Postanowienie z dnia 5 stycznia 2007 r.
III SPP 47/06

Naruszennie przez sąd obowiązku niezwłocznego przedstawienia właści-
wemu sądowi skargi strony na przewlekłość postępowania jest okolicznością
wpływającą na podwyższenie przyznanej stronie od Skarbu Państwa sumy, o
której mowa w art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na na-
ruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez
nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843).

Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski
(sprawozdawca), Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy,
Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 5 stycznia 2007 r. sprawy ze
skargi Zygmunta P. na przewlekłość postępowania Sądu Apelacyjnego w Poznaniu
[...]

1. s t w i e r d z i ł przewlekłość postępowania,
2. przyznał Zygmuntowi P. od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego w Po-
znaniu kwotę 7.000 zł (siedem tysięcy),
3. zasądził na rzecz skarżącego od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego w
Poznaniu 120 zł (sto dwadzieścia) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

U z a s a d n i e n i e


Zygmunt P. w dniu 30 czerwca 2006 r. wniósł do Sądu Najwyższego za po-
średnictwem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu skargę na przewlekłość w postępowa-
niu sądowym domagając się, po pierwsze, stwierdzenia nieuzasadnionej zwłoki i
przewlekłości postępowania sądowego w sprawie o rewaloryzację emerytury w za-
kresie postępowania wynikającego z apelacji powoda z dnia 16 listopada 2004 r. od
wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie z dnia 19
października 2004 r.; po drugie, przyznania od ,,Sądu Apelacyjnego w Poznaniu -
Skarb Państwa zadośćuczynienia pieniężnego w kwocie 9.000 zł" oraz po trzecie,
zobowiązania Sądu Apelacyjnego w Poznaniu do niezwłocznego wyznaczenia ter-
minu rozprawy sądowej i merytorycznego rozpoznania apelacji powoda od wyroku
Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 19 października 2004 r., a także zasądzenia
od Skarbu Państwa kosztów postępowania. W uzasadnieniu skargi skarżący pod-
niósł, że czas oczekiwania na rozpoznanie jego apelacji z dnia 16 listopada 2004 r.
od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie
z dnia 19 października 2004 r. wynosi już 19 miesięcy. Według skarżącego Sąd
Apelacyjny w Poznaniu przez okres 19 miesięcy nie podjął żadnych czynności proce-
sowych w postępowaniu apelacyjnym. Postępowanie apelacyjne trwa zatem dłużej
niż jest to konieczne do wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych sprawy.
Powyższą skargę Sąd Apelacyjny w Poznaniu przekazał Sądowi Najwyższemu w
dniu 27 listopada 2006 r. już po wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Poznaniu z dnia 8 sierpnia 2006 r. oddalającym apelację Zyg-
munta P. od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Szczecinie z dnia 19 października 2004 r.

Pismem z dnia 29 listopada 2006 r. Sąd Najwyższy przesłał Prezesowi Sądu
Apelacyjnego w Poznaniu odpis skargi Zygmunta P. na przewlekłość postępowania
Sądu Apelacyjnego w Poznaniu [...].

Prezes Sądu Apelacyjnego w Poznaniu nie zajął w sprawie stanowiska.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowie-
ka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U.
z 1983 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) wynika obowiązek takiego organizowania systemu
jurysdykcyjnego, aby właściwe sądy mogły podołać rozstrzyganiu spraw sądowych w
rozsądnych terminach. Jest to szczególnie konieczne przy rozstrzyganiu spraw, które
w wewnętrznym porządku prawnym uzyskały w specjalnych procedurach gwarancje
sprawności i szybkości postępowań sądowych. Do takich spraw należą sprawy z za-
kresu prawa pracy oraz ubezpieczeń społecznych, które wymagają niezwłocznego
wstępnego badania sprawy przez przewodniczącego po jej wniesieniu (art. 467
k.p.c.), podejmowania przez sąd czynności wyjaśniających (art. 468 k.p.c.), a przede
wszystkim ustanawiają obowiązek wyznaczania terminu pierwszej rozprawy tak, aby
od daty wniesienia pozwu lub odwołania do wyznaczenia rozprawy nie upłynęło wię-
cej niż dwa tygodnie, chyba że zachodzą nadzwyczajne, tj. niedające się usunąć
przeszkody (art. 471 k.p.c.). Te procesowe dyrektywy mają odpowiednie zastosowa-
nie do postępowania przed sądem drugiej instancji (art. 391 § 1 k.p.c.). Na państwie
spoczywa obowiązek zorganizowania warunków należytego sprawowania władzy
jurysdykcyjnej, w tym zapewnienia optymalnej obsady kadrowej sądów odwoław-
czych orzekających w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Nie zwalnia to
sądów orzekających w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych od przestrze-
gania procesowych zasad sprawnego rozpoznawania spraw.

W rozpoznawanej sprawie - jak to przedstawiono w części sprawozdawczej
niniejszego uzasadnienia - rozprawa apelacyjna została przeprowadzona dopiero po
upływie 20 miesięcy od wniesienia przez stronę apelacji do właściwego do jej rozpo-
znania Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, już po wniesieniu przedmiotowej skargi. Z
akt sprawy nie wynika przyczyna tak poważnej przewlekłości postępowania, nato-
miast biorący udział w postępowaniu ze skargi prezes Sądu Apelacyjnego nie przed-
stawił jakiegokolwiek wyjaśnienia zaistniałego stanu rzeczy.
Niezależnie od braku wyjaśnienia powodów przewlekłości postępowania przed
Sądem Apelacyjnym w Poznaniu w zakresie rozpoznania apelacji Zygmunta P. Sąd
Apelacyjny - również z niewyjaśnionych przyczyn - przedstawił skargę Sądowi Naj-
wyższemu dopiero po upływie 4 miesięcy, a więc z oczywistym naruszeniem, wyni-
kającego z art. 7 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa
strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
(Dz.U. Nr 179, poz. 1843), obowiązku niezwłocznego przedstawienia skargi.
Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Najwyższy uwzględnił zarzut i
wniosek skargi dotyczące stwierdzenia przewlekłości postępowania (art. 12 ust. 2
powołanej ustawy) oraz - w znacznej części - o przyznanie od Skarbu Państwa sumy
pieniężnej na podstawie art. 12 ust. 4 powołanej ustawy.
Wobec natomiast rozpoznania apelacji Zygmunta P. po wniesieniu przez
niego skargi na nieuzasadnioną zwłokę przeprowadzenia rozprawy apelacyjnej -
bezprzedmiotowy stał się zawarty w skardze jej wniosek o zobowiązanie Sądu Ape-
lacyjnego w Poznaniu do niezwłocznego wyznaczenia rozprawy apelacyjnej.
========================================