110

POSTANOWIENIE Z DNIA 9 SIERPNIA 2002 R.
WO 12/02

Treść art. 540 k.p.k. wyklucza możliwość wznowienia postępowania na
podstawie przesłanki, o której mowa w art. 440 k.p.k., tj. ,,rażącej
niesprawiedliwości" prawomocnego orzeczenia.

Przewodniczący: Prezes SN gen. dyw. J. Godyń.
Sędziowie SN: płk A. Kapłon (sprawozdawca), płk S.
Kosmal.
Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk S.
Gorzkiewicz.

Sąd Najwyższy w sprawie Józefa J., skazanego za popełnienie przestępstwa
określonego w art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. - dwukrotnie, po
rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 9 sierpnia 2002 r. wniosku obrońcy Józefa J. o
wznowienie postępowania prawomocnie zakończonego wyrokiem Wojskowego
Sądu Garnizonowego w L. z dnia 28 lutego 2002 r., zmienionym częściowo
wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 17 maja 2002 r.

o d d a l i ł wniosek o wznowienie postępowania, a kosztami tego postępowania
obciążył skazanego Józefa J.

Uzasadnienie:

Wyrokiem Wojskowego Sądu Garnizonowego w L. z dnia 28 lutego 2002 r.
Józef J. został uznany za winnego tego, że w dniach 19 lutego 2001 r. i 30 lipca
2001 r. dopuścił się dwóch przestępstw w ten sposób, że działając w krótkich
odstępach czasu, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przez wprowadzenie w
błąd doprowadził organ finansowy Jednostki Wojskowej w L. do niekorzystnego
rozporządzenia mieniem w ten sposób, że złożył dowódcy tej jednostki dwa wnioski
o przyznanie mu dofinansowania do zorganizowanego wypoczynku jego dzieci
Marcina, Żanety i Eweliny, dołączając do nich jako autentyczne podrobione
dowody wpłaty do Biura Turystycznego mieszczącego się w L., o numerze
371/2001 z dnia 26 stycznia 2001 r. na kwotę 2 600 złotych i innego Biura
Turystycznego mieszczącego się w L., o numerze 473/01 z dnia 2 lipca 2001 r. na
kwotę 2 658 złotych, w następstwie czego w dniu 23 lutego 2001 r. otrzymał
nienależne mu dofinansowanie w kwocie 1 950 złotych, w dniu zaś 6 sierpnia 2001
r. w kwocie 2 037,80 złotych,
tj. popełnienia przestępstw określonych w art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1
k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. - dwukrotnie, za co skazany został na karę roku
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby
2 lat, z orzeczeniem 150 stawek dziennych grzywny, przy określeniu wysokości
jednej stawki na 30 złotych.
Wojskowy Sąd Okręgowy w W., po rozpoznaniu sprawy z powodu apelacji
wniesionej przez obrońcę oskarżonego Józefa J., wyrokiem z dnia 17 maja 2002 r.
mienił askarżon
rok
stos nk do tego oskarżonego pr e or ec enie
miejsce orzeczonej kary grzywny, 75 stawek dziennych, po 20 złotych każda.
Obecnie obrońca Józefa J. złożył wniosek o wznowienie zakończonego
prawomocnie powołanymi wyrokami postępowania karnego i uchylenie tych
wyroków oraz przekazanie sprawy tego oskarżonego do ponownego rozpoznania
Wojskowemu Sądowi Garnizonowemu w L.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wniosek nie jest zasadny nawet w części.
Co do powołanej przez autora wniosku podstawy wznowienia z art. 540 § 1 pkt 2
lit. b k.p.k., co zostało rozwinięte w uzasadnieniu wniosku, to jest oczywiste, iż
kwestionowane są ustalenia faktyczne dotyczące okresu między przestępstwami, a
w konsekwencji przyjęty przez oba sądy ciąg przestępstw i zastosowanie przy
wymiarze kary art. 91 § 1 k.k.
We wniosku i jego uzasadnieniu nie ma natomiast ani słowa o nowych faktach i
dowodach w tej kwestii. Samo zaś kwestionowanie ustaleń faktycznych, bez
przytoczenia wspomnianych faktów i dowodów, nie może być uznane za podstawę
wznowienia postępowania.
Zupełnym nieporozumieniem jest powoływanie się w uzasadnieniu wniosku na
,,pojednanie się z pokrzywdzonym". Ponieważ autor wniosku owego poglądu bliżej
nie precyzuje, można jedynie przypuszczać, iż chodzi tu o instytucję pojednania
przewidzianą w art. 489 - 492 k.p.k. w postępowaniu z oskarżenia prywatnego.
W niniejszej sprawie pokrzywdzonym jest tylko Skarb Państwa, reprezentowany
przez jednostkę wojskową.
Z uzasadnienia wniosku zdaje się jednak wynikać jednoznacznie, iż jego autor
główny nacisk położył na powołany art. 440 k.p.k., wywodząc, iż prawomocny
wyrok sądowy jest dotknięty wadą w postaci rażącej niesprawiedliwości. Powołuje
się przy tym na dwa orzeczenia Sądu Najwyższego, a to wyrok z dnia 20 sierpnia
1992 r., WO 119/92 (OSP 1993, z. 7-8, poz. 163) i wyrok z dnia 20 grudnia 1991 r.,
WO 115/91 (Informacja Prawnicza - Prawo karne 1992, z. 1-3, poz. 18).
W powołanych wyrokach Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż art. 389 k.p.k. z
1969 r. (odpowiednik obecnie obowiązującego art. 440 k.p.k.) stanowi podstawę
uzasadniającą wznowienie postępowania sądowego zakończonego prawomocnym
orzeczeniem. Stanowisko to zaaprobował w glosach do tychże orzeczeń W. Sieracki
(WPP 1992, z. 3-4, s. 68 i n.; OSP 1993, z. 7-8, s. 380 i n.).
Sąd Najwyższy w obecnym składzie wyraża pogląd, że art. 540 k.p.k. wskazuje
w sposób jednoznaczny na okoliczności stanowiące podstawy wznowienia
postępowania sądowego zakończonego prawomocnym orzeczeniem.
Po pierwsze, jest oczywiste, iż ustawodawca znał przecież treść art. 440 k.p.k. i
gdyby miał taki zamiar, z pewnością wskazałby go wprost, jako jedną z
okoliczności stanowiących podstawę wznowienia postępowania.
Po wtóre zaś, o takim ujęciu zagadnienia przesądza sama istota instytucji
wznowienia postępowania w sprawach zakończonych przecież prawomocnie.
Instytucja wznowienia postępowania powinna być stosowana w sytuacjach
wyjątkowych, ściśle określonych, tak jak przewidział to ustawodawca w art. 540
k.p.k. (...).
Nadto zauważyć należy, że skoro przepis art. 440 k.p.k. nie może stanowić
samodzielnej podstawy zwykłego środka odwoławczego, to tym bardziej nie może
stanowić podstawy nadzwyczajnego środka zaskarżenia.
Zob. także:
Z Doda J Graje ski: Wę ło e problem postępo ania karnego
ś ietle
orzecznictwa Sądu Najwyższego za lata 1991-1994 (część II), PS 1996, z. 6, s. 65;
- J. Grajewski, L.K. Paprzycki: Kodeks postępowania karnego z komentarzem,
Sopot 2000, teza 1 lit. e do art. 545, s. 831;
- J. Bratoszewski i inni: Kodeks postępowania karnego - komentarz, Warszawa
1998, teza 1, lit. f do art. 545, s. 750;
- Kodeks postępowania karnego. Komentarz pod red. P. Hofmańskiego,
Warszawa 1999, teza 10 do art. 545, s. 895.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.