wymaga przy tym podkreślenia, że istnieje wiele przepisów przewidujących
znacznie krótsze terminy do dokonywania określonych czynności przez sądy, np.
trzydniowy termin do rozpoznania wniosku o nadanie klauzuli wykonalności (art.
7811 k.p.c.), siedmiodniowy termin do sporządzenia uzasadnienia (art. 357 § 3
k.p.c.) lub rozpoznania wniosku o udzielenie zabezpieczenia (art. 737 k.p.c.). W
tych wypadkach, gdyby termin był liczony od daty nadania pisma, tym bardziej
trudne byłoby zachowanie terminu do dokonania przez sąd czynności na podstawie
wniosku przesłanego pocztą. Istotne jest, że w wypadkach określenia biegu terminu
do dokonania czynności przez sąd ustawodawca nakazuje liczyć jego bieg od
,,złożenia" wniosku (art. 7811 k.p.c.) albo od jego ,,wpływu" do sądu (art. 737, 7672 §
2 k.p.c.), co wskazuje, iż zwrotów tych używa zamiennie i chodzi o zastrzeżenie dla
sądu całego terminu określonego w ustawie. (...)
Stanowi to argument dla stanowiska, że według tych samych zasad powinien
być liczony bieg terminu określonego w art. 493 ust. 3 Pr.u.n. (...) Należy również
zwrócić uwagę na użyte w art. 493 ust. 3 Pr.u.n. stwierdzenie o ,,złożeniu
oświadczenia w sądzie". Podkreślenie, że chodzi o oświadczenie złożone w sądzie
wskazuje na chwilę jego dotarcia do sądu, co zbliża konstrukcję art. 493 ust. 3
Pr.u.n. do regulacji zawartej w art. 61 § 1 k.c.
Wskazane argumenty, przemawiające za oceną, że bieg terminu określonego
w art. 493 ust. 3 Pr.u.n. rozpoczyna się w chwili wpływu oświadczenia do sądu,
stanowią argument dla zajęcia stanowiska, iż w razie skierowania oświadczenia do
sądu niewłaściwego termin ten nie biegnie i rozpoczyna się dopiero po jego
otrzymaniu przez sąd właściwy. (...)
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy rozstrzygnął przedstawione
zagadnienie prawne, jak w uchwale (art. 390 k.p.c.).



Izba Cywilna - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IC] III CZP 118/08   Uchwała siedmiu sędziów SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2009/6/76
2009-01-23 
[IC] III CZP 117/08   Uchwała siedmiu sędziów SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2009/7-8/91
2009-02-17 
[IC] III CZP 115/08   Uchwała SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2009/5/71
2008-11-26 
[IC] III CZP 110/08   Uchwała SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2009/5/70
2008-11-20 
[IC] III CZP 102/08   Uchwała siedmiu sędziów SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2009/5/65
2008-12-16 
  • Adres publikacyjny: