Postanowienie SN - II UZ 39/07
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:II UZ 39/07
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/84
Data wydania:2008-01-14

Postanowienie z dnia 14 stycznia 2008 r.
II UZ 39/07

Ustanowienie w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych pełnomoc-
nika z urzędu nie jest równoznaczne z całkowitym zwolnieniem ubezpieczo-
nego od kosztów sądowych.

Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie: SN Romualda Spyt (spra-
wozdawca), SA Jolanta Pietrzak.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 stycznia
2008 r. sprawy z wniosku Kazimierza S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w G.W. o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą
zawodową, na skutek zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego
w Poznaniu z dnia 5 lipca 2007 r. [...]

o d d a l i ł zażalenie.

U z a s a d n i e n i e


Zaskarżonym postanowieniem z dnia 5 lipca 2007 r. Sąd Apelacyjny w Pozna-
niu odrzucił skargę kasacyjną ubezpieczonego Kazimierza S. (reprezentowanego
przez pełnomocnika z urzędu) od wyroku tego Sądu z dnia 20 marca 2007 r. [...]. W
uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że przedmiotowa skarga nie została opła-
cona opłatą podstawową określoną w przepisie art. 36 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), stąd
podlegała odrzuceniu na mocy art. 1302 § 3 k.p.c. oraz art. 3986 § 2 k.p.c.
W zażaleniu na powyższe postanowienie pełnomocnik ubezpieczonego wniósł
o jego uchylenie. W uzasadnieniu zażalenia wyraził pogląd, że ubezpieczony zwol-
niony został od kosztów sądowych, o czym świadczy fakt ustanowienia pełnomoc-
nika z urzędu w postępowaniu kasacyjnym. Stanowisko to uzasadnił powołując się
na przepis art. 117 k.p.c. i stwierdzając, że pełnomocnik z urzędu może być ustano-
wiony jedynie dla strony zwolnionej w całości lub części z kosztów sądowych, wspie-
rając je poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w postanowieniu z dnia 4 listopada
1986 r, IV PZ 89/86 (LEX nr 8788). Jednocześnie wywiódł, że wniosek o ustanowie-
nie adwokata (art. 117 § 1 k.p.c.) zawiera w sobie implicite żądanie zwolnienia od
kosztów sądowych. W wypadku zatem zgłoszenia jedynie żądania o ustanowienie
adwokata Sąd powinien rozpoznać wniosek przede wszystkim w płaszczyźnie zwol-
nienia od kosztów sądowych, odwołując się do stanowiska wyrażonego przez Sąd
Najwyższy w postanowieniu z dnia 12 listopada 1969 r., II CZ 118/69 (LEX nr 6613).
Stwierdził, że w niniejszej sprawie wątpliwości może budzić jedynie zakres udzielo-
nego stronie zwolnienia, co jednakże nie może być podstawą do odrzucenia skargi
kasacyjnej. Jego zdaniem zwolnienie w niniejszej sprawie dotyczyło opłaty od skargi
kasacyjnej, bowiem ustanowienie pełnomocnika z urzędu dotyczyło właśnie tego
środka zaskarżenia.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Zażalenie nie jest uzasadnione. Skarżący przedstawiając swój pogląd, iż wnio-
sek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu zawiera w sobie implicite wniosek o
zwolnienie od kosztów sądowych, błędnie przyjmuje, że podstawę do wystąpienia z
wnioskiem o pełnomocnika z urzędu w niniejszej sprawie stanowił art. 117 § 1 k.p.c.,
w myśl którego strona zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub czę-
ści ma prawo zgłosić, na piśmie lub ustnie do protokołu, wniosek o ustanowienie dla
niej adwokata lub radcy prawnego. Na tle właśnie tego przepisu Sąd Najwyższy w
postanowieniu z dnia 12 listopada 1969 r., II CZ 118/69 (LEX nr 6613), wyraził po-
gląd przywołany przez skarżącego. Stanowisko to uwzględnia treść powyższego
przepisu, z którego wynika, że ustanowienie pełnomocnika z urzędu nie jest możliwe
bez uprzedniego, chociażby częściowego zwolnienia strony od kosztów sądowych.
Tymczasem ubezpieczony korzysta z ustawowego, częściowego zwolnienia od
kosztów sądowych, zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych. W takiej sytuacji uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem o
ustanowienie pełnomocnika z urzędu uregulowane jest w przepisie art. 117 § 6
k.p.c., zgodnie z którym strona korzystająca z ustawowego zwolnienia od kosztów
sądowych może zgłosić w trybie określonym w § 1 - 5 wniosek o ustanowienie dla
niej adwokata lub radcy prawnego, jeżeli na podstawie oświadczenia, zawartego we
wniosku, obejmującego szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i
źródłach utrzymania, wykaże, że nie może, bez uszczerbku utrzymania swojego i
rodziny, ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego. W takiej
sytuacji ustanowienie pełnomocnika z urzędu nie jest uzależnione od uprzedniego
sądowego zwolnienia strony od ponoszenia kosztów sądowych. Stąd też nawet ta
strona, która przykładowo nie została zwolniona przez sąd od opłaty od skargi kasa-
cyjnej, wynikającej z przepisu art. 36 ustawy, może się ubiegać o ustanowienie ad-
wokata lub radcy prawnego w postępowaniu kasacyjnym, z racji ustawowego zwol-
nienia od kosztów. Nie ma więc podstaw, aby przyjmować, iż wniosek o ustanowie-
nie pełnomocnika z urzędu zawiera w sobie implicite żądanie zwolnienia od kosztów
sądowych, jeśli ustanowienie tego pełnomocnika nie jest uzależnione od uprzedniego
zwolnienia od kosztów.

Mając na uwadze powyższe Sąd Najwyższy na mocy art. 38914 k.p.c. w
związku z art. 3941 § 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji postanowienia.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] II UZ 43/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/108
2008-01-18 
[IA] II UZ 41/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/107
2008-01-08 
[IA] II UZ 35/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/83
2007-12-05 
[IA] II UZ 31/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/82
2007-11-23 
[IA] II UZ 10/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/15-16/240
2007-05-29 
  • Adres publikacyjny: