Postanowienie z dnia 13 lipca 2004 r.
II UZ 23/04

Termin do wniesienia apelacji należy liczyć od ponownego doręczenia
odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem w zwykłym trybie, jeżeli sąd pierwszej
instancji dokonał takiego doręczenia ze względu na usprawiedliwione wątpli-
wości co do prawidłowości poprzedniego doręczenia w trybie art. 139 § 1 k.p.c.

Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Beata Gudowska, Andrzej
Kijowski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 lipca
2004 r. sprawy z wniosku Marii Renaty S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Spo-
łecznych-Oddziałowi w W. o emeryturę, na skutek zażalenia wnioskodawczyni na
postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 lutego 2004 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie posta-
nowieniem z dnia 10 lutego 2004 r. [...] odrzucił apelację Marii Renaty S. od wyroku
Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 26
listopada 2003 r., oddalającego odwołanie skarżącej od decyzji Zakładu Ubezpie-
czeń Społecznych-Oddziału w W., w sprawie o emeryturę. Zdaniem Sądu Apelacyj-
nego, apelacja została wniesiona z przekroczeniem dwutygodniowego terminu prze-
widzianego w art. 369 § 1 k.p.c. Sąd zauważył, iż z akt sprawy wynika, że Maria S. w
terminie zażądała doręczenia jej uzasadnienia wyroku. Odpis wyroku z uzasadnie-
niem został wysłany pod adres wskazany przez ubezpieczoną w odwołaniu, jak i na
kopercie, w której został przesłany wniosek o uzasadnienie, a także w apelacji. Ze
zwrotnego potwierdzenia odbioru wynika, że listonosz nie doręczył przesyłki w dniu
11 grudnia 2003 r., pozostawił natomiast wiadomość (awizo) o możliwości odbioru
przesyłki w Urzędzie Pocztowym w W. w terminie 7 dni. Przesyłka w powyższym
terminie nie została odebrana, wobec czego w dniu 19 grudnia 2003 r. placówka
pocztowa dokonała powtórnego zawiadomienia o możliwości odbioru przesyłki w
terminie kolejnych siedmiu dni. Z uwagi na niepodjęcie przesyłki także w tym terminie
została ona w dniu 30 grudnia 2003 r. odesłana do Sądu Okręgowego. Dnia 6 stycz-
nia 2004 r. Sąd Okręgowy, na ten sam adres ponownie wysłał do Marii S. przesyłkę
zawierającą odpis wyroku z uzasadnieniem. W dniu 9 stycznia listonosz znowu nie
doręczył przesyłki, pozostawiając jednocześnie w skrzynce pocztowej awizo o możli-
wości jej odebrania w Urzędzie Pocztowym. W dniu 16 stycznia 2004 r. przesyłka
została odebrana osobiście przez ubezpieczoną. Apelację Maria S. wniosła w dniu
29 stycznia 2004 r.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego datą doręczenia Marii S. odpisu zaskarżonego
wyroku z uzasadnieniem w trybie art. 139 § 1 k.p.c. był w niniejszej sprawie 27 grud-
nia 2003 r., tj. dzień z którym upłynął siedmiodniowy termin odbioru przesyłki po jej
ponownym awizowaniu. Od tej daty należy liczyć termin do wniesienia apelacji, który
zgodnie z art. 369 § 1 k.p.c. jest dwutygodniowy. W związku z tym termin do wnie-
sienia środka zaskarżenia upłynął 10 stycznia 2004 r., co oznacza, że Maria S. wnio-
sła apelację po terminie. Faktu tego nie mogło zmienić wysłanie po raz drugi odpisu
wyroku z uzasadnieniem przez Sąd Okręgowy na ten sam adres, gdyż Sąd pierwszej
instancji nie musiał i nie powinien dokonywać ponownej przesyłki w sytuacji, gdy 27
grudnia 2003 r. doszło do skutecznego doręczenia zastępczego w trybie art. 139 § 1
k.p.c.
W zażaleniu na powyższe postanowienie Maria S. zarzuciła naruszenie istot-
nych przepisów postępowania i poczynienie ustaleń sprzecznych z materiałami ze-
branymi w sprawie, co miało wpływ na treść postanowienia i wniosła o zmianę za-
skarżonego postanowienia i odesłanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do rozpoznania
apelacji. W uzasadnieniu zażalenia skarżąca uznała za dowolny pogląd Sądu Apela-
cyjnego, że Sąd Okręgowy nie musiał i nie powinien dokonywać ponownie przesyłki
pod adresem skarżącej, skoro nasunęły mu się zasadnicze wątpliwości co do prawi-
dłowości doręczenia pierwotnie wysłanej przesyłki.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


W toku instancji Sąd dokonuje doręczenia pisma sądowego tylko jeden raz dla
tej samej osoby, jeżeli doręczenie to było skuteczne według przepisów Kodeksu po-
stępowania cywilnego. W rozpatrywanej sprawie powstała wątpliwość, czy doręczy-
ciel pisma postąpił w sposób zgodny z wymaganiami art. 139 § 1 i 2 k.p.c., a zatem
czy doręczenie dokonane Marii S. było skuteczne. Jest to wątpliwość istotna, gdyż z
reguły strona, którą dotknęły ujemne skutki procesowe związane z liczeniem terminu
z uwzględnieniem daty doręczenia według przyjętej zasady, dopiero w przysługują-
cym jej środku odwoławczym - jak w sprawie obecnie rozpoznawanej - może podwa-
żać prawidłowość czynności doręczyciela i podnosić twierdzenia istotne z tego
punktu widzenia. Przy rozpatrywaniu tego zagadnienia należy mieć na uwadze, że
stosownie do treści § 10 rozporządzenia z dnia 17 czerwca 1999 r. w sprawie szcze-
gółowego trybu doręczania pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym
(Dz. U. Nr 62, poz. 697 ze zm.), jeżeli przesyłki nie można doręczyć z powodów okre-
ślonych w art. 133 § 2b, art. 136 § 2 i art. 139 § 3 k.p.c., listonosz umieszcza o tym
adnotację na formularzu potwierdzenia odbioru i niezwłocznie oddaje przesyłkę
pocztowej placówce oddawczej, która po umieszczeniu na nim odcisku datownika
zwraca pismo organowi wysyłającemu. Gdy zatem doręczyciel w ten sposób prawi-
dłowo postąpi, to na podstawie tak wypełnionego zwrotnego poświadczenia odbioru
sąd może domniemywać, że powstały warunki do zastosowania doręczenia pisma
sądowego w trybie przewidzianym w art. 139 k.p.c. Takie domniemanie strona zain-
teresowana może następnie obalić.
W sprawie będącej przedmiotem rozpoznania na potwierdzeniu odbioru dorę-
czyciel wskazał, iż przesyłki nie doręczono w dniu 11 grudnia 2003 r. z powodu: ,,ad-
resat nieznany", przy czym jednocześnie nie zaznaczył komu pozostawił awizo.
Mimo podania przyczyny uzasadniającej niezwłoczny zwrot przesyłki placówce
pocztowej doręczyciel tego nie uczynił, pozostawiając awizo. Podane przyczyny uza-
sadniają wniosek, iż Sąd Apelacyjny nie mógł oprzeć swojego ustalenia co do sku-
tecznego doręczenia pisma w trybie art. 139 k.p.c. wyłącznie na treści poświadczenia
odbioru. W takim wypadku powinien zażądać od placówki pocztowej dodatkowych
informacji lub też nawet przesłuchać doręczyciela, czego jednak nie uczynił. Stąd też
Sąd Najwyższy za nieuprawniony uznał wniosek, iż Sąd Okręgowy nie musiał doko-
nywać ponownej wysyłki w sytuacji, gdy doszło do skutecznego doręczenia zastęp-
czego. Zdaniem Sądu Najwyższego, postępowanie Sądu Okręgowego uznać należy
za prawidłowe biorąc pod uwagę fakt, iż na skutek wadliwego działania doręczyciela
powziął on uzasadnione wątpliwości co do skutecznego doręczenia przesyłki.
Z tych tylko względów usprawiedliwić należy podniesiony w zażaleniu zarzut
naruszenia przez Sąd Apelacyjny istotnych przepisów postępowania i poczynienia
ustaleń sprzecznych z materiałami zebranymi w sprawie, co uzasadnia uchylenie
zaskarżonego postanowienia.
========================================