Postanowienie SN - II UZ 38/00
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:II UZ 38/00
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 2001/23/700
Data wydania:2000-05-18

Postanowienie z dnia 18 maja 2000 r.
II UZ 38/99

Spór o to, czy wartość wykupionych pracownikom przez pracodawcę
polis grupowego ubezpieczenia na życie stanowi dochód, od którego należy
odprowadzić składkę na ubezpieczenie społeczne jest sporem o podstawę wy-
miaru tej składki w rozumieniu art. 393 pkt 5 KPC.


Przewodniczący SSN Andrzej Kijowski (sprawozdawca), Sędziowie SN: Jerzy
Kuźniar, Teresa Romer.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 18 maja
2000 r. sprawy z wniosku ,,P." K., Zakłady Farmaceutyczne SA przeciwko Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w K. o składki na ubezpieczenie społeczne,
na skutek zażalenia organu rentowego na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Kra-
kowie z dnia 9 lutego 2000 r. [...]

p o s t a n o w i ł :

o d d a l i ć zażalenie, nie obciążając strony pozwanej kosztami postępowa-
nia zażaleniowego.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie postano-
wieniem z dnia 9 lutego 2000 r. [...] odrzucił kasację, którą Zakład Ubezpieczeń
Społecznych-Oddział w K. wniósł od wyroku tegoż Sądu Apelacyjnego z dnia 2 grud-
nia 1999 r., zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Krakowie z dnia 2 września 1998 r. w ten sposób, że Zakłady Farma-
ceutyczne ,,P." S.A. w K. ,,zwolnił z obowiązku" zapłaty składek na ubezpieczenie
społeczne od równowartości polis ubezpieczenia na życie w okresie od marca 1996
r. do czerwca 1997 r. wykupionych na rzecz pracowników w PZU - ,,Pogodna Je-
sień". W motywach odrzucenia kasacji Sąd Apelacyjny wskazał, że jest ona niedo-
puszczalna ze względu na przedmiot sporu. Zgodnie bowiem z art. 393 pkt 5 KPC
kasacja nie przysługuje w sprawach o określenie podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenie społeczne. Tego dotyczy zaś przedmiotowy spór, w którym idzie o
ustalenie, czy wartość polis ubezpieczenia na życie, wykupionych pracownikom
przez pracodawcę z jego środków, stanowi dochód z tytułu wykonywania pracy w
ramach stosunku pracy, a tym samym jest objęta zakresem zastosowania § 7 ust. 1
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i
podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpiecze-
nia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego
(jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 68, poz. 330 ze zm.). Spory dotyczące prawidło-
wego stosowania § 7 powołanego rozporządzenia są też traktowane w orzecznictwie
Sądu Najwyższego jako nie podlegające kasacji, którego przykłady zostały wskazane
przez Sąd Apelacyjny.

Na powyższe postanowienie zażalił się organ rentowy, domagając się uchyle-
nia kwestionowanego orzeczenia i ,,nadania dalszego biegu kasacji". W uzasadnieniu
zażalenia podniesiono, że pierwotnie zaskarżona decyzja ZUS z dnia 15 września
1998 r. zawiera nie tylko ,,stwierdzenie zobowiązania do zapłaty różnicy składek",
lecz ,,równocześnie obciążenie strony odwołującej się kwotą składki i wezwanie do
zapłaty w określonym terminie". W tych warunkach ,,odrzucenie kasacji byłoby uza-
sadnione tylko w przypadku, gdyby spór dotyczył jedynie określenia podstawy wy-
miaru składek na ubezpieczenie społeczne, a więc samej zasady, a nie zupełnie
konkretnej zapłaty kwoty składek". Wnoszący zażalenie wskazał też, że ,,za meryto-
rycznym rozpatrzeniem sprawy" przemawia wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lute-
go 1999 r., III ZP 39/98, dotyczący sprawy o analogicznym stanie faktycznym.

Na zażalenie organu rentowego odpowiedziały Zakłady Farmaceutyczne ,,P."
S.A., wnosząc o oddalenie zażalenia oraz o zasądzenie kosztów postępowania we-
dług norm przepisanych. Uzasadnienie tego pisma procesowego polega w przewa-
żającej mierze na relacji z przebiegu postępowania w niniejszej sprawie. Co się na-
tomiast tyczy meritum samego środka zaskarżenia, a więc pytania o dopuszczalność
kasacji, to odpowiedź ogranicza się do twierdzenia, że ,,spór nie dotyczy wyliczenia
wysokości konkretnej kwoty, lecz określenia elementów podstawy wymiaru składek i
tym samym kasacja w tej sprawie jest niedopuszczalna z uwagi na przepis art. 393
pkt 5 kpc".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Zażalenie jest bezzasadne i podlega oddaleniu. Sąd Apelacyjny słusznie bo-
wiem wskazał, że spory dotyczące zastosowania § 7 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania
składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego są w zasadniczo jednolitym i
ustabilizowanym orzecznictwie traktowane jako sprawy o określenie podstawy wy-
miaru składek na ubezpieczenie społeczne, a więc sprawy, w których kasacja nie
przysługuje (art. 393 pkt 5 KPC), bez względu na to, jakich elementów kształtujących
wysokość tej podstawy miałby dany spór dotyczyć. Prawnej doniosłości nie ma za-
tem podniesiony w zażaleniu argument, że pierwotnie zaskarżona decyzja zawierała
nie tylko ustalenie, iż do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne
wchodzi wartość polis osobowego ubezpieczenia na życie, wykupionych przez
Spółkę na rzecz jej pracowników, lecz również wezwanie Spółki do zapłacenia ,,zu-
pełnie konkretnej kwoty składek". Spółka nie kwestionuje bowiem prawidłowości wy-
liczenia różnicy pomiędzy kwotą należnych i zapłaconych składek, tylko twierdzi, że
wspomniane polisy nie są pracowniczym dochodem ze stosunku pracy, a tym sa-
mym wydatki na ich zakup nie wchodzą do podstawy wymiaru składki na ubezpie-
czenie społeczne. Przedmiotem sporu jest więc zasadność wliczania owych polis do
podstawy wymiaru składki, czyli poprawność ,,określenia" tej podstawy, a charakteru
tego nie odbiera sprawie oczywisty skądinąd fakt, że różne stanowiska stron mają
swe odpowiedniki w konkretnych kwotach pieniężnych.

Co prawda, w wyroku z dnia 11 lutego 1999 r., III ZP 39/98, Sąd Najwyższy
uznał, że kwoty składek uiszczonych przez pracodawcę na grupowe ubezpieczenie
na życie pracowników były dla nich przed dniem 9 lipca 1998 r. dochodem z pracy,
od którego należało opłacić składki na ubezpieczenie społeczne (OSNAPiUS 2000 nr
7, poz. 284), lecz teza ta pozostaje bez wpływu na kwestię niedopuszczalności wno-
szenia w takich sprawach skargi kasacyjnej. W postępowaniu zakończonym powoła-
nym wyrokiem zostało Sądowi Najwyższemu przedstawione do rozstrzygnięcia za-
gadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, co w świetle art. 390 § 1 KPC jest
dopuszczalne ze strony sądu rozpoznającego apelację w sprawie, w której kasacja
nie przysługuje. Jakkolwiek Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały, to nie spowo-
dowała tego ewentualna niedopuszczalność pytania, tylko wadliwy sposób jego
sformułowania. Równocześnie Sąd Najwyższy uznał, że celowe jest przejęcie
sprawy do rozpoznania i merytoryczne rozstrzygnięcie apelacji zainteresowanego
pracodawcy. Oddalając tę apelację orzekał więc Sąd Najwyższy w postępowaniu
apelacyjnym, a nie w postępowaniu kasacyjnym.

Organ rentowy nie jest więc w stanie z formalnych przyczyn doprowadzić do
kasacyjnej kontroli wyroku Sądu Apelacyjnego. Musiał zatem przegrać postępowanie
zażaleniowe, chociaż jego szczególny kontekst społeczno-ekonomiczny uzasadnia
odstąpienie od obciążenia organu rentowego kosztami zastępstwa procesowego wy-
grywającej Spółki (art. 102 KPC).

Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39319 w związku z
art. 397 § 2 i art. 385 KPC orzekł jak w sentencji.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] II UZ 43/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/108
2008-01-18 
[IA] II UZ 41/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/107
2008-01-08 
[IA] II UZ 39/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/84
2008-01-14 
[IA] II UZ 35/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/83
2007-12-05 
[IA] II UZ 31/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/82
2007-11-23 
  • Adres publikacyjny: