Postanowienie SN - II UZ 83/99
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:II UZ 83/99
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 2000/23/876
Data wydania:1999-07-27

Postanowienie z dnia 27 lipca 1999 r.
II UZ 83/99

Dopuszczalność kasacji w sprawie wszczętej na skutek odwołania od
decyzji ustalającej wysokość składki na ubezpieczenie społeczne adwokatów
niepełnosprawnych zależy od wartości przedmiotu zaskarżenia (art. 393 pkt 1
KPC).


Przewodniczący: SSN Barbara Wagner, Sędziowie SN: Maria Tyszel, Beata
Gudowska (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 lipca
1999 r. sprawy z wniosku Witolda A. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w W. o wysokość składki na ubezpieczenie społeczne, na skutek
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia
9 czerwca 1999 r. [...]

p o s t a n o w i ł:


o d d a l i ć zażalenie.

U z a s a d n i e n i e


Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. decyzją z dnia 10 marca
1998 r., skierowaną do adwokata Witolda A., odmówił ustalenia ze skutkiem od dnia
1 stycznia 1998 r. składki na jego ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzenia in-
dywidualnej kancelarii w wysokości 50 % składki należnej. Powołując się na zmiany
w prawie, wprowadzone przez ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawo-
dowej i społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz.
776), stwierdził, że uprawnienie z art. 25 powołanej ustawy przysługuje wyłącznie
pracownikom, zatem nie może z niego skorzystać adwokat prowadzący indywidualną
kancelarię.

Odwołanie ubezpieczonego od tej decyzji uwzględnił Sąd Wojewódzki-Sąd
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyrokiem z dnia 10 października
1998 r., zaś Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 17 lutego 1999 r.
uwzględnił apelację organu ubezpieczeń społecznych i - zmieniając zaskarżony nią
wyrok - oddalił odwołanie.

Kasacja Witolda A. została oparta na podstawie naruszenia prawa materialne-
go przez błędną wykładnię przepisu art. 25 przytoczonej ustawy o rehabilitacji zawo-
dowej, w związku z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokatu-
rze (Dz.U. Nr 16, poz. 124 ze zm.) oraz art. 60 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o
zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.).
Na tej podstawie skarżący wnosił o zmianę wyroku Sądu drugiej instancji i oddalenie
apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 9 czerwca 1999 r. kasacja została
odrzucona. Sąd drugiej instancji dostrzegł, że spór dotyczy wysokości składki na
ubezpieczenie społeczne, a wskazana przez ubezpieczonego wartość przedmiotu
zaskarżenia zamyka się kwotą około 2000 zł.

W zażaleniu opartym na zarzucie "oczywiście błędnego" ustalenia przedmiotu
sporu (zaskarżenia), ubezpieczony zawarł wniosek o uchylenie zaskarżonego posta-
nowienia wskazując, że "jego proces dotyczy ustalenia prawidłowej interpretacji
przepisu art. 25 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spo-
łecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776)". Opi-
sał spór jako żądanie ustalenia, że cytowany przepis nie wyłącza adwokatów-inwali-
dów I lub II grupy z nabytych uprzednio uprawnień do opłacania składki na ubezpie-
czenie społeczne z 50% zniżką, a nie o jakąkolwiek kwotę sporną z tego tytułu, gdyż
żadna kwota pieniężna ani termin jej opłacania nie był przedmiotem rozważań Sądu
Apelacyjnego. Przyjęcie, że sprawa dotyczy świadczeń pieniężnych uznał za niedo-
puszczalne. Tłumaczył, że wprawdzie określił wartość przedmiotu zaskarżenia, lecz
tylko na żądanie Sądu, z jednoczesnym zastrzeżeniem, że w jego sprawie wartość ta
nie ma znaczenia procesowego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przedmiot sporu i zakres jego rozpoznania przez Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych wyznacza treść zaskarżonej decyzji. W sprawie niniejszej decyzja z
dnia 10 marca 1998 r., od której ubezpieczony się odwołał, dotyczyła ustalenia wyso-
kości składki na ubezpieczenie społeczne, należnej od dnia 1 stycznia 1998 r. Z tre-
ści odwołania od tej decyzji wynika, że skarżący kwestionuje zaniechanie poboru
składki w połowie wysokości, dokonywanego dotychczas na podstawie art. 18 ust. 2
ustawy z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób niepełno-
sprawnych (Dz.U. Nr 46, poz. 201 ze zm.), wprowadzonego ustawą z dnia 10 paź-
dziernika 1991 r. o zmianie ustawy o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób nie-
pełnosprawnych (Dz.U. Nr 110, poz. 472), o treści: "Składka na ubezpieczenie spo-
łeczne osób niepełnosprawnych zaliczonych do inwalidów I lub II grupy, z wyjątkiem
zatrudnionych w zakładach pracy, o których mowa w art. 4 ust. 1, wynosi 50%
składki na ubezpieczenie społeczne określonej w odrębnych przepisach". Inaczej
mówiąc, skarżący kwestionuje wymiar składki ustalony od 1 stycznia 1998 r. w 100%
wysokości według art. 25 ustawy z dnia 27 maja 1997 r. rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Także w kasacji ubezpie-
czony domaga się zmiany wyroku Sądu drugiej instancji w odniesieniu do ustalenia,
w jakiej wysokości powinien pokrywać składki na ubezpieczenie społeczne. Żądanie
to można zinterpretować tylko tak, jak zostało sformułowane, czyli jako domaganie
się ustalenia składek w niższym wymiarze. Tymczasem w zażaleniu spór został
utożsamiony ze sporem o ustalenie stosunku prawnego lub prawa, przy określeniu
jego istoty jako sporu o wykładnię prawa.

Sprawy rozpoznawane przez sądy mogą dotyczyć świadczenia albo ustalenia
lub ukształtowania stosunku prawnego lub prawa. Sądy pracy i ubezpieczeń spo-
łecznych rozpoznają natomiast sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, przez
które rozumie się sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rento-
wych, dotyczących ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia rodzinnego, emerytur i
rent, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, innych świadczeń w sprawach należą-
cych do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz odszkodowań przysłu-
gujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową
albo służbą w Milicji Obywatelskiej lub Służbie Więziennej (art. 476 § 2 KPC).

Przy rozpoznawaniu tych sporów sądy wykładają prawo w celu jego stosowa-
nia, nie dokonują jednak jego wykładni abstrakcyjnej. Oczywiście, że przed zastoso-
waniem w sprawie cytowanego przepisu art. 25, Sąd Apelacyjny prowadził konieczne
do tego rozumowanie jurydyczne, którego efektem są pewne tezy o charakterze
ustalającym zawarte w uzasadnieniu orzeczenia, rozstrzygniecie jednak, dotyczy
wyłącznie obowiązku zapłaty całości składki, a więc składki w odpowiedniej, dającej
się określić kwotowo wysokości.

Reasumując, rozpoznawana sprawa nie dotyczy - wbrew temu, co stara się
narzucić skarżący - ustalenia istnienia stosunku prawnego lub prawa, ani też ustale-
nia prawa do opłacania składek w określonej wysokości na gruncie przepisu art. 25
ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o za-
trudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776), lecz jest sporem o
świadczenie. O dopuszczalności kasacji w takiej sprawie, wszczętej na skutek od-
wołania od decyzji ustalającej 100% składkę na ubezpieczenie społeczne adwokatów
niepełnosprawnych, decyduje zatem wartość przedmiotu zaskarżenia (art. 393 pkt 1
KPC), a skoro nie przekracza ona 5000 zł, to zaskarżone postanowienie należy
uznać za prawidłowe. W konsekwencji Sąd Najwyższy orzekł na podstawie art. 385
w związku z art. 397 § 2 i art. 39319 KPC, jak w sentencji.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] II UZ 43/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/108
2008-01-18 
[IA] II UZ 41/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/107
2008-01-08 
[IA] II UZ 39/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/84
2008-01-14 
[IA] II UZ 35/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/83
2007-12-05 
[IA] II UZ 31/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/82
2007-11-23 
  • Adres publikacyjny: