Postanowienie z dnia 27 lutego 2007 r.
II UZ 67/06

W sprawie o ustalenie kapitału początkowego skarga kasacyjna jest nie-
dopuszczalna, jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż dziesięć
tysięcy złotych (art. 3982 § 1 k.p.c.).

Przewodniczący S Małgorzata Wrębiakowska-Marzec, Sędziowie SN:
Krystyna Bednarczyk, Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 lutego
2007 r. sprawy z wniosku Ireneusza W. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w P. o kapitał początkowy, na skutek zażalenia wnioskodawcy od
postanowienia Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11 października 2006 r. [...]

o d d a l i ł zażalenie.

U z a s a d n i e n i e


Wyrokiem z dnia 8 marca 2006 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Poznaniu oddalił apelację ubezpieczonego Ireneusza W. od wyroku
Sądu Okręgowego w Poznaniu Ośrodka Zamiejscowego w Koninie z dnia 30 kwiet-
nia 2004 r., którym Sąd Okręgowy zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziału w K. z dnia 19 listopada 2003 r. w ten sposób, że uwzględnił odwołu-
jącemu się do wyliczenia kapitału początkowego okres pracy w RSP w W. od dnia 1
stycznia 1979 r. do dnia 31 grudnia 1979 r. W pozostałym zakresie odwołanie ubez-
pieczonego oddalił.

W dniu 19 lipca 2000 r. ubezpieczony działając przez pełnomocnika wniósł
skargę kasacyjną od wskazanego wyżej wyroku Sądu Apelacyjnego. Zarządzeniem z
dnia 11 września 2006 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia
braków formalnych skargi kasacyjnej przez określenie wartości przedmiotu zaskar-
żenia - w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi kasacyjnej. W zakreślonym
terminie pełnomocnik skarżącego podał, że wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi
28.563, 48 zł. (wysokość przeciętnego rocznego wynagrodzenia w gospodarce naro-
dowej ogłoszonego dla celów emerytalnych za rok 2005.).

Postanowieniem z dnia 11 października 2006 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu na podstawie art. 3986 § 2 k.p.c. odrzucił
skargę kasacyjną. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Apelacyjny stwierdził, że sto-
sownie do art. 398 2 § 1 k.p.c. skarga kasacyjna nie przysługuje w sprawach o prawa
majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysię-
cy złotych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przy-
sługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o
wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia spo-
łecznego. Rozpatrywana sprawa jest sprawą z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Nie należy jednak do spraw, o których mowa w art. 398 2 § 2 zdanie drugie k.p.c. Jej
przedmiotem bowiem nie jest przyznanie lub wstrzymanie emerytury, lecz wysokość
kapitału początkowego. O dopuszczalności skargi kasacyjnej decydować będzie
wartość przedmiotu zaskarżenia, którą stanowić będzie różnica pomiędzy wysoko-
ścią kapitału początkowego ustaloną w wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu Ośrodka Zamiejscowego w Koninie z dnia 30
kwietnia 2004 r., a wysokością kapitału początkowego ustaloną przy uwzględnieniu
jako okresu składkowego - zgodnie z żądaniem skargi kasacyjnej - okresu pracy
ubezpieczonego od 1 kwietnia 1977 r. do 31 grudnia 1978 r. Tymczasem pełnomoc-
nik ubezpieczonego nie oznaczył we wskazany sposób wartości przedmiotu zaskar-
żenia i z całkowicie niezrozumiałych przyczyn podał, że wartość przedmiotu zaskar-
żenia stanowi wysokość przeciętnego rocznego wynagrodzenia w gospodarce naro-
dowej ogłoszonego dla celów emerytalnych za rok 2005. Według Sądu Apelacyjnego
takie określenie wartości przedmiotu zaskarżenia nie stanowi prawidłowego wykona-
nia zarządzenia do uzupełnienia braków formalnych skargi kasacyjnej. Brak bowiem
wskazania sposobu ustalenia wartości przedmiotu zaskarżenia bądź ustalenie jej
wbrew obowiązującym w tym zakresie przepisom prawa jest równoznaczne z bra-
kiem jej wskazania i powoduje odrzucenie skargi kasacyjnej.

Zażalenie na powyższe postanowienie Sądu Apelacyjnego wniósł ubezpie-
czony wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Poznaniu. Skarżący zarzucił naru-
szenie art. 3982 § 1 k.p.c. oraz art. 3984 § 2 k.p.c., przez błędną interpretację tych
przepisów i uznanie, że rozpatrywana sprawa jest sprawą o prawo majątkowe i wo-
bec tego skarga kasacyjna nie czyni zadość art. 3984 § 2 k.p.c., gdyż nie zawiera
oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia. Zdaniem skarżącego rozpatrywana
sprawa jest sprawą o prawa niemajątkowe i skarga kasacyjna przysługuje niezależ-
nie od wartości przedmiotu zaskarżenia. W sprawach o ustalenie kapitału początko-
wego skarga kasacyjna jest dopuszczalna niezależnie od wartości przedmiotu za-
skarżenia, jeżeli jej zarzuty dotyczą naruszenia zasad ustalenia tego kapitału, a tak
właśnie jest w rozpatrywanej sprawie. Ponadto skarżący zarzucił naruszenie art. 3986
§ 2 k.p.c. przez bezpodstawne odrzucenie skargi kasacyjnej.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania z odwołania ubezpieczonego od decyzji ZUS Od-
działu w K. z dnia 19 listopada 2003 r. zakończonego wyrokiem Sądu Apelacyjnego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 8 marca 2006 r. było
ustalenie kapitału początkowego. Nie ma racji skarżący twierdząc, że rozpatrywana
sprawa nie jest sprawą o prawa majątkowe i wobec tego skarga kasacyjna przysłu-
guje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia. Na podstawie art. 3982 § 1
k.p.c. skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe z za-
kresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, w których wartość przedmiotu zaskar-
żenia jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubez-
pieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przed-
miotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty
oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Nie ulega wątpliwości, że
rozpatrywana sprawa z uwagi na jej przedmiot - o ustalenie kapitału początkowego -
jest sprawą o prawa majątkowe, w której o dopuszczalności skargi kasacyjnej decy-
duje wartość przedmiotu zaskarżenia. ,,Kapitał początkowy" jest bowiem prawem
majątkowym, a z jego ustaleniem związana jest wartość materialna, która będzie
przysługiwać uprawnionemu podmiotowi. Sprawa o ustalenie kapitału początkowego
nie jest sprawą o przyznanie ani o wstrzymanie emerytury lub renty ani też sprawą o
objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, w których skarga kasacyjna przy-
sługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia. Wynika to z literalnego
brzmienia przepisu art. 398 2 § 1 zdanie drugie k.p.c. W przepisie tym został bowiem
wyraźnie określony zakres spraw, w których skarga kasacyjna przysługuje niezależ-
nie od wartości przedmiotu zaskarżenia. Wskazany przepis został wprowadzony
później niż uregulowania o kapitale początkowym zawarte w ustawie z dnia 17 grud-
nia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z
2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.). Gdyby intencją ustawodawcy było wprowadzenie
dopuszczalności skargi kasacyjnej w sprawach o ustalenie kapitału początkowego
niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia, to takie uregulowanie znalazłoby się
bez wątpienia w treści przepisu art. 3982 § 1 zdanie drugie k.p.c.
Sąd drugiej instancji w zaskarżonym postanowieniu stwierdził, że skarżący nie
wykonał zarządzenia o wezwaniu do uzupełnienia braków formalnych skargi kasa-
cyjnej przez podanie wartości przedmiotu zaskarżenia. Wartość przedmiotu zaskar-
żenia w rozpatrywanej sprawie stanowiła różnica pomiędzy wysokością kapitału po-
czątkowego ustaloną w wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Poznaniu Ośrodka Zamiejscowego w Koninie z dnia 30 kwietnia 2004 r. a
wysokością kapitału początkowego ustaloną przy uwzględnieniu jako okresu skład-
kowego - zgodnie z żądaniem skargi kasacyjnej - okresu pracy ubezpieczonego od 1
kwietnia 1977 r. do 31 grudnia 1978 r. Tymczasem pełnomocnik ubezpieczonego nie
oznaczył we wskazany sposób wartości przedmiotu zaskarżenia i z całkowicie nie-
zrozumiałych przyczyn podał, że wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi wysokość
przeciętnego rocznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłoszonego dla
celów emerytalnych za rok 2005. Według Sądu Apelacyjnego takie określenie warto-
ści przedmiotu zaskarżenia nie stanowi wykonania zarządzenia do uzupełnienia bra-
ków formalnych skargi kasacyjnej. Brak wskazania sposobu ustalenia wartości
przedmiotu zaskarżenia bądź ustalenie jej wyraźnie nieadekwatne do przedmiotu
zaskarżenia jest równoznaczny z brakiem jej wskazania i powoduje odrzucenie
skargi kasacyjnej. Skarżący zakwestionował to ustalenie jednakże bez żadnego uza-
sadnienia odwołując się tylko do stwierdzenia, że określił przedmiot zaskarżenia
prawidłowo bez jakiegokolwiek ustosunkowania się do ustaleń w tym zakresie za-
skarżonego postanowienia. Skarżący zatem także w zażaleniu nadal nie wskazał
odpowiednich przesłanek podanej wartości przedmiotu zaskarżenia. Nie można więc
uznać zasadności gołosłownego zarzutu dotyczącego ustalenia Sądu drugiej instan-
cji, że wykonanie zarządzenia o uzupełnienie braku formalnego skargi kasacyjnej
było tylko pozorne.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie
art. 3941 § 3 i art. 39814 k.p.c.
========================================