Postanowienie z dnia 14 sierpnia 2003 r.
II UZ 68/03

Zwrócenie się przez stronę do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnio-
skiem o wniesienie kasacji w trybie określonym w art. 3934 § 2 k.p.c. nie powo-
duje zawieszenia biegu terminu do wniesienia kasacji przez stronę ani też nie
zwalnia strony z obowiązku zachowania miesięcznego terminu do wniesienia
kasacji.

Przewodniczący SSN Andrzej Wasilewski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Krystyna Bednarczyk, Beata Gudowska.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 sierpnia
2003 r. sprawy z wniosku Sabiny K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-
Oddział w Z.W. o zmniejszenie miesięcznych rat spłaty zaległych składek i umorze-
nie odsetek, na skutek zażalenia wnioskodawczyni na postanowienie Sądu Apelacyj-
nego w Łodzi z dnia 3 czerwca 2003 r. [...]

o d d a l i ł zażalenie.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Apelacyjny w Łodzi postanowieniem z dnia 3 czerwca 2003 r. [...] oddalił
wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji oraz odrzucił kasację pełno-
mocnika wnioskodawczyni - Sabiny K. od postanowienia tego Sądu z dnia 15 maja
2003 r. w sprawie przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w Z.W. o
zmniejszenie miesięcznych rat spłaty zaległych składek i umorzenie odsetek. W uza-
sadnieniu tego postanowienia Sąd stwierdził w szczególności, iż ,,z akt sprawy wyni-
ka, że w przedmiotowej sprawie Sabina K. domagała się w rzeczywistości zmniej-
szenia miesięcznych rat spłaty zaległych składek z kwoty 680 zł do kwoty 300 zł, co
w skali roku daje różnicę wynoszącą 12 miesięcy x 380 zł = 4.560 zł. Kwota ta jest
mniejsza niż dziesięć tysięcy złotych, co czyni sprawę niekasacyjną, a kasację nie-
dopuszczalną. Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia przedmiotowo niedo-
puszczalnej kasacji podlega oddaleniu, gdyż przekroczenie terminu nie pociąga za
sobą ujemnych skutków procesowych (art. 168 § 2 k.p.c.) (...) nawet gdyby przyjąć,
jak chce tego wnioskodawczyni, że wartość przedmiotu zaskarżenia przekracza
dziesięć tysięcy złotych i wynosi 23.865,26 zł, to i tak kasacja podlega odrzuceniu
jako spóźniona (...) brak jest w przedmiotowej sprawie dostatecznych podstaw do
przywrócenia stronie terminu do wniesienia kasacji - w trybie art.168 § 1 k.p.c., gdyż
w konkretnych okolicznościach faktycznych nie można przyjąć, iż "strona nie doko-
nała w terminie czynności procesowej bez swojej winy". Fakt, iż liczyła ona na wnie-
sienie kasacji przez Rzecznika Praw Obywatelskich, który de facto kasacji nie wniósł,
nie jest okolicznością, która usprawiedliwiałaby zastosowanie dyspozycji art. 168 § 1
k.p.c.".

W zażaleniu na powyższe postanowienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 3
czerwca 2003 r. [...] pełnomocnik wnioskodawczyni zarzucił, iż po pierwsze - ,,sprawa
niniejsza nie dotyczy zmniejszenia miesięcznych rat spłaty zaległych składek i umo-
rzenia odsetek (...) dotyczy odwołania wnioskodawczyni od decyzji i postępowania
ZUS niweczących układ ratalny i żądania przywrócenia układu ratalnego w ogóle.
Żądanie przywrócenia zerwanego przez ZUS układu ratalnego jest roszczeniem
niematerialnym, które pociąga za sobą skutek materialny. Dlatego wartość przed-
miotu zaskarżenia podawana jest w nawiasach kwadratowych, jako wymóg który nie
jest konieczny w niniejszej sprawie. Uzasadnienie postanowienia mylnie zatem
opiewa na temat wartości przedmiotu zaskarżenia wskazując ją w wysokości 4.560
zł"; oraz po drugie - stąd ,,błędne określenie przez Sąd Apelacyjny przedmiotu niniej-
szej sprawy kasacyjnej i wadliwe orzeczenie co do wartości przedmiotu zaskarżenia
spowodowało potraktowanie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia niniej-
szej kasacji jako podlegającego oddaleniu (...) nie można tu mówić o braku ujemnych
skutków procesowych, gdyż oddalenie wniosku o przywrócenie terminu do wniesie-
nia kasacji pozbawia wnioskodawczynię możliwości wniesienia kasacji w ogóle. RPO
nie wniósł kasacji z powodu zmiany przepisu prawa i skrócenia terminu, na co wnio-
skodawczyni wpływu nie miała, bo mieć nie mogła. Siłą rzeczy nie może tu być mowy
o jej winie w uchybieniu terminowi do wniesienia kasacji".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Wbrew zarzutom sformułowanym w zażaleniu wnioskodawczyni na postano-
wienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 3 czerwca 2003 r. [...], przedmiotem za-
skarżenia w rozpoznawanej sprawie nie jest "roszczenie niematerialne", lecz prawa
majątkowe wnioskodawczyni, wyrażające się w przedmiotowej sprawie w sformuło-
wanym przez nią wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w Z.W. żądaniu
,,zmniejszenia miesięcznych rat spłaty zaległych składek oraz umorzenie odsetek",
które - jak to prawidłowo wykazał w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd
Apelacyjny - ma charakter majątkowy i obliczone w skali roku - zgodnie z wymaga-
niami określonymi w art. 20 i art. 22 k.p.c. - zamyka się łącznie kwotą 4.560 zł, a więc
poniżej dziesięciu tysięcy złotych, a to oznacza, że w danym wypadku kasacja nie
przysługuje (art. 3921 § 1 k.p.c.).

W konsekwencji, nie jest również zasadny drugi zarzut podniesiony w zażale-
niu, który dotyczy rzekomo nieuprawnionego zastosowania w danym wypadku przez
Sąd wyrażonej w art. 168 § 2 k.p.c. zasady, wedle której przywrócenie terminu nie
jest dopuszczalne, jeżeli uchybienie terminu nie pociąga za sobą ujemnych dla
strony skutków procesowych. Przeciwnie, skoro w danym wypadku ze względu na
wartość przedmiotu zaskarżenia, która była niższa aniżeli dziesięć tysięcy złotych,
wnioskodawczyni nie przysługiwała kasacja od zaskarżonego przez nią postanowie-
nia Sądu Apelacyjnego z dnia 3 czerwca 2001 r., to - stosownie do dyspozycji art.
168 § 2 k.p.c. - Sąd Apelacyjny był obowiązany oddalić wniosek o przywrócenie ter-
minu do wniesienia kasacji, co też i zasadnie uczynił. Tym niemniej należy podkre-
ślić, że pomimo to Sąd Apelacyjny dodatkowo zajął także stanowisko w kwestii pod-
niesionych przez skarżącą okoliczności, które sprawiły, że uchybiła ona terminowi do
wniesienia kasacji i w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia trafnie stwierdził,
że ,,brak jest w przedmiotowej sprawie dostatecznych podstaw do przywrócenia ter-
minu do wniesienia kasacji - w trybie art. 168 § 1 k.p.c., gdyż w konkretnych okolicz-
nościach faktycznych nie można przyjąć, iż ,,strona nie dokonała w terminie czynno-
ści procesowej bez własnej winy". Fakt, iż liczyła ona na wniesienie kasacji przez
Rzecznika Praw Obywatelskich, który de facto kasacji nie wniósł, nie jest okoliczno-
ścią, która usprawiedliwiałaby zastosowanie dyspozycji art. 168 § 1 k.p.c.". Ocena ta
jest trafna w szczególności z tej przyczyny, że fakt zwrócenia się przez stronę do
Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o wniesienie kasacji w trybie określo-
nym w art. 3934 § 2 k.p.c. ani nie powoduje zawieszenia biegu terminu do wniesienia
kasacji przez stronę, ani też nie zwalnia strony z obowiązku zachowania miesięczne-
go terminu do wniesienia kasacji, jeżeli zamierza ona skorzystać z przysługującego
jej autonomicznie tego środka procesowego.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 385 w związku
z art. 39319 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
========================================