Postanowienie z dnia 21 lipca 2003 r.
II UZ 45/03

W sprawie o przyznanie renty z ubezpieczenia społecznego kasacja nie
przysługuje, jeżeli ubezpieczony w odwołaniu kwestionował jedynie jej wyso-
kość, a wartość tego przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysięcy
złotych (art. 22 k.p.c. w związku z art. 3921 § 1 k.p.c.).

Przewodniczący SSN Beata Gudowska, Sędziowie SN: Roman Kuczyński,
Zbigniew Myszka (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 lipca
2003 r. sprawy z wniosku Dariusza B. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w G. o wysokość świadczenia, na skutek zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 27 marca 2003 r. [...]

o d d a l i ł zażalenie.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Apelacyjny w Gdańsku postanowieniem z dnia 27 marca 2003 r. odrzucił
kasację kasację wnioskodawcy Dariusza B. od wyroku tego Sądu z dnia 16 stycznia
2003 r. z uwagi na to, że w sprawie dotyczącej wysokości (przeliczenia podstawy
wymiaru) renty z ubezpieczenia społecznego kasacja była niedopuszczalna ze
względu na wartość przedmiotu zaskarżenia określoną przez skarżącego w kwocie
1.800 zł, która nie sięgała kwoty (dziesięciu tysięcy złotych) warunkującej przedmio-
tową dopuszczalność kasacji w sprawie o wysokość świadczenia.
W zażaleniu wnioskodawcy podniesiono zarzut błędnej interpretacji art. 392 §
1 k.p.c. ,,prowadzącej Sąd Apelacyjny do wniosku, że w sprawie niniejszej z uwagi na
przedmiot zaskarżenia kasacja nie przysługuje", domagając się uchylenia zaskarżo-
nego postanowienia i skierowania kasacji do rozpoznania. W uzasadnieniu zażalenia
wskazano, iż "upatrywanie w sprawie o podwyższenie renty innej natury niż ma
sprawa o jej przyznanie nie ma dostatecznego uzasadnienia". Stanowisko zakładają-
ce, iż tylko ,,zamożni ubezpieczeni, domagający się podwyższenia świadczeń o
833,34 zł mogą korzystać z kasacji", stanowi zacieśniającą wykładnię art. 3921 § 1
k.p.c. i narusza ,,konstytucyjny zakaz różnicowania ochrony prawnej bez doniosłego
uzasadnienia". Ponadto w sprawie wystąpił błąd ,,strony przeciwnej polegający na
bezpodstawnym rozdzieleniu sprawy powoda i wydaniu dwóch rozstrzygnięć", co jest
manipulacją "przeciwną określaniem kasacyjnego charakteru sprawy". Ponadto
ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Spo-
łecznych nie przewiduje wydania dwóch decyzji w sprawie jednego wniosku o przy-
znanie renty.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie nie może być uwzględnione, albowiem przedmiotem postępowania
sądowego było odwołanie ubezpieczonego w zakresie ,,nieprawidłowego ustalenia
podstawy wymiaru świadczenia rentowego" przyznanego mu w zaniżonej wysokości,
wynikającej z nieuwzględnienia niespornego okresu ubezpieczenia, z którego ubez-
pieczony dokumentował dochody w sposób nie dający - w ocenie Sądów meriti -
możliwości precyzyjnej identyfikacji i wysokości faktycznie uzyskiwanych swego
czasu zarobków. W tak zakreślonych granicach nie można podzielić stanowiska
wnoszącego zażalenie, że sprawa o przyznanie po raz pierwszy renty z tytułu nie-
zdolności do pracy nie ma kasacyjnego charakteru w rozumieniu art. 3921 § 1 k.p.c.
wskutek uwzględnienia wniosku rentowego co do zasady przysługiwania tego prawa
(przyznanie renty), chociaż w zaniżonej wysokości dochodzonego świadczenia - w
sytuacji, gdy sam ubezpieczony zakwestionował jedynie wysokość przyznanego mu
świadczenia, kontestując decyzję o przyznaniu renty jedynie w zakresie ,,nieprawi-
dłowego ustalenia podstawy wymiaru świadczenia rentowego". Z takiego ,,majątko-
wego" charakteru sprawy zdawał sobie sprawę autor kasacji, który określił w kasacji
wartość przedmiotu kasacyjnego zaskarżenia w kwocie 1.800 zł, co czyniło wniesio-
ną skargę przedmiotowo niedopuszczalną w rozumieniu art. 3921 § 1 k.p.c. W takich
okolicznościach nie jest trafny zarzut zażalenia, że przepisy ustawy z 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie przewi-
dują wydania dwóch decyzji w sprawie jednego wniosku o przyznanie renty, skoro
przepisy tej ustawy przewidują przyznanie świadczenia w kwocie zaliczkowej (art.
120). Za prawidłowe należy uznać także przyznanie prawa do świadczenia niespor-
nego co do zasady oraz w wysokości odpowiadającej zebranym dowodom, tak jak
miało to miejsce w przedmiotowej sprawie. Odmienna koncepcja, jakoby decyzja o
przyznaniu dochodzonego świadczenia na podstawie jednego wniosku mogła być
tylko jedna i wydana dopiero po wyjaśnieniu każdej okoliczności w nim zawartej, sta-
nowiłaby nielegalną blokadę wypłaty niespornych co do zasady świadczeń i w udo-
wodnionej (niekwestionowanej) wysokości. Wydanie takiej decyzji nie pozbawia
ubezpieczonych drogi sądowej dochodzenia świadczeń w pozostałym zakresie, jak-
kolwiek nie zawsze (z uwagi na wartość przedmiotu sporu) z udziałem instancji ka-
sacyjnej. Powyższe oznacza, że w sprawie o przyznanie renty kasacja nie jest do-
puszczalna także wtedy, gdy ubezpieczony kwestionuje jedynie wysokość przyzna-
nego świadczenia rentowego, a wartość tego przedmiotu zaskarżenia nie sięga
kwoty dziesięciu tysięcy złotych (art. 22 k.p.c. w związku z art. 3921 § 1 k.p.c.). Tego
rodzaju sprawa kwalifikuje się i była prowadzona jako sprawa o wysokość świadcze-
nia rentowego, w której kasacja nie przysługuje, jeżeli wartość przedmiotu zaskarże-
nia jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z
dnia 10 kwietnia 2002 r., II UZ 31/02, OSNAPiUS 2002 - wkładka 2002 nr 17/9).
Sąd Najwyższy nie podzielił także zarzutu wnoszącego zażalenie o niekon-
stytucyjności unormowania prawnego z art. 3921 § 1 k.p.c., ponieważ Konstytucja
Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje co najmniej dwuinstancyjne postępowanie, co
oznacza, że szczególny środek zaskarżania w postaci kasacji jest dostępny tylko w
zakresie ustalonym przez prawodawcę, którego założeniem było zamierzone (celo-
we) wyeliminowanie dostępu do instancji kasacyjnej w analogicznych rodzajowo
sprawach z uwagi na niższy niż ustawowo określoną wartość przedmiotu zaskarże-
nia. Odmienne stanowisko obarczałoby Sąd Najwyższy obowiązkiem rozpatrywania
kasacji w każdej sprawie nawet o najdrobniejsze kwoty.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji na
podstawie art. 39319 k.p.c. w związku z art. 385 i 397 § 2 k.p.c.
========================================