Postanowienie z dnia 3 września 1997 r.
III RN 37/97

Na decyzję rektora wyższej uczelni o wygaśnięciu decyzji komisji rekru-
tacyjnej o przyjęciu na studia służy skarga do Naczelnego Sądu Administracyjne-
go.

Przewodniczący SSN: Andrzej Wróbel, Sędziowie SN: Adam Józefowicz, Janusz
Łętowski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 3 września 1997 r. sprawy ze skargi
Sławomira B. na decyzję Rektora Akademii Wychowania Fizycznego w W. z dnia 2
października 1996 r. w przedmiocie bezprawnego skreślenia z listy studentów I roku
Akademi Wychowania Fizycznego na skutek rewizji nadzwyczajnej Prezesa Naczelne-
go Sądu Administracyjnego od postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego w
Warszawie z dnia 20 lutego 1997 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e

Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł w dniu 16 maja 1997 r.
rewizję nadzwyczajną od postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego w
Warszawie z dnia 20 lutego 1997 r. [...], wydanego w sprawie Sławomira B. w przed-
miocie "bezprawnego skreślenia z listy studentów I roku" Akademi Wychowania
Fizycznego w W.
Powyższemu postanowieniu zarzucił rażące naruszenie prawa, w szczególności
art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.
U. Nr 74, poz. 368 ze zm.), w związku z art. 130 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego,
stosowanym w postępowaniu administracyjno-sądowym z mocy art. 59 tejże ustawy o
Naczelnym Sądzie Administracyjnym, zarzucił mu też rażące naruszenie interesu
Rzeczypospolitej Polskiej - wnosząc w konsekwencji o jego uchylenie i przekazanie
sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego
rozpoznania.
Stan faktyczny sprawy przedstawiał się następująco:
Sławomir B., wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
skargę, żądając przywrócenia go na studia w Akademii Wychowania Fizycznego w W.
Skarżący podał, że zdał egzamin na I rok studiów 1996/97, lecz został skreślony z listy
studentów tego roku. Z załącznika nr 1 do wniesionej skargi wynika, że Sławomir B. w
piśmie z dnia 10 września 1996 r., skierowanym do Rektora Akademii Wychowania
Fizycznego, oświadczył, że chociaż został przyjęty na I rok studiów dziennych "ze
względów obiektywnych nie może w tym roku rozpocząć studiów, gdyż obecny stan
zdrowia na to mu nie zezwala", załączając w związku z tym odpowiednie zaświadczenie
lekarskie ordynatora oddziału laryngologicznego w O.Ś. W tym samym piśmie skarżący
prosił Rektora AWF o "ewentualne umożliwienie mu podjęcia studiów w przyszłym roku
1997/98, bez ponownego zdawania egzaminu". W załączniku znajduje również się
kserokopia pisma Dziekana Wydziału Wychowania Fizycznego AWF z dnia 20 września
1996 r., informującego skarżącego o przyjęciu do wiadomości jego rezygnacji ze
studiów, natomiast negatywnie ustosunkowującego się do prośby skarżącego z dnia 10
września 1996 r., w której prosi on o ewentualne umożliwienie podjęcia studiów w
przyszłym roku szkolnym, bez ponownego zdawania egzaminu. Z kolejnego załącznika
do skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego wynika, że skarżący zwrócił się
pismem z dnia 20 września 1996 r. do Rektora AWF informując, że w związku z
poprawą stanu zdrowia chciałby jednak studiować w Akademii Wychowania Fizycznego
w roku 1996/97 i wystąpił w dniu 17 września 1996 r. z prośbą o przydzielenie mu
miejsca w domu akademickim. W dniu 20 września będąc w W. dowiedział się, że stało
się to niemożliwe wobec stanowiska zajętego przez Dziekana Wydziału Wychowania
Fizycznego w piśmie z dnia 20 września 1996 r., wręczonym mu w tym dniu w W., w
którym zawiadamiano go o przyjęciu rezygnacji ze studiów w roku szkolnym 1996/97 i
zaproszono na egzaminy w przyszłym roku akademickim. Pismo Sławomira B. z dnia
20 września do Rektora AWF ma cechy odwołania od decyzji Dziekana Wydziału z dnia
20 września 1996 r.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi Sławomira B.
na rozprawie, postanowieniem z dnia 20 lutego 1997 r. [...] odrzucił ją na podstawie art.
27 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym
stwierdzając, że wniesiona skarga nie mieści się w zakresie właściwości Naczelnego
Sądu Administracyjnego, określonym w art. 16 ustawy o Naczelnym Sądzie
Administracyjnym. Wnoszący rewizję nadzwyczajną Prezes NSA zauważa, że
odrzucenie skargi nastąpiło bez wyjaśnienia, czego skarżący oczekiwał od Sądu na tle
przepisów określających jego właściwość. Skarga Sławomira B. do NSA i dalsze jego
wystąpienia mają przede wszystkim charakter adresowanych personalnie zarzutów lub
żądań, ale też zawiera domaganie się przywrócenia go na I rok studiów. Skarżący nie
wziął pod uwagę, że sąd administracyjny nie jest powołany do załatwiania spraw co do
istoty, jak żądane przywrócenie go na I rok studiów. Nie bierze też pod uwagę, że sto-
sownie do przepisu art. 21 w związku z art. 16 ustawy o Naczelnym Sądzie Admi-
nistracyjnym zadaniem sądu administracyjnego jest kontrola legalności decyzji i posta-
nowień lub innych aktów albo czynności z zakresu administracji publicznej, dotyczących
przyznania, stwierdzenia bądź uznania uprawnień albo obowiązków wynikających z
przepisów prawa. Rewidujący przyznaje, iż skarżący nie spełnił w skardze wymagań
art. 37 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, ustalającego, że skarga powinna
zawierać między innymi wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub
czynności, oznaczenia organu, którego działanie lub bezczynności dotyczy i określenia
naruszenia prawa lub interesu prawnego. Jednakże bez wezwania, o jakim mowa w art.
130 § 1 KPC w związku z art. 59 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym,
skardze został nadany bieg, jako skardze w sprawie o skreślenie z listy studentów i
wyznaczony został termin rozprawy. Ponieważ - jak stwierdza rewidujący - ze skargi
Sławomira B. ani z jego wystąpień dodatkowych do Sądu nie można było jednoznacznie
określić przedmiotu skargi w rozumieniu przepisów o Naczelnym Sądzie
Administracyjnym do nadania skardze prawidłowego biegu niezbędne były dodatkowe
czynności wyjaśniające sprawę, w szczególności poprzez wezwanie, o jakim mowa w
przepisie art. 130 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, stosowanym odpowiednio w
postępowaniu sądowo-administracyjnym z mocy art. 59 ustawy o Naczelnym Sądzie
Administracyjnym. W sprawie rozpoznanej przez Naczelny Sąd Administracyjny na
rozprawie w dniu 20 lutego 1997 r. skarżący nie został jednak wezwany do uzupełnienia
skargi na podstawie art. 130 § 1 KPC.
Tym niemniej - wywodzi dalej rewidujący - na rozprawie Sąd dysponował już
aktami administracyjnymi i odpowiedzią na skargę. Z akt administracyjnych wynika, że
pismo skarżącego z dnia 20 września 1996 r. przedstawione zostało Rektorowi
Akademi przez Dziekana Wydziału przy piśmie z dnia 25 września 1996 r., w którym
podtrzymał on swoje stanowisko co do zaproszenia skarżącego na egzaminy w przy-
szłym roku akademickim, informując, że w związku z pismem skarżącego z dnia 10
września 1996 r. został on wykreślony z listy przyjętych na studia, a na jego miejsce
przyjęto osobę następną na liście, czego nie można już odwrócić. Pismo to nosi cechy
czynności, o jakiej mowa w art. 133 KPA. Na tym piśmie organu pierwszej instancji
znajduje się odręczna adnotacja Rektora o treści: "Zgodnie ze stanowiskiem Pana
Dziekana", zaopatrzona datą "26.09.96". Z odpowiedzi na skargę wynika, że organy
Uczelni traktowały pismo Dziekana Wydziału z dnia 20 września 1996 r. jako decyzję
administracyjną o stwierdzeniu wygaśnięcia decyzji komisji rekrutacyjnej o przyjęciu
skarżącego na studia, jego pismo z dnia 20 września 1996 r. jako odwołanie od decyzji,
zaś odręczną adnotację Rektora z dnia 26 września 1996 r. na piśmie Dziekana z dnia
25 września 1996 r. jako decyzję ostateczną Rektora o stwierdzeniu wygaśnięcia
decyzji o przyjęciu na studia. Z akt administracyjnych wynika również, że o ostatecznym
stanowisku organów Uczelni o wykreśleniu skarżącego z listy kandydatów przyjętych na
studia w związku z przyjęciem złożonej przez niego dnia 10 września 1996 r. rezygnacji
ze studiów, został on zawiadomiony przez Prodziekana Wydziału w dniu 2 października
1996 r. (podanie skarżącego z dnia 2.10.1996 r. i notatka służbowa Kierownika Sekcji
Wydziału z dnia 2.10.1996 r.). Skarga do Sądu w niniejszej sprawie wniesiona została w
dniu 3 października 1996 r.
Rewidujący stwierdza w konkluzji, że nawet gdyby uznać, iż w sprawie tej w
postępowaniu przed organami Uczelni nie doszło do wydania przez Rektora Akademi
decyzji w postępowaniu odwoławczym, to skarga wniesiona przez Sławomira B. do
Naczelnego Sądu Administracyjnego powinna zostać zakwalifikowana jako skarga na
bezczynność Rektora, będącego organem odwoławczym.
W tej sytuacji, biorąc pod uwagę stan sprawy, uznać należy, że zaskarżone
postanowienie zostało wydane z rażącym naruszeniem art. 27 ust. 2 ustawy o Naczel-
nym Sądzie Administracyjnym. Rozstrzygnięcie wydane ze wskazanym wyżej na-
ruszeniem prawa prowadzi również - zdaniem rewidującego - do rażącego naruszenia
interesu Rzeczypospolitej Polskiej, polegającego na wyłączeniu możliwości dokonania
kontroli przez sąd administracyjny w niniejszej sprawie stosowania przepisów prawa
materialnego, dotyczącego praw i obowiązków osób ubiegających się o przyjęcie na
studia wyższe.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Należy zgodzić się zarówno z wywodami rewizji nadzwyczajnej Prezesa Na-
czelnego Sądu Administracyjnego, jak i z jej konkluzją. Rzeczywiście, skarżący nie do-
pełnił wymagań przewidzianych przepisem art. 37 ustawy o Naczelnym Sądzie Ad-
ministracyjnym, ale też Naczelny Sąd Administracyjny nie wezwał go do uzupełnienia
skargi, czego wymaga art. 130 KPC. Należy się również zgodzić ze stanowiskiem re-
wizji nadzwyczajnej, iż w istocie rzeczy przedmiotem sporu jest ostateczna decyzja
Rektora AWF o wygaśnięciu decyzji komisji rekrutacyjnej w sprawie przyjęcia skarżą-
cego na studia, bądź też - ewentualnie - skarga na bezczynność Rektora, który w pos-
tępowaniu w tej sprawie jest organem odwoławczym. W każdym jednak wypadku - co
jest wyraźnie stwierdzone w przepisie art. 6 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw
Człowieka - skarżący miał prawo oczekiwać, iż jego skarga będzie rozpoznana in merito
przez niezawisły sąd, czego mu zaskarżonym postanowieniem NSA - odmówiono. W tej
zaś sytuacji uzasadniony jest również pogląd rewidującego, iż mamy tu do czynienia z
rozstrzygnięciem naruszającym interes Rzeczypospolitej Polskiej.
W tej sytuacji, biorąc powyższe okoliczności pod uwagę Sąd Najwyższy posta-
nowił, jak w sentencji.

========================================