Postanowienie z dnia 10 maja 2006 r.
III SO 11/06

Niedopuszczalna jest skarga kasacyjna od wyroku Sądu Najwyższego
wydanego na podstawie art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o
adwokaturze (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058 ze zm.) po rozpo-
znaniu wniosku Ministra Sprawiedliwości o uchylenie uchwały organu samo-
rządu adwokackiego.

Sędzia SN Krystyna Bednarczyk.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 10 maja
2006 r. sprawy ze skargi Ministra Sprawiedliwości na uchwałę Naczelnej Rady Ad-
wokackiej w przedmiocie pobierania składek i opłat od osób ubiegających się o wpis
na listę adwokatów, na skutek skargi kasacyjnej Naczelnej Rady Adwokackiej od wy-
roku Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2006 r. [...]

o d r z u c i ł skargę kasacyjną.

U z a s a d n i e n i e

Naczelna Rada Adwokacka wniosła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Naj-
wyższego z dnia 12 stycznia 2006 r. [...]. Wyrokiem tym Sąd Najwyższy po rozpo-
znaniu skargi Ministra Sprawiedliwości na uchwałę Naczelnej Rady Adwokackiej w
sprawie pobierania składek i opłat od osób ubiegających się o wpis na listę adwoka-
tów uchylił zaskarżoną uchwałę. Jako podstawę skargi kasacyjnej wskazano naru-
szenie prawa materialnego przez błędną wykładnię przepisów art. 14 ust. 2, art. 40
pkt 7 i art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (jednolity
tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058 ze zm.), a jako podstawę dopuszczalności
skargi kasacyjnej powołano przepisy art. 176 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 78 Kon-
stytucji RP. W uzasadnieniu tej ostatniej podstawy podniesiono, że zgodnie z zasa-
dami określonymi w powołanych przepisach Konstytucji każdemu służy zaskarżenie
rozstrzygnięć wydanych w pierwszej instancji, a postępowanie sądowe jest dwuin-
stancyjne. W skardze został zawarty wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpo-
znania na podstawie art. 3989 § 1 pkt 1 k.p.c. uzasadniony istnieniem wymagającego
rozstrzygnięcia istotnego zagadnienia prawnego.

Oceniając dopuszczalność skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy zważył, co na-
stępuje:

Powołanie się na przepis art. 3989 § 1 pkt 1 k.p.c. wskazuje na to, iż wnoszący
skargę uważa, że wyrok Sądu Najwyższego podlega zaskarżeniu w trybie określo-
nym przepisami Kodeksu postępowania cywilnego w drodze skargi kasacyjnej, o któ-
rej mowa w art. 3981 § 1 k.p.c. Przepis ten stanowi, że od wydanego przez sąd dru-
giej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia
pozwu albo umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie, strona,
Prokurator Generalny lub Rzecznik Praw Obywatelskich może wnieść skargę kasa-
cyjną do Sądu Najwyższego. Instytucja skargi kasacyjnej przewidziana jest tylko do
zaskarżenia prawomocnych orzeczeń sądu drugiej instancji wydanych w postępowa-
niu cywilnym. Orzeczenia Sądu Najwyższego wydawane nie tylko w wyniku rozpo-
znania skargi kasacyjnej, lecz także inne kończące postępowanie w sprawie, nie
podlegają zaskarżeniu w drodze skargi kasacyjnej. Sąd Najwyższy orzeka zawsze w
ostatniej instancji i nie jest dopuszczalne wnoszenie jakichkolwiek środków odwoław-
czych od jego orzeczeń. Wyrok Sądu Najwyższego, którego dotyczy skarga, nie zo-
stał wydany w postępowaniu cywilnym lecz Sąd Najwyższy orzekał wykonując czyn-
ności określone w innych ustawach (art. 183 ust. 2 Konstytucji RP). Podstawę
prawną orzekania stanowił przepis art. 14 Prawa o adwokaturze, który stanowi w ust.
1, że Minister Sprawiedliwości zwraca się do Sądu Najwyższego o uchylenie
sprzecznych z prawem uchwał organów adwokatury, w terminie 6 miesięcy od daty
ich doręczenia, a zgodnie z ust. 2 Sąd Najwyższy utrzymuje zaskarżoną uchwałę w
mocy lub uchyla uchwałę i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania właści-
wemu organowi adwokatury z ustaleniem wytycznych co do sposobu jej załatwienia.
Wyrok Sądu Najwyższego uchylający uchwałę Naczelnej Rady Adwokackiej nie
może być zaskarżony skargą kasacyjną, gdyż ten środek zaskarżenia nie przysłu-
guje od tego rodzaju orzeczeń.
Powołując się na konstytucyjne zasady prawa do sądu i dwuinstancyjności
postępowania sądowego skarżący nie wyjaśnia, dlaczego jego zdaniem środkiem
zaskarżenia miałaby być skarga kasacyjna określona w postępowaniu cywilnym a nie
inny środek odwoławczy. W powołanych w skardze kasacyjnej przepisach Konstytu-
cji RP nie ma mowy o skardze kasacyjnej ani o stosowaniu przepisów Kodeksu
postępowania cywilnego do innych postępowań. Przepis art. 176 ust. 1 Konstytucji
RP stanowi, że postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne. W zakresie
podejmowania uchwał przez samorządy zawodowe działające na podstawie art. 17
ust. 1 Konstytucji RP nie toczy się postępowanie sądowe. Ustawy regulujące działal-
ność tych samorządów przewidują środki kontroli zgodności z prawem podejmowa-
nych przez nie uchwał. W przypadku uchwał samorządu adwokackiego narzędziem
takiej kontroli jest skarga Ministra Sprawiedliwości do Sądu Najwyższego. Orzecze-
nie Sądu Najwyższego nie dotyczy dochodzenia przez obywatela naruszenia wolno-
ści i praw, co do którego przepis art. 77 ust. 2 Konstytucji RP nie pozwala na za-
mknięcie drogI sądowej. Nie jest też orzeczeniem wydanym w pierwszej instancji
dotyczącym stron, którym przepis art. 78 Konstytucji RP gwarantuje prawo do za-
skarżenia orzeczenia lub decyzji. Powołane w skardze przepisy nie dają podstawy
prawnej do zaskarżenia wyroku Sądu Najwyższego. W konsekwencji niedopuszczal-
na jest skarga kasacyjna od wyroku Sądu Najwyższego wydanego na podstawie art.
14 ust. 2 Prawa o adwokaturze po rozpoznaniu wniosku Ministra Sprawiedliwości o
uchylenie uchwały samorządu adwokackiego.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 3986 § 3 k.p.c. odrzucił
skargę kasacyjną.
========================================