Postanowienie z dnia 16 lutego 2007 r.
II PZ 81/06

Apelację dotyczącą rozstrzygnięcia o powództwie głównym i wzajemnym
należy traktować jako dwie apelacje podlegające oddzielnym opłatom (art. 18
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych,
Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.).

Przewodniczący SSN Krystyna Bednarczyk, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn
(sprawozdawca), Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 16 lutego
2007 r. sprawy z powództwa Artura M. przeciwko B.E. Spółce. z o.o. w S. o wynagro-
dzenie, odprawę, ekwiwalent za urlop oraz z powództwa wzajemnego B.E. Spółki z
o.o. w S. przeciwko Arturowi M. o zapłatę, na skutek zażalenia B.E. Spółki z o.o. w S.
na postanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Świdnicy z dnia 12 października 2006 r. [...]

1. u c h y l i ł zaskarżone postanowienie w części dotyczącej apelacji pozwa-
nej od wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy z 24 kwietnia 2006 r. [...] w zakresie
uwzględniającym powództwo główne (pkt I, II, III i IV wyroku),
2. o d d a l i ł zażalenie w części odrzucającej apelację od wyroku wymienio-
nego w pkt 1 w zakresie oddalenia powództwa wzajemnego (pkt VI wyroku),
3. o d r z u c i ł zażalenie w pozostałym zakresie

U z a s a d n i e n i e

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Świdnicy sprostował oczywi-
stą omyłkę w wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy z 24 kwietnia 2006 r. [...] w ten
sposób, że użyte w części wstępnej wyroku oraz w rozstrzygnięciu wyroku (punkt I,
II, III, IV i VII) oznaczenie strony pozwanej (powódki wzajemnej) ,,B.E. Spółka z o.o.
w Ś." oraz ,,B.E. spółka z o.o. w Ś." zastąpił oznaczeniem ,,B.E. Spółka z o.o. w S."
(pkt I) i apelację strony pozwanej i powódki wzajemnej odrzucił (pkt II).
Dokonanie sprostowania Sąd Okręgowy uzasadnił tym, że w wyżej wymienio-
nym wyroku Sądu Rejonowego znalazły się oczywiste omyłki polegające na błędnym
oznaczeniu pracodawcy. Nie ulegało wątpliwości, że stosunek pracy łączył powoda
Artura M. z B.E. Spółką z o.o. w S. Tak określona Spółka wdała się w spór po dorę-
czeniu jej odpisu pozwu i nigdy nie kwestionowała wadliwego jej oznaczenia przez
powoda, co dotyczy również zapadłego w sprawie wyroku. Z tych też względów Sąd
Okręgowy dokonał sprostowań oczywistych omyłek (art. 350 § 3 k.p.c.).
Z kolei odrzucając apelację strony pozwanej (powódki wzajemnej) sąd kiero-
wał się art. 1302 § 3 k.p.c. W jego ocenie apelacja pracodawcy, sporządzona przez
pełnomocnika będącego adwokatem, dotyczyła zarówno rozstrzygnięcia o żądaniach
powoda - pracownika jak i powódki wzajemnej - pracodawcy, co jest o tyle istotne, że
faktycznie mimo istnienia jednego wyroku rozstrzygnięcie dotyczyło dwóch spraw, w
których strony wystąpiły w przeciwnych rolach procesowych. W przypadku wytocze-
nia powództwa wzajemnego występuje ,,ustawowe" połączenie spraw do wspólnego
rozpoznania. Nie zmienia to jednak faktu, że sąd ma do czynienia z dwiema nieza-
leżnymi sprawami i oddzielnie do każdej sprawy, chociaż w jednym wyroku, zapada
rozstrzygnięcie. Oddzielnie rozstrzygane są również koszty procesu. Także ustawa o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (dalej jako: ustawa
o kosztach) w art. 18 ust. 1 nakazuje pobrać opłatę zarówno od pozwu jak i pozwu
wzajemnego. W tej sytuacji nie było zdaniem Sądu podstaw, aby odmiennie trakto-
wać obowiązek ponoszenia opłaty sądowej w przypadku apelacji. Przeciwnie, obo-
wiązek taki wynika z art. 18 ust. 2 ustawy o kosztach, który generalnie do apelacji
nakazuje stosować opłaty jak do pism wszczynających postępowanie. Skoro zatem
apelacja została wniesiona nie tylko przez pozwaną ale i przez powódkę wzajemną,
to mimo, że dotyczy jednego wyroku i była zamieszczona w jednym piśmie, podle-
gała oddzielnej opłacie tak w zakresie rozstrzygnięcia o żądaniu powoda, jak i roz-
strzygnięcia o żądaniu powódki wzajemnej. Zgodnie z art. 35 ust. 1 powinna być za-
tem uiszczona bez wezwania opłata w kwocie 60 zł (dwukrotna opłata podstawowa).
Tymczasem apelacje opłacono łącznie kwotą 30 zł, a więc w nienależytej wysokości.
W zażaleniu pozwana - powódka wzajemna B.E. Sp. z o.o. w S., zaskarżyła w
całości powyższe postanowienie Sądu Okręgowego, zarzucając mu naruszenie art.
130 k.p.c. i art. 1302 k.p.c. w związku z art. 35 i art. 3 ustawy o kosztach sądowych
oraz art. 350 k.p.c. i wnosząc o jego uchylenie. W odpowiedzi na zażalenie powód -
pozwany wzajemny wniósł o jego odrzucenie w części dotyczącej sprostowania wy-
roku Sądu pierwszej instancji i oddalenie w pozostałej części lub o oddalenie zażale-
nia w całości.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na częściowe uwzględnienie. Powództwo wzajemne jest
powództwem wytoczonym przeciwko powodowi przez pozwanego, który przez to
staje się powodem wzajemnym. Powództwo wzajemne powinno odpowiadać warun-
kom formalnym przewidzianym dla pozwu zwykłego w art. 126 i 187 k.p.c. W przy-
padku skutecznego wytoczenia powództwa wzajemnego w istocie rzeczy ma miejsce
połączenie dwóch samodzielnych procesów, które łączy więź materialnoprawna, wy-
rażąjąca się w tym, że ,,roszczenie wzajemne jest w związku z roszczeniem powoda
lub nadaje się do potrącenia" (art. 204 § 1 k.p.c.). W związku z powyższym apelacja
dotycząca rozstrzygnięcia o interesach strony zarówno jako pozwanego i powoda
wzajemnego odnosi się do rozstrzygnięcia dwóch spraw, a więc powinna być po-
traktowana jak dwie apelacje. Przemawia za tym również to, że strona będąca jedno-
cześnie pozwanym i powodem wzajemnym może wnieść apelację występując tylko w
jednej z tych ról. W każdym z tych przypadków inna będzie (poza przypadkową
zbieżnością) wartość przedmiotu zaskarżenia apelacją, od której liczy się opłatę, o
której mówi art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych.
Wobec powyższego trafnie Sąd Okręgowy uznał, że w rozpoznawanej sprawie
apelacja została wniesiona nie tylko przez pozwaną ale i przez powódkę wzajemną.
Zostały zatem złożone dwie apelacje podlegające oddzielnym opłatom podstawowym
(art. 18 w związku z art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach). Trafnie również Sąd stwierdził,
że nieuiszczenie opłaty podstawowej od apelacji wniesionej przez adwokata obliguje
sąd do jej odrzucenia bez wezwania o uiszczenie opłaty. Artykuł 1302 § 3 k.p.c. sto-
suje się bowiem do środków odwoławczych i środków zaskarżenia podlegających
opłacie podstawowej, o której mowa w art. 35 i 36 ustawy o kosztach sądowych (zob.
uchwałę SN z 26 września 2006 r., II UZP 11/06, Biuletyn Sądu Najwyższego 2006
nr 9, s. 15). Sąd nie wziął jednak pod uwagę, że skarżąca opłatę w wysokości 30 zł,
a zatem opłatę od jednej apelacji uiściła, co uzasadnia rozstrzygnięcie w pkt 1 i 2
niniejszego postanowienia.
Natomiast przedstawione w zażaleniu zarzuty dotyczące postanowienia Sądu
Okręgowego w części dotyczącej sprostowania wyroku Sądu pierwszej instancji oka-
zały się bezzasadne. Postanowienie sądu drugiej instancji, którego przedmiotem jest
sprostowanie orzeczenia sądu pierwszej instancji (art. 350 § 3 k.p.c.), nie należy do
żadnej z kategorii postanowień wskazanych w art. 3941 § 1 i 2. Wobec tego zażalenie
do Sądu Najwyższego na takie postanowienie jest niedopuszczalne (zob. postano-
wienia SN z: 14 czerwca 2000 r., V CZ 49/00, niepublikowane; 12 marca 2003 r., I
PZ 162/02, OSNP 2004 nr 14, poz. 245).
Z tych względów, na podstawie art. 39815 § 1 w związku z art. 3941 § 3 k.p.c.
orzeczono jak w sentencji.
========================================