Uchwała z dnia 12 maja 2004 r., III CZP 18/04

Sędzia SN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Tadeusz Domińczyk
Sędzia SN Marian Kocon

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowego
"U." sp. z o.o. w S.B. o wpis, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu
jawnym w dniu 12 maja 2004 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Jana
Szewczyka, zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w
Koszalinie postanowieniem z dnia 18 lutego 2004 r.:
,,Czy opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, do której
uiszczenia obowiązany jest wnioskodawca na podstawie art. 19 ust. 2 ustawy z dnia
20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (jedn. tekst: Dz.U. 17, poz. 209
ze zm.) ma charakter wydatku przewidzianego w art. 4 pkt 6 ustawy z dnia 13
czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 24, poz. 110 ze
zm.) ?"
podjął uchwałę:

Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym uiszczana na
podstawie art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym
Rejestrze Sądowym (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm.) należy
do wydatków wymienionych w art. 4 pkt 6 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 9,
poz. 88 ze zm.).

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy - Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego w
Koszalinie postanowieniem z dnia 23 stycznia 2004 r. zwolnił wnioskodawcę
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe ,,U.", spółkę z o.o. w S.B. od uiszczenia
wpisu od wniosku o rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym, oddalając
jednocześnie wniosek o zwolnienie od opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i
Gospodarczym. Uznał, że opłata za ogłoszenie nie należy do kosztów sądowych,
gdyż jest oddzielna od opłat sądowych, pobierana na ściśle określony cel, rolą zaś
sądu rejestrowego jest jedynie jej pobranie i przekazanie Ministerstwu
Sprawiedliwości w przypadku zarządzenia wpisu.
Rozpoznając zażalenie wnioskodawcy na postanowienie Sądu Rejonowego, Sąd
Okręgowy nabrał poważnych wątpliwości co do zagadnienie prawnego
przytoczonego na wstępie uchwały. (...)
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosownie do art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym
Rejestrze Sądowym (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r., Nr 17, poz. 209 ze zm.),
wnioskodawca składając wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego bez
wezwania uiszcza opłatę sądową, a jeżeli wpis podlega ogłoszeniu - również opłatę
za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Z ust. 3 tego artykułu
wynika, że wniosek o wpis złożony bez uiszczenia opłaty za ogłoszenie podlega
zwróceniu.
Dla oceny, czy opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym jest
elementem kosztów sądowych, decydujące znaczenie ma treść przepisów ustawy z
dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst:
Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 - dalej: "u.k.s.c."). Zgodnie z art. 2 i 3 tej ustawy,
koszty sądowe obejmują opłaty sądowe i zwrot wydatków, a opłatami sądowymi są
wpis i opłata kancelaryjna.
Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie definiuje wydatków,
jednakże w art. 4 zamieszczone jest ich przykładowe wyliczenie. Z wymienionego
katalogu wnioskować można, że do wydatków w rozumieniu ustawy należą
wszystkie kwoty faktycznie wydatkowane przez sąd, związane z postępowaniem w
sprawie, które powinny być zwrócone przez strony lub uczestników postępowania.
Tym bardziej wydatkiem jest opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i
Gospodarczym, którą wnioskodawca ma obowiązek uiścić z góry, bez której
uiszczenia sprawa nie może być rozpoznawana, a wniosek jest zwracany. Wszelkie
wątpliwości usuwa treść art. 4 pkt 6, w którym wprost zostało powiedziane, że
koszty ogłoszeń należą do wydatków.
Podnoszona przez Sądy obu instancji okoliczność, że oplata za ogłoszenie nie
jest opłatą sądową nie ma znaczenia, skoro do kosztów sądowych zalicza się nie
tylko opłaty sądowe, ale także zwrot wydatków. Osoba redaktora ogłoszenia oraz
przeznaczenie dochodu z opłaty za ogłoszenie nie ma wpływu na charakter tej
opłaty jako wydatku. Istotne jest natomiast, że wnioskodawca ma obowiązek
uiszczenia opłaty za ogłoszenie oraz ścisły związek między tą opłatą a
postępowaniem, wyrażający się w tym, że bez uiszczenia opłaty za ogłoszenie nie
nastąpi rozpoznanie sprawy, a wniosek zostanie zwrócony wnioskodawcy.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 390 k.p.c. rozstrzygnął
postanowione zagadnienie prawne, jak w uchwale.