Postanowienie z dnia 6 lutego 2006 r.
III PZ 2/06

Sędzia, który brał udział w wydaniu postanowienia odrzucającego skargę
o wznowienie postępowania, nie jest wyłączony od orzekania o dopuszczalno-
ści kolejnej skargi o wznowienie (art. 413 k.p.c.).

Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Małgorzata
Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca), Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 lutego
2006 r. sprawy z powództwa Adama B. przeciwko Zespołowi Szkół Technicznych w
M. o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie i nakazanie usunięcia dokumentów, na
skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 8
grudnia 2005 r. [...]

o d d a l i ł zażalenie.

U z a s a d n i e n i e


Wyrokiem z dnia 24 marca 1999 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Mielcu od-
dalił powództwo Adama B. przeciwko Zespołowi Szkół Technicznych w M. o przy-
wrócenie do pracy, wynagrodzenie i nakazanie usunięcia dokumentów. Sąd Rejono-
wy ustalił, iż orzeczeniem z dnia 4 lutego 1997 r. Odwoławcza Komisja Dyscyplinar-
na dla Nauczycieli przy Ministrze Edukacji Narodowej uznała powoda winnym opusz-
czenia bez usprawiedliwienia zajęć w szkole i na podstawie art. 76 ust. 1 pkt 3
ustawy - Karta Nauczyciela wymierzyła mu karę zwolnienia z pracy. W wyniku po-
wyższego orzeczenia dyrektor pozwanej Szkoły rozwiązał z powodem stosunek
pracy na podstawie art. 52 § 1 k.p. w związku z art. 91c Karty Nauczyciela.

Na skutek apelacji powoda Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Rzeszowie wyrokiem z dnia 9 grudnia 1999 r. [...] zmienił wyrok Sądu pierw-
szej instancji w ten sposób, że zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda od-
szkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy w wysokości trzy-
miesięcznego wynagrodzenia za pracę, zaś dalej idącą apelację oddalił. Sąd drugiej
instancji stwierdził, iż w myśl art. 91c Karty Nauczyciela w zakresie spraw wynikają-
cych ze stosunku pracy nieuregulowanych przepisami ustawy mają zastosowanie
przepisy Kodeksu pracy. Tymczasem kwestia rozwiązania stosunku pracy z nauczy-
cielem mianowanym znajduje swe uregulowanie w przepisach Karty, która w art. 26
ust. 1 pkt 1 w związku z art. 76 stanowi, że stosunek pracy nauczyciela mianowane-
go wygasa w przypadku nałożenia kary zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania
ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim oraz wydalenia z zawodu nauczy-
cielskiego. Tym samym brak jest podstaw do stosowania w stosunku do nauczyciela
mianowanego art. 52 k.p. w przypadkach uchybień, za które ponosi on odpowie-
dzialność dyscyplinarną.

W dniu 21 listopada 2005 r. powód złożył skargę o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 9
grudnia 1999 r. i wskazując na podstawy określone w art. 401 pkt 2 k.p.c. oraz art.
403 § 1 pkt 2 i § 2 k.p.c. wniósł o jego zmianę w części oddalającej apelację i
uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie wyroku Sądu pierwszej
instancji i przekazanie mu sprawy do ponownego rozpoznania. Skarżący powołał się
na brak należytej reprezentacji, uzyskanie wyroku za pomocą przestępstwa oraz po-
jawienie się nowych okoliczności i dowodów istotnych dla sprawy, z których nie mógł
skorzystać w poprzednim postępowaniu.

Postanowieniem z dnia 8 grudnia 2005 r. Sąd Okręgowy w Rzeszowie odrzucił
skargę uznając, iż nie została ona oparta na ustawowych podstawach wznowienia, a
nadto jest spóźniona.

Sąd Okręgowy wskazał, że - aczkolwiek powód posługuje się określeniami
zawartymi w art. 401 pkt 2 k.p.c. - z treści skargi wyraźnie wynika, iż nie chodzi mu o
wadliwości w zakresie reprezentacji, mogące powodować (stosownie do art. 379 pkt
2 k.p.c.) nieważność postępowania. Akta sprawy nie wskazują, aby powód ustanowił
pełnomocnika do reprezentowania go na rozprawie apelacyjnej, sam zaś był prawi-
dłowo powiadomiony o terminie tej rozprawy. Bezpodstawne jest również wskazanie
podstawy wznowienia określonej w art. 403 § 1 pkt 2 k.p.c., której istnienie powód
upatruje w popełnieniu przez członków komisji dyscyplinarnej i stronę pozwaną czy-
nów określonych w art. 231 k.k. i art. 271 k.k. Postępowania w tych sprawach nie
zostały wszczęte, bądź też zostały prawomocnie umorzone wobec przedawnienia
karalności czynów. W konsekwencji brak jest określonego w art. 404 k.p.c. istotnego
elementu warunkującego możliwość powołania się na omawianą podstawę wznowie-
nia, a tym samym podstawa ta nie istnieje. Skarga nie opiera się również na podsta-
wie określonej w art. 403 § 2 k.p.c. Powołując się na tę podstawę powód wskazał na
pismo Kuratora Oświaty w R. z dnia 12 sierpnia 2005 r., z którego wynika, iż strona
pozwana nie uzyskała pisemnej aprobaty tego organu na rozwiązanie z nim stosunku
pracy. Tymczasem niemożność skorzystania w poprzednim postępowaniu z określo-
nych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych nie zachodzi, gdy istniała
obiektywna możliwość powołania ich w tym postępowaniu, a tylko na skutek opie-
szałości, zaniedbania, zapomnienia czy błędnej oceny potrzeby ich powołania strona
tego nie uczyniła. Ponadto uchybienia proceduralne pracodawcy przy rozwiązaniu
stosunku pracy z powodem nie mogły mieć wpływu na wynik sprawy, skoro Sąd dru-
giej instancji uwzględnił apelację powoda, uznając rozwiązanie z nim stosunku pracy
za niezgodne z prawem. Zdaniem Sądu Okręgowego, skarga o wznowienie postę-
powania została wniesiona z uchybieniem terminu określonego w art. 407 k.p.c.,
gdyż powód o wszystkich powoływanych w niej okolicznościach wiedział w toku po-
stępowania w sprawie. Wreszcie została ona wniesiona po upływie pięciu lat od
uprawomocnienia się orzeczenia, zaś w toku postępowania powód nie był pozbawio-
ny możliwości działania i należytej reprezentacji (art. 408 k.p.c.).

W zażaleniu na powyższe postanowienie powód zarzucił naruszenie art. 410 §
1 k.p.c., poprzez przekroczenie przez Sąd Okręgowy zakresu badania na posiedze-
niu niejawnym podstaw skargi o wznowienie postępowania, a w konsekwencji przed-
wczesną ocenę ich zasadności, naruszenie art. 408 k.p.c., przez błędną ocenę do-
puszczalności skargi polegającą na niezasadnym przyjęciu, że powód nie był pozba-
wiony możności działania w sprawie oraz należytej reprezentacji na rozprawie apela-
cyjnej, iż nowe fakty i okoliczności były mu znane w poprzednim postępowaniu oraz
że w postępowaniu z poprzedniej skargi o wznowienie nie podnosił okoliczności uzy-
skania wyroku za pomocą przestępstwa, a nadto naruszenie art. 413 k.p.c., z uwagi
na okoliczność, iż w wydaniu zaskarżonego postanowienia brało udział dwóch sę-
dziów, z udziałem których w dniu 9 czerwca 2003 r. zapadło postanowienie w przed-
miocie odrzucenia poprzednio wniesionej skargi o wznowienie postępowania w tej
samej sprawie, a tym samym wyłączonych od rozpoznania niniejszej skargi z mocy
ustawy. Powołując się dodatkowo na zarzuty dotyczące prawidłowości rozstrzygnię-
cia w sprawie o przywrócenie do pracy skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i przekazanie Sądowi Okręgowemu do rozpoznania sprawy w zakre-
sie objętym skargą o wznowienie postępowania.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Przede wszystkim nie zachodzi zarzucona nieważność postępowania z uwagi
na udziału w sprawie sędziego wyłączonego z mocy ustawy. Stosownie do art. 413
k.p.c. sędzia, którego udziału lub zachowania się w procesie poprzednim dotyczy
skarga, wyłączony jest od orzekania w postępowaniu ze skargi o wznowienie. Skar-
żący, po raz kolejny domagając się wznowienia postępowania zakończonego pra-
womocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 9 grudnia 1999 r. [...]
odnosi zawarte w art. 413 k.p.c. określenie ,,poprzedni proces" do postępowania ze
skargi o wznowienie postępowania w tej samej sprawie, zakończonego wyrokiem z
dnia 26 maja 2004 r., którym jego skarga została prawomocnie oddalona. Tymcza-
sem wyrażenie ,,w procesie poprzednim" nie może oznaczać nic innego, jak tylko
postępowanie zakończone prawomocnym orzeczeniem co do istoty sprawy, które
może być przedmiotem wznowienia stosownie do treści art. 399 § 1 k.p.c. W konse-
kwencji z mocy art. 413 k.p.c. nie jest wyłączony od orzekania w kwestii dopuszczal-
ności kolejnej skargi o wznowienie postępowania sędzia, który postanowieniem, na-
stępnie uchylonym, poprzednią skargę odrzucił (por. także postanowienie Sądu Naj-
wyższego z dnia 17 grudnia 1998 r., II CKN 84/98, OSNC 1999 nr 5, poz. 101). Z
powyższych względów zarzut nieważności postępowania jest pozbawiony usprawie-
dliwionych podstaw.

Zaskarżone postanowienie odpowiada prawu przede wszystkim z uwagi na
normę art. 416 k.p.c., zgodnie z którym niedopuszczalne jest dalsze wznowienie po-
stępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o
wznowienie. Przepis ten jednoznacznie wyłącza dopuszczalność ponownego wzno-
wienia postępowania w przypadku, w którym poprzednio wznowione postępowanie
zostało zakończone orzeczeniem mającym merytoryczny charakter. Oznacza to, że
ani przyczyny nieważności, ani przyczyny restytucyjne nie mogą uzasadniać wzno-
wienia postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem, wydanym na skutek
skargi o wznowienie. Niesporne jest, iż w dniu 25 marca 2003 r. powód wniósł skargę
o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu
Okręgowego w Rzeszowie z dnia 9 grudnia 1999 r. [...]. Skarga ta została odrzucona
zapadłym na posiedzeniu niejawnym postanowieniem Sądu Okręgowego w Rzeszo-
wie z dnia 9 czerwca 2003 r. [...]. Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2004 r., I PZ
101/03, Sąd Najwyższy uchylił powyższe postanowienie wskazując na niedopusz-
czalność dokonania oceny zasadności skargi na posiedzeniu niejawnym. Ponownie
rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy połączył badanie dopuszczalności wznowienia z
rozpoznaniem sprawy i prawomocnym wyrokiem z dnia 26 maja 2004 r. [...] oddalił
skargę o wznowienie postępowania. Skoro zatem wniesiona przez skarżącego
uprzednio skarga o wznowienie postępowania w sprawie [...] Sądu Okręgowego w
Rzeszowie została prawomocnie oddalona, przeto skarga wniesiona ponownie - jako
niedopuszczalna - podlega odrzuceniu niezależnie od istnienia i zasadności podstaw,
na których została oparta, oraz niezależnie od poglądów prawnych wyrażonych przez
Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Z przytoczonych względów zażalenie podlega oddaleniu z mocy art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941 § 3 k.p.c.
========================================