Postanowienie z dnia 1 października 2007 r.
III SW 6/07

Naruszenie przez partię polityczną zakazu gromadzenia środków finan-
sowych jedynie na rachunkach bankowych powoduje odrzucenie sprawozda-
nia finansowego partii (art. 24 ust. 8, art. 38a ust. 1 pkt 3 i art. 38a ust. 2 pkt 3
ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych, jednolity tekst: Dz.U.
z 2001 r. Nr 79, poz. 857 ze zm.).

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Krystyna
Bednarczyk, Józef Iwulski, Zbigniew Korzeniowski, Roman Kuczyński, Jerzy
Kwaśniewski (sprawozdawca), Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 1 paździer-
nika 2007 r. sprawy ze skargi Organizacji Narodu Polskiego - Ligi Polskiej na
uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 lipca 2007 r. w przedmiocie odrzu-
cenia sprawozdania finansowego,

o d d a l i ł skargę.

U z a s a d n i e n i e


Państwowa Komisja Wyborcza uchwałą z dnia 23 lipca 2007 r. na podstawie
art. 38a ust. 1 pkt 3 i ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach poli-
tycznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857 ze zm., zwanej dalej
,,ustawa") odrzuciła sprawozdanie partii Organizacja Narodu Polskiego - Liga Polska
o źródłach pozyskania środków finansowych, w tym o kredytach bankowych i warun-
kach ich uzyskania oraz o wydatkach poniesionych ze środków Funduszu Wybor-
czego w 2006 r. z powodu naruszenia art. 24 ust. 8 powołanej ustawy. Uzasadnienie
powyższej uchwały zawiera przedstawienie tej podstawy - ustalonych faktów oraz
przesłanek zastosowania wskazanych przepisów. Ustalono, że Partia Organizacja
Narodu Polskiego - Liga Polska zgromadziła środki finansowe w kwocie 9.100,00 zł.
Pochodziły one z darowizn pieniężnych dokonanych przez osoby fizyczne do kasy
partii w kwotach nieprzekraczajacych w jednym roku minimalnego miesięcznego wy-
nagrodzenia za pracę pracowników. Ze sprawozdania partii oraz z zestawienia ob-
rotów i sald, a także z historii rachunku bieżącego partii [...] wynika, że saldo tego
rachunku w dniu 1 stycznia 2006 r. wynosiło 350,00 zł. W 2006 r. nie dokonano na
ten rachunek żadnych wpłat, a jedynie poniesione zostały koszty jego prowadzenia w
łącznej kwocie 350,00 zł. W dniu 31 grudnia 2006 r. nie pozostały na nim żadne
środki finansowe. Według oświadczenia partii również na drugi jej rachunek [...] pro-
wadzony w Banku PKO BP S.A. O/Warszawa, który w trakcie 2006 r. został za-
mknięty, nie wpłynęły w okresie sprawozdawczym żadne środki finansowe. A zatem -
stwierdziła PKW - środki pochodzące z darowizn wpłaconych do kasy partii nie zo-
stały przekazane na jej rachunek bankowy, co stanowi naruszenie art. 24 ust. 8
ustawy, które to naruszenie na podstawie art. 38a ust. 2 pkt 3 ustawy powoduje od-
rzucenie sprawozdania.

Uzasadnienie uchwały zawiera ponadto wyjaśnienia dotyczące art. 39a ust. 1
ustawy, że korzyści majątkowe przekazane partii politycznej z naruszeniem art. 24
ust. 8 ustawy podlegają przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa. Partia polityczna
może w terminie 60 dni dobrowolnie dokonać wpłaty przedmiotowej korzyści mająt-
kowej na konto urzędu skarbowego właściwego dla jej siedziby. W przypadku odmo-
wy dobrowolnego wydania korzyści majątkowej na rzecz Skarbu Państwa zostanie
wszczęte postępowanie określone w art. 39a ust. 5 ustawy.

Organizacja Narodu Polskiego - Liga Polska wniosła odwołanie od powyższej
uchwały opierając je na stwierdzeniu że odrzucenie sprawozdania tej partii ,,ma cha-
rakter formalny, a nie merytoryczny". W uzasadnieniu odwołania podniesiono, że
wpłaty, o których mowa w zaskarżonej uchwale Państwowej Komisji Wyborczej, zo-
stały dokonane w następstwie apelu Rady Nadzorczej ONP - LP o jednorazowe
wsparcie finansowe działalności bieżącej organizacji. Zostały one zaksięgowane jako
darowizny, ale faktycznie były to darowizny na działalność statutową, wprawdzie nie
zostały umieszczone na rachunku bankowym ,,biorąc pod uwagę wysokie prowizje
bankowe, utrudnienia w prowadzeniu rachunku itp." ale ,,jako składki, a nie dary zo-
stały przeznaczone między innymi na opłacenie kosztów administracyjnych".

Precyzyjnie opisana w zaskarżonej uchwale Państwowej Komisji Wyborczej z
dnia 13 lipca 2007 r. sytuacja faktyczna uzyskania przez ONP - LP w 2006 r. przy-
chodu w wysokości 9.100 zł jako darowizny środków pieniężnych dokonanej przez
osoby fizyczne do kasy partii, dokładnie odpowiada sprawozdaniu ONP - LP oraz
wynika z innych dokumentów rozważonych przez PKW, w szczególności kasowego
dowodu wpłaty wraz z listą darczyńców. Bezsporne jest również to, że przedmiotowe
środki pieniężne nie zostały umieszczone na rachunku bankowym i poza rachunkiem
bankowym zostały przez Partię wykorzystane.

Wszystkie wyżej wymienione ustalenia faktyczne nie zostały w odwołaniu za-
kwestionowane; chyba bowiem tylko ze względu na swoisty styl odwołania pomimo
przyznania uzyskania przez Partię ,,wsparcia finansowego" od ,,kilku osób", równo-
cześnie wskazuje się, że były to faktycznie darowizny ,,ale mimo to mylnie zaksięgo-
wane jako darowizny" i wreszcie - w innym zdaniu uzasadnienia - że ze względu na
przeznaczenie stanowiły one jakby składki, a nie dary. Przez takie opisywanie faktów
bezbłędnie ustalonych przez PKW, w istocie oceny faktów bezspornych, odwołująca
się ONP - LP wskazywała na swoiste rozróżnienie ,,formalnych" i ,,merytorycznych"
aspektów sprawy, przyjmując, że do sfery formalnej należy obowiązek gromadzenia
środków pieniężnych partii na rachunku bankowym. Wskazane w odwołaniu rozróż-
nienie formalnych i merytorycznych aspektów sprawy nie jest trafne, skoro odnosi się
do bezspornego naruszenia przez ONP - LP nakazu określonego jednoznacznie
bezwzględnie obowiązującymi przepisami ustawy o partiach politycznych. Stosownie
do art. 24 ust. 8 tej ustawy partia polityczna może gromadzić środki finansowe jedy-
nie na rachunkach bankowych z jednym wyjątkiem dotyczącym kwot ze składek
członkowskich w wysokości określonej w jej art. 26a. Z kolei na podstawie art. 38a
ust. 1 pkt 3 i ust. 2 pkt 3 ustawy w przypadku gromadzenia środków finansowych
poza rachunkiem bankowym z naruszeniem przepisów art. 24 ust. 8 Państwowa
Komisja Wyborcza odrzuca sprawozdanie, co wynika z ustawy a nie jest poddane
decyzji uznaniowej.

Z powyższych przyczyn, skoro podstawy zaskarżonej uchwały Państwowej
Komisji Wyborczej nie budzą żadnych wątpliwości Sąd Najwyższy postanowił o od-
daleniu bezzasadnego odwołania.
========================================