Postanowienie z dnia 13 maja 2005 r.
II UZ 23/05

W sprawie o waloryzację emerytury skarżący ma obowiązek wskazać w
kasacji wartość przedmiotu zaskarżenia (art. 3933 § 2 k.p.c.).

Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Katarzyna Gonera (spra-
wozdawca), Andrzej Wasilewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 maja
2005 r. sprawy z wniosku Zygmunta P. przeciwko Wojskowemu Biuru Emerytalnemu
w S. o wysokość świadczenia, na skutek zażaleń wnioskodawcy na postanowienia
Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 lutego 2005 r. [...] oraz z dnia 17 listopada
2004r. [...]

1. u c h y l i ł postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 lutego
2005 r. [...],
2. o d d a l i ł zażalenie na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z
dnia 17 listopada 2004 r. [...].

U z a s a d n i e n i e

Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem
z 17 czerwca 2004 r. [...] oddalił apelację wnioskodawcy - Zygmunta P. od wyroku
Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie z 2 grudnia
2002 r. [...], oddalającego jego odwołanie od decyzji organu rentowego - Wojskowe-
go Biura Emerytalnego w S. z 8 marca 1999 r., którą organ rentowy dokonał walory-
zacji przysługującej wnioskodawcy emerytury wojskowej.

Wyrok Sądu Apelacyjnego zaskarżył kasacją pełnomocnik wnioskodawcy. W
kasacji wskazano, że wyrok ten ,,rażąco naruszył i złamał treść przepisów prawa
materialnego i naruszył treść przepisów prawa postępowania cywilnego, doprowa-
dzając do nieważności postępowania apelacyjnego, które mogły mieć istotny wpływ
na rozstrzygnięcie w sprawie, szczegółowo omówione w uzasadnieniu niniejszej ka-
sacji".
W wyniku wezwania pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia wniesionej
kasacji poprzez określenie wartości przedmiotu zaskarżenia, w uzupełniającym ka-
sację piśmie procesowym z 13 września 2004 r., pełnomocnik skarżącego odmówił
określenia wartości przedmiotu zaskarżenia, stwierdzając, że nie może wskazać
wartości przedmiotu sporu, ponieważ wnioskodawca nie ma przyznanej emerytury, i
oświadczając równocześnie, iż ,,nigdy nie została wydana decyzja Wojskowego Biura
Emerytalnego przyznająca mu emeryturę. Począwszy od 1986 r. ma wypłacane
świadczenie zaliczkowo na zabezpieczenie. Nie może więc być mowy o wysokości
emerytury i jej waloryzacji".

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny w Poznaniu postanowieniem z 17 listopada
2004 r., wskazując jako sygnaturę akt sprawy [...], odrzucił kasację wnioskodawcy z
uwagi na nieoznaczenie przez jego pełnomocnika wartości przedmiotu zaskarżenia
kasacją oraz niespełnienie wymagań wskazanych w art. 3933 § 1 pkt 2 i 3 k.p.c.
W uzasadnieniu postanowienia o odrzuceniu kasacji wskazano, że zgodnie z
art. 3933 § 1 k.p.c. kasacja powinna zawierać oznaczenie orzeczenia, od którego jest
wniesiona, ze wskazaniem, czy jest zaskarżone w całości, czy w części, przytoczenie
podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, przedstawienie okoliczności uzasadniają-
cych jej rozpoznanie, wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem
zakresu żądania uchylenia lub zmiany. Ponadto, zgodnie z art. 3933 § 2 k.p.c., kasa-
cja powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a w
sprawach o prawa majątkowe powinna zawierać oznaczenie wartości przedmiotu
zaskarżenia. Według art. 3921 § 1 k.p.c., kasacja nie przysługuje w sprawach o
prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż dziesięć
tysięcy złotych, jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych kasacja
przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyzna-
nie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia
społecznego. Przedmiotowa sprawa jest sprawą z zakresu ubezpieczeń społecz-
nych, lecz jej przedmiotem nie jest przyznanie lub wstrzymanie emerytury, lecz wy-
sokość przyznanego świadczenia emerytalnego, wobec czego o dopuszczalności
kasacji w niniejszej sprawie decyduje wartość przedmiotu zaskarżenia. Ponieważ
wniesiona kasacja nie spełniała wymagań wskazanych w art. 3933 § 2 k.p.c., pełno-
mocnik skarżącego został wezwany do usunięcia dostrzeżonych braków przez poda-
nie wartości przedmiotu zaskarżenia i sposobu jej obliczenia. W odpowiedzi na to
wezwanie pełnomocnik powołał się na to, że nigdy nie została wydana decyzja Woj-
skowego Biura Emerytalnego przyznająca wnioskodawcy emeryturę, a począwszy
od 1986 r. ma on wypłacane świadczenie zaliczkowo na zabezpieczenie. Sąd Apela-
cyjny nie podzielił tego argumentu. Przedmiotem sporu w rozpoznawanej sprawie
jest wysokość świadczenia emerytalnego. W sprawach o takim charakterze wartość
przedmiotu sporu podlega ustaleniu według art. 22 k.p.c. Dlatego oznaczenie warto-
ści przedmiotu zaskarżenia było możliwe. Tymczasem pełnomocnik skarżącego nie
uzupełnił w wyznaczonym terminie braku formalnego kasacji w postaci oznaczenia
wartości przedmiotu zaskarżenia, co uniemożliwia nadanie sprawie biegu i jest pod-
stawą odrzucenia kasacji zgodnie z art. 3935 k.p.c. Ponadto wniesiona kasacja nie
spełnia wymagań wskazanych w art. 3933 § 1 pkt 2 i 3 k.p.c., co również uzasadnia
odrzucenie kasacji. Wymagania kasacji, o których stanowi art. 3933 § 1 k.p.c., nie
mogą być uzupełnione, a kasacja niespełniająca któregokolwiek z tych warunków
podlega odrzuceniu bez wzywania do uzupełnienia braków. Do spełnienia wymagań
wskazanych w art. 3933 § 1 pkt 2 k.p.c. nie wystarczy samo wskazanie przepisów
prawa, które zdaniem skarżącego zostały naruszone. Konieczne jest wskazanie, na
czym w konkretnym wypadku polega naruszenie prawa materialnego lub proceso-
wego. Tymczasem skarżący ograniczył się do wyliczenia wielu przepisów, nie poda-
jąc konkretnie, na czym miałoby polegać naruszenie każdego z nich przez Sąd Ape-
lacyjny.

Postanowienie z 17 listopada 2004 r. o odrzuceniu kasacji zaskarżył zażale-
niem pełnomocnik wnioskodawcy, zarzucając naruszenie art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c., art.
379 pkt 4 i 5 k.p.c., art. 3935 k.p.c. w związku z art. 39311 § 1 k.p.c. i art. 3931 pkt 1 i 2
k.p.c. Skarżący wniósł o uchylenie tego postanowienia w całości i merytoryczne roz-
poznanie kasacji od wyroku Sądu Apelacyjnego z 17 czerwca 2004 r. jako kasacji
uzasadnionej i dopuszczalnej. Skarżący wskazał również, że w sprawie niniejszej nie
ma żadnej wartości przedmiotu sporu z braku podstaw prawnych do jej wykazania,
wyliczenia czy naliczenia dopóty, dopóki Wojskowe Biuro Emerytalne w S. nie wyda i
nie doręczy do rąk powoda konstytutywnego odrębnego, prawotwórczego admini-
stracyjnego aktu prawnego - administracyjnej decyzji emerytalnej ustalającej prawo
powoda do emerytury wojskowej. Wskazał ponadto, że środek odwoławczy - kasacja
- w treści swej zawiera wszystkie warunki formalne i podstawy kasacyjne, o których
jest mowa w przepisach art. 3931 pkt 1 i 2 k.p.c. i art. 3933 § 1 i 2 k.p.c.
W dniu 29 stycznia 2005 r. wpłynęło do Sądu Apelacyjnego w Poznaniu pismo
wnioskodawcy, w którym w nawiązaniu do treści kasacji oraz zażalenia wniesionych
przez jego pełnomocnika w powyższej sprawie oświadczył on, że ,,cofam wszelkie i
odwołuję wszelkie fikcyjne, hipotetyczne wartości przedmiotu sporu, o ile takie zo-
stały przez kogoś wskazane bez podstawy prawnej z mocą ex tunc, zażalenie i ka-
sację w sprawach [...] podtrzymuję w całości".
Mając na uwadze treść powyższego pisma wnioskodawcy z dnia 29 stycznia
2005 r., Sąd Apelacyjny w Poznaniu postanowieniem z dnia 17 lutego 2005 r., po-
dając jako sygnaturę akt sprawy numer kontrolki wpływu kasacji [...], umorzył postę-
powanie kasacyjne, przyjąwszy że wnioskodawca cofnął wniesioną kasację.
Powyższe postanowienie zaskarżył w całości zażaleniem pełnomocnik ubez-
pieczonego, zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania cywilnego. Skar-
żący wniósł o uchylenie w całości z mocą ex tunc zaskarżonego postanowienia z 17
lutego 2005 r. i merytoryczne rozpoznanie zażalenia powoda z 20 grudnia 2004 r. na
postanowienie Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Po-
znaniu z 17 listopada 2004 r. odrzucające kasację powoda oraz rozstrzygnięcie
sprawy kasacji powoda z 27 sierpnia 2004 r. od wyroku Sądu Apelacyjnego w Po-
znaniu z 17 czerwca 2004 r. [...].
Pełnomocnik wskazał w zażaleniu, że w sprawie [...] powód nie cofnął i nie
cofa ani wniesionego 20 grudnia 2004 r. zażalenia, ani też kasacji z 27 sierpnia 2004
r. uzupełnionej pismami z 30 sierpnia i 12 października 2004 r. Pismem z 29 stycznia
2005 r. powód cofnął tylko i wyłącznie wskazane bez podstawy prawnej wartości
przedmiotu sporu. Natomiast pismem tym z pewnością nie cofnął ani nie cofa zaża-
lenia w sprawie [...], ani kasacji w sprawie [...]. Zdaniem skarżącego interpretacja
treści pisma powoda z 29 stycznia 2005 r. przez Sąd Apelacyjny jest błędna, niewła-
ściwa, bezprawna, bezpodstawna i samowolna.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


1. Sąd Apelacyjny w Poznaniu postanowieniem z 17 lutego 2005 r. [...] umo-
rzył postępowanie wszczęte na skutek wniesionej przez pełnomocnika wnioskodaw-
cy kasacji od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 17 czerwca 2004 r. z tej
przyczyny, że ,,pismem z dnia 29.01.2005 r. wnioskodawca Zygmunt P. cofnął wnie-
sioną kasację w sprawie." Tymczasem, wnioskodawca w swym piśmie z 29 stycznia
2005 r. wyraźnie oświadczył, co następuje: ,,cofam wszelkie i odwołuję wszelkie fik-
cyjne, hipotetyczne wartości przedmiotu sporu o ile takie zostały przez kogoś wska-
zane bez podstawy prawnej z mocą ex tunc, zażalenie i kasację w sprawach [...]
podtrzymuję w całości". W tej sytuacji, brak było podstaw dla umorzenia postępowa-
nia kasacyjnego z powodu cofnięcia przez wnioskodawcę wniesionej kasacji, a w
konsekwencji zażalenie pełnomocnika wnioskodawcy na powyższe postanowienie
Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 17 lutego 2005 r. w sprawie umorzenia postępo-
wania kasacyjnego w tej sprawie okazało się zasadne. Z pisma wnioskodawcy jed-
noznacznie wynikała wola ,,podtrzymania" kasacji, a cofnięcie nie dotyczy tego
środka odwoławczego, lecz ,,wszelkich fikcyjnych hipotetycznych wartości przedmiotu
sporu".

Biorąc powyższe pod rozwagę Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815 § 1
k.p.c. w związku z art. 3941 § 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji. Otworzyło to drogę do
rozpoznania zażalenia pełnomocnika wnioskodawcy na postanowienie o odrzuceniu
kasacji.
2. W rozpoznawanej sprawie jest poza sporem, że Sąd Apelacyjny w Pozna-
niu wyrokiem z 17 czerwca 2004 r. oddalił apelację wnioskodawcy od wyroku Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie z 2 grudnia 2002
r., oddalającego jego odwołanie od decyzji organu rentowego - Wojskowego Biura
Emerytalnego w S. z 8 marca 1998 r., mocą której dokonano waloryzacji przysługu-
jącej wnioskodawcy emerytury wojskowej. W konsekwencji, Sąd Apelacyjny w Po-
znaniu w uzasadnieniu postanowienia z 17 listopada 2004 r. o odrzuceniu kasacji
pełnomocnika wnioskodawcy od powyższego wyroku Sądu Apelacyjnego w Pozna-
niu z 17 czerwca 2004 r. stwierdził, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest
wysokość świadczenia emerytalnego , a w takich sprawach wartość przedmiot sporu
podlega ustaleniu w oparciu o art. 22 k.p.c. Tym samym Sąd nie zgodził się ze sta-
nowiskiem skarżącego, jakoby oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia było
niemożliwe. To stanowisko Sądu Apelacyjnego jest prawidłowe i uzasadnione.
Wbrew poglądom wnioskodawcy i jego pełnomocnika rozpoznawana sprawa nie jest
sprawą o przyznanie emerytury ani też o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia spo-
łecznego, lecz sprawą o waloryzację świadczenia emerytalnego, co jednoznacznie
wynika z treści decyzji organu rentowego, od której wnioskodawca odwołał się do
Sądu Okręgowego. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot
sprawy sądowej wyznacza treść decyzji organu rentowego, a nie wyobrażenie o tym
przedmiocie prezentowane przez ubezpieczonego. W tej sytuacji wnioskodawca miał
obowiązek wskazać w kasacji wartość przedmiotu zaskarżenia, czego nie uczynił,
ani nie wykazał, aby wartość ta wynosiła co najmniej dziesięć tysięcy złotych (art.
3921 § 1 k.p.c.).
Przepis art. 3921 § 1 k.p.c. stanowi, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń
społecznych kasacja nie przysługuje, jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest niż-
sza niż dziesięć tysięcy złotych, chyba że kasacja wniesiona została w sprawie o
przyznanie lub wstrzymanie emerytury lub renty albo o objęcie obowiązkiem ubez-
pieczenia społecznego. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot
sporu określa przedmiot decyzji organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń
społecznych. Ten przedmiot wyznacza również wartość przedmiotu zaskarżenia.
Rozpoznawana sprawa dotyczyła waloryzacji emerytury wojskowej. Wartość przed-
miotu zaskarżenia powinna stanowić zatem kwota obliczona według reguł określo-
nych w art. 22 k.p.c. jako suma różnicy świadczeń za jeden rok. W związku z tym
wartość przedmiotu sporu, a następnie wartość przedmiotu zaskarżenia kasacyj-
nego, stanowiłaby w rozpoznawanej sprawie kwota różnicy między wysokością eme-
rytury pobieranej przez ubezpieczonego a wysokością emerytury po jej zwaloryzo-
waniu, za okres jednego roku, ustalona według reguł określonych w art. 22 k.p.c.
Pełnomocnik wnioskodawcy nie uczynił zadość wezwaniu Sądu Apelacyjnego do
uzupełnienia kasacji poprzez podanie wartości przedmiotu zaskarżenia, wskazując w
swym piśmie procesowym z 13 września 2004 r., że nie może oznaczyć wartości
przedmiotu zaskarżenia, bowiem nigdy nie została wydana decyzja Wojskowego
Biura Emerytalnego przyznająca wnioskodawcy emeryturę, a począwszy od 1986 r.
ma on wypłacane świadczenie zaliczkowo na zabezpieczenie. Takie stanowisko
skarżącego jest nieusprawiedliwione stanem faktycznym
Rozpoznawana sprawa nie jest sprawą o prawo do emerytury - tę bowiem
przyznano ubezpieczonemu, wbrew twierdzeniom jego pełnomocnika - lecz sprawą o
wysokość świadczenia emerytalnego. Dopuszczalność kasacji w sprawie o ustalenie
nowej wysokości świadczeń podlega natomiast ograniczeniu ze względu na wartość
przedmiotu zaskarżenia (art. 3921 § 1 k.p.c.), a zatem zażalenie na postanowienie
Sądu Apelacyjnego z 17 listopada 2004 r. należało oddalić jako niezasadne.
Ponadto należy zgodzić się z oceną Sądu Apelacyjnego, że wniesiona przez pełno-
mocnika skarżącego kasacja (pismo z 27 sierpnia 2004 r.) - podobnie jak uzupełnia-
jące ją pismo procesowe z 31 sierpnia 2004 r., wniesione w terminie do zaskarżenia,
określonym w art. 3934 k.p.c. - nie przedstawia okoliczności uzasadniających przyję-
cie kasacji do rozpoznania (art. 3933 § 1 pkt 3 k.p.c.) , a zatem zawiera wadę kon-
strukcyjną niepodlegającą uzupełnieniu na wezwanie sądu. Nie sposób bowiem w
obszernych, wielostronicowych wywodach doszukać się okoliczności wskazanych w
art. 393 § 1 lub § 2 k.p.c., a wielokrotnie powtarzane zarzuty dotyczące rażącego
naruszenia prawa i doprowadzenia do nieważności postępowania mogą być zakwali-
fikowane jedynie jako uzasadnienie podstaw kasacyjnych (art. 3933 § 1 pkt 2 k.p.c.),
nie zaś przedstawienie okoliczności uzasadniających rozpoznanie kasacji (art. 3933 §
1 pkt 3 k.p.c.). Kasacja, jako szczególny środek odwoławczy, powinna być sporzą-
dzona wyjątkowo starannie przez wnoszącego ją profesjonalnego pełnomocnika
(adwokata lub radcę prawnego), z uwzględnieniem wszelkich niezbędnych, wyod-
rębnionych, osobno potraktowanych elementów konstrukcyjnych opisanych w art.
3933 § 1 k.p.c. Tego wymagania formalnego kasacja wniesiona w rozpoznawanej
sprawie nie spełnia, co także stanowi o jej niedopuszczalności, na co słusznie zwrócił
uwagę Sąd Apelacyjny.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy oddalił zażalenie na postano-
wienie o odrzuceniu kasacji na podstawie art. 39814 w związku z art. 3941 § 3 k.p.c.
========================================