Postanowienie SN - III KKO 14/01
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:III KKO 14/01
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2003/2/51
Data wydania:2002-02-06

Postanowienie z dnia 6 lutego 2002 r.
III KKO 14/01

Dla uzyskania zasiłku przedemerytalnego były pracownik mógł docho-
dzić przed sądem pracy ustalenia wykonywania pracy w szczególnych warun-
kach (art. 37j ust. 1a ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciw-
działaniu bezrobociu, jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 6, poz. 56 ze zm.).


Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Jerzy Kwaśniewski, Andrzej Wasilewski, przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości Ja-
nina Dąbrowiecka, przedstawiciel Ministra Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Zagal-
ska

Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym, po rozpoznaniu w dniu 6
lutego 2002 r. sprawy z wniosku Henryka M. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość
między Powiatowym Urzędem Pracy w J. a Sądem Rejonowym-Sądem Pracy w Ja-
rosławiu w przedmiocie ustalenia wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

u z n a ł o, że właściwym do rozpoznania sprawy jest Sąd Rejonowy-Sąd
Pracy w Jarosławiu.

U z a s a d n i e n i e


Henryk M. dnia 14 grudnia 2001 r. wniósł o rozstrzygnięcie negatywnego
sporu kompetencyjnego między Sądem Rejonowym-Sądem Pracy w Jarosławiu oraz
Starostą J. w sprawie o ustalenie wykonywania pracy w szczególnych warunkach.
Wnioskodawca ubiega się o uzyskanie zasiłku przedemerytalnego. Jego zdaniem
uzyskanie prawa do tego świadczenia zależy od możliwości wykazania wykonywania
pracy w szczególnych warunkach w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych
ubiegłego wieku u pracodawcy, który został zlikwidowany. Wnioskodawca załączył
postanowienie Sądu Rejonowego w Jarosławiu przekazujące sprawę Staroście Po-
wiatowemu w J. oraz decyzję wydaną z upoważnienia tego Starosty, w której organ
uznał się za niewłaściwy do rozpoznania wniosku.


Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym zważyło, co następuje:


Według art. 37o ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i prze-
ciwdziałaniu bezrobociu (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 6, poz. 56 ze zm.) prawo
do zasiłków przedemerytalnych ustalał i przyznawał starosta, a wypłacał je powiato-
wy urząd pracy. Jednym z warunków nabycia prawa do tego świadczenia było wyko-
nywanie przez co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczegól-
nym charakterze w rozumieniu przepisów emerytalnych (art. 37 ust. 1 pkt 2 tej
ustawy). Według art. 37j ust. 1a ustawy okresy te ,,są uwzględniane po przedłożeniu
odpowiedniej dokumentacji, zgodnie z wymogami określonymi w odrębnych przepi-
sach, bądź na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu". Organ administracyjny
może zatem uwzględnić, przy ustalaniu prawa do zasiłku przedemerytalnego, okresy
pracy w szczególnych warunkach wówczas, gdy wnioskodawca przedłoży świadec-
two pracy z odpowiednią wzmianką lub prawomocny wyrok sądu.

Kolegium Kompetencyjne podziela ustalony w orzecznictwie pogląd, według
którego podmiot, do którego właściwości należy sprawa przyznania pewnego świad-
czenia, jest zarazem właściwy do ustalenia przesłanek, od których zależy prawo do
tego świadczenia. Odnosi się to jednakże tylko do takich sytuacji, w których nie ma
unormowań szczególnych, jak w niniejszej sprawie. W odniesieniu do faktu wykony-
wania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze organ nie
mógł prowadzić postępowania dowodowego w zakresie przewidzianym w art. 75
KPA. Wykonywanie takiej pracy mogło być udowodnione tylko świadectwem pracy
lub prawomocnym wyrokiem sądu. Osoba niemająca odpowiedniego świadectwa
pracy, mogła - na podstawie wówczas obowiązujących przepisów - udowodnić ten
fakt tylko prawomocnym wyrokiem sądu. Ma więc ona interes prawny w rozumieniu
art. 189 KPC.

W postanowieniu z dnia 29 sierpnia 2001 r., III KKO 5/01 Kolegium Kompe-
tencyjne stwierdziło - na podstawie stanu prawnego sprzed nowelizacji ustawy o za-
trudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu polegającej na dodaniu art. 37j ust. 1a - że
organem właściwym do ustalenia okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych
jako przesłanki nabycia prawa do zasiłku przedemerytalnego jest organ administracji.
Jak wynika z uzasadnienia tego postanowienia, ta nowa sytuacja prawna - czyli
przepis dotyczący prawomocnego orzeczenia sądu - przemawia za tym, że przed
jego wprowadzeniem organ administracji był właściwy do ustalenia wykonywania
pracy w szczególnych warunkach.

Z tych względów Kolegium Kompetencyjne nie zgadza się z poglądem wyra-
żonym w czasie obowiązywania art. 37j ust. 1a tej ustawy w postanowieniu z dnia 20
grudnia 2001 r., III KKO 11/01. Przyjęto w nim, że w sprawie o ustalenie wykonywa-
nia pracy w szczególnych warunkach właściwy jest organ administracji, do którego
właściwości należy przyznawanie zasiłków przedemerytalnych, a nie sąd pracy. Jed-
nakże - jak już wyżej wspomniano - organ ten mógł ustalić prawo do tego świadcze-
nia tylko na podstawie dokumentów (świadectwa pracy) lub prawomocnego orzecze-
nia sądu. Postanowienie to może pozbawiać byłego pracownika, niedysponującego
stosownym świadectwem pracy, prawa do zasiłku przedemerytalnego tylko z tej
przyczyny, że została wyłączona - bezpodstawnie - możliwość sądowego dochodze-
nia ustalenia wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] III KKO 4/03   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/18/325
2003-11-28 
[IA] III KKO 16/02   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/6/109
2003-02-25 
[IA] III KKO 11/02   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/1/14
2002-12-13 
[IA] III KKO 9/02   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2003/24/604
2002-11-07 
[IA] III KKO 8/02   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2003/24/606
2002-12-13 
  • Adres publikacyjny: