Postanowienie z dnia 12 maja 2005 r.
III SPP 78/05

W razie złożenia przez stronę wnoszącą apelację od wyroku sądu pierw-
szej instancji wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na podsta-
wie dołączonej do apelacji dokumentacji lekarskiej, upływ czterech miesięcy od
daty wpływu apelacji nie usprawiedliwia skargi na naruszenie prawa strony do
rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki.

Przewodniczący SSN Krystyna Bednarczyk, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn,
Roman Kuczyński (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 maja
2005 r. sprawy ze skargi Haliny Ł. z udziałem Prezesa Sądu Apelacyjnego w Krako-
wie na przewlekłość postępowania Sądu Apelacyjnego w Krakowie [...]

o d d a l i ł skargę.

U z a s a d n i e n i e


Halina Ł. wniosła skargę na przewlekłość w postępowaniu sądowym przed
Sadem Okręgowym w Krakowie oraz przed Sądem Apelacyjnym w Krakowie w
sprawie o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jako okoliczności
uzasadniające żądanie skarżąca podała, iż od ponad pięciu miesięcy jej apelacji nie
została rozpatrzona, a w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji postępowa-
nie dowodowe prowadzone przez Sąd było długotrwałe w sytuacji, gdy sprawa nie
należał do skomplikowanych i żmudnych.

Prezes Sądu Apelacyjnego w Krakowie zawiadomiony o toczącym się postę-
powaniu stosownie do art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 30 marca 2005 r. o skardze na
naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nie-
uzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843), w piśmie z dnia 2 maja 2005 r. przy-
znał, że istotnie od dnia 27 listopada 2004 r. (data wpływu apelacji) nie został wyzna-
czony termin rozprawy, co wynikło z bardzo dużego i stale rosnącego, niemożliwego
do opanowania wpływu spraw, a czas wyczekiwania na wyznaczenie rozprawy wy-
nosi około 12 miesięcy.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje.


Skarga ubezpieczonego dotyczy przewlekłości w postępowaniu Sądu Apela-
cyjnego. Z treści art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naru-
szenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuza-
sadnionej zwłoki wynika, iż skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego
skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się do sądu w toku po-
stępowania w sprawie. Sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony
nad sądem, przed którym toczy się postępowanie (art. 4 ust. 1 ustawy), przy czym
Sąd Najwyższy jest właściwy do rozpoznania skargi dotyczącej przewlekłości postę-
powania przed sądem apelacyjnym lub Sądem Najwyższym (art. 4 ust. 2 ustawy).
Oznacza to, iż rozpoznanie skargi dotyczącej przewlekłości postępowania przed
sądem okręgowym należy do właściwości sądu apelacyjnego, nie zaś Sądu Najwyż-
szego.

Przedmiotowa skarga w zakresie, w jakim zarzuca przewlekłość w postępowa-
niu Sądu Apelacyjnego w Krakowie jest niezasadna. Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z
dnia 17 czerwca 2004 r., reguluje ona zasady i tryb wnoszenia oraz rozpoznawania
skargi strony, której prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki zo-
stało naruszone na skutek działania lub bezczynności sądu. Stosownie do art. 2
ustawy, strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego
skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuza-
sadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla
wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzy-
gnięcia sprawy (ust. 1), przy czym dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do prze-
wlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość
czynności podjętych przez sąd w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty
(ust. 2). Oznacza to, iż celem skargi na przewlekłość w toku postępowania jest prze-
ciwdziałanie trwającej przewlekłości, zaś jej funkcją przede wszystkim wymuszenie
nadania sprawie odpowiedniego, sprawnego biegu procesowego. Służy temu zarów-
no samo stwierdzenie wystąpienia przewlekłości w postępowaniu (art. 12 ust. 2
ustawy), jak i możliwość zalecenia podjęcia przez sąd rozpoznający sprawę co do
istoty odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie (art. 12 ust. 3 ustawy).

Analiza akt wskazuje, iż apelacja skarżącej od wyroku Sądu Okręgowego
wpłynęła do Sądu Apelacyjnego w dniu 27 października 2004 r. Sąd Apelacyjny
otrzymał akta sprawy w dniu 4 listopada 2004 r. Natomiast w dniu 9 listopada 2004 r.
wpłynęło pismo wnioskodawczyni zawierające opinię lekarską oraz wniosek o prze-
prowadzenie dowodu z wyżej wymienionego dokumentu. W dniu 10 marca 2005 r.
wnioskodawczyni sporządziła skargę o stwierdzenie, że nastąpiło naruszenie jej
prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, która wpłynęła do Sądu
Apelacyjnego w dnia 11 marca 2005 r. Sąd Apelacyjny do dnia otrzymania przed-
miotowej skargi nie wyznaczył terminu rozprawy.
Przepis art. 2 ust. 1 ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie
prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej
zwłoki stanowi, że strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu,
którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez
nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to ko-
nieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne
dla rozstrzygnięcia sprawy. Tymczasem w sprawie, której dotyczy skarga czas mię-
dzy wniesieniem apelacji a dniem sporządzenia rozpoznawanej skargi wynosi 4
miesiące i 14 dni. W ocenie Sądu Najwyższego nie można w tej sytuacji uznać, że w
dniu sporządzenia skargi wystąpiła przewlekłość postępowania przed Sądem Apela-
cyjnym. W świetle przytoczonej wyżej treści art. 2 ust. 1 ustawy nie ma podstaw do
przyjęcia, że pojęcie nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu, którego dotyczy
skarga, obejmuje także zwłokę, która jeszcze nie wystąpiła, a jedynie może wystąpić
w przyszłości. Taki wniosek znajduje również potwierdzenie w art. 12 ust. 2 ustawy,
zgodnie z którym, uwzględniając skargę sąd stwierdza, że w postępowaniu, którego
ona dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania. Także w kategoriach logicznych
nie jest możliwe odnoszenie przewlekłości lub zwłoki do czasu przyszłego. Nie ozna-
cza to, że realna perspektywa zaistnienia nieuzasadnionej zwłoki w przyszłości nie
ma znaczenia dla treści orzeczenia w sprawie o przewlekłość postępowania. Może
ona stanowić jeden z elementów, który powinien być uwzględniany przez sąd przy
orzekaniu o zastosowaniu środków przewidzianych w art. 12 ust. 3 i 4 ustawy. Doty-
czy to jednak, zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy, wyłącznie sytuacji, w której sąd ten
stwierdził już zaistniałą przewlekłość postępowania. Tylko bowiem w takiej sytuacji
sąd może orzec o zastosowaniu tych środków.
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy orzekł jak
w sentencji.
========================================