Postanowienie SN - II UZ 87/97
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:II UZ 87/97
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1998/18/553
Data wydania:1997-11-13

Postanowienie z dnia 13 listopada 1997 r.
II UZ 87/97


W sprawie dotyczącej określenia podstawy wymiaru składek na ubez-
pieczenie społeczne, decydującego o ich wysokości, kasacja jest wyłączona
(art. 393 pkt 5 in fine KPC).


Przewodniczący SSN: Stefania Szymańska, Sędziowie SN: Andrzej
Kijowski, Zbigniew Myszka (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 listo-
pada 1997 r. sprawy z wniosku Banku P.-H. SA [...] w S. przeciwko Zakładowi Ubez-
pieczeń Społecznych-Oddziałowi w S. o składki na ubezpieczenie społeczne, na
skutek zażalenia powoda w przedmiocie odrzucenia kasacji od postanowienia Sądu
Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 28 maja
1997 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

o d d a l i ć zażalenie.


U z a s a d n i e n i e

Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach pos-
tanowieniem z dnia 28 maja 1997 r. odrzucił kasację Banku P.-H. SA [...] w S. od
wyroku tego Sądu z dnia 30 stycznia 1997 r. [...], zmieniającego wyrok Sądu Woje-
wódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 2 kwietnia
1996 r. i oddalającego odwołanie zainteresowanego pracodawcy od decyzji organu
rentowego nakładającej obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie spo-
łeczne od nagród przyznawanych pracownikom za wykrycie fałszywych banknotów.
W uzasadnieniu wydanego postanowienia Sąd Apelacyjny wskazał, że podstawę
prawną rozstrzygniętego sporu między Bankiem a organem rentowym stanowiły

- 2 -

przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wyso-
kości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne... (Dz. U. z 1993 r. Nr
68, poz. 330 ze zm.). Również ze stanu faktycznego sprawy wynikało, że Bank
kwestionował podstawę wymiaru składek - utrzymując, że nie może ona obejmować
przyznawanych przezeń nagród. Skoro kasacja nie przysługuje w sprawach dotyczą-
cych podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (art. 393 pkt 5 KPC), to
jako niedopuszczalna podlegała odrzuceniu w trybie art. 3935 pkt 1 KPC, bez
względu na wartości przedmiotu zaskarżenia.
W zażaleniu zainteresowany Bank zarzucił naruszenie przepisu art. 393 pkt
5 KPC i domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia - twierdząc, że nie
występował o określenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, ale
żądał uchylenia decyzji organu rentowego odmawiającej wznowienia postępowania.
Zdaniem skarżącego sprawa dotyczyła stwierdzenia prawa lub obowiązku do
określonego świadczenia z ubezpieczenia społecznego, ponieważ ,,prawo organu
rentowego do pobierania składki na ubezpieczenie od wynagrodzenia pracowników
wpływa na prawo świadczenia dla pracowników". W tego rodzaju sprawach kasacja
nie jest wyłączona w oparciu o art. 393 pkt 5 KPC, który jako przepis wyjątkowy nie
może być interpretowany rozszerzająco.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Przedmiotem procesu było odwołanie zainteresowanego Banku od decyzji
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w S. z dnia 30 stycznia 1996 r., zobo-
wiązującej do odprowadzenia składek na ubezpieczenie społeczne pracowników od
nagród za wykrycie fałszywych znaków pieniężnych i ujawnienie fałszerstw doku-
mentów związanych z obrotem pieniężnym. Natomiast w uzasadnieniu tej decyzji
potwierdzono decyzję organu rentowego z dnia 1 czerwca 1994 r. [...], która obcią-
żyła zainteresowany Bank składkami na pracownicze ubezpieczenie społeczne i
Fundusz Pracy, z ustawowymi odsetkami za okres od lutego 1992 r. do grudnia 1993
r. w łącznej kwocie 17.842.400 zł (przed denominacją). Zasądzenia zwrotu tej wła-
śnie kwoty wynikającej z wcześniejszej - niż zaskarżona - decyzji organu rentowego
domagał się skarżący w odwołaniu od decyzji z dnia 30 stycznia 1996 r. Jego od-

- 3 -

wołanie było w obu instancjach sądowych rozpoznane jako sprawa o składki na
ubezpieczenie społeczne. Równocześnie jednak jako materialnoprawną podstawę
rozbieżnych orzeczeń Sądy pierwszej i drugiej instancji powołały regulację norma-
tywną zawartą w § 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w
sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgła-
szania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubez-
pieczenia społecznego (jednolity tekst: Dz. U. z 1993 r. Nr 68, poz. 330 ze zm., po-
woływanego dalej jako rozporządzenie Rady Ministrów z 29 stycznia 1990 r.), która
wprost wymienia składniki dochodu w gotówce lub w naturze z tytułu wykonywania
pracy w ramach stosunku pracy wchodzące do podstawy wymiaru składek na ubez-
pieczenie społeczne. Zgodnie z § 14 ust. 1 powołanego rozporządzenia - od tak
prawnie określonej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne - praco-
dawca jest obowiązany, bez uprzedniego wezwania, opłacać i rozliczać składki na
ubezpieczenie społeczne. Jeżeli wykonuje tę powinność nieprawidłowo, to organ
rentowy z urzędu oblicza i wymierza należną składkę, wydając decyzję w sprawie
wymiaru składek (§ 17 tego rozporządzenia). Taką decyzję organ rentowy wydał w
dniu 1 czerwca 1994 r., która uprawomocniła się wobec jej niezaskarżenia w usta-
wowym terminie.
W takich okolicznościach wniosek Banku z dnia 28 listopada 1995 r. ,,o
stwierdzenie nieważności tej decyzji i zwrot nienależnie pobranych składek na ubez-
pieczenie społeczne" w kwocie 1784,24 zł w sensie prawnym był spóźnionym odwo-
łaniem od decyzji dotyczącej wymiaru składek z dnia 1 czerwca 1994 r. i nie powinien
być przedmiotem kolejnej decyzji organu rentowego z dnia 30 stycznia 1996 r.,
wydanej błędnie na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 25 listopada 1986 r. o or-
ganizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 1989 r. Nr
25, poz. 137 ze zm., powoływanej dalej jako ustawa z 25 listopada 1986 r.), po-
nieważ nie było potrzeby utrzymania w mocy prawomocnej decyzji z dnia 1 czerwca
1994 r. wymierzającej należne składki na ubezpieczenie społeczne.
Przedmiotem sporu nie było przy tym, jak wywodził w uzasadnieniu zażale-
nia skarżący Bank, ,,stwierdzenie prawa lub obowiązku do określonego świadczenia z
ubezpieczenia społecznego", skoro w istocie rzeczy sprawa dotyczyła zweryfiko-
wania podstawy wymiaru składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne, decy-

- 4 -

dującej o wymierzeniu i pobraniu decyzją z dnia 1 czerwca 1994 r. należnych składek
na to ubezpieczenie w łącznej kwocie 17.842.400 zł (przed denominacją). Decyzja ta
pozostawała w bezpośrednim związku ze sporną kwestią określenia - stosownie do
treści § 7 rozporządzenia Rady Ministrów z 27 stycznia 1990 r. - podstawy wymiaru
składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne za okres od lutego 1992 r. do
grudnia 1993 r., związanej z uwzględnieniem w tej podstawie spornych nagród.
Tymczasem zgodnie z treścią § 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29
stycznia 1990 r. - zakład pracy jest zobowiązany opłacać i rozliczać w prawidłowej
wysokości składki na pracownicze ubezpieczenia społeczne od określonej stosownie
do reguł § 7 tego aktu prawnego podstawy wymiaru tych składek. Jeżeli pracodawca
dokonuje tej czynności nieprawidłowo, to organ rentowy nie wydaje decyzji w sprawie
określenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, ale - określając
prawidłową podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne - oblicza i
wymierza w wysokości prawnie określonej (§ 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 29
stycznia 1990 r.) należną składkę na to ubezpieczenie, wydając w tej sprawie
stosowną decyzję (art. 11 pkt 3 ustawy z dnia 25 listopada 1986 r. o finansowaniu i
organizacji ubezpieczeń społecznych). W tym układzie normatywnym sporna sprawa
dotyczyła zatem decydującego o wymiarze należnych składek określenia - stosownie
do treści § 7 rozporządzenia Rady Ministrów z 29 stycznia 1990 r. - podstawy
wymiaru składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne, w której kasacja nie
przysługuje z mocy art. 393 pkt 5 in fine KPC.
Mając powyższe na uwadze zażalenie podlegało oddaleniu na podstawie
art. 39319 KPC w związku z art. 385 i 397 § 2 KPC.

========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] II UZ 43/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/108
2008-01-18 
[IA] II UZ 41/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/107
2008-01-08 
[IA] II UZ 39/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/84
2008-01-14 
[IA] II UZ 35/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/83
2007-12-05 
[IA] II UZ 31/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/82
2007-11-23 
  • Adres publikacyjny: