Postanowienie z dnia 10 grudnia 1996 r.
III KKO 4/96

Odmienne stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Ape-
lacyjnego w tej samej sprawie nie dają możliwości wdrożenia sporu kompetencyj-
nego w trybie art. 190 KPA i następnych.

Przewodniczący SSN: Adam Józefowicz (sprawozdawca), Sędziowie: SN
Andrzej Wróbel, NSA Jerzy Sulimierski, przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości
Tadeusz Szóstakowski, przedstawiciel Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej
Edmund Guzel.

Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym, po rozpoznaniu w dniu 10
grudnia 1996 r. na posiedzeniu jawnym sprawy z wniosku Jana R. o rozstrzygnięcie
sporu kompetencyjnego między Sądem Apelacyjnym-Sądem Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w W. a Dyrekcją Generalną PKP w sprawie roszczeń mianowanego
pracownika kolejowego z tytułu przeniesienia na inne stanowisko.

p o s t a n o w i ł:

o d r z u c i ć wniosek


U z a s a d n i e n i e

Pismem z dnia 9 października 1996 r. Jan R. wystąpił do Kolegium Kompe-
tencyjnego przy Sądzie Najwyższym z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu kompeten-
cyjnego między sądami i wyznaczenie organu właściwego do rozpoznania jego sprawy
o przywrócenie na poprzednie stanowisko kierownika magazynu w związku z prze-
niesieniem służbowym z dnia 31 marca 1994 r. na niższe stanowisko ekspedytora
kolejowego I klasy oraz o wyrównanie wynagrodzenia.
Generalna Dyrekcja PKP pismem z dnia 11 października 1994 r. [...], w odpo-
wiedzi na pismo Jana R. żądające zmiany decyzji w przedmiocie przeniesienia na
niższe stanowisko, poinformowała wnioskodawcę, że swoich roszczeń może dochodzić
na drodze sądowej, wnosząc skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego za
pośrednictwem Centralnej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w W.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu sprawy ze skargi
Jana R. postanowieniem z dnia 28 listopada 1994 r. [...] odrzucił skargę uznając, że
znowelizowany przepis § 46 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia
1974 r. w sprawie praw i obowiązków pracowników kolejowych (Dz. U. Nr 51, poz. 327
ze zm.) nie wyłącza stosunku pracy pracowników kolejowych oraz, że zgodnie z art.
195 § 4 pkt 7 KPA skarga do NSA w tego rodzaju sprawach jest niedopuszczalna.
Na skutek tego Jan R. wystąpił w dniu 22 grudnia 1994 r. do Sądu Rejonowego,
Wydziału Pracy dla W.-P. z powództwem o przywrócenie do pracy i wyrównanie różnicy
wynagrodzenia. Sąd Rejonowy dla W.-P., [...] postanowieniem z dnia 5 lipca 1995 r. [...]
z uwagi na zawiłość sprawy przekazał sprawę na zasadzie art. 18 § 1 KPC do
rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W.
[...] Sąd ten po rozpoznaniu sprawy wyrokiem z dnia 17 stycznia 1996 r. [...] oddalił
powództwo i zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W. [...] po rozpoznaniu
rewizji Jana R. od powyższego wyroku Sądu Wojewódzkiego, wyrokiem z dnia 25
kwietnia 1996 r. [...] uchylił zaskarżony wyrok i odrzucił pozew.

Rozpatrując sprawę Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym wzięło
pod uwagę, co następuje:

Stosownie do przepisu art. 190 § 1 KPA wymienione Kolegium Kompetencyjne
rozstrzyga spory o właściwość między organami administracji państwowej a sądami.
Według art. 192 § 1 pkt 2 KPA może powstać spór negatywny, gdy w sprawie uznają
się za niewłaściwe do załatwienia sprawy zarówno organ administracji państwowej, jak
również sąd. Jan R., jako pracownik kolejowy - zgodnie z pouczeniem - wystąpił ze
swoimi roszczeniami ze stosunku pracy na drogę postępowania administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał tę drogę za niedopuszczalną i odrzucił skargę
Jana R. Wnioskodawca wniósł pozew do sądu powszechnego, to jest do Sądu
Rejonowego-Sądu Pracy. Postępowanie przed sądami powszechnymi zakończyło się
prawomocnie wyrokiem Sądu Apelacyjnego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
W., który w wyniku rewizji powoda uchylił wyrok Sądu I instancji i odrzucił pozew. Na
skutek tego została zamknięta dla wnioskodawcy droga postępowania przed sądem
pracy do dochodzenia roszczeń ze stosunku pracy. W ten sposób powstał spór o
właściwość do rozpoznania sprawy wnioskodawcy między sądami, a nie między
organem administracji państwowej a sądem. Nie jest to jednak spór kompetencyjny, o
którym mowa w art. 190 § 1 KPA. Zróżnicowane stanowiska prawne Naczelnego Sądu
Administracyjnego i Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
kwestii wyboru właściwej drogi postępowania administracyjnego lub postępowania
sądowego w sprawach o roszczenia ze stosunku pracy pracowników kolejowych nie
stanowią podstawy do wystąpienia z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu między sądami
przez Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym. W postanowieniu z dnia 20
czerwca 1996 r. (III PO 11/96) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że "na podstawie art. 190 § 1
KPA nie może powstać spór kompetencyjny między sądami powszechnymi a
Naczelnym Sądem Administracyjnym" (OSNAPiUS 1996 nr 23 poz. 364). Ponadto Sąd
Najwyższy w uchwale z dnia 22 października 1996 r., III AZP 3/96 rozstrzygnął sporną
kwestię w ten sposób, że uznał, iż "mianowanemu pracownikowi kolejowemu w sprawie
rozwiązania stosunku pracy przysługuje odwołanie do sądu pracy, natomiast nie
przysługuje mu skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego na decyzję kierownika
jednostki nadrzędnej nad jednostką organizacyjną zatrudniającą pracownika, wydaną
na podstawie § 46 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie
praw i obowiązków pracowników kolejowych (jednolity tekst: Dz. U. z 1993 r., Nr 98,
poz. 449)". Wątpliwości, jakie powstały w tej kwestii między sądami, wynikły w związku
ze zmianą przepisu § 46 cytowanego rozporządzenia Rady Ministrów i wymagały
usunięcia w drodze wykładni prawa przez Sąd Najwyższy. W świetle tej wykładni
wnioskodawca może zwrócić się do Ministra Sprawiedliwości - Prokuratora
Generalnego lub Rzecznika Praw Obywatelskich, aby rozważył celowość zaskarżenia w
drodze kasacji prawomocnego orzeczenia sądu rewizyjnego w trybie art. 12 ust. 1
ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego,
rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o
postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 43,
poz. 189).
Zdaniem Kolegium Kompetencyjnego przy Sądzie Najwyższym, niedopuszczalna
jest droga postępowania przed Kolegium Kompetencyjnym do rozpoznania wniosku o
rozstrzygnięcie sporu między sądem administracyjnym a sądem powszechnym o
właściwość do rozpoznania sprawy, gdy nie ma sporu o właściwość między organem
administracji państwowej a sądem.
Mając powyższe wywody na uwadze, Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie
Najwyższym na zasadzie art. 195 KPA w związku z art. 199 § 1 pkt 1 KPC postanowiło,
jak w sentencji.

========================================