Uchwała z dnia 13 kwietnia 2007 r., III CZP 158/06

Sędzia SN Elżbieta Skowrońska-Bocian (przewodniczący)
Sędzia SN Marek Sychowicz
Sędzia SN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Krzysztofa K. przeciwko Irenie K. i
Krzysztofowi K. o zapłatę, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu
jawnym w dniu 13 kwietnia 2007 r. zagadnienia prawnego przedstawionego przez
Sąd Okręgowy w Słupsku postanowieniem z dnia 17 listopada 2006 r.:
"Czy rygor określony w art. 1302 § 3 k.p.c., w brzmieniu ustalonym przez
ustawę z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.
Nr 167, poz. 1398), ma zastosowanie w sytuacji, gdy apelację wnosi osobiście
strona reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika?"
podjął uchwałę:

Rygor określony w art. 1302 § 3 k.p.c. nie ma zastosowania w sytuacji, w
której apelację wnosi sama strona reprezentowana przez profesjonalnego
pełnomocnika.

Uzasadnienie

W dniu 8 maja 2006 r. powód Krzysztof K., reprezentowany przez radcę
prawnego, złożył wniosek o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie wyroku Sądu
Rejonowego w Słupsku z dnia 5 maja 2007 r. Apelację od tego wyroku wniósł
osobiście powód, a do uiszczenia opłaty został wezwany jego pełnomocnik. Powód
uiścił opłatę w terminie, jednakże apelacja została odrzucona postanowieniem z
dnia 6 lipca 2006 r. Zażalenie na to postanowienie powód wniósł osobiście,
podnosząc, że w postępowaniu apelacyjnym występuje samodzielnie i
wypowiedział pełnomocnictwo udzielone radcy prawnemu. Sąd Rejonowy w
Słupsku zażalenie to uwzględnił i przedstawił apelację powoda Sądowi
Okręgowemu w Słupsku, który powziął wątpliwość przedstawioną w zagadnieniu
prawnym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zagadnienie prawne przedstawione Sądowi Najwyższemu powstało na tle
wykładni art. 1302 § 3 k.p.c., wprowadzonego ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.).
Według tego przepisu, sąd odrzuca bez wezwania o uiszczenie opłaty środki
odwoławcze lub środki zaskarżenia wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub
rzecznika patentowego. Wątpliwości Sądu Okręgowego dotyczą możliwości
obejścia rygoru związanego z opłacaniem środków zaskarżenia ustanowionego w
art. 1302 § 3 k.p.c. przez ich podpisywanie osobiście przez stronę, która jest
reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Rozstrzygnięcie
przedstawionego Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego jest zatem w
pierwszym rzędzie związane z wyjaśnieniem pojęcia ,,wniesienia" pisma, o których
mowa w art. 1302 § 3.
Wniesienie środka odwoławczego lub środka zaskarżenia jest czynnością
procesową, co nakazuje przyjąć, że dla wyjaśnienia, kto ,,wnosi" pismo, nie jest
istotne jego autorstwo, lecz określone podpisem oznaczenie osoby wnoszącej
pismo. Daje temu wyraz także art. 126 § 1 pkt 4 k.p.c. przewidujący wymóg
podpisywania pism procesowych, brak zatem podstaw do przyjęcia, że np. apelacja
podpisana przez samą stronę może być traktowana jako wniesiona przez
pełnomocnika strony tylko z tego powodu, że pełnomocnik został przez nią
ustanowiony. Kwestia ta była już przedmiotem oceny Sądu Najwyższego w czasie
obowiązywania art. 17 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.). W
uzasadnieniu postanowienia z dnia 10 stycznia 2002 r., I CKN 73/01 (nie publ.) Sąd
Najwyższy stwierdził, że apelacja podlegająca opłacie w wysokości stałej,
wniesiona osobiście przez stronę reprezentowaną przez adwokata, nie może być
odrzucona na podstawie tego przepisu, gdyż określony w nim rygor ma
zastosowanie do pism wnoszonych przez adwokatów lub radców prawnych. Sąd
Najwyższy podkreślił, że stosowanie art. 17 u.k.s.c. nie jest uzależnione od tego,
czy strona jest reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, ale od tego, czy
pismo zostało wniesione przez adwokata lub radcę prawnego, a osobiste
wniesienie apelacji przez stronę nie może być utożsamiane z wniesieniem środka
przez zawodowego pełnomocnika.
Pogląd ten zachował aktualność także pod rządem art. 1302 § 3 k.p.c., który
wskazuje jednoznacznie, że kryterium decydującym są kwalifikacje zawodowe
podmiotów wnoszących pismo podlegające opłacie sądowej; specjalne kwalifikacje
pozwalają na zaostrzenie wobec nich wymogów, w porównaniu z obowiązkami
innych osób będących stronami postępowania sądowego. (...)
Należy mieć także na względzie, że strony nie są pozbawione zdolności
postulacyjnej; mogą osobiście dokonywać wszystkich czynności procesowych,
niezależnie od czynności podejmowanych przez ustanowionych przez nich
pełnomocników (art. 86 k.p.c.). Co więcej, treść art. 93 k.p.c. wskazuje, że
czynności samej strony mają znaczenie decydujące. Podejmowanie osobiście przez
stronę czynności procesowych, np. wniesienie apelacji, jest wyrazem
przysługujących stronie uprawnień procesowych i nie może być traktowane w
kategoriach czynności zmierzających do obejścia rygorów nałożonych na
kwalifikowanych pełnomocników. (...)
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 390 k.p.c. rozstrzygnął
przedstawione zagadnienie prawne, jak w podjętej uchwale.