Postanowienie z dnia 28 września 2004 r.
II UZ 43/04

Dwukrotne wysłanie i awizowanie przesyłki zawierającej odpis wyroku z
uzasadnieniem stanowi spełnienie wymagania skuteczności doręczenia okre-
ślonego w art. 139 § 1 k.p.c.

Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Katarzyna Gonera
(sprawozdawca), Barbara Wagner.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 28 wrze-
śnia 2004 r. sprawy z wniosku Edwarda K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Spo-
łecznych-Oddziałowi w W. o przedłużenie okresu zasiłkowego, na skutek zażalenia
wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 wrze-
śnia 2003 r. [...]

o d d a l i ł zażalenie.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyrokiem
z 17 kwietnia 2002 r. [...] oddalił odwołanie Edwarda K. od decyzji Zakładu Ubezpie-
czeń Społecznych-Oddziału w W. z dnia 10 kwietnia 2001 r., odmawiającej ubezpie-
czonemu przedłużenia okresu wypłaty zasiłku chorobowego ponad 180 dni.
Apelację od tego wyroku, nazwaną ,,zażaleniem", wniósł ubezpieczony.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie posta-
nowieniem z 10 września 2003 r. [...] odrzucił apelację Edwarda K..
Sąd Apelacyjny podniósł, że zgodnie z art. 369 § 1 k.p.c. apelację wnosi się
do Sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie dwutygodniowym od doręczenia
stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem. Tymczasem, z akt sprawy wynika, że
Edward K. w ustawowym terminie zażądał doręczenia uzasadnienia wyroku. Odpis
wyroku z uzasadnieniem został wysłany na adres ubezpieczonego wskazany w od-
wołaniu, na który to adres już wcześniej kierowano korespondencję sądową. Listo-
nosz nie doręczył przesyłki w dniu 10 czerwca 2002 r., gdyż mieszkanie było za-
mknięte. Pozostawił natomiast w skrzynce listowej zawiadomienie (awizo) o możli-
wości odbioru przesyłki w Urzędzie Pocztowym nr 50 w W. w terminie siedmiu dni.
Przesyłka w powyższym terminie nie została odebrana, wobec czego 18 czerwca
2002 r. placówka pocztowa odesłała ją Sądowi Okręgowemu. Sąd ten 20 czerwca
2002 r. ponownie wysłał na ten sam adres przesyłkę zawierającą odpis wyroku z
uzasadnieniem. W dniu 24 czerwca 2002 r. listonosz znowu nie doręczył przesyłki,
pozostawiając jednocześnie w skrzynce pocztowej awizo. Z uwagi na niepodjęcie
przesyłki w terminie siedmiu dni została ona odesłana Sądowi Okręgowemu. Sąd
Okręgowy po raz trzeci wysłał do ubezpieczonego na ten sam adres przesyłkę za-
wierającą odpis wyroku z uzasadnieniem. Przesyłka została awizowana 11 lipca
2002 r., a 18 lipca 2002 r. Edward K. odebrał ją na poczcie. Apelację ubezpieczony
złożył w Biurze Podawczym Sądu Okręgowego 1 sierpnia 2002 r.
Sąd Apelacyjny podniósł, iż zgodnie z art. 139 § 1 k.p.c. w razie niemożności
doręczenia pisma adresatowi, należy je złożyć w urzędzie pocztowym, a zawiado-
mienie o tym umieścić na drzwiach mieszkania adresata lub w skrzynce pocztowej.
Szczegółowy tryb doręczania pism sądowych przez pocztę w takiej sytuacji określa §
9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 czerwca 1999 r. w sprawie
szczegółowego trybu doręczania pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cy-
wilnym (Dz.U. Nr 62, poz. 697 ze zm.), wydanego na podstawie art. 131 § 2 k.p.c.
Sąd zwrócił uwagę, że ustęp trzeci tego paragrafu w brzmieniu obowiązującym w
okresie istotnym dla niniejszego postępowania, został uznany przez Trybunał Kon-
stytucyjny wyrokiem z dnia 17 września 2002 r. (SK. 35/01) za niezgodny z art. 45
ust. 1 Konstytucji w zakresie, w jakim ustanawiał tylko siedmiodniowy termin prze-
chowywania w pocztowej placówce oddawczej przesyłek w postaci pism sądowych,
tym samym uniemożliwiając powtórne zawiadomienie adresata o piśmie. Przepis ten
utracił moc z dniem 31 marca 2003 r., a od 1 kwietnia 2003 r. obowiązuje w nowym
brzmieniu, uwzględniającym stanowisko zawarte w wyroku Trybunału Konstytucyj-
nego. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny zgodził się ze stanowiskiem Sądu Najwyższego
zawartym w postanowieniu z dnia 7 grudnia 2000 r. (III ZP 27/00, OSNAPiUS 2001
nr 10, poz. 331), że akt normatywny uznany przez Trybunał Konstytucyjny za nie-
zgodny z Konstytucją nie powinien być w brzmieniu niekonstytucyjnym stosowany
przez Sąd w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Try-
bunału. W niniejszej sprawie realizacja konstytucyjnej zasady prawa do sądu wyma-
gała, po bezskutecznym upływie siedmiodniowego terminu na odebranie przesyłki,
ponownego jej wysłania na ten sam adres, aby w nowym siedmiodniowym terminie
adresat mógł odebrać pismo. Tego rodzaju tryb został w niniejszej sprawie zastoso-
wany, gdyż Sąd Okręgowy ponownie wysłał ubezpieczonemu odpis wyroku z uza-
sadnieniem. Interpretując w zgodzie z powołanym wyrokiem Trybunału Konstytucyj-
nego przepis § 9 ust. 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowego trybu doręczania
pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym w poprzednim brzmieniu,
Sąd stwierdził, że nadanie po raz trzeci tej samej przesyłki na ten sam adres było
niewątpliwie zbędne.
Sąd zauważył, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego,
datą doręczenia stronie pisma sądowego w trybie art. 139 § 1 k.p.c. jest dzień, w któ-
rym bezskutecznie upłynął termin odbioru przesyłki prawidłowo złożonej w placówce
pocztowej (por. postanowienie SN z 10 sierpnia 2000 r., IV CKN 1026/00, OSNC
2001 nr 1, poz.16). W niniejszej sprawie datą doręczenia Edwardowi K. w trybie art.
139 § 1 k.p.c. odpisu zaskarżonego wyroku z uzasadnieniem był 1 lipca 2002 r., czyli
dzień, w którym upłynął siedmiodniowy termin odbioru przesyłki po jej ponownym
wysłaniu i awizowaniu. Według Sądu, od tej daty należy liczyć termin do wniesienia
apelacji od wyroku, który zgodnie z art. 369 § 1 jest dwutygodniowy. W związku z
tym termin do wniesienia środka odwoławczego upłynął 15 lipca 2002 r., co według
Sądu oznacza, że Edward K. wniósł apelację po terminie.
Zażalenie na powyższe postanowienie Sądu Apelacyjnego wniósł ubezpie-
czony. W zażaleniu zarzucił sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w spra-
wie materiału poprzez bezzasadne przyjęcie, że datą skutecznego doręczenia ubez-
pieczonemu odpisu zaskarżonego postanowienia był dzień 1 lipca 2002 r., w sytuacji
gdy na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie nie sposób jedno-
znacznie określić, że powyższe pismo było na poczcie prawidłowo złożone i odesła-
ne dopiero po upływie siedmiodniowego terminu, wobec niemożności określenia daty
jego odesłania, zamiast prawidłowego przyjęcia, że w tej sytuacji skuteczne doręcze-
nie nastąpiło dopiero w dniu 18 lipca 2002 r.
Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie powyższego po-
stanowienia w całości.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Skarżący nie kwestionuje zawarte-
go w zaskarżonym postanowieniu poglądu Sądu Apelacyjnego, że ponowne (po-
wtórne) wysłanie i awizowanie przesyłki zawierającej odpis wyroku Sądu Okręgo-
wego z uzasadnieniem stanowiło wystarczające spełnienie wymagań dotyczących
doręczania pism sądowych przez pocztę, zapewniając realizację konstytucyjnej za-
sady prawa do sądu oraz wystarczające respektowanie skutków wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 17 września 2002 r., SK 35/01 (OTK - A 2002 nr 5, poz. 60),
stwierdzającego niezgodność z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP przepisu § 9 ust. 3 po-
wołanego wyżej rozporządzenia w sprawie szczegółowego trybu doręczania pism
sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym, w zakresie, w jakim ustanawiał on
tylko siedmiodniowy termin przechowywania w pocztowej placówce oddawczej prze-
syłek - pism sądowych, a tym samym uniemożliwiał powtórne zawiadomienie adre-
sata o tym piśmie. Rozważania Sądu Apelacyjnego w tej materii są prawidłowe i Sąd
Najwyższy je podziela.
Skarżący twierdzi natomiast, że ponowne (powtórne) wysłanie i awizowanie
przesyłki zawierającej odpis wyroku Sądu Okręgowego z uzasadnieniem było nie-
skuteczne - jako niezgodne z art. 139 § 1 k.p.c. - ponieważ nie wiadomo, z jaką datą
zostało zwrócone przez pocztę awizowane 24 czerwca 2002 r. pismo sądowe zawie-
rające odpis wyroku Sądu pierwszej instancji z uzasadnieniem. Zdaniem skarżącego,
na podstawie znajdującego się w aktach sprawy dowodu nadania pisma sądowego,
wobec nieczytelnego ,,stempla" (datownika) pocztowego, nie jest możliwe określenie
daty odesłania przesyłki do Sądu Okręgowego, a tym samym ustalenie Sądu Apela-
cyjnego o skutecznym doręczeniu zastępczym awizowanej przesyłki nie jest zasad-
ne, skoro nie można wykluczyć wcześniejszego, przed upływem terminu podjęcia,
zwrotu przesyłki do jej nadawcy, czyli do Sądu Okręgowego.
Przedstawione zarzuty skarżącego są nieuzasadnione.
Sąd Apelacyjny miał podstawy faktyczne do przyjęcia, że przesyłka zawierają-
ca pismo sądowe (odpis wyroku Sądu Okręgowego z uzasadnieniem), wysłana 21
czerwca 2002 r., została prawidłowo awizowana 24 czerwca 2002 r. (na odwrotnej
stronie formularza potwierdzenia odbioru listonosz odnotował przyczynę niedoręcze-
nia: ,,adresat nieobecny, mieszkanie zamknięte", po czym poczynił adnotację o zło-
żeniu pisma we właściwym oddawczym urzędzie pocztowym), a następnie zwrócona
nadawcy - Sądowi Okręgowemu - 2 lipca 2002 r., po siedmiodniowym oczekiwaniu
na odbiór przez adresata (ubezpieczonego). Nie ulega bowiem wątpliwości, że listo-
nosz dokonał na potwierdzeniu odbioru adnotacji o niedoręczeniu przesyłki oraz na
adresowej stronie niedoręczonej przesyłki adnotacji "awizowano dnia 24 czerwca
2002 r.", co potwierdził podpisem. Pocztowa placówka oddawcza potwierdziła przy-
jęcie od listonosza awizowanej przesyłki poprzez umieszczenie na stronie adresowej
odcisku datownika (z datą 24 czerwca 2002 r.) i podpisu przyjmującego pracownika.
Następnie przesyłka ta była przechowywana w pocztowej placówce oddawczej przez
siedem kolejnych dni, licząc od dnia następnego po dniu pozostawienia zawiadomie-
nia u adresata (ubezpieczonego Edwarda K.). Ponieważ przesyłka nie została pod-
jęta, pocztowa placówka oddawcza opatrzyła ją na stronie adresowej adnotacją
"zwrot po upływie terminu podjęcia" oraz na odwrotnej stronie potwierdzenia odbioru
odciskiem datownika z wyraźną datą 2 lipca 2002 r. (w prawym górnym rogu obok
powtórnej adnotacji ,,zwrot po upływie terminu podjęcia"), po czym odesłała nie-
zwłocznie wraz z formularzem potwierdzenia odbioru organowi wysyłającemu (Są-
dowi Okręgowemu). W tych okolicznościach nie sposób podzielić twierdzeń skarżą-
cego, że nie jest możliwe określenie daty odesłania pisma do Sądu wobec nieczytel-
nego ,,stempla" pocztowego. Datownik poczty jest bowiem wystarczająco czytelny.
Od dnia awizowania (czyli od 24 czerwca 2002 r.) do dnia odesłania pisma organowi
wysyłającemu (czyli do 2 lipca 2002 r.) minęło siedem pełnych dni, w czasie których
wnioskodawca miał możliwość odbioru awizowanej przesyłki. Z ostatnim dniem
siedmiodniowego terminu - czyli z dniem 1 lipca 2002 r. - nastąpiło skuteczne dorę-
czenie pisma sądowego - w sposób przewidziany w art. 139 § 1 k.p.c. i w § 9 rozpo-
rządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 czerwca 1999 r. w sprawie szczegóło-
wego trybu doręczania pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym - i
rozpoczął bieg czternastodniowy termin do wniesienia apelacji, co oznacza, że ape-
lacja złożona przez ubezpieczonego w Biurze Podawczym Sądu Okręgowego dnia 1
sierpnia 2002 r. została wniesiona po terminie określonym w art. 369 § 1 k.p.c.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy oddalił zażalenie na podstawie
art. 39318 § 3 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 i art. 385 k.p.c.
========================================