Postanowienie z dnia 7 sierpnia 2007 r.
III SW 5/07

Przyjęcie przez komitet wyborczy wyborców po dniu wyborów wpłat od
osób fizycznych powoduje odrzucenie przez Państwową Komisję Wyborczą
sprawozdania finansowego tego komitetu (art. 84a ust. 1 pkt 3 lit. a w związku z
art. 83 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad
gmin, rad powiatów i sejmików województw, jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr
159, poz. 1547 ze zm.).

Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Krystyna
Bednarczyk, Beata Gudowska, Józef Iwulski, Zbigniew Korzeniowski, Romualda
Spyt, Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 sierpnia
2007 r. sprawy ze skargi Komitetu Wyborczego Wyborców ,,Ruch Ludowo - Naro-
dowy" na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 4 czerwca 2007 r. w
przedmiocie odrzucenia sprawozdania finansowego,

o d d a l i ł skargę.

U z a s a d n i e n i e

Uchwałą z dnia 4 czerwca 2007 r. Państwowa Komisja Wyborcza odrzuciła
sprawozdanie finansowe Komitetu Wyborczego Wyborców ,,Ruch Ludowo - Naro-
dowy" o źródłach pozyskania funduszy oraz poniesionych wydatkach w wyborach do
organów samorządu terytorialnego w 2006 roku z powodu naruszenia art. 83 ust. 4
pkt 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r.- Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów
i sejmików województw (jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r., Nr 159, poz. 1547 ze zm.).
Państwowa Komisja Wyborcza stwierdziła, że Komitet Wyborczy pozyskał na cele
wyborcze kwotę 91.400, 42 zł. Składały się na nią wpłaty od osób fizycznych -
91.400 zł i 0,42 zł pochodzące z odsetek od środków zgromadzonych na rachunku
bankowym. Wpłaty na łączną kwotę 64.000 zł dokonane zostały przed dniem wybo-
rów (12 listopada 2006 r.), natomiast pozostałą kwotę 27.400 zł wpłacono po tym
dniu, co stanowi naruszenie art. 83 ust. 4 pkt 1 Ordynacji wyborczej, zgodnie z któ-
rym zabronione jest pozyskiwanie środków finansowych komitetu po dniu wyborów.
Naruszenie tego przepisu powoduje zaś, po myśli art. 84a ust. 1 pkt 3 lit. a Ordynacji
wyborczej, odrzucenie sprawozdania finansowego komitetu.
Pełnomocnik Komitetu Wyborczego Wyborców ,,Ruch Ludowo - Demokratycz-
ny" wniósł do Sądu Najwyższego skargę na tę uchwałę, w której nie negując, że
wskazana w uzasadnieniu uchwały kwota wpłynęła na rachunek bankowy Komitetu
po dniu wyborów, zakwestionował zaprezentowaną przez Państwową Komisję Wy-
borczą interpretację art. 83 ust. 4 pkt 1 Ordynacji wyborczej w zakresie sposobu ro-
zumienia użytego w przepisie sformułowania o pozyskiwaniu środków finansowych
po dniu wyborów. Zdaniem skarżącego, ,,pozyskanie środków" oznacza bowiem
uczynione w stosownej formie zobowiązanie darczyńców do wpłaty określonych
środków finansowych na konto Komitetu Wyborczego. Tego rodzaju deklaracje
wszystkie osoby, które fizycznie dokonały wpłat po dniu wyborów, złożyły zaś przed
tą datą, wobec czego nie doszło do zarzucanego przez Państwową Komisję Wybor-
czą naruszenia art. 83 ust. 4 pkt 1 Ordynacji Wyborczej.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przepis art. 84a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wybor-
cza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (powoływanej dalej jako ,,Or-
dynacja wyborcza") w sposób kategoryczny nakazuje odrzucenie sprawozdania fi-
nansowego Komitetu Wyborczego w sytuacji, gdy Państwowa Komisja Wyborcza
stwierdzi, że zostały spełnione przesłanki prawne, o których w nim mowa. Stosownie
do treści art. 84a ust. 1 pkt 3 lit. a Ordynacji wyborczej, Państwowa Komisja Wybor-
cza ma obowiązek odrzucić sprawozdanie finansowe w każdym wypadku, gdy
stwierdzi, iż komitet wyborczy pozyskiwał lub wydatkował środki finansowe z naru-
szeniem art. 83 Ordynacji wyborczej, czyli także wówczas, gdy komitet wyborczy
pozyskiwał środki finansowe po dniu wyborów. Z art. 83 ust. 4 pkt 1 Ordynacji wybor-
czej wynika bowiem, że zabronione jest pozyskiwanie środków przez komitet wybor-
czy po dniu wyborów, przy czym brak jest podstaw do przyznania racji skarżącemu,
że używane przez przepis sformułowanie ,,pozyskiwanie środków" może być rozu-
miane inaczej niż ich wpłata na konto komitetu. Stosownie do treści art. 83c ust. 3 pkt
2 Ordynacji wyborczej, środki finansowe komitetu wyborczego wyborców mogą po-
chodzić wyłącznie z wpłat od osób fizycznych oraz kredytów bankowych zaciąganych
na cele związane z wyborami, zaś zgodnie z art. 83 d ust. 1 Ordynacji, środki na cele
wyborcze komitet gromadzi na jednym rachunku bankowym. Przepisy te, odczytywa-
ne łącznie z art. 83 ust. 4 pkt 1 ustawy, tworzą normę prawną, zgodnie z którą zaka-
zane jest przyjmowanie wpłat od osób fizycznych na rachunek bankowy komitetu
wyborczego po dniu wyborów. Do tego rodzaju interpretacji omawianego przepisu
prowadzi również wykładnia celowościowa, skoro w myśl art. 83 ust. 1 Ordynacji
komitet wyborczy może pozyskiwać i wydatkować środki jedynie na cele związane z
wyborami. Takiej funkcji nie odpowiada zasilanie konta wyborczego wpłatami pie-
niężnymi już po przeprowadzonych wyborach, niezależnie od tego, czy uprzednio
były one zadeklarowane przez darczyńców. Użycie w przepisie art. 83 ust. 4 pkt 1
Ordynacji wyborczej sformułowania ,,zabrania się" wskazuje na bezwzględnie obo-
wiązujący charakter tego przepisu, wobec czego żadne okoliczności nie uzasadniają
odstępstwa od regulacji w nim zawartej, ponieważ ustawa takich wyjątków nie prze-
widuje. W szczególności nie może więc usprawiedliwić naruszenia tego zakazu to, że
komitet wyborczy uzyskał zapewnienie wpłaty określonych środków finansowych na
cele wyborcze przed datą wyborów, jeżeli zostały one przekazane na rachunek ban-
kowy tego komitetu już po wyborach.
W sprawie bezsporne jest, że konto wyborcze skarżącego zostało zasilone
łącznie kwotą 27.400 zł już po dniu 12 listopada 2006 r. (data wyborów), a Komitet
przyjął i wydatkował te środki, zamiast zwrócić je darczyńcom. Tym samym doszło do
naruszenia przepisu art. 83 ust. 4 pkt 1 Ordynacji wyborczej, jak prawidłowo stwier-
dziła Państwowa Komisja Wyborcza, czego skutkiem, w związku z brzmieniem art.
84a ust. 1 pkt 3 lit. a tej ustawy, musiało być odrzucenie sprawozdania finansowego
skarżącego. Z utrwalonego w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiska wynika
bowiem, że Państwowa Komisja Wyborcza jest zobowiązana do odrzucenia spra-
wozdania finansowego w razie spełnienia się wskazanych w ustawie przesłanek,
niezależnie od przyczyny naruszenia przepisów i braku winy lub znikomego stopnia
zawinienia w naruszeniu prawa (por. np. postanowienia z dnia 23 kwietnia 2002 r., III
SW 4/02 i III SW 5/02, OSNP 2003 nr 4, poz. 81 i 82), czy postanowienia z dnia 18
maja 2005 r., III SW 4/05 i III SW 6/05, OSNP 2005 nr 22, poz. 364 i 366).
Z tych względów Sąd Najwyższy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia
skargi, z mocy art. 84a ust. 6 Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmi-
ków województwa postanowił jak w sentencji.
========================================